Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 października 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 30 października 2019 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa M. N.

przeciwko (...) sp. z o.o. w K.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 20 grudnia 2018 r. sygn. akt IX GC 430/17

1.  oddala apelację,

2.  zasądza od powoda na rzecz strony pozwanej kwotę 8.100 (słownie: osiem tysięcy sto) złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego,

3.  przyznaje od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Krakowie na rzecz adwokat G. G. kwotę 6.642 (słownie: sześć tysięcy sześćset czterdzieści dwa) złote, w tym kwotę 1.242 zł podatku od towarów i usług, tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi w postępowaniu apelacyjnym.

SSO Wojciech Żukowski SSA Jan Kremer SSA Marek Boniecki

UZASADNIENIE

Pismem z dnia 21 kwietnia 2017 r. powód M. N. wniósł pozew względem strony pozwanej (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K. domagając się zasądzenia kwoty 204.710,10 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu. Uzasadniając powództwo powód wskazał, że prowadził działalność gospodarczą pod firmą (...) (...) w K.. W ramach prowadzonej działalności gospodarczej powód nawiązał współpracę z Przedsiębiorstwem (...) M. K.. Z tytułu wykonanych prac na rzecz powyższego przedsiębiorstwa powód wystawił faktury VAT, które nie zostały zapłacone. W związku z brakiem płatności powód zwrócił się o pomoc w wyegzekwowaniu należności do pozwanej. W dniu 17 marca 2009 roku powód zawarł umowę zlecenia z pozwaną, w której pozwana zobowiązała się do świadczenia na rzecz powoda usług związanych z wyegzekwowaniem wierzytelności od dłużnika M. K. z tytułu umowy o roboty budowlane w kwocie należności głównej 344 822,02 zł. Pozwana zobowiązała się nadto do podjęcia wszelkich czynności zmierzających do dobrowolnego zaspokojenia wierzytelności, w tym wystosowania pisemnego wezwania do zapłaty, wezwania do osobistego stawiennictwa i bezpośredniego kontaktu w siedzibie pozwanej oraz przygotowania, zawarcia i nadzoru nad realizacją ugody w przedmiocie dobrowolnej spłaty należności. W umowie pozwana przyjęła na siebie obowiązek realizacji powyższych czynności do 14 dni od podpisania umowy. Wraz z zawarciem niniejszej umowy zlecenia strony zawarły również umowę powierniczego przelewu wierzytelności. Zgodnie z umową zlecenia powód dostarczył do siedziby pozwanej oryginały dokumentów (m.in. umowa o roboty budowlane, aneks do tejże umowy, zaświadczenie o wpisie do działalności gospodarczej, faktury, protokoły odbioru wykonanych prac, dwie puste z kartki z podpisem powoda) celem dokonania odpisów niezbędnych do prowadzenia postępowania procesowego i egzekucyjnego w dniu podpisania przedmiotowej umowy. Powód uiścił również zaliczkę na rzecz pozwanej. Tym samym powód dokonał wszelkich swoich obowiązków umożliwiających pozwanej wykonywanie usług związanych z wyegzekwowaniem wierzytelności od dłużnika. Następnie w dniu 18 marca 2009 roku powód zawarł kolejną, analogiczną umowę zlecenia z pozwaną, w której pozwana zobowiązała się do świadczenia na rzecz powoda usług związanych z wyegzekwowaniem drugiej wierzytelności od dłużnika M. K. w kwocie należności głównej 28.304 zł. Powód dokonał wszelkich swoich obowiązków umożliwiających pozwanej wykonywanie usług związanych z wyegzekwowaniem wierzytelności od dłużnika również z powyższej umowy. Odnosząc się do obu wymienionych powyżej umów zlecenia, pozwana nie podjęła w terminie 14 dni od ich podpisania (tj. do dnia 31 marca 2009 r. odnośnie umowy zlecenia z dnia 17 marca 2009 r. i do dnia 1 kwietnia 2009 r. odnośnie umowy zlecenia z dnia 18 marca 2009 r.) jakichkolwiek czynności zmierzających do dobrowolnego zaspokojenia wierzytelności, do czego była zobowiązana na mocy obu zawartych umów ani też czynności niezbędnych do przymusowego zaspokojenia roszczeń powoda przez dłużnika. Powód nigdy nie zwolnił pozwanej ustnie lub pisemnie z obowiązku wezwania dłużnika do dobrowolnej zapłaty na rzecz powoda oraz z podejmowania działań ukierunkowanych na ugodowe zakończenie sprawy z dłużnikiem, a ponadto oczywistym jest, iż przed złożeniem pozwu przedsądowe wezwania do zapłaty winny zostać wystosowane do przeciwnika celem polubownego rozwiązania sporu. Na skutek niewykonywania przez pozwaną usług, do których się zobowiązała, powód wypowiedział ze skutkiem natychmiastowym dwie przedmiotowe umowy w dniu 14 kwietnia 2009 roku w sposób pisemny poprzez działającego w jego imieniu pełnomocnika – r.pr. W. R. (1). Jednocześnie wezwał pozwaną do wydania wszystkich dokumentów przekazanych przez powoda pozwanej oraz do powrotnego przelewu na rzecz powoda wierzytelności w wysokości 344.822,02 zł i 28.304 zł w terminie do dnia 17 kwietnia 2009 roku. Przedmiotowe pismo zostało odebrane przez pozwaną w dniu 15 kwietnia 2009 roku. Pozwana dokonała zwrotnego przelewu wierzytelności z obu umów w dniu 1 czerwca 2009 roku. Nie były to jednakże całościowe przelewy wierzytelności, lecz tylko częściowe, tj. w zakresie 81,7% wartości każdej z przedmiotowych wierzytelności. Pozostałą część pozwana zatrzymała tytułem zabezpieczenia obu umów zlecenia zawartych z powodem, a dokonanie jej zwrotnego przelewu, tj. w zakresie 18,3% wartości każdej z przedmiotowych wierzytelności, nastąpiło w dniu 25 lutego 2011 r. Pomimo wezwania pozwanej do wydania powodowi wszystkich przekazanych przez niego dokumentów do dnia 17 kwietnia 2009 r. pozwana nie uczyniła zadość temu obowiązkowi. Powód osobiście udał się do prezesa zarządu pozwanej spółki - (...) - po odbiór dokumentów, argumentując, zgodnie z prawdą, iż są mu potrzebne do egzekwowania roszczeń wobec M. K., jednakże J. T. kategorycznie odmówił ich zwrotu. Pełnomocnik powoda – r.pr. W. R. (1) - w dniu 2 czerwca 2010 roku złożył w imieniu powoda M. N. do Sądu Okręgowego w Krakowie Wydział IX Gospodarczy pozew przeciwko M. K. o zapłatę kwoty 345.500,34 zł wraz z wnioskiem o udzielenie zabezpieczenia dochodzonego roszczenia poprzez ustanowienie hipoteki przymusowej kaucyjnej do kwoty 387.826,14 zł na rzecz powoda na nieruchomości pozwanego M. K.. Sprawa toczyła się pod sygn. akt IX GC 378/10. Odnośnie zawartego w powyższym pozwie żądania zabezpieczenia powództwa, wniosek powoda został oddalony postanowieniem Sądu Okręgowego w Krakowie, Wydział IX Gospodarczy z dnia 24 grudnia 2010 roku. Przyczyną oddalenia była okoliczność, iż do pozwu z wnioskiem o udzielenie zabezpieczenia z dnia 2 czerwca 2010 roku powód przedłożył celem uprawdopodobnienia swojego roszczenia i wykazania prawdziwości swoich twierdzeń dokumenty stanowiące jedynie kserokopie. Powód nie znajdował się w posiadaniu ich oryginałów, gdyż pozwana nie zwróciła powodowi przekazanych przez niego dokumentów dotyczących wierzytelności wynikających z faktur. Pełnomocnik powoda nie mógł również w takiej sytuacji, nie mając chociażby do wglądu oryginałów dokumentów, potwierdzić ich kopii za zgodność z oryginałem. W związku z powyższym Sąd uznał, iż roszczenie nie zostało przez powoda uprawdopodobnione i oddalił wniosek o udzielenie zabezpieczenia. Ostatecznie powód uzyskał zabezpieczenie roszczenia na wskazanej powyżej nieruchomości (jedyny ujawniony majątek M. K.) stanowiącej własność M. K. poprzez obciążenie jej hipoteką przymusową do kwoty 549.864,42 zł postanowieniem Sądu Apelacyjnego wK. Wydział I Cywilny z dnia 5 czerwca 2014 roku, sygn. akt (...) Jednakże udzielenie zabezpieczenia roszczenia powoda dopiero w czerwcu 2014 roku w żaden sposób nie gwarantowało mu zaspokojenia się w przyszłości (po zapadnięciu prawomocnego wyroku uwzględniającego powództwo w sprawie o sygn. akt(...)) z majątku M. K.. Zdaniem powoda przedmiotowa nieruchomość na dzień 5 czerwca 2014 roku była już obciążona na rzecz innych wierzycieli M. K. kilkunastoma hipotekami opiewającymi łącznie na wielomilionowe kwoty, w tym hipotekami przymusowymi ustanowionymi na przestrzeni kilku ostatnich lat (licząc od daty wydania przedmiotowego postanowienia) w ramach prowadzonych przeciwko M. K. postępowań sądowych i egzekucyjnych. W związku ze złożonym przez powoda pozwem o zapłatę przeciwko M. K. w dniu 2 czerwca 2010 roku, finalnie Sąd Apelacyjny w K., Wydział I Cywilny wyrokiem z dnia 28 kwietnia 2015r., sygn. akt(...)zasądził na rzecz powoda M. N. od M. K. kwotę 329 150,10 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 23 kwietnia 2010 r. Zasądzona część kwoty w wysokości 204 710,10 zł wynika z 2 faktur wystawionych przez powoda M. K. za wykonane prace, a to z:

- faktury VAT Nr (...) z dnia 6 marca 2009 r. (kwota do zapłaty: 344 822,02 zł), następnie skorygowana przez fakturę VAT Nr (...)/k z dnia 27 kwietnia 2009 r. do kwoty 192 756,34 zł);

- faktury VAT Nr (...) z dnia 6 marca 2009 r. (kwota do zapłaty: 28 304,00 zł).

Do chwili obecnej wskazana kwota nie została uiszczona nawet w części przez M. K. na rzecz powoda. Biorąc pod uwagę powyżej przedstawione okoliczności, powód wniósł w niniejszej sprawie o zasądzenie od pozwanej (...) Sp. z o.o. kwoty 204 710,10 zł, gdyż na skutek niewydania mu przez pozwaną dokumentów dotyczących wierzytelności wynikających z faktury VAT Nr (...) oraz z faktury VAT Nr (...) nie uzyskał zabezpieczenia swojego roszczenia na nieruchomości M. K. w grudniu 2010 r. a dopiero miało to miejsce w czerwcu 2014 r. Z uwagi na brak zabezpieczenia w grudniu 2010 r. powód utracił realną możliwość zaspokojenia swojego roszczenia w wysokości 204 710,10 zł, gdyż od tego momentu do dnia 5 czerwca 2014 r. większość wierzycieli M. K. ustanowiła hipoteki na należącej do niego nieruchomości opiewające na wielomilionowe kwoty, mając pierwszeństwo przed powodem w zaspokojeniu swoich roszczeń wobec M. K.. Zdaniem powoda zaistniała sytuacja, tj. brak dokonania przez Sąd zabezpieczenia roszczenia powoda w grudniu 2010 roku, co umożliwiałoby powodowi zaspokojenie się z nieruchomości M. K., spowodowana jest przez zaniechania pozwanej w postaci niewydania powodowi dokumentów dotyczących wierzytelności wynikających ze wskazanych faktur. Zdaniem powoda pomiędzy zachowaniem pozwanej spółki w postaci braku wydania dokumentów powodowi a powstałą po stronie powoda szkodą istnieje związek przyczynowo - skutkowy. Dłużnik ponosi odpowiedzialność za następstwa swego działania i zaniechania niezależnie od tego, czy ich wystąpienie przewidywał, mógł przewidzieć oraz czy przewidywał rodzaj i wysokość szkody, jaka będzie skutkiem jego działania bądź zaniechania.

W odpowiedzi na pozew strona pozwana (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w K. wniosła o oddalenie powództwa w całości jako oczywiście bezzasadnego. Zdaniem strony pozwanej szkoda wyrządzona powodowi z tytułu nieposiadania przez powoda oryginału dokumentu faktury VAT Nr (...) z dnia 6 marca 2009 roku i oryginału dokumentu faktury VAT Nr (...) z dnia 6 marca 2009 roku nigdy nie powstała i nie została w żaden sposób wykazana, gdyż pozostawione u strony pozwanej w dniach 18 i 19 marca 2009 roku wszystkie dokumenty odebrał osobiście w dniu 24 kwietnia 2009 roku (k. 92 akt) od pozwanej reprezentowanej przez ówczesnego, tj. w 2009 roku członka zarządu – prezesa zarządu J. T. - powód M. N., w tym w szczególności dokumenty w których powód upatruje wyrządzenie przez pozwaną szkody, tj.:

- oryginał dokumentu faktury VAT Nr (...) z dnia 6 marca 2009 roku (na Pokwitowaniu odbioru dokumentów z dnia 24 kwietnia 2009 roku błędnie wpisano(...)zamiast(...) przez oczywistą omyłkę pisarską),

- oryginał dokumentu faktury VAT Nr (...) z dnia 6 marca 2009 roku (na Pokwitowaniu odbioru dokumentów z dnia 24 kwietnia 2009 roku błędnie wpisano(...) zamiast (...) przez oczywistą omyłkę pisarską).

Odnośnie tej oczywistej pomyłki pisarskiej, gdzie błędnie wpisano(...) zamiast(...) strona pozwana wskazała, że powód w pozwie z dnia 2 czerwca 2010 roku w sprawie (...), którego odpis został dołączony do pozwu z dnia 20 kwietnia 2017 roku – załącznik 18 – konsekwentnie przez cały ten dokument pozwu z dnia 2 czerwca 2010 roku w sprawie(...) Sądu Okręgowego w Krakowie posługuje się m.in. na str. 6, 10 i 19 numeracją dokumentów: faktura VAT Nr (...) z dnia 6 marca 2009 roku i faktura VAT Nr (...) z dnia 6 marca 2009 roku. Tak też powód tłumaczył w kwietniu 2009 roku J. T., że jest błąd przez powoda spowodowany w numeracji obydwu faktur i wobec faktu, że obydwie te faktury zostały wystawione w dniu 6 marca 2009 roku. Jak tłumaczył wtedy powód, to prawidłowa powinna być na tych fakturach numeracja wpisana (...)zamiast(...). Stąd też, ta oczywista pomyłka pisarska została zawarta w dokumencie w postaci Pokwitowania odbioru dokumentów z dnia 24 kwietnia 2009 roku podpisanym własnoręcznie przez M. N.. Wobec powyższego, nie może być żadnych wątpliwości w przedmiocie oczywistej omyłki pisarskiej albowiem wszelkie inne dane z tych dwóch faktur są zgodne (daty, kwoty, etc.) zwłaszcza w świetle, że w pozwie z dnia 2 czerwca 2010 roku w sprawie(...)Sądu Okręgowego w K. pojawia się na str. 7 i 19 faktura VAT Nr(...) z dnia 6 lutego 2008 roku i jest opatrzona inną datą (dnia 6 lutego 2008 roku, a nie dnia 6 marca 2009 roku) i innymi kwotami w niej wymienionymi (brutto kwota 34.229,54 zł, a nie brutto kwota 344.822,02 zł). Nie bez znaczenia dla wyjaśnienia tej oczywiste omyłki pisarskiej pozostaje także – zdaniem pozwanej spółki - wywód pozwu z dnia 2 czerwca 2010 roku w sprawie (...)Sądu Okręgowego w K. zawarty na str. 10 i 11 w kontekście treści zawartej w dokumentach w postaci dwóch umów zleceń z dnia 17 i 18 marca 20109 roku z załącznikami w dwóch postaci umów powierniczego przelewu wierzytelności, gdzie w tych dokumentach wskazano expressis verbis fakturę VAT Nr (...) z dnia 6 marca 2009 roku i fakturę VAT Nr (...) z dnia 6 marca 2009 roku. Strona pozwana podniosła, że istotnym w tej sprawie pozostaje, że w pozwie z dnia 2 czerwca 2010 roku w sprawie (...)Sądu Okręgowego w K. którego odpis został dołączony do pozwu z dnia 20 kwietnia 2017 roku – załącznik 18 – powód załączył wraz z pozwem z dnia 2 czerwca 2010 roku w sprawie(...) Sądu Okręgowego w K. oryginały i kopię: dokumentu faktury VAT Nr (...) z dnia 6 marca 2009 roku i dokumentu faktury VAT Nr (...) z dnia 6 marca 2009 roku, co expressis verbis zostało wskazane w wyżej wymienionym pozwie na str. 19, gdzie znajduje się wykaz składanych do Sądu wraz z pozwem załączników, a oba wskazane dokumenty: faktura VAT Nr (...) z dnia 6 marca 2009 roku i faktura VAT Nr (...) z dnia 6 marca 2009 roku, jako jedyne spośród wszystkich załączników zostały złożone do Sądu w oryginałach dokumentu, o czym świadczy pkt 34 i 35 w wykazie załączników do pozwu na str. 19. Wydanie powodowi tych wszystkich oryginałów dokumentów (opisanych szczegółowo w dokumencie w postaci Pokwitowania odbioru dokumentów z dnia 24 kwietnia 2009 roku podpisanym własnoręcznie przez M. N.), a posiadanych przez pozwaną spółkę nastąpiło w dniu 24 kwietnia 2009 roku w biurze pozwanej przy ul. (...) w K. po wezwaniu pozwanej pismem z dnia 14 kwietnia 2009 roku przez pełnomocnika powoda radcę prawnego W. R. (1), którego odpis został dołączony do pozwu z dnia 20 kwietnia 2017 roku – załącznik 12. Wobec powyższego od dnia 24 kwietnia 2009 roku powód dysponował w szczególności oryginałem dokumentu faktury VAT Nr (...) z dnia 6 marca 2009 roku i oryginałem dokumentu faktury VAT Nr (...) z dnia 6 marca 2009 roku, a w konsekwencji powództwo powoda w niniejszej sprawie jest oczywiście bezzasadne albowiem szkoda wyrządzona powodowi z tytułu nieposiadania przez powoda oryginału dokumentu faktury VAT Nr (...) z dnia 6 marca 2009 roku i oryginału dokumentu faktury VAT Nr (...) z dnia 6 marca 2009 roku nigdy nie powstała i nie została w żaden sposób wykazana. Nadto, zdaniem strony pozwanej, powód w żaden sposób nie wykazał, poza gołosłownym twierdzeniem zawartym w pozwie, że nie uzyska w przyszłości kwoty dochodzonej niniejszym pozwem z zabezpieczenia udzielonego na rzecz powoda przez Sąd Apelacyjny w K. w sprawie(...) w postaci hipoteki przymusowej w kwocie 549.864,42 zł na nieruchomości dla której IV Wydział Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego dlaK.wK. prowadzi księgę wieczystą numer (...), a w konsekwencji z tego też, kolejnego powodu powództwo powoda w niniejszej sprawie jest oczywiście bezzasadne i winno być oddalone. Ponadto, pozwana powołując się na dyspozycję art. 118 k.c. podniosła zarzut przedawnienia roszczenia powoda w całości albowiem roszczenie powoda względem pozwanej jest roszczeniem związanym z prowadzeniem działalności gospodarczej, a w konsekwencji z tego też kolejnego powodu powództwo powoda w niniejszej sprawie jest oczywiście bezzasadne i winno być oddalone.

W piśmie procesowym powoda stanowiącym replikę na odpowiedź na pozew powód w całości podtrzymał żądanie pozwu i przedstawione w pozwie stanowisko oraz zaprzeczył aby kiedykolwiek odbierał osobiście, co więcej, w ogóle odbierał bądź otrzymał od pozwanej oryginały dokumentów, które przekazał pozwanej na mocy zawartych umów zlecenia w dniu 17 i 18 marca 2009 roku. Powód do momentu otrzymania odpowiedzi na pozew przez jego pełnomocnika z urzędu nie widział, ani znał treści dokumentu „Pokwitowanie odbioru dokumentów” opatrzonego datą 24 kwietnia 2009 roku, który został załączony jako dowód do odpowiedzi na pozew. Nadto, powód nie posiadał wiedzy co do samej okoliczności sporządzenia przedmiotowego dokumentu. Powód wskazał, że na mocy zawartych z pozwaną dwóch przedmiotowych umów zlecenia przekazał pozwanej dwie puste kartki opatrzone jego własnoręcznym podpisem (okoliczność ta została podniesiona w pozwie, str. 3 i 4). Powyższe kartki nigdy nie zostały zwrócone powodowi przez pozwaną. Odnośnie jednej z kartek opatrzonej podpisem powoda powód podniósł, iż została ona użyta przez pozwaną do wypełnienia bez wiedzy powoda weksla. Następnie pozwana na podstawie tegoż weksla dochodziła na drodze sądowej zapłaty od powoda. Opisywana sprawa zakończyła się ostatecznie oddaleniem w całości powództwa pozwanej (wyrok Sądu Rejonowego dlaK. w K., Wydział IV Gospodarczy z dnia 5 października 2009 roku, sygn. akt: (...)). Natomiast losów drugiej kartki z podpisem powoda powód nie zna. W związku z przedłożeniem przez pozwaną dokumentu „Pokwitowanie odbioru dokumentów” z dnia 24 kwietnia 2009 roku powód powziął uzasadnione podejrzenie, iż powyższa kartka, której pozwana nigdy mu nie zwróciła, mogła zostać użyta do sporządzenia powyższego dokumentu. Co więcej, wskazana sytuacja dotycząca wystawienia weksla przez pozwaną wskazuje na istnienie takiego prawdopodobieństwa. Dalej, w dokumencie „Pokwitowanie odbioru dokumentów” nie wymieniono również, iż rzekomemu zwrotowi na rzecz powoda uległa pusta kartka opatrzona jego własnoręcznym podpisem. Ponadto zarzut powoda wobec pozwanej zawarty w pozwie odnośnie braku oddania powodowi przez pozwaną oryginałów dokumentów nie odnosi się wyłącznie do dwóch faktur ale także co do innych dokumentów dotyczących wierzytelności wynikających z powyższych faktur, które powód przekazał pozwanej, a nigdy nie zostały przez pozwaną mu zwrócone. Odnosząc się do kwestii udzielenia zabezpieczenia roszczenia powoda na nieruchomości stanowiącej własność M. K. przez Sąd Apelacyjny w Krakowie, Wydział I Cywilny w dniu 5 czerwca 2014 roku., sygn. akt:(...) poprzez obciążenie jej hipoteką przymusową do kwoty 549 864,42 zł wskazał, iż udzielenie zabezpieczenia roszczenia powoda dopiero w czerwcu 2014 roku w żaden sposób nie gwarantowało i nie gwarantuje mu zaspokojenia się w przyszłości z majątku M. K.. Ustosunkowując się poruszonej kwestii terminów przedawnienia powód wskazał, iż zaniechanie w postaci braku wydania przez pozwaną dokumentów, którymi nie miała prawa rozporządzać oraz pomimo żądania zwrotu osobie uprawnionej, tj. powoda, może zostać potraktowane jako czyn zabroniony stypizowany w art. 276 k.k. W związku z tym, kto ze swojej winy wyrządził drugiemu szkodę obowiązany jest do jej naprawienia, a jeżeli szkoda wynikła z występku roszczenie o jej naprawienie ulega przedawnieniu z upływem lat dwudziestu od daty popełnienia przestępstwa bez względu na to, kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Dlatego też podniesiony zarzut przedawnienia nie znajduje uzasadnienia na gruncie niniejszej sprawy.

Wyrokiem z dnia 20 grudnia 2018 r. Sąd Okręgowy w Krakowie:

I. oddalił powództwo;

II. zasądził od powoda M. N. na rzecz strony pozwanej (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K. kwotę 14.400 zł (czternaście tysięcy czterysta złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania;

III. kosztami postępowania obciążył Skarb Państwa w związku ze zwolnieniem powoda od kosztów sądowych;

IV. przyznał pełnomocnikowi powoda ustanowionemu z urzędu – adw. G. K. kwotę 14.400 zł (czternaście tysięcy czterysta złotych) powiększoną o stawkę podatku od towarów i usług, tytułem udzielonej z urzędu pomocy prawnej powodowi.

Za bezsporne uznał Sąd I instancji, że powód prowadził działalność gospodarczą pod firmą (...) (...) w K.. Rozpoczęcie działalności nastąpiło w dniu 15 marca 2006 roku, natomiast jej wykreślenie z rejestru w dniu 8 maja 2014 roku. Pozwana prowadzi działalność gospodarczą pod nazwą (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w K. od dnia 30 maja 2008 roku do chwili obecnej. W ramach prowadzonej działalności gospodarczej powód nawiązał współpracę z Przedsiębiorstwem (...) M. K.. Z tytułu wykonanych prac na rzecz powyższego przedsiębiorstwa powód wystawił następujące faktury VAT:

1. Faktura VAT Nr (...) z dn. 6.03.2009 r., kwota do zapłaty: 344 822,02 zł, termin zapłaty: 6.04.2009r., następnie skorygowana przez Fakturę Vat Nr (...)/k z dn. 27.04.2009r. do kwoty 192 756,34 zł;

2. Faktura VAT Nr (...) z dn. 6.03.2009 r., kwota do zapłaty: 28 304,00 zł, termin zapłaty: 6.04.2009r.

Powyższe faktury VAT nie zostały zapłacone przez Przedsiębiorstwo (...) M. K. w jakiejkolwiek części. W związku z brakiem płatności powód nawiązał współpracę z pozwaną spółką celem wyegzekwowania należności. W dniu 17 marca 2009 roku powód zawarł umowę zlecenia z pozwaną, w której pozwana zobowiązała się do świadczenia na rzecz powoda usług związanych z wyegzekwowaniem wierzytelności od dłużnika M. K. z tytułu umowy o roboty budowlane Nr (...) z dn. 17.04.2008r. w kwocie należności głównej 344 822,02 zł (§ 1 umowy zlecenia z dn. 17.03.2009r.) wynikającej z Faktury VAT Nr (...). Pozwana zobowiązała się nadto do podjęcia wszelkich czynności zmierzających do dobrowolnego zaspokojenia wierzytelności, w tym wystosowania pisemnego wezwania do zapłaty, wezwania do osobistego stawiennictwa i bezpośredniego kontaktu w siedzibie pozwanej oraz przygotowania, zawarcia i nadzoru nad realizacją ugody w przedmiocie dobrowolnej spłaty należności (§ 2 ust. 1 umowy zlecenia z dn. 17.03.2009r.). W § 2 ust. 3 umowy pozwana przyjęła na siebie obowiązek realizacji czynności wyszczególnionych w ust. 1 do 14 dni od podpisania umowy. Dalej, zgodnie z § 4 ust. 1 i 2 umowy w przypadku nieskuteczności powyższych czynności zmierzających do dobrowolnego zaspokojenia należności powoda pozwana zobowiązała się podjąć czynności niezbędne do przymusowego zaspokojenia roszczenia powoda, które obejmować miały: sporządzenie i wysłanie pozwu o wydanie nakazu zapłaty, udział w rozprawie sądowej w przypadku wniesienia zarzutów lub sprzeciwu oraz przekazania sprawy do postępowania rozpoznawczego, sporządzenie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności, sporządzenie wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego, nadzór nad prowadzonym postępowaniem egzekucyjnym. Pozwana zobowiązała się do dołożenia możliwie najwyższej staranności przy realizacji postanowień przedmiotowej umowy. Wraz z zawarciem niniejszej umowy zlecenia strony zawarły również umowę powierniczego przelewu wierzytelności, na mocy której powód przelał na rzecz pozwanej wierzytelność w wysokości 344 822,02 zł wraz z należnymi odsetkami i wszystkimi związanymi z nią prawami w celu dokonania wszystkich czynności niezbędnych dla przymusowego zaspokojenia przedmiotowej wierzytelności oraz zabezpieczenia przysługującego pozwanej z tego tytułu wynagrodzenia określonego w umowie zlecenia z dn. 17.03.2009 r. (§ 2 ust 1 umowy powierniczego przelewu wierzytelności z dn. 17.03.2009 r.). Zgodnie z zapisem zawartym w § 2 ust. 4 umowy zlecenia z dn. 17.03.2009 r. powód dostarczył do siedziby pozwanej oryginały dokumentów (m.in. umowa o roboty budowlane Nr (...) z dn. 17.04.2008 r., aneks do tejże umowy, zaświadczenie o wpisie do działalności gospodarczej, Faktura VAT Nr (...), Faktura VAT Nr (...), protokoły odbioru wykonanych prac, dwie puste z kartki z podpisem powoda) celem dokonania odpisów niezbędnych do prowadzenia postępowania procesowego i egzekucyjnego w dniu podpisania przedmiotowej umowy. W celu wykonania postanowienia z § 2 ust. 2 umowy powierniczego przelewu wierzytelności z dn. 17.03.2009 r. powód przekazał pozwanej wszystkie dokumenty dotyczące wierzytelności będącej przedmiotem przelewu. Powód uiścił również zaliczkę na rzecz pozwanej w wysokości określonej w § 3 umowy. Tym samym powód dokonał wszelkich swoich obowiązków umożliwiających pozwanej wykonywanie usług związanych z wyegzekwowaniem wierzytelności od dłużnika. Następnie w dniu 18 marca 2009 r. powód zawarł umowę zlecenia z pozwaną, w której pozwana zobowiązała się do świadczenia na rzecz powoda usług związanych z wyegzekwowaniem wierzytelności od dłużnika M. K. z tytułu umowy o roboty budowlane Nr(...) z dn. 17.04.2008 r. w kwocie należności głównej 28 304,00 zł (§ 1 umowy zlecenia z dn. 18.03.2009 r.) wynikającej z Faktury VAT Nr (...). Pozwana zobowiązała się nadto do podjęcia wszelkich czynności zmierzających do dobrowolnego zaspokojenia wierzytelności, w tym wystosowania pisemnego wezwania do zapłaty, wezwania do osobistego stawiennictwa i bezpośredniego kontaktu w siedzibie pozwanej oraz przygotowania, zawarcia i nadzoru nad realizacją ugody w przedmiocie dobrowolnej spłaty należności (§ 2 ust. 1 umowy zlecenia z dn. 18.03.2009 r.). W § 2 ust. 3 umowy pozwana przyjęła na siebie obowiązek realizacji czynności wyszczególnionych w ust. 1 do 14 dni od podpisania umowy. Dalej, zgodnie z § 4 ust. 1 i 2 umowy w przypadku nieskuteczności powyższych czynności zmierzających do dobrowolnego zaspokojenia należności powoda pozwana zobowiązała się podjąć czynności niezbędne do przymusowego zaspokojenia roszczenia powoda, które obejmować miały: sporządzenie i wysłanie pozwu o wydanie nakazu zapłaty, udział w rozprawie sądowej w przypadku wniesienia zarzutów lub sprzeciwu oraz przekazania sprawy do postępowania rozpoznawczego, sporządzenie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności, sporządzenie wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego, nadzór nad prowadzonym postępowaniem egzekucyjnym. Pozwana zobowiązała się do dołożenia możliwie najwyższej staranności przy realizacji postanowień przedmiotowej umowy. Wraz z zawarciem niniejszej umowy zlecenia strony zawarły również umowę powierniczego przelewu wierzytelności, na mocy której powód przelał na rzecz pozwanej wierzytelność w wysokości 28 304,00 zł wraz z należnymi odsetkami i wszystkimi związanymi z nią prawami w celu dokonania wszystkich czynności niezbędnych dla przymusowego zaspokojenia przedmiotowej wierzytelności oraz zabezpieczenia przysługującego pozwanej z tego tytułu wynagrodzenia określonego w umowie zlecenia z dn. 18.03.2009 r. (§ 2 ust 1 umowy powierniczego przelewu wierzytelności z dn. 18.03.2009 r.). Zgodnie z zapisem zawartym w § 2 ust. 4 umowy zlecenia z dn. 18.03.2009 r. powód dostarczył do siedziby pozwanej oryginały dokumentów (m.in. umowa o roboty budowlane Nr (...) z dn. 17.04.2008 r., aneks do tejże umowy, zaświadczenie o wpisie do działalności gospodarczej, Faktura VAT Nr (...), Faktura VAT Nr (...), protokoły odbioru wykonanych prac, dwie puste z kartki z podpisem powoda) celem dokonania odpisów niezbędnych do prowadzenia postępowania procesowego i egzekucyjnego w dniu podpisania przedmiotowej umowy. W celu wykonania postanowienia z § 2 ust. 2 umowy powierniczego przelewu wierzytelności z dn. 18.03.2009 r. powód przekazał pozwanej wszystkie dokumenty dotyczące wierzytelności będącej przedmiotem przelewu. Powód uiścił również bezzwrotną zaliczkę na rzecz pozwanej w wysokości określonej w § 3 umowy. Tym samym powód dokonał wszelkich swoich obowiązków umożliwiających pozwanej wykonywanie usług związanych z wyegzekwowaniem wierzytelności od dłużnika.

Nadto Sąd I instancji ustalił, że po zawarciu opisanych powyżej umów zlecenia powodowi zależało na jak najszybszym wystąpieniu z powództwem przeciwko swojemu dłużnikowi – M. K. celem zabezpieczenia i wyegzekwowania zaległych roszczeń. Dlatego też strony wspólnie ustaliły, że z pominięciem wezwania do polubownego uregulowania zobowiązania przez dłużnika – M. K. - zatrudniony przez stronę pozwaną r.pr. O. J. sporządzi projekty dwóch pozwów. Powód oraz J. T. (wówczas prezes zarządu strony pozwanej) umówieni byli na spotkanie w siedzibie pozwanej spółki w tym celu, aby powód M. N. mógł zapoznać się projektami przygotowanych pozwów i je zaakceptować a nadto w tym celu, aby następnie osobiście w kasie sądu do którego zostaną wniesione pozwy dokonać opłaty od ich wniesienia. Powyższe spotkanie miało nastąpić w pierwszym tygodniu kwietnia 2009 r. Pomimo tego powód na powyższe spotkanie nie stawił się, nie odbierał telefonów. W dniu następnym po terminie umówionego spotkania do siedziby pozwanej spółki przyszedł aplikant radcowski działający z upoważnienia r.pr. W. R. (1) i oświadczył, że M. N. zawarł umowę o obsługę prawną z mecenasem R. w związku z czym poprosił o przygotowanie przekazanych przez pana N. dokumentów. Wówczas J. T. oświadczył, że oczywiście taka dokumentacja zostanie przekazana ale po otrzymaniu oświadczenia o wypowiedzeniu umowy przez M. N.. Pismem z dnia 14 kwietnia 2009 r. zażądano od pozwanej spółki zwrotu konkretnych dokumentów przy czym wystawione weksle (podpisane in blanco przez powoda dwie kartki papieru) zostały nazwane jako podpisane kartki papieru. W dniu 24 kwietnia 2009 r. strona pozwana – działając poprzez ówczesnego prezesa zarządu J. T. – zwróciła powodowi całą dokumentację jaką wcześniej w związku z nawiązaniem współpracy miedzy stronami otrzymała z wyjątkiem opisanych powyżej dwóch kartek papieru z własnoręcznymi podpisami M. N. oraz projektów pozwów przygotowanych w sprawach zleconych stronie pozwanej. Powyższe pokwitowanie własnoręcznie podpisał powód M. N.. Przekazanie powyższej dokumentacji nastąpiło bezpośrednio do rąk powoda w obecności również aplikanta radcowskiego, który legitymował się upoważnieniem od radcy prawnego W. R. (1). Jedna z powyższych kartek jako weksel została wypełniona przez stronę pozwaną w związku z toczącą się sprawą – wystąpieniem z powództwem o zapłatę z weksla przed Sądem Rejonowym dla K.wK., natomiast druga kartka nie została przez stronę pozwaną w ogóle wykorzystana. Znajduje się w posiadaniu strony pozwanej - u pana mecenasa O. M. – pełnomocnika strony pozwanej.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny Sąd I instancji ocenił powództwo jako nieuzasadnione. Przede wszystkim podniósł, że strona pozwana słusznie podniosła – powołując się na treść art. 118 k.c. - zarzut przedawnienia roszczenia powoda albowiem roszczenie powoda względem strony pozwanej jest roszczeniem związanym z prowadzeniem działalności gospodarczej, a w konsekwencji w świetle ustalonego stanu faktycznego oczywiście przedawnionym (od wadliwego wydania dokumentacji/nie wydania całej dokumentacji mija bowiem prawie 10 lat), dlatego też już z tego powodu powództwo winno było zostać oddalone. Niezależnie od powyższej okoliczności podniósł, że powództwo należało oddalić również jako oczywiście bezzasadne ze względu na brak powstania po stronie powoda szkody wyrządzonej przez stronę pozwaną z tytułu niewydania dokumentacji. Powyższa szkoda nie powstała/nie została wykazana, gdyż pozostawione u strony pozwanej w dniach 18 i 19 marca 2009 roku wszystkie dokumenty odebrał osobiście w dniu 24 kwietnia 2009 roku od pozwanej reprezentowanej przez ówczesnego prezesa zarządu J. T. powód M. N., w tym w szczególności dokumenty w których powód upatruje wyrządzenia przez pozwaną spółkę szkody, tj.:

- oryginał dokumentu faktury VAT Nr (...) z dnia 6 marca 2009 roku (na Pokwitowaniu odbioru dokumentów z dnia 24 kwietnia 2009 roku błędnie wpisano(...)zamiast (...) przez oczywistą omyłkę pisarską),

- oryginał dokumentu faktury VAT Nr (...) z dnia 6 marca 2009 roku (na Pokwitowaniu odbioru dokumentów z dnia 24 kwietnia 2009 roku błędnie wpisano (...) zamiast(...) przez oczywistą omyłkę pisarską).

Świadczą o tym w sposób dobitny dowody w postaci pokwitowania odbioru dokumentów z dnia 24 kwietnia 2009 roku podpisany własnoręcznie przez M. N. oraz zeznania świadka J. T.. Wydanie powodowi oryginałów dokumentów (opisanych szczegółowo w dokumencie w postaci Pokwitowania odbioru dokumentów z dnia 24 kwietnia 2009 roku) powoduje, że już chociażby z tej przyczyny powództwo powoda w niniejszej sprawie jest oczywiście bezzasadne albowiem szkoda wyrządzona powodowi z tytułu nieposiadania przez powoda oryginału dokumentów wskazanych w pozwie nie powstała/nie została wykazana. W konsekwencji powództwo jako bezzasadne należało oddalić o czym orzeczono w punkcie I wyroku.

O kosztach postępowania w punkcie II wyroku Sąd I instancji orzekł, na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c., zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik postępowania, zasądzając od przegrywającej proces strony – powoda na rzecz strony pozwanej kwotę 14.400 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania (na podstawie § 2 pkt 7) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (w brzmieniu obowiązującym w dacie wniesienia pozwu).

W związku z faktem, że powód postanowienie tut. Sądu z dnia 12 grudnia 2016 roku, sygn. akt (...) został zwolniony od ponoszenia kosztów sądowych w całości, w tym od uiszczenia opłaty sądowej od pozwu, kosztami postępowania Sąd I instancji obciążył Skarb Państwa o czym orzeczono w punkcie III wyroku.

W związku z faktem, że w toku postępowania powoda reprezentował ustanowiony z urzędu pełnomocnik – adw. G. K., przyznał Sąd I instancji powyższemu pełnomocnikowi kwotę 14.400 zł, powiększoną o stawkę podatku od towarów i usług, tytułem udzielonej z urzędu pomocy prawnej, o czym orzeczono w punkcie IV wyroku.

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód, zaskarżając go w części, w to w zakresie pkt 1 i II sentencji i zarzucając naruszenie:

- art. 233 § 1 k.p.c. przez dokonanie dowolnej i naruszającej zasady doświadczenia życiowego i logicznego rozumowania oceny dowodu z zeznań świadka J. T., którego twierdzenia Sąd I instancji obdarzył w całości walorem wiarygodności, pomimo, że świadek w latach 2008-2016 pełnił funkcje prezesa zarządu, a obecnie jest prokurentem pozwanej, w związku z czym jest zainteresowany w uzyskaniu przez pozwaną korzystanego rozstrzygnięcia sporu, przy jednoczesnym zakwestionowaniu przez Sąd I instancji wiarygodności zeznań złożonych przez powoda, co doprowadziło do błędnego przyjęcia przez ten Sąd, że:

-- powód ustnie ustalił z pozwaną, iż pozwana sporządzi pozwów przeciwko M. K. z pominięciem wezwania do polubownego uregulowania zobowiązania, podczas gdy sytuacja ta nie miała nigdy miejsca,

-- pozwana w dniu 24 kwietnia 2009 r. zwróciła powodowi całą przekazaną przezeń w związku z nawiązaniem współpracy dokumentację, podczas gdy do takiego zwrotu w podanej dacie nie doszło. Przedmiotowe błędne ustalenie faktycznie doprowadziło w konsekwencji braku przyjęcia przez Sąd I instancji, iż zaniechanie w postaci braku wydania przez pozwaną dokumentów, którymi nie miała prawa rozporządzać oraz pomimo żądania zwrotu osoby uprawnionej, tj. powoda, powinno zostać potraktowane jako czyn zabroniony stypizowany w art. 276 k.k. co skutkowało nieprawidłowym zastosowaniem w sprawie art. 118 k.c. podczas gdy zastosowanie powinien znaleźć art. 442[1] § 2 k.c. ustanawiający 20-letni termin na dochodzenie przez poszkodowanego roszczenia odszkodowawczego, bez względu na datę dowiedzenia się przez poszkodowanego o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia;

- art. 232 k.p.c. poprzez błędne przyjęcie przez Sąd I instancji, że powód nie wywiązał się z obowiązku wykazania powstania szkody i jej wysokości, podczas gdy materiał dowodowy zgromadzony w niniejszej sprawie, a zwłaszcza zeznania powoda i dokumenty załączone i dokumenty załączone do pozwu wskazują, że szkoda po stronie powoda w istocie zaistniała w wysokości 204710,10 zł na skutek zachowania pozwanej w postaci braku wydania powodowi dokumentów przekazanych wcześniej przez powoda pozwanej przy nawiązaniu współpracy z pozwaną.

W oparciu o te zarzuty wniósł o:

- zmianę zaskarżonego wyroku co do pkt I i II i uwzględnienie powództwa przez zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kwoty 204710,10 zł z odsetkami ustawowymi na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty,

- zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym według norm przepisanych, które nie zostały uiszczone ani w całości ani w części,

- w przypadku oddalenia apelacji – o nie obciążenie powoda kosztami procesu w tym kosztami zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym poniesionymi przez pozwaną oraz o zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz pełnomocnika z urzędu powoda kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu powodowi w postępowaniu apelacyjnym, które to koszty nie zostały uiszczone ani w całości ani w części

ewentualnie o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy w tym zakresie Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

W uzasadnieniu apelacji powód podtrzymał, iż zaprzecza aby kiedykolwiek odbierał osobiście, co więcej, w ogóle odbierał bądź otrzymał od pozwanej oryginały przekazanych uprzedni pozwanej dokumentów. Wskazał, że zarzut odnośnie braku oddania oryginałów dokumentów nie odnosi się wyłącznie do faktur Vat nr (...), ale także innych dokumentów, a mianowicie: protokół końcowy prac na Osiedlu (...) ul;.(...) umowa z dnia 17 kwietnia 2008 r., aneks do umowy z dnia 17 kwietnia 2008 r., 19 egzemplarzy faktur wraz z oferta inwestycyjna oraz nierozliczoną listą płatności i poleceniem przelewu przez powoda na rzecz przedsiębiorstwa (...) sp. z o.o., raporty dzienne pracy sprzętu w liczbie 28 egzemplarzy.

Powód uzyskał zabezpieczenie roszczenia na nieruchomości M. K. dopiero w czerwcu 2014 r. Z uwagi na brak zabezpieczenia w grudniu 2010 r. utracił realną możliwość zaspokojenia swojego roszczenia w wysokości 204710,10 zł, gdyż przedmiotowa nieruchomość na 5 czerwca 2014 r. była już obciążona na rzecz innych wierzycieli kilkunastoma hipotekami opiewającymi łącznie na wielomilionowe kwoty. Tym samym twierdzenia o braku możliwości zaspokojenia roszczenia należy uznać za logiczne i udowodnione. Pomiędzy zachowaniem pozwanej w postaci braku wydania dokumentów powodowi a powstałą szkodą w wysokości 204710,10 zł istnieje związek przyczynowo-skutkowy.

W piśmie z dnia 3 marca 2019 r. (k. 185) powód zawarł polemikę ze stanowiskiem zawartym w piśmie pozwanej z dnia 19 listopada 2018 r.

W odpowiedzi na apelację (k. 229) pozwana wniosła o jej oddalenie i o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów postepowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja okazała się bezzasadna.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że jako bezzasadny ocenić należy podniesiony w niej zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. Apelujący nie podważył skutecznie dokonanej przez Sąd I instancji oceny zeznań świadka J. T.. Zeznania tego świadka co do faktu zwrotu powodowi dokumentów znajdują potwierdzenie w treści dokumentu pokwitowania odbioru dokumentów. Zarzut powoda, iż dokument ten sporządzono z wykorzystaniem jednej z kartek papieru z podpisem powoda, które powód przekazał pozwanej, nie zasługuje na uwzględnienie w sytuacji gdy przedłożony odpis tej kartki poświadczony przez pełnomocnika strony pozwanej w trybie art. 129 § 2 k.p.c. ujawnia, że podpis złożony na tym dokumencie ma inny kształt i usytuowany aniżeli podpis na pokwitowaniu. Tak sporządzony odpis ma zgodnie z art. 129 § 3 k.p.c. walor dokumentu urzędowego, zaś w sprawie nie ujawniły się okoliczności, które uzasadniałyby wezwanie strony pozwanej do przedłożenia oryginału tego dokumentu w trybie art. 129 § 4 k.p.c. Powód ograniczył się bowiem jedynie do powołania twierdzeń kwestionujących dowody przedstawione przez stronę pozwaną, ale nie powołał żadnego materiału dowodowego, który dawałby podstawę do podważania dowodów zaoferowanych przez stronę pozwaną. W tym kontekście eksponowana w apelacji kwestia zainteresowania świadka J. T. w rozstrzygnięciu – jako byłego prezesa zarządu a obecnego prokurenta pozwanej – sama w sobie nie może podważyć wiarygodności zeznań świadka. W konsekwencji miał Sąd I instancji podstawy aby ustalić, że pozwana zwróciła powodowi w dniu 24 kwietnia 2009 r. całą otrzymaną dokumentację, z wyłączeniem dwóch podpisanych kartek papieru. Apelujący powołuje się wprawdzie na brak zwrotu nierozliczonej listy płatności i polecenia przelewu przez powoda na rzecz (...). Wszelako nie wykazał aby de dwa ostatnie dokumenty w ogóle stronie pozwanej przekazał. Nadto z treści pokwitowania z dnia 24 kwietnia 2009 r. wynika, że powód pokwitował odbiór wszystkich pozostawionych przezeń dokumentów z tytułu umowy zlecenia z dnia 17 marca 2009 r. oraz umowy zlecenia z dnia 18 marca 2009 r. a zawarte w pokwitowaniu wyliczenie dokumentów zostało wskazane tylko „w szczególności”. W końcu, nawet gdyby te dwa dokumenty pozwanej przekazano i nie zwróciła ich ona powodowi, to nie ma podstaw do uznania, że właśnie brak przedstawienia wraz z pozwem w sprawie sygn. akt(...)tych dwóch dokumentów w oryginale był sam w sobie przyczyną odmowy udzielenia powodowi zabezpieczenia. W szczególności taki stan rzeczy nie wynika z uzasadnienia postanowienia z dnia 24 grudnia 2010 r. (k. 54) oddalającego wniosek powoda o udzielenie zabezpieczenia. Sąd Okręgowy w Krakowie w tym postanowieniu się nie wskazywał bowiem, aby tylko nieprzedstawienie oryginału lub poświadczonego odpisu nierozliczonej listy płatności i polecenia przelewu przez powoda na rzecz (...) samo w sobie stanowiło przyczynę odmowy udzielenia zabezpieczenia. Apelujący nie przedstawił natomiast żadnej argumentacji, z której wynikałoby, że te właśnie dokumenty miały w sprawie tak kluczowy charakter, że to właśnie brak ich przedstawienia wraz z wnioskiem o zabezpieczenia mógł obiektywnie skutkować oceną, że roszczenie dochodzone przez powoda nie zostało dostatecznie uprawdopodobnione.

Jako bezzasadny ocenić również należy zarzut naruszenia art. 232 k.p.c. Apelujący nie zarzuca aby Sąd I instancji bezzasadnie dopuścił któryś z dowodów z urzędu ani aby bezzasadnie jakiegoś dowodu z urzędu nie przeprowadził, a zatem nie ma podstaw do przyjęcia, że zarzut naruszenia art. 232 k.p.c. odnosi się do normy zawartej w zdaniu drugim tego przepisu. Natomiast art. 232 zd. 1 k.p.c. określa reguły rozkładu ciężaru dowodu wyrażając zasadę kontradyktoryjności. Adresatami normy zawartej w tym przepisie są zatem strony postępowania, a nie sąd. W szczególności nie stanowi o naruszeniu tego przepisu mogącym mieć wpływ na rozstrzygnięcie ocena wyrażona przez Sąd I instancji, iż powód nie wykazał, iż powstała szkoda. Z przyczyn szczegółowo poniżej wskazanych Sąd Apelacyjny ocenę tę podziela. Niezależnie zaś od tego, wobec braku zdarzenia, z którym ustawa wiąże odpowiedzialność odszkodowawczą (bezprawnego przetrzymania dokumentów, które pozwana miała obowiązek zwrócić powodowi), nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia to, czy po stronie powoda rzeczywiście pojawił się uszczerbek w postaci faktycznej niemożności wyegzekwowania kwoty 204710,10 zł od dłużnika powoda M. K..

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjne akceptuje ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd I instancji i przyjmuje je za własne czyniąc podstawą rozstrzygnięcia wydanego w niniejszej sprawie. Zbędnym jest natomiast powtarzanie ich w tym miejscu.

Natomiast w tym stanie faktycznym powództwo nie mogło podlegać uwzględnieniu. Zważyć bowiem należy, że przesłankami odpowiedzialności odszkodowawczej są: zdarzenie, z którym ustawa wiąże odpowiedzialność odszkodowawczą określonej osoby, zaistnienie szkody po stronie powoda oraz normalny związek przyczynowy pomiędzy tym zdarzeniem a powstałą po stronie powoda szkodą. Powód jako zdarzenie, z którym wiązać się ma odpowiedzialność odszkodowawcza wskazał brak zwrotu przez stronę pozwaną dokumentów, które przekazał był stronie pozwanej. Z ustalonego stanu faktycznego wynika wszelako, że strona pozwana już w dniu 24 kwietnia 2009 r. - a zatem jeszcze przed wydaniem przez Sąd Okręgowy wK. postanowienia z dnia 24 grudnia 2010 r. oddalającego wniosek o zabezpieczenie – zwróciła powodowi przekazane przezeń wcześniej dokumenty dotyczące wierzytelności powoda w stosunku do M. K.. Nie zaistniało zatem powoływane przez powoda zachowanie strony pozwanej, które zgodnie z art. 416, art. 429, albo art. 430 k.c., względnie zgodnie z art. 471 k.c. mogłoby rodzić odpowiedzialność odszkodowawczą strony pozwanej.

Podnoszona w apelacji kwestia, czy powód zwolnił ustnie pozwaną z obowiązku wezwania dłużnika do dobrowolnej zapłaty i czynności ukierunkowanych na ugodowe zakończenie sprawy jest dla rozstrzygnięcia bez znaczenia. Skoro bowiem powód wypowiedział umowę zlecenia, a podstawy odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanej upatruje w utrudnieniach jakich miał doznać wskutek odmowy wydania mu dokumentów a nie w niewykonaniu zobowiązań umownych do dokonania wezwania do zapłaty i czynności zmierzających do zawarcia ugody, to nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie znaczenie czy rzeczywiście doszło do ustnej modyfikacji umownych obowiązków strony pozwanej. Powód nie twierdził zresztą aby brak dokonania przez pozwaną wezwania do zapłaty i podjęcia przez nią czynności zmierzających do zawarcia ugody spowodował po jego stronie jakąkolwiek szkodę, a wyniki postępowania dowodowego nie ujawniły, aby takie zachowania obiektywnie jakąkolwiek szkodę po stronie powoda spowodowały. Nie ma również znaczenia dla rozstrzygnięcia kwestia jaki termin przedawnienia roszczenia ma zastosowanie w niniejszej sprawie, tj. termin wynikający z art. 118 k.c., czy termin wynikający z art. 442[1] § 2 k.c. Skoro bowiem z ustalonego stanu faktycznego nie wynika aby po stronie pozwanej miało miejsce zdarzenie, z którym ustawa wiązać może obowiązek odszkodowawczy – bezprawne przetrzymanie dokumentów, które miała obowiązek zwrócić powodowi – to rozważanie, czy roszczenie z tego tytułu mogło, czy nie mogło się w chwili złożenia pozwu przedawnić nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia.

Zważyć nadto należy, że nawet gdyby hipotetycznie uwzględnić podniesione w apelacji zarzuty naruszenia prawa procesowego i w konsekwencji zmienić ustalenia dokonane przez Sąd I instancji w ten sposób, iż ustalić, że do zwrotu powodowi dokumentów w rzeczywistości nie doszło, to stan taki w realiach niniejszej sprawy nie mógłby prowadzić do uwzględnienia powództwa. Z uzasadnienia postanowienia z dnia 24 kwietnia 2010 r. (sygn. akt (...)) wynika bowiem, że przyczyny oddalenia wniosku o zabezpieczenie były dwie: brak uprawdopodobnienia roszczenia, między innymi z powodu przedłożenia dokumentów jedynie w niepotwierdzonych kserokopiach, oraz brak uprawdopodobnienia interesu prawnego w uzyskaniu zabezpieczenia, gdyż jedyną okolicznością powołaną na jego uprawdopodobnienie było twierdzenie powoda o uzyskaniu informacji, że pozwany może pozbywać się majątku celem utrudnienia powodowi dochodzonego roszczenia oraz uzyskaniu informacji o słabej kondycji finansowej pozwanego – bez przedłożenia jakichkolwiek dokumentów potwierdzających te twierdzenia (k. 55). Taki stan rzeczy prowadzi do wniosku, że szkoda mająca polegać na faktycznej niemożności wyegzekwowania przez powoda wierzytelności zasądzonej w sprawie sygn. akt(...) nie pozostaje w normalnym związku przyczynowym (art. 361 § 2 k.c.) z brakiem zwrotu powodowi przez pozwaną dokumentów. Treść uzasadnienia postanowienia z dnia 24 kwietnia 2010 r. daje bowiem dostateczną postawę do przyjęcia, że nawet gdyby powód dołączył do wniosku o zabezpieczenie dokumenty w oryginałach, to – wobec braku uprawdopodobnienia interesu prawnego w uzyskaniu zabezpieczenia – wniosek o zabezpieczenie i tak podlegałby oddaleniu. Ponadto wskazać należy, że przedstawiony w sprawie materiał dowodowy nie daje podstaw do oceny, że rzeczywiście powód utracił faktyczną możliwość wyegzekwowania od dłużnika wierzytelności zasądzonej w sprawie sygn. akt (...)Powód na wykazanie tej okoliczności powołał się bowiem jedynie na fakt obciążenia nieruchomości dłużnika M. K. innymi hipotekami oraz brak dobrowolnej zapłaty. Nie przedstawił wszelako żadnego dowodu na to, że osoba ta nie posiada żadnego innego majątku, z którego możliwa byłaby egzekucja wierzytelności powoda. W szczególności nie wykazał aby wszczęta w stosunku do M. K. egzekucja okazała się bezskuteczna, ani nie przedłożyły złożonego przez M. K. wykazu majątku sporządzonego w trybie art. 913 § 1 k.p.c. Nie zostały zatem również wykazane w sprawie ani fakt poniesienia szkody, ani fakty wskazujące na normalny związek przyczynowy pomiędzy powoływanym przez powoda zachowaniem powoda a wskazywaną przez niego szkodą. Taki stan rzeczy skutkować musi oddaleniem powództwa.

Mając powyższe na uwadze, stwierdzając, że Sąd I instancji zasadnie oddalił powództwo, apelacja podlegała oddaleniu o czym orzeczono w pkt 1 sentencji na zasadzie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono w pkt 2 sentencji na zasadzie art. 98 § 1 w zw. z art. 391 § 1 zd. 1 k.p.c. Na zasądzone na rzecz wygrywającej postępowanie apelacyjne strony pozwanej koszty złożyła się kwota 8100 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika ustalonego zgodnie z § 2 pkt 7 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 r. poz. 1800 ze zm.).

O przyznaniu pełnomocnikowi z urzędu powoda kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przezeń powodowi orzeczono w pkt 3 sentencji na zasadzie § 8 pkt 7 w zw. z § 16 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (tj. Dz. U. z 2019 r. poz. 18) przyznając je w kwocie 6642 zł obejmującej 5400 zł stawki wynagrodzenia oraz 1242 podatku od towarów i usług.

SSO (del.) Wojciech Żukowski SSSA Jan Kremer SSA Marek Boniecki