Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 5 lipca 2019 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXV Wydział Cywilny

w osobie SSO Piotra Bednarczyka

po rozpoznaniu w dniu 5 lipca 2019 r. na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa M. S. i T. S.

przeciwko (...) Bank SA w W.

o ustalenie i zapłatę

1.  udziela zabezpieczenia roszczenia powodów o ustalenie bezskuteczności postanowień umowy kredytu indeksowanego poprzez zajęcie wierzytelności przysługującej pozwanemu (...) Bank SA od Skarbu Państwa wynikającej z decyzji Wojewody (...) nr (...) z 21 grudnia 2018 r. dotyczącej działki (...) objętej księgą wieczystą (...) jako wierzycielowi hipotecznemu – do kwoty 497 653,63 zł (czterysta dziewięćdziesiąt siedem tysięcy sześćset pięćdziesiąt trzy złote sześćdziesiąt trzy grosze);

2.  oddala wniosek w pozostałej części.

UZASADNIENIE

Powodowie dochodzą ustalenia nieważności umowy kredytu indeksowanego do CHF i zapłaty z tego tytułu, zaś alternatywnie – ustalenia bezskuteczności klauzul indeksacyjnych i zapłaty. We wniosku o zabezpieczenie roszczenia wskazali, ze na skutek wywłaszczenia nieruchomości obciążonej hipoteka ustanowioną na zabezpieczenie kredytu udzielonego powodom i wypłaty pozwanemu odszkodowania pozwany uzyska nadpłatę kredytu. Aby uzyskać jej zwrot niezbędne będzie wytoczenie kolejnego powództwa, przy czym ze względu na trudną sytuację finansową pozwanego jej egzekucja może przedstawiać znaczne trudności. W związku z powyższym powodowie wnieśli o zajęcie wierzytelności i złożenie jej do depozytu sądowego.

Sąd ustalił i zważył, co następuje.

Zgodnie z art. 730 § 2 kpc sąd może udzielić zabezpieczenia zarówno przed wszczęciem postępowania jak i w jego toku. W myśl art. 730 ¹ § 1 kpc udzielenia zabezpieczenia może żądać każda strona postępowania, która uprawdopodobni roszczenie oraz interes prawny w jego udzieleniu. Interes prawny występuje wówczas, gdy brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie (730 ¹ § 2 kpc).

Powodowie w pozwie przedstawili m.in. umowę kredytową i wyliczenia nadpłat (k.46-51 i 163-164), pozwany przyznał okoliczność zawarcia umowy, wypłaty kredytu i jego częściowej spłaty (k. 176). Jakkolwiek pozwany podniósł, że M. S. prowadził w dacie zawarcia umowy działalność gospodarczą (k. 177v), to nie wykazał, aby nabywana nieruchomość była wykorzystywana do tej działalności, ani aby drugi z powodów również był przedsiębiorcą.

W ocenie Sądu roszczenie o ustalenie nieważności umowy i zapłatę w tego tytułu na chwilę obecną nie jest uprawdopodobnione. Jakkolwiek tutejszy Sąd – także w składzie wydającym niniejsze postanowienie – wydawał orzeczenia stwierdzające nieważność umów kredytu indeksowanego, to nie dotyczyły one umów zawieranych przez pozwanego. Argumenty powodów o nieważności umowy na obecnym etapie sprawy nie mogą zostać podzielone.

Obecny stan orzecznictwa nakazuje natomiast uznać za uprawdopodobnione roszczenie o ustalenie bezskuteczności klauzul indeksacyjnych oraz o zapłatę kwoty wynikającej z nadpłaty kredytu – por. wyrok SN w sprawie III CSK 159/17 oraz opinia rzecznika generalnego w sprawie C-260/18. Skoro powodowie uprawdopodobnili swój status konsumentów, to również ich roszczenie o zwrot nadpłaty należy uznać za prawdopodobne. Kwoty wpłacone tytułem realizacji umowy zawierającej klauzule abuzywne podlegają w odpowiedniej części zwrotowi jako bezpodstawne wzbogacenie wierzyciela, w tym wypadku pozwanego banku (art. 405 i nast. kc) Ponieważ na skutek usunięcia klauzuli indeksacyjnej umowa pozostaje w mocy, wysokość należnych rat należy obliczać przyjmując wysokość zadłużenia w PLN z oprocentowaniem wynikającym z umowy kredytu. W tej sytuacji – po weryfikacji wyliczeń powodów przy pomocy ogólnodostępnych kalkulatorów kredytowych - Sąd uznał za uprawdopodobnione zarówno wysokość nadpłaty (dochodzona jako żądanie alternatywne kwota 260 731,38 zł), jak i pozostałego do spłaty kapitału (875 265,37 zł)

Opisane we wniosku okoliczności, potwierdzone odpisami księgi wieczystej (zweryfikowanymi przez Sąd w dniu wydania postanowienia w elektronicznej księdze wieczystej) i kserokopią pisma (...) Urzędu Wojewódzkiego kierowanego do pozwanego oraz odpowiedzi pozwanego uprawdopodobniają okoliczność przyznania odszkodowania powodowi M. S. i przyszłej wypłaty odszkodowania do rąk pozwanego.

Celem postępowania w niniejszej sprawie jest wyłączenie skutków zastosowania klauzul abuzywnych zawartych w umowie kredytowej – co zwykle odbywa się przez ustalenie niezwiązania konsumenta tymi klauzulami na przeszłość oraz przez zwrot sum nadpłaconych. Potwierdzenie wyrokiem - jak wyżej wskazano uprawdopodobnionego - roszczenia powodów o ustalenie bezskuteczności sprawi, że środki otrzymane przez pozwanego ponad aktualne zadłużenie będą stanowić po jego stronie bezpodstawne wzbogacenie. W sytuacji nagłego i nieoczekiwanego zaspokojenia pozwanego kosztem majątku powodów, które może prowadzić do wygaśnięcia umowy kredytu, powodowie zostaną zmuszeni do wytoczenia kolejnego powództwa o zwrot nadpłaty wynikającej z kwoty uzyskanej przez pozwanego (równiej odszkodowaniu w kwocie 1 372 919 PLN ) a kwotą obecnego zadłużenia wskazaną przez pozwanych (875 265,37). tj. 497 653,63 zł. Dlatego też Sąd uznał, że powodom jedynie do tej kwoty przysługuje interes prawny w uzyskaniu zabezpieczenia, wynikający ze znacznego utrudnienia uprawnień konsumenckich powodów w związku z koniecznością wytoczenia kolejnego powództwa.

Natomiast w ocenie Sądu na dzień wydania niniejszego postanowienia brak jest podstaw do wysuwania twierdzeń o wysokim prawdopodobieństwie upadłości pozwanego. Przytoczone przez powodów okoliczności w postaci wzmożonej aktywności organów nadzoru finansowego – a zwłaszcza powołanie kuratora – dotyczą innego banku niż pozwany. Powszechnie znane okoliczności związane z wysokimi stratami pozwanego banku za ubiegły rok i znacznego obciążenia tzw. kredytami frankowymi nie pozwalają mówić o realnej perspektywie upadłości. A tylko wówczas powodowie mieliby interes w uzyskaniu zabezpieczenia roszczenia pieniężnego (w zakresie żądania zapłaty celem postępowania jest przecież uzyskanie faktycznego zaspokojenia). Dlatego też w zakresie żądania zabezpieczenia tego roszczenia Sąd oddalił wniosek.

Zajęcie wierzytelności i złożenie jej do depozytu nie spowoduje nadmiernego obciążenia strony pozwanej (art. 730 ¹ § 3 kpc) nawet w razie oddalenia powództwa. Umowa kredytowa nie jest wypowiedziana, a zatem pozwanemu przysługują jedynie przyszłe wierzytelności z tytułu kolejnych rat.

Zajęcie wierzytelności jako środek zabezpieczenia roszczenia niepieniężnego (jakim jest roszczenie o zobowiązanie do złożenia oświadczenia woli ) jest przewidziane w art. 755 § 1 w zw. z art. 747 pkt. 1 kpc. Ubocznie należy zauważyć, że nakazanie w sentencji złożenie świadczenia do depozytu sądowego jest zbędne: istotą wykonania zabezpieczenia przez zajęcie wierzytelności przez organ egzekucyjny jest nieprzekazywanie jej żadnemu z potencjalnie uprawnionych stron aż do uprawomocnienia się rozstrzygnięcia.

Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd orzekł jak w sentencji postanowienia.

Z: (...)

(...)

Warszawa, dnia 05/07/2019 r.