Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I C 635/16

I.WYROK

II.W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 października 2016 r.

Sąd Rejonowy Gdańsk - Północ w Gdańsku I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSR Beata Winnicka- Pyrgiel

Protokolant: Michał Czerwiński

po rozpoznaniu w dniu 20 października 2016 r. w Gdańsku na rozprawie

sprawy z powództwa D. W.

przeciwko (...) S.A. w W.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego (...) S.A. w W. na rzecz powódki D. W. kwotę 60.000 zł (sześćdziesiąt tysięcy złotych) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 04.02.2016r. do dnia zapłaty;

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III.  zasądza od pozwanego (...) S.A. w W. na rzecz powódki D. W. kwotę 8.532,72 zł ( osiem tysięcy pięćset trzydzieści dwa złote 72/100) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt IC 635/16

I.UZASADNIENIE

Powódka D. W. domagała się zasądzenia od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. kwoty 68000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 4 lutego 2016 r. do dnia zapłaty wraz z kosztami procesu.

W uzasadnieniu powódka wskazała, iż w wyniku wypadku z dnia 28.04.1999 r. śmierć poniósł jej syn M. W.. Odpowiedzialność odszkodowawczą za to zdarzenie ponosi pozwany, któiy wypłacił dotychczas powódce kwotę 12.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. W ocenie powódki wysokość wypłaconego zadośćuczynienia jest zaniżona. Powódkę łączyła szczególna więź z synem, a jego śmierć była silnym wstrząsem psychicznym i stała się przyczyną apatii.

W odpowiedzi na pozew pozwany (...) S.A. w W. wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powódki na swoją rzecz kosztów procesu.

W uzasadnieniu zakwestionował wysokość roszczenia o zapłatę dodatkowego zadośćuczynienia w kwocie 68000 zł z tytułu doznanej krzywdy na skutek śmierci syna. Wskazał, że rozumie subiektywne uczucia powódki, która pochowała jedno z dzieci, jednak to nie może być podstawą do składania wygórowanych roszczeń. Dochodzona kwota jest zbyt duża i nie odpowiada dzisiejszym realiom. Pozwany wskazał, że przyznane na rzecz uprawnionego świadczenie ma być adekwatne do stopnia doznanej krzywdy z powodu naruszenia dobra osobistego i stanowić odpowiednią rekompensatę za doznane cierpienia. Ponadto, w ocenie pozwanego, odsetki winny być liczone od dnia wyrokowania, albowiem dopiero w tej chwili następuje ocena aktualnego stanu stosunków majątkowych.

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

W dniu 28 kwietnia 1999 r. w G., R. Z. kierując samochodem ciężarowym marki V. nr rej. (...), jadąc ul.

(...) w kierunku obwodnicy T., na wysokości skrzyżowania z ul.-'S., prawym górnym narożnikiem naczepy zahaczył o podstawę kosza na wysięgniku pojazdu specjalnego/podnośnika marki S.. Pracownikiem będącym w koszu na wysięgniku był M. W., wykonujący prace konserwacyjne sygnalizatora nad jezdnią. W wyniku tego M. W. wypadł z kosza i spadł na jezdnię, doznając obrażeń, które skutkowały jego śmiercią (bezsporne, a nadto: kopia notatki urzędowej z dnia 28 kwietnia 1999r. k. 15, wypis z repertorium k. 7-8, kopia skróconego odpisu aktu zgonu M. W. - akta szkodowe nr (...)).

Samochód sprawcy wypadku ubezpieczony był w zakresie odpowiedzialności cywilnej u pozwanego ubezpieczyciela (okoliczność bezsporna).

M. W. był synem powódki. Zmarł w wieku 32 lat. Powódka miała wówczas 60 lat. Zmarły M. W. był z matką silnie związany. Razem mieszkali i prowadzili gospodarstwo domowe. Jak syn wracał z pracy matka czekała na niego z obiadem. Razem jeździli na grzyby, na działkę. Syn M. wspierał rodziców. Pomagał finansowo i przy różnych pracach. Nagła i niespodziewana śmierć syna była dla powódki ciosem. Po dwóch dniach od przyjęcia do szpitala (...) został odłączony od aparatury, bo jego mózg przestał pracować. Powódka nie była w stanie zająć się pogrzebem. Tragiczna śmierć syna naraziła ją na ogromny stres psychiczny, ze skutkami, którego walczy do dnia dzisiejszego. Bardzo schudła. Przestała kontaktować się z ludźmi. Przed tym zdarzeniem powódka była osoba wesołą. Powódka do dziś ma rzeczy po synu, nie może się z nimi rozstać, ciągle je przegląda. M. W. w chwili śmierci miał 32 lata, powódka 60 (dowód: zeznania świadków: Ł. K. k. 60-62, 48; P. W. k.62, zeznania powódki k. 62-63, kopie skróconych odpisów aktów stanu cywilnego w aktach szkodo wy chj w.).

Pismem z dnia 30.11.2015 r. powódka wezwała (...) S.A. do zapłaty kwoty 100.000 zł tytułem zadośćuczynienia za śmierć syna. Pozwany wypłacił kwotę 12000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę spowodowaną śmiercią syna (bezsporne, a nadto: wezwanie z dnia 30 listopada 2015 roku k. 16-18, odpowiedź z dnia 03.02.2016 r. k.9-12).

Powództwo częściowo zasługiwało na uwzględnienie.

Stan faktyczny w przedmiotowej sprawie Sąd ustalił na podstawie dokumentów załączonych do akt sprawy, w tym dokumentów znajdujących się w aktach szkody nr (...), których prawdziwości strony niniejszego postępowania nie kwestionowały, a Sąd nie znalazł podstaw, aby odmówić im waloru wiarygodności.

Ponadto Sąd uczynił podstawą ustaleń faktycznych w przedmiotowej sprawie zeznania przesłuchanych w sprawie świadków i powódki D. W., albowiem zeznania te pozostawały spójne i logiczne, a nadto pokrywały się z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w toku niniejszego postępowania.

Poza sporem była odpowiedzialność pozwanego za skutki zdarzenia z dnia 28 kwietnia 1999 r. Z tego tytułu ubezpieczyciel wypłacił powódce świadczenie w kwocie 12.000 zł, uznając, iż pozostaje ono adekwatne do wysokości poniesionej krzywdy. Tak, więc strona pozwana, kwestionując roszczenie podnosiła jego zawyżenie.

Zdaniem Sądu całokształt materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, w tym zwłaszcza dowody osobowe, dają podstawę do przyjęcia tezy, iż powódkę łączyła ze zmarłym synem silna więź uczuciowa oraz potrzeba podtrzymywania tej więzi poprzez stały kontakt. Tragiczna śmierć M. W. skutkowała powstaniem krzywdy po stronie powódki spowodowanej naruszeniem jej dóbr osobistych w postaci zerwania szczególnej więzi emocjonalnej łączącej ją z synem M..

Wskazać należy, iż dopiero na podstawie ustawy z dnia 30 maja 2008 r. o zmianie ustawy - kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 1996 r., nr 114, poz. 542) z dniem 03.08.2008 r. do obowiązującego porządku prawnego został wprowadzony przepis art. 446§4 k.c. statuujący roszczenie o zadośćuczynienie dla najbliższych członków rodziny zmarłego za doznaną krzywdę wskutek śmierci osoby najbliższej w związku z uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia, nie wyklucza to dochodzenia zadośćuczynienia na innej podstawie prawnej związanej z naruszeniem dobra osobistego, jakim jest więź rodzinna. Śmierć M. W. nastąpiła 28.04.1999 r., czyli przed wprowadzeniem do porządku prawnego wskazanego przepisu. Tym niemniej, ugruntowane orzecznictwo Sądu Najwyższego dopuszcza dochodzenie zadośćuczynienia przez osoby bliskie w związku ze śmiercią osoby najbliższej przed tą datą, na podstawie przepisów o ochronie dóbr osobistych. Podzielić należy pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 13 lipca 2011 r., sygn. akt III CZP 32/11, z którego wynika, że sąd może przyznać najbliższemu członkowi rodziny zmarłego zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę na podstawie art. 448 k.c. w związku z art. 24§1 k.c., także wtedy, gdy śmierć nastąpiła przed dniem 3 sierpnia 2008 r. wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15.03.2012 r., sygn. akt I CSK 314/11 wyjaśnił, że w stanie prawnym sprzed nowelizacji spowodowanie śmierci osoby bliskiej mogło stanowić naruszenie dóbr osobistych najbliższych członków rodziny zmarłego i uzasadniać przyznanie im zadośćuczynienia na podstawie art. 448 k.c. Prawo do życia w rodzinie i utrzymania tego rodzaju więzi stanowi, bowiem dobro osobiste członków rodziny i podlega ochronie na podstawie art. 23 k.c. i art. 24 k.c.

W myśl art. 448 zd. 1 k.c., w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia.

W świetle powyższego, zdaniem Sądu, zachodzą w sprawie niniejszej przesłanki do przyznania na rzecz powódki zadośćuczynienia za krzywdę doznaną w związku ze śmiercią syna, czego zresztą pozwany nie kwestionował.

Określając wysokość zadośćuczynienia należy przy tym wziąć pod uwagę wszystkie okoliczności mające wpływ na rozmiar doznanej przez poszkodowanego krzywdy. W razie śmierci osoby bliskiej na rozmiar krzywdy mają przede wszystkim wpływ: dramatyzm doznań osoby bliskiej, poczucie osamotnienia i pustki, cierpienia moralne i wstrząs psychiczny wywołany śmiercią osoby najbliższej, rodzaj i intensywność więzi łączącej pokrzywdzonego ze zmarłym, wystąpienie zaburzeń będących skutkiem tego odejścia (np. nerwicy, depresji), roli w rodzinie pełnionej przez osobę zmarłą, stopień, w jakim pokrzywdzony będzie umiał się znaleźć w nowej rzeczywistości i zdolności jej zaakceptowania, leczenie doznanej traumy, wiek pokrzywdzonego (tak wyrok SA w Lublinie z dnia 18 października 2012 roku, sygn. akt I ACa 458/ 12, Lex nr 1237237).

Ustawodawca nie określił, więc jednak wprost przesłanek, które winny stanowić podstawę dla ustalenia zakresu krzywdy, wskazując jedynie, że sąd może także przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Takie określenie podstaw dla przyznania zadośćuczynienia poszkodowanemu, jedynie przez wskazanie, że winno stanowić ono „sumę odpowiednią” spowodowało, że przedmiotem licznych orzeczeń sądowych oraz rozważań przedstawicieli doktryny, były właśnie kryteria, które winny być uwzględnione przy ustaleniu odpowiedniej kwoty, tytułem zadośćuczynienia, poczynione na gruncie art. 445 § 1 k.c. w zw. z art. 444 § 1 k.c. Zaprezentowane poglądy pozwoliły na wypracowanie i przyjęcie powszechnie aprobowanych i uwzględnianych kryteriów przy określaniu wysokości przyznawanego zadośćuczynienia, wśród których wymienia się czas trwania i intensywność cierpień psychicznych, czyli negatywnych uczuć przeżywanych w związku z utratą osoby bliskiej, ale także wysokość świadczeń, które z innych źródeł zostały poszkodowanemu, tytułem doznanej krzywdy, wypłacone. Podkreślenia wymaga również to, że przyznane zadośćuczynienie winno mieć charakter całościowy i obejmować wszystkie cierpienia psychiczne. Jest to, bowiem świadczenie jednorazowe, którego wysokość uwzględnia wszystkie okoliczności związane z cierpieniami, tak już doznanymi jak również tymi, które w przyszłości mogą się pojawić.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy stwierdzić należy, iż cierpienia psychiczne powódki D. W. spowodowane śmiercią syna charakteryzowały się wysokim stopniem intensywności oraz długotrwałym okresem występowania. Podkreślić należy, że powódka była niezwykle związana z synem. Mieszkali razem od urodzenia. Syn pomagał jej. Prowadzili wspólne gospodarstwo domowe. Trzeba podkreślić, że przez fakt, iż zmarły nie założył własnej rodziny, to związanie z rodzicami i rodzeństwem było tym większe. Rodzina miała własne rytuały, które pielęgnowała, co zwiększało tylko poczucie bliskości i wzajemnej miłości. Mieszkali pod jednym dachem. Powódka D. W. dotkliwie przeżyła śmierć syna. W żadnym wypadku nie można stwierdzić, że kwota 12.000 zł pozwala, chociażby w stopniu przybliżonym, zrekompensować ujemne doznania psychiczne powódki wynikłe na skutek śmierci syna. Stan psychiczny powódki był również dostrzegalny w toku czynności z udziałem powódki przeprowadzanych przed Sądem. Powódka, bowiem składając zeznania płakała, gdy opowiadała o zmarłym synu, a żal ten nie wynikał bynajmniej z uprzednio napisanej, a następnie odegranej roli, lecz miał swoje źródło w autentycznych przeżyciach osoby dotkniętej osobistą tragedią.

Mając na uwadze powyższe, Sąd uznał, iż kwota należnego powódce D. W. zadośćuczynienia z tytułu śmierci syna M. W. winna wynosić 72.000 zł. Mając jednakże na uwadze, iż pozwany wypłacił powódce kwotę 12.000 zł, Sąd przyznał powódce uzupełnienie zadośćuczynienia w kwocie 60.000 zł na podstawie art. 448 k.c. w zw. z art. 24 § 1 k.c. W pozostałym zakresie Sąd oddalił powództwo na mocy a contrario ww. przepisów.

O odsetkach orzeczono na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 817 § 1 k.c. Powódka dochodziła odsetek od dnia 4 lutego 2016 r. tj. od dnia następnego po dniu wydania odmownej decyzji pozwanego. W związku z tym, iż na dzień wydania decyzji pozwany dysponował materiałem dowodowym stanowiącym podstawę do przyznania zadośćuczynienia, Sąd uznał za zasadne przyznanie odsetek zgodnie z żądaniem pozwu, uznając, iż w tej dacie pozwany pozostawał w zwłoce względem powódki.

O kosztach procesu Sąd orzekł na mocy art. 100 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. mając na względzie wynik postępowania. Powódka dochodziła od pozwanego 68000 zł. Powództwo uwzględniono natomiast w kwocie 60.000 zł. Tym samym należało uznać, że powódka uległa pozwanemu w 11,76 % swego żądania, wygrała zaś, co do 88,24% roszczenia. Na koszty strony powodowej składały się kwota 3400 zł z tytułu opłaty sądowej, 7200 zł zastępstwa procesowego, (2x17 zł) opłaty skarbowej od pełnomocnictw. Na koszty pozwanego składała się zaś kwota 7200 zł z tytułu zastępstwa procesowego i opłaty skarbowej (2x17 zł). Po wzajemnej kompensacji Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę jak w p. III wyroku.