Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

  Dnia 19 lutego 2016 roku

UZASADNIENIE

Skarżący P. P. we wniesionej do Sądu Okręgowego w Krakowie skardze z dnia 18 stycznia 2016 roku domagał się stwierdzenia przewlekłości postępowania w sprawie prowadzonej przez Sąd Rejonowy dla Krakowa - Nowej Huty w Krakowie o sygnaturze akt I Ns 1843/15/N, zasądzenia od Skarbu Państwa kwoty 5.000 zł oraz zasądzenia kosztów postępowania skargowego. W uzasadnieniu powyższego skarżący podniósł, że w dniu 24 sierpnia 2015 roku złożył skargę na orzeczenie referendarza wydane w przedmiotowej sprawie, a dotyczące nadania klauzuli wykonalności nakazowi zapłaty z dnia 23 marca 2015 roku, a nadto wniósł o wydanie zaświadczenia określonego w art. 139 §5 k.p.c. oraz o doręczenie mu odpisu w/w nakazu wraz z odpisem pozwu. Skarżący podniósł, że do dnia wniesienia skargi na przewlekłość postępowania nie został mu doręczony odpis nakazu wraz z odpisem pozwu oraz nie wydano mu w/w zaświadczenia. Jedyną czynnością Sądu było rozpoznanie skargi na orzeczenie referendarza w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności nakazowi zapłaty, co nastąpiło w dniu 2 listopada 2015 roku, po wcześniejszym wezwaniu o usunięcie braków formalnych. Skarżący zarzucił także, iż do dnia wniesienia skargi nie został rozpoznany jego wniosek o nadanie klauzuli wykonalności orzeczeniu w przedmiocie kosztów zawartemu w postanowieniu z dnia 2 listopada 2015 roku. W ocenie skarżącego w związku z zaistniałą przewlekłością zasadnym jest domaganie się kwoty 5000zł, zwłaszcza iż jak podniósł skarżący skutkiem braku wydania mu zaświadczenia, o którym stanowi art. 139 §5 k.p.c., była odmowa zawieszenia postępowania egzekucyjnego prowadzonego w oparciu o tytuł wykonawczy w postaci nakazu zapłaty z dnia 23 marca 2015 roku i wyegzekwowanie od niego całej kwoty objętej tym tytułem.

Działający w imieniu Skarbu Państwa Prezes Sądu Rejonowego dla Krakowa - Nowej Huty w Krakowie, zgłaszając swój udział w sprawie, domagał się oddalenia skargi, wskazując na czynności podjęte przez Sąd Rejonowy w celu rozpoznania skargi pozwanego P. P. na orzeczenie referendarza w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności nakazowi zapłaty. Jednocześnie Prezes Sądu stwierdził, że brak podjęcia czynności w przedmiocie wniosku pozwanego o wydanie zaświadczenia w trybie art. 139 §5 k.p.c. oraz doręczenia mu nakazu zapłaty z odpisem pozwu wynikał z faktu, iż pisma zawierające te wnioski omyłkowo zostały umieszczone wśród kopii i odpisów, a nie wszyte do akt sprawy, a także iż po ich odnalezieniu w dniu 13 stycznia 2016 roku niezwłocznie nadano im bieg. Prezes Sądu stwierdził, że omyłka ta wynikała z dużego obciążenia pracowników sekretariatu, dodając jednak, że gdyby pozwany dołożył należytej staranności i zwrócił się o przyspieszenie rozpoznania jego żądań, to nie doszłoby do zaistnienia wskazanej przez niego szkody.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Skarga jest częściowo zasadna.

Zgodnie z dyspozycją art. 2 ust. 1 ustawy dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. Nr 179, poz. 1843, z późn. zm.), strona może wnieść skargę o stwierdzenie przewlekłości postępowania, tj. o stwierdzenie, że w postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiło naruszenie jej prawa do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, jeżeli postępowanie w tej sprawie trwa dłużej, niż to konieczne dla wyjaśnienia tych okoliczności faktycznych i prawnych, które są istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, albo dłużej niż to konieczne do załatwienia sprawy egzekucyjnej lub innej dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego. O naruszeniu prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki można mówić tylko wówczas, gdy z przyczyn leżących po stronie Sądu postępowanie w danej sprawie trwa dłużej niż jest to konieczne dla wyjaśnienia wszystkich istotnych okoliczności i wydania merytorycznego rozstrzygnięcia, a nie wtedy, gdy długotrwałość postępowania jest wynikiem działań stron ukierunkowanych na wstrzymywanie biegu postępowania lub powodujących konieczność podejmowania przez Sąd czynności skutkujących przedłużaniem się postępowania ze względów proceduralnych (np. konieczność przesyłania odpisów orzeczeń, informacji, zawiadomień, dołączenia akt innych postępowań sądowych lub organów). Skarga na przewlekłość postępowania może być skuteczna jedynie wówczas, jeżeli zwłoka nastąpiła na skutek działania lub bezczynności sądu. Chodzi zatem o to, aby czynności sądu zabierały odpowiednią ilość czasu, to jest odbywały się bez zbędnej zwłoki, która wskazywałaby na bezczynność sądu lub bezproduktywność jego działań (por. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 1 października 2008 roku, sygn. akt II S 6/08, KZS 2008/11/70). Dla skuteczności wniesionej skargi istotne znaczenie ma spełnienie wymogu wniesienia jej w toku trwającego postępowania (art.5 ust.1 w/w ustawy).

W przedmiotowej sprawie, zdaniem Sądu Okręgowego, skarżący połączył skargi na przewlekłość postępowania w sprawie, której przedmiotem jest powództwo wytoczone przeciwko niemu przez (...) spółkę z o.o. o zapłatę, oraz w sprawach związanych z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności tytułom egzekucyjnym wydanym w sprawie I Nc 1843/15/N. Zdaniem Sądu Okręgowego postępowania klauzulowe mają samodzielny charakter w stosunku do postępowania rozpoznawczego i egzekucyjnego (choć w tej sprawie prowadzone są pod tożsamą sygnaturą co postępowanie rozpoznawcze). W związku z tym konieczne było dokonanie odrębnej oceny zasadności i dopuszczalności skargi na przewlekłość tych postępowań.

Zdaniem Sądu Okręgowego skargę tę należało uznać za niedopuszczalną w części w jakiej odnosiła się do postępowania z wniosku skarżącego o nadanie klauzuli wykonalności postanowieniu Sądu Rejonowego z dnia 2 listopada 2015 roku. Podnieść bowiem trzeba, że wniosek pozwanego (wierzyciela) został rozpoznany w dniu 12 stycznia 2016 roku, a w dniu 13 stycznia powyższy tytuł wykonawczy został ekspediowany do pełnomocnika wierzyciela. W tej sytuacji wniesienie skargi w dniu 18 stycznia 2016 roku nastąpiło już po zakończeniu przedmiotowego postępowania, skutkiem czego skarga jako niedopuszczalna musiała zostać w tej części odrzucona. Podobnie należy ocenić dopuszczalność skargi w zakresie odnoszącym się do postępowania w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności nakazowi zapłaty z dnia 23 marca 2015 roku. W tej bowiem sprawie Sąd Rejonowy wydał orzeczenie kończące to postępowanie w dniu 2 listopada 2015 roku. Zatem także w tym postępowaniu skarga została wniesiona już po zakończeniu postępowania klauzulowego, co skutkowało jej odrzuceniem.

W ocenie Sądu Okręgowego natomiast zasadna była skarga P. P. w części w jakiej zarzucała przewlekłość postępowania rozpoznawczego. Stwierdzenie to wynika z faktu, iż pozwany w dniu 24 sierpnia 2015 roku złożył wniosek o prawidłowe doręczenie mu odpisu nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 23 marca 2015 roku wraz z odpisem pozwu, wykazując jednocześnie, że nie zamieszkiwał pod adresem na jaki pierwotnie dokonano doręczenia. Domagał się też wydania zaświadczenia w trybie art. 139 §5 k.p.c. w celu przedłożenia go komornikowi prowadzącemu postępowanie egzekucyjne na podstawie w/w nakazu zapłaty. Wnioskom tym nie nadano biegu aż do dnia 13 stycznia 2016 roku, a więc przez ponad 5 miesięcy. Zdaniem Sądu Okręgowego długotrwała bezczynność Sądu w zakresie rozpoznania żądania skarżącego o wydanie zaświadczenia, jakkolwiek bezsporna, to jednak nie może skutkować stwierdzeniem przewlekłości postępowania, gdyż powyższe żądanie pozwanego nie ma jakiegokolwiek związku z merytorycznym rozstrzygnięciem w przedmiocie wytoczonego powództwa. Jest to jedynie czynność stwierdzająca określony fakt na potrzeby toczącego się postępowania egzekucyjnego, ale bez jakiegokolwiek znaczenia dla wyniku postępowania rozpoznawczego. Inaczej jednak należy ocenić bezczynność Sądu Rejonowego w rozpoznaniu wniosku skarżącego o prawidłowe doręczenie nakazu zapłaty i odpisu pozwu. Powyższy wniosek zmierzał bowiem niewątpliwie - w przypadku jego uwzględnienia- do umożliwienia pozwanemu zaskarżenia wydanego nakazu zapłaty właściwym środkiem zaskarżenia, a w konsekwencji do merytorycznego rozstrzygnięcia Sądu w przedmiocie wniesionego powództwa. Rozpoznanie tego wniosku dopiero w dniu 13 stycznia 2016 roku niewątpliwie świadczy o przewlekłości postępowania, a tym samym o naruszeniu prawa pozwanego do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki, i to także wówczas, gdy za początkowy termin, w którym Sąd Rejonowy mógł uwzględnić ten wniosek uznamy moment rozpoznania skargi na czynność referendarza w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności nakazowi zapłaty.

Stwierdzić należy, iż uczestniczący w postępowaniu Prezes Sądu Rejonowego w odpowiedzi na skargę w zasadzie potwierdził fakt zaistniałej przewlekłości. Sąd Okręgowy rozumiejąc trudną sytuację organizacyjną tego Sądu i przywołane zasady prowadzenia akt poszczególnych spraw, nie może jednak uznać wyjaśnień Prezesa Sądu za wystarczające dla oddalenia niniejszej skargi. Wskazać bowiem trzeba, że skarżący w jakikolwiek sposób nie przyczynił się do zaistniałej sytuacji, nie miał też obowiązku ponaglania Sądu o rozpoznanie jego wniosku. Nie może on więc ponosić negatywnych skutków uchybień pracowników Sądu. Z powyższych względów skarga pozwanego w zakresie w jakim domagał się stwierdzenia naruszenia jego praw do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki w tej części musiała zostać uznana za zasadną. Dlatego też w oparciu o art. 12 ust. 2 cyt. ustawy należało stwierdzić przewlekłość postępowania objętego skargą, o czym orzeczono w punkcie 2.

Zdaniem Sądu Okręgowego nie można jednak uznać, iż skarżący zasadnie domaga się przyznania koty 5000zł z tytułu stwierdzonej przewlekłości postępowania. Zwrócić należy uwagę, że powyższa kwota stanowi ponad trzykrotność przedmiotu postępowania w sprawie I Nc 1843/15/N (1384zł), zaś stwierdzony okres przewlekłości nie jest wyjątkowo długi. W związku z tym Sąd Okręgowy uznał, że kwotą stanowiącą właściwą rekompensatę z tytułu naruszenia praw pozwanego do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki będzie kwota 2000zł, która i tak jest wyższa niż roszczenie dochodzone od niego.

W tych okolicznościach Sąd Okręgowy orzekł jak w punktach 2, 3 i 4 sentencji na podstawie art. 12 ust. 1, 2 i ust.4 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 roku o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. Nr 179, poz. 1843 z późn. zm.).

Ponieważ skarga co do zasady okazała się zasadna oraz wobec faktu, iż skarżący reprezentowany był w tym postępowaniu przez profesjonalnego pełnomocnika Sąd zasądził od Skarbu Państwa na rzecz skarżącego kwotę 240zł tytułem kosztów tego postępowania. Kwota ta stanowi wynagrodzenie pełnomocnika skarżącego, a jej wysokość określono na podstawie § 14 ust.3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015r. poz. 1800). O powyższym orzeczono na podstawie odpowiednio stosowanego art. 98 §1 i §3 k.p.c. w zw. z art. 8 ust.2 ustawy z dnia 17 czerwca 2004r., art. 397 §2 k.p.c., art.391 §1 k.p.c. i art. 108 §1 k.p.c.

SSO Jarosław Tyrpa SSO Grzegorz Buła SSO Krzysztof Lisek