Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

UZASADNIENIE

Referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym w Chełmnie IX Zamiejscowym Wydziale Ksiąg Wieczystych w Wąbrzeźnie, uwzględniając wniosek Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Chełmnie, wpisał w dziale III nieruchomości kw (...) wzmiankę o przyłączeniu się kolejnego wierzyciela do egzekucji prowadzonej przeciwko dłużnikowi M. Ł. z udziału wynoszącego 1/2, stanowiącego wspólność majątkową małżeńską A. i M. małż. Ł.. Małżonka dłużnika A. Ł. złożyła skargę na orzeczenie referendarza, podnosząc, że wierzytelność przysługująca M. F. (wierzycielowi) nie dotyczy jej osoby, lecz jej męża M. Ł., ona zaś nie wyrażała zgody na zaciągniecie zobowiązania przez męża, co oznacza, że dokonany wpis narusza art. 41 k.r.o. Wskazała, że ma z mężem ustanowioną rozdzielność majątkową, na dowód czego przedłożyła umowę ustanawiającą rozdzielność majątkową.

Postanowieniem z dnia 23 października 2013 r. Sąd Rejonowy utrzymał wpis referendarza w mocy, podkreślając, że według treści księgi wieczystej na dzień złożenia wniosku przedmiotowa nieruchomość (co jest oczywistą omyłką, gdyż bez wątpienia chodziło o egzekwowany udział) objęta jest wspólnością ustawową małżeńską M. i A. małż. Ł..

W apelacji od powyższego orzeczenia A. Ł. ponownie zarzuciła naruszenie art. 41 k.r.o. i wniosła o jego zmianę przez odmowę dokonania wpisu, a ponadto o zasądzenie od wierzyciela na jej rzecz kosztów postępowania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Podniesiony przez skarżącą zarzut naruszenia art. 41 k.r.o. jest bezpodstawny. W świetle art. 41 § 1 k.r.o., którą to regulację skarżąca niewątpliwie miała na myśli jeżeli małżonek zaciągnął zobowiązanie za zgodą drugiego małżonka, wierzyciel może żądać zaspokojenia także z majątku wspólnego małżonków. Stosownie natomiast do art. 923 ¹ § 1 zd. 1 k.p.c. tytuł wykonawczy wystawiony przeciwko osobie pozostającej w związku małżeńskim stanowi podstawę do zajęcia nieruchomości wchodzącej w skład majątku wspólnego.

Z powyższego wynika, że kluczowe znaczenie dla dopuszczalności wniosku jest przynależność nieruchomości (lub egzekucji z udziału ułamkowego we współwłasności, do które zgodnie z art. 1004 k.p.c. odpowiednio stosuje się przepisy o egzekucji z nieruchomości) do majątku wspólnego małżonków. Z treści księgi wieczystej KW (...) wynika, że M. i A. małż. Ł. są współwłaścicielami 1/2 udziału w tej nieruchomości na zasadzie wspólności ustawowej małżeńskiej. Wprawdzie skarżąca przedłożyła umowę ustanawiającą między małżonkami ustrój rozdzielności majątkowej, jednakże co trzeba podkreślić umowa ta nie tylko nie została ujawniona w księdze wieczystej ale co więcej nosi datę 9 września 2013 r. a zatem zawarta została już po dniu złożenia wniosku o dokonanie kwestionowanego wpisu tj. 11 lipca 2013 r. Przypomnieć zaś trzeba, że decydujące znaczenie przy rozpoznawaniu wniosku o wpis w księdze wieczystej ma stan rzeczy istniejący w chwili wpływu wniosku do sądu, co oznacza, że sąd rozpoznając wniosek o wpis w księdze wieczystej związany jest stanem rzeczy istniejącym w chwili złożenia wniosku (uchwała 7 sędziów Sądu Najwyższego - zasada prawna z dnia 16 grudnia 2009 r., III CZP 80/09, OSNC z 2010 r. nr 6 poz. 84). W konsekwencji, skoro według treści księgi wieczystej udział w przedmiotowej nieruchomości stanowi wspólność małżeńską majątkową A. i M. małż. Ł., to ten stan sąd ma obowiązek przyjmować jako wiążący. Stąd też argumentacja przedstawiona w apelacji jak również dołączona do niej umowa majątkowa małżeńska nie mogły podważyć prawidłowości dokonanego wpisu.

W dalszej kolejności wypada zauważyć, że zajęcie następuje w sposób opisany w art. 924 k.p.c., w myśl którego jednocześnie z wysłaniem dłużnikowi wezwania komornik przesyła do sądu właściwego do prowadzenia księgi wieczystej wniosek o dokonanie w księdze wieczystej wpisu o wszczęciu egzekucji lub o złożenie wniosku do zbioru dokumentów. Na tej samej podstawie prawnej wierzyciel przyłączający się do już trwającego postępowania egzekucyjnego może domagać się dokonania wpisu o przyłączeniu (uchwała 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 6 listopada 2007 r. III CZP 93/07, OSNC z 2008 r. nr 7-8 poz. 68). Warunkiem wpisu wzmianki o wszczęciu lub przyłączeniu się do egzekucji jest, jak wynika z art. 924 k.p.c., uprzednie wezwanie dłużnika przez komornika do zapłaty. Z treści przepisu wynika, że wezwanie do zapłaty należy skierować do dłużnika; również zatem w sytuacji, gdy egzekwowana nieruchomość (lub udział w niej) należy do majątku wspólnego dłużnika i jego małżonka, nie ma obowiązku kierowania równoległego wezwania do zapłaty do małżonka dłużnika. Nie stanowi to jednak naruszenia praw małżonka dłużnika. Jego ochronę zapewnia bowiem art. 923 ¹ § 1 k.p.c., zastrzegając, że tytuł wykonawczy wystawiony przeciwko dłużnikowi pozostającemu w związku małżeńskim stanowi podstawę jedynie do zajęcia nieruchomości wchodzącej w skład majątku wspólnego; dalsze natomiast czynności egzekucyjne dopuszczalne są na podstawie tytułu wykonawczego wystawionego przeciw obojgu małżonkom. Wierzyciel ma więc jedynie możliwość niezwłocznego zajęcia nieruchomości wspólnej w okresie, w którym nie dysponuje jeszcze klauzulą wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika, natomiast dalsze etapy egzekucji z nieruchomości - w razie sprzeciwu małżonka dłużnika – będą możliwe dopiero po uzyskaniu przez wierzyciela klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi.

Z akt niniejszej sprawy wynika, że dłużnik M. Ł. został uprzednio wezwany do zapały należności, co oznacza, że zaistniały przesłanki do uwzględnienia wniosku Komornika i ujawnienia w księdze wieczystej wzmianki o przyłączeniu się kolejnego wierzyciela do postępowania egzekucyjnego z udziału małżonków w przedmiotowej nieruchomości.

Wobec powyższego Sąd Okręgowy oddalił apelację na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. O kosztach postępowania Sąd orzekł po myśli art. 520 § 1 k.p.c. uznając, że brak podstaw do odejścia od generalnej zasady ponoszenia przez każdego uczestnika kosztów postępowania we własnym zakresie.