Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 maja 2019r.

Sąd Rejonowy w Kętrzynie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 08 maja 2019 r. w Kętrzynie

sprawy z powództwa K. K., W. K., E. K., S. K.

przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powodów:

- E. K. kwotę 44.000,00 zł (czterdzieści cztery tysiące złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, liczonymi od dnia 02.10.2016r. do dnia zapłaty,

- S. K. kwotę 52.000,00 zł (pięćdziesiąt dwa tysiące złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, liczonymi od dnia 02.10.2016r. do dnia zapłaty,

- K. K. kwotę 52.000,00 zł (pięćdziesiąt dwa tysiące złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, liczonymi od dnia 02.10.2016r. do dnia zapłaty,

- W. K. kwotę 46.000,00 zł (czterdzieści sześć tysięcy złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, liczonymi od dnia 02.10.2016r. do dnia zapłaty;

II.  zasądza od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powodów:

- E. K. kwotę 3.600,00 zł (trzy tysiące sześćset złotych),

- S. K. kwotę 5.400,00 zł (pięć tysięcy czterysta złotych)

- K. K. kwotę 5.400,00 zł (pięć tysięcy czterysta złotych)

- W. K. kwotę 3.600,00 zł (trzy tysiące sześćset złotych),

tytułem zwrotu kosztów procesu;

III.  nakazuje pobrać od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Kętrzynie kwotę 2.654,57 zł (dwa tysiące sześćset pięćdziesiąt cztery złote i pięćdziesiąt siedem groszy) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych oraz kwotę 9.700,00 zł (dziewięć tysięcy siedemset złotych) tytułem kosztów sądowych, od uiszczenia których powodowie zostali zwolnieni.

Sygn. akt I C 716/17

UZASADNIENIE

Powódka E. K. wniosła o zasądzenie od pozwanego (...) Zakładu (...) z siedzibą w W. kwoty 44.000,00 zł, tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę w związku ze śmiercią najbliższego członka rodziny tj. męża powódki, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 02.10.2016 r., do dnia zapłaty i kosztami procesu.

Powódka, S. K. wniosła o zasądzenie od pozwanego (...) Zakładu (...) z siedzibą w W. kwoty 52.000,00 zł, tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę w związku ze śmiercią najbliższego członka rodziny tj. ojca powódki, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 02.10.2016 r., do dnia zapłaty i kosztami procesu.

Powód K. K. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) Zakładu (...) z siedzibą w W. kwoty 52.000,00 zł, tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę w związku ze śmiercią najbliższego członka rodziny tj. ojca powoda, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 02.10.2016 r., do dnia zapłaty i kosztami procesu.

Powód W. K. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) Zakładu (...) z siedzibą w W. kwoty 52.000,00 zł, tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę w związku ze śmiercią najbliższego członka rodziny tj. ojca powoda, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 02.10.2016 r., do dnia zapłaty i kosztami procesu.

W uzasadnieniu wskazali, iż w dniu 12.05.2000 r., w pobliżu miejscowości K. doszło do wypadku komunikacyjnego, w wyniku którego zginął M. K. (1) - mąż powódki E. K. i ojciec pozostałych powodów. Powodowie zaznaczyli, że łączyła ich z mężem i ojcem silna więź emocjonalna. W wyniku jego śmierci utracili najbliższą osobę, a także możliwość uzyskania pomocy i wsparcia emocjonalnego oraz psychicznego w życiu codziennym. Rodzina K. była ze sobą silnie związana, właśnie poprzez osobę ojca. Był głową rodziny i dzięki jego obecności powodowie odczuwali silną więź rodzinną, która niewątpliwie uległa osłabieniu wskutek jego śmierci.

W związku z powyższym zdarzeniem, pozwany wypłacił powodom zadośćuczynienia pieniężne w wysokości odpowiednio: E. K. kwotę 16.000,00 zł, K. K. kwotę 18.000,00 zł, S. K. kwotę 18.000,00 zł i W. K. kwotę 14.000,00 zł.

W ocenie powodów, kwoty są rażąco zaniżone i nie odpowiadają poczuciu krzywdy i cierpienia, jakie wywołała u nich śmierć męża i ojca, dlatego żądają dopłat jak w pozwach, tytułem dalszego zadośćuczynienia.

Pozwany (...) Zakład (...) z siedzibą w W. wniósł o oddalenie powództw i zasądzenie od powodów zwrotu kosztów procesu. W uzasadnieniu potwierdził, że jako ubezpieczyciel w ramach umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych odpowiada za skutki wypadku z dnia 12 maja 2000 r., w wyniku którego śmierć poniósł M. K. (1). Podkreślił jednak przyznanie powodom odpowiednich kwot tytułem zadośćuczynienia, które w ocenie pozwanego w pełni rekompensują doznaną przez powodów krzywdę. Zdaniem pozwanego, dalsze roszczenia w tym zakresie nie znajdują usprawiedliwienia, nadto są znacznie wygórowane skoro od zdarzenia minął tak długi okres czasu, a powodowie przebyli żałobę w typowy sposób.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 12.05.2000 r., w pobliżu miejscowości K. doszło do wypadku komunikacyjnego, w wyniku którego zginął M. K. (1) - mąż E. K. i ojciec S. K., K. K. i W. K..

Kierujący samochodem osobowym marki P. o nr rej. (...), K. B. nieumyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym, w ten sposób, że podczas wykonywania manewru wyprzedzania jadącego przed nim pojazdu nie zachował szczególnej ostrożności i właściwej obserwacji drogi wyjeżdżając nagle na lewy pas ruchu, zajechał drogę i doprowadził do zderzenia z poruszającym się tym pasem jezdni samochodem marki F. (...), kierowanym przez M. K. (1), który w wyniku doznanych obrażeń poniósł śmierć na miejscu.

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Kętrzynie z dnia 23 listopada 2000 r., w sprawie sygn. akt II K 542/00, K. B. został uznany winnym popełnienia zarzucanego czynu i skazany na karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby wynoszący 3 lata.

W dniu wypadku (...) Zakład (...) z siedzibą w W. zapewniał ochronę ubezpieczeniową od odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu marki P. o nr rej. (...), w związku z czym ponosi odpowiedzialność cywilną za skutki zaistniałego zdarzenia.

W związku ze śmiercią M. K. (2), (...) Zakład (...) z siedzibą w W. wypłacił zadośćuczynienia pieniężne w wysokości odpowiednio: E. K. kwotę 16.000,00 zł, K. K. kwotę 18.000,00 zł, S. K. kwotę 18.000,00 zł i W. K. kwotę 14.000,00 zł.

(nie kwestionowane, akta szkody k. 191, oraz dokumenty z k. 209, 68-76, 90, 118-127 akt II K 542/00 tut. Sądu)

Wszystkich powodów łączyła ze zmarłym silna więź emocjonalna. Nagła i tragiczna śmierć męża wiązała się dla E. K. z bardzo silnym stresem. Powódka została sama z trójką dzieci, w wieku 6, 15 i 20 lat. Śmierć męża całkowicie zmieniła układ rodzinny obarczając powódkę odpowiedzialnością i obowiązkami jako jedynego rodzica. Pozbawiła powódkę najistotniejszego emocjonalnego związku, wpływając na niemożność zaspokojenia potrzeb emocjonalnych związanych z bliskością, wsparciem, obecnością bliskiej osoby. Zmarły odgrywał rolę charakterystyczną dla męża i ojca, wspierał, wychowywał dzieci, zapewniał bezpieczeństwo emocjonalne i finansowe. Jego nagła śmierć stała się dla powódki sytuacją o bardzo silnym ładunku stresu i bardzo trudnym okresem. Łączył się on z doświadczeniami charakterystycznymi dla żałoby, silnym bólem emocjonalnym, lekiem, rozpaczą, smutkiem. Silne cierpienie trwało około 2-3 lat. Do dziś powódka odczuwa żal i ból w związku ze śmiercią męża.

Powodów W. K., S. K. i K. K. również łączyła silna i bliska więź z ojcem, który wspierał dzieci, wychowywał, zapewniał bezpieczeństwo emocjonalne i finansowe. Cierpienie psychiczne po śmierci ojca było u powodów bardzo mocno nasilone. Wskazuje na to przyjmowanie leków uspokajających przez W. K. i S. K., utrzymujący się u nich obniżony nastrój przez okres kilku lat, odczuwana potrzeba skorzystania z pomocy psychiatry w związku z silnym odczuwaniem emocji takich jak głęboki żal, smutek, lęk, rozpacz.

Szczególnie dotknięty śmiercią ojca został K. K., który w chwili zdarzenia miał tylko 6 lat. Zmarły był obok matki najważniejszą osobą dla sześciolatka, ponieważ to od ojca zależał harmonijny rozwój emocjonalny dziecka, zaspokojenie potrzeby więzi i tożsamości. Na skutek jego utraty powód został pozbawiony więzi i tożsamości, kluczowych dla poprawnego rozwoju emocjonalnego. To z kolei wpłynęło na deficyty w poprawnej regulacji emocji, co widać już w jego dzieciństwie, kiedy po śmierci ojca powód zaczął się jąkać, był nadpobudliwy, diagnozowany przez psychologów. Obecnie wciąż zaznacza się u niego silnie sfrustrowana potrzeba więzi, tożsamości, słaba regulacja emocji: silne odczuwanie żalu, lęku, złości, regulowanie ich niekonstruktywne poprzez agresję, alkohol. Śmierć ojca była zdarzenie, które zdeterminowało życie powoda – przejawia się to w zahamowaniu normalnego rozwoju emocjonalnego, usamodzielnienia się. Obecnie powód wskazuje na silną potrzebę relacji z matką, w zakresie funkcjonowania emocjonalnego jest niedojrzały, mocno potrzebuje bliskości, nie potrafi jej efektywnie zrealizować.

(zeznania powodów k. 297-298v, opinie bieglej psycholog E. S. k. 215-231).

Sąd zważył, co następuje:

Zgromadzony w niniejszej sprawie materiał dowodowy w postaci dokumentów w ocenie Sądu nie budzi wątpliwości, albowiem strony nie kwestionowały ich treści wyprowadzając na ich podstawie odmienne korzystne dla siebie wnioski.

Sąd dał wiarę zeznaniom powodów albowiem są jasne, logiczne, przekonujące, zgodne z zasadami doświadczenia życiowego. Znajdują ponadto potwierdzenie w dowodach zgromadzonych w sprawie, których nie kwestionowała żadna ze stron. W szczególności w opiniach biegłej z zakresu psychologii E. S., których wnioski Sąd podzielił w całości.

W ocenie Sądu, opinie zostały sporządzone zgodnie z zasadami specjalistycznej wiedzy z zakresu psychologii, są wyczerpujące i jasne, zaś wyprowadzone wnioski są logiczne i przekonujące, odpowiadają nadto zasadom doświadczenia życiowego. Opinie znajdują całkowite potwierdzenie w zeznaniach powodów. Tak długi okres przeżywania śmierci najbliższej osoby, związany z tym ból, cierpienie i wszelkie negatywne przeżycia powodów, nie miałyby miejsca gdyby nie strata męża i ojca. W związku z czym pozostają w normalnym, adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem w postaci utraty najbliższego członka rodziny i zerwaniem wyjątkowej więzi rodzinnej. Pozwany nie kwestionował treści opinii biegłej.

Niewątpliwie, na obecny stan emocjonalny i psychiczny powodów wpływ miało i ma wiele różnych czynników i okoliczności. Sąd jednak brał pod uwagę tylko i wyłącznie ich przeżycia związane ze śmiercią M. K. (1), którym powodowie dali wyraz w treści składanych zeznań. Sąd badał wyłącznie więź łączącą powodów z M. K. (1) oraz to jakie konsekwencje wywołało jej zerwanie w życiu wszystkich powodów. Powodowie w sposób przekonujący i niezwykle emocjonalny potwierdzili nadzwyczaj silną więź pomiędzy członkami rodziny oraz ogromną stratę odczuwaną przez powodów. Treść ich zeznań oraz sposób artykułowania na rozprawie emocji i uczuć odczuwanych w związku ze śmiercią męża i ojca wskazywały, że jego strata stanowiła dla nich niewątpliwie znaczną krzywdę oraz była źródłem cierpień głównie psychicznych. Wprawdzie obrazowały subiektywne odczucia powodów, to tym niemniej były spójne i zbieżne z wnioskami zaprezentowanymi przez biegłą psycholog.

W ocenie Sądu więc, powództwo jest usprawiedliwione co do zasady i co do wysokości.

Odnosząc się do podstawy prawnej żądania powodów, należy stwierdzić, że zgodnie z brzmieniem art. 446 § 4 kc, sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę pieniężną, tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.

Przy czym trzeba się zgodzić z utrwalonym w orzecznictwie Sądu Najwyższego poglądem, że śmierć osoby najbliższej powoduje również naruszenie dobra osobistego osoby związanej emocjonalnie ze zmarłym. Nie każdą więź rodzinną niejako automatycznie należy zaliczyć do katalogu dóbr osobistych, lecz jedynie taką, której zerwanie powoduje ból, cierpienie, rodzi poczucie krzywdy. Osoba dochodząca roszczenia powinna zatem wykazać istnienie tego rodzaju więzi, stanowiącej jej dobro osobiste podlegające ochronie. W ocenie Sądu powodowie jednoznacznie wykazali istnienie z mężem i ojcem szczególnej więzi rodzinnej. Rodzina K. stanowiła jedność, jej członkowie wzajemnie się wspierali, utrzymywali ścisłe i ciepłe relacje. M. K. (1) był głową rodziny, w zasadzie jedynym żywicielem, dbał o utrzymanie żony i trójki dzieci, o ich wychowanie.

Źródłem krzywdy powodów jest zatem czyn niedozwolony, którego następstwem jest śmierć najbliższego członka rodziny. Krzywdą wyrządzoną zmarłemu jest utrata życia, dla osób mu bliskich zaś jest to naruszenie dobra osobistego poprzez zerwanie więzi emocjonalnej, szczególnie bliskiej w relacjach rodzinnych.

Osoba dochodząca zadośćuczynienia pieniężnego za spowodowanie śmierci osoby najbliższej nie jest poszkodowana jedynie pośrednio. Nie może być kwestionowane, że ten sam czyn niedozwolony może wyrządzać krzywdę różnym osobom.

Z tego względu, w ramach ustalania rozmiaru szkody Sąd uwzględnił w niniejszej sprawie takie czynniki niewymierne jak utrata oczekiwanego wparcia na przyszłość (nie tylko materialnego) i cierpienie związane z utratą osoby bliskiej, szczególnie ważnej dla małoletnich dzieci. Sąd wziął również pod uwagę ustalone przez biegłą u powódki E. K. osłabienie jej aktywności życiowej oraz motywacji do przezwyciężania trudności życia codziennego, postawienia przed koniecznością samotnego wychowania trójki dzieci, poczucia krzywdy z powodu utraty męża i ojca przez pozostałych powodów (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 listopada 2010, IV CSK 170/10, niepubl.).

Ponadto, podkreślenia wymaga fakt, że żadne pieniądze nie zdołają naprawić tej krzywdy i uleczyć bólu po stracie bliskiej osoby, w szczególności dla małoletnich dzieci, dla których najważniejszymi wartościami są szczęście rodzinne, zdrowie, obcowanie z drugim człowiekiem.

Tragiczna i nagła śmierć ojca wywołała u powodów ogromne cierpienie związane z zerwaniem szczególnych więzi rodzinnych, jakie łączyły ich ze zmarłym M. K. (1). Powodowie pozostawali bowiem z ojcem w bardzo dobrych stosunkach rodzinnych. Ojciec wspierał ich w trudnych życiowych chwilach i stanowił oparcie, był cały czas obecny w ich życiu, chętnie udzielał pomocy. Na co dzień odczuwają brak ojca.

W ocenie Sądu, kwoty przyznane powodom są odpowiednie biorąc pod uwagę rozmiar doznanych przez nich cierpień psychicznych oraz negatywne następstwa tychże przeżyć w życiu osobistym oraz w kontekście pozbawienia możliwości uzyskania wieloletniego wsparcia zarówno materialnego jak i duchowego, poprzez utratę poczucia bezpieczeństwa ze strony zmarłego męża i ojca powodów. Przy czym Sąd uwzględnił dotychczas wypłacone przez pozwanego zadośćuczynienia dla poszczególnych powodów.

Mając na uwadze powyższe rozważania, na podstawie art. 446 § 4 kc w powiązaniu z art. 448 kc orzeczono, jak w pkt. I wyroku.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 kpc, mając na uwadze zasadę odpowiedzialności za wynik procesu wobec poszczególnych powodów.

Wyrok zasądzający zadośćuczynienie nie ma charakteru orzeczenia kształtującego treść stosunku prawnego, czy orzeczenia waloryzującego wysokość należnego powodowi świadczenia. Jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, to dłużnik powinien spełnić świadczenie niezwłocznie po wezwaniu (art. 455 k.c.). W wypadku opóźnienia dłużnika wierzyciel jest uprawniony do odsetek od nieterminowo spełnionego świadczenia pieniężnego i roszczenie o zadośćuczynienie nie podlega w tym zakresie odrębnym regułom. Jeżeli zatem strona pozwana została wezwana w dniu 01 września 2016 r., do zapłaty zadośćuczynienia za naruszenie przez sprawcę wypadku dobra osobistego w postaci więzi rodzinnej, i odmówiła w części spełnienia świadczenia z tego tytułu, ponad przyznaną kwotę, to przez nieuzasadnioną odmowę świadczenia pozwany popadł w opóźnienie uzasadniające, zgodnie z art. 481 § 1 k.c., żądanie odsetek. Tak więc żądanie odsetek w niniejszej sprawie jest usprawiedliwione od dnia 02.10.2016 r., zgodnie z żądaniem pozwu.

O kosztach sądowych orzeczono na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (j.t.: Dz.U. z 2014r., poz. 1025 ze zm.) w zw. z art. 98 kpc, stosownie do wyniku sprawy.