Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 22 kwietnia 2016 r. powódka J. L. wniosła o zasądzenie od (...) S.A. w W. kwoty 65.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 31 grudnia 2015 r. do dnia zapłaty. Ponadto wniosła o zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg. norm przepisanych (pozew k. 1-5).

W uzasadnieniu powódka wskazała, że w dniu 3 kwietnia 1998 r. w miejscowości Z. doszło do wypadku komunikacyjnego, którego sprawcą był ubezpieczony u pozwanego T. K.. W skutek wypadku śmierć poniosła matka powódki S. Ż.. Pozwany tytułem zadośćuczynienia wypłacił powódce kwotę 5.000 zł. W ocenie powódki wskazana kwota nie rekompensuje jednak doznanej przez nią krzywdy. Powódka wskazała, że łączyły ją ze zmarłą silna więź rodzinna i emocjonalna. Odejście S. Ż. pogrążyło powódkę w smutku i żałobie, a jej dalsze życie naznaczone jest zniechęceniem i powracaniem myślami do przeszłości. Obecnie powódka kultywuje pamięć po zmarłej odwiedzając jej grób.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg. norm przepisanych (odpowiedź na pozew k. 21-21v.).

W uzasadnieniu pozwany wskazał, że wypłacił powódce tytułem zadośćuczynienia kwotę 5.000 zł, która była stosowna do okoliczności sprawy i doznanej krzywdy. Pozwany podkreślił, że w chwili śmierci matki powódka była osobą dojrzałą, posiadającą własną rodzinę. Powódka nie wykazała, aby śmierć matki w jakiś dramatyczny sposób wpłynęła na jej zdrowie czy życie. Dodatkowo zwrócił on uwagę, że odmiennie należy traktować przypadki śmierci osób starszych, których wiek jest statystycznie bliski wiekowi życia.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 3 kwietnia 1998 r. w miejscowości Z. kierujący pojazdem marki L. o nr rej. (...) z przyczepą T. K., który był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej u pozwanego naruszył zasady bezpieczeństwa ruchu poprzez niedostosowanie prędkości pojazdu do ukształtowania drogi w wyniku czego uderzył w tył poruszającego się w tym samym kierunku samochodu osobowego marki P. o nr rej. (...), kierowanego przez J. K.. W wyniku powyższego J. K. stracił panowanie nad pojazdem i uderzył m.in. w poruszającą się prawidłowo S. Ż.. W następstwie powyższego zdarzenia S. Ż. zmarła.

(dowody: odpis skróconego aktu zgonu k. 12, wyrok Sąd Wojewódzkiego w Ząbkowicach Śląskich z dnia 2 listopada 1998 r. k. 15-15v., zgłoszenia szkody k. 42v.-46).

Powódka jest córką zmarłej S. Ż.. Powódka pozostawała w dobrych relacjach ze swoją matką S. Ż.. Powódka w wieku 19 lat wyprowadziła się z domu rodzinnego, obok S. Ż. mieszkał jej siostra. Powódka i S. Ż. odwiedzały się wzajemnie. Na co dzień S. Ż. doradzała, i wspierała swoja córkę w podejmowaniu przez nią różnych życiowych decyzji.

(dowody: odpis skróconego aktu urodzenia k. 11, zeznania świadka K. L. – protokół z rozprawy z dnia 5 sierpnia 2016 r. od 00:02:49 do 00:18:13, zeznania świadka W. Ż. – protokół z rozprawy z dnia 5 sierpnia 2016 r. od 00:21:14 do 00:27:07, zeznania powódki - protokół z rozprawy z dnia 5 sierpnia 2016 r. od 00:29:43 do 00:35:08).

Powódka po wypadku z dnia 3 kwietnia 1998 r. zachorowała na tarczycę, a następnie łuszczycę. Po śmierci matki wyjechała też do sanatorium.

(dowody: zeznania świadka K. L. – protokół z rozprawy z dnia 5 sierpnia 2016 r. od 00:02:49 do 00:18:13, zeznania powódki - protokół z rozprawy z dnia 5 sierpnia 2016 r. od 00:29:43 do 00:35:08).

Pozwany przyznał powódce tytułem zadośćuczynienia kwotę 5.000 zł.

(dowód: decyzja k. 54).

Z powódką skontaktował przedstawiciel Centrum (...)
sp. z o.o. sp.k. proponując jej wystąpienie z wnioskiem do ubezpieczyciela o przyznanie wyższej kwoty zadośćuczynienia. Powódka sama nie zdecydowałaby się na wystąpienie z powództwem o zadośćuczynienie, gdyby nie złożono jej takiej propozycji.

(dowód: zeznania powódki - protokół z rozprawy z dnia 5 sierpnia 2016 r. od 00:29:43 do 00:35:08).

Pismem z dnia 30 listopada 2015 r. działające w imieniu (...) sp. z o.o. sp.k. wniosło o przyznanie kwoty 70.000 zł tytułem zadośćuczynienia w związku ze śmiercią S. Ż.. W odpowiedzi pozwany odmówił przyznania odszkodowania wskazując, że tytułem zadośćuczynienia została już wypłacona powódce kwota 5.000 zł

(dowody: zgłoszenie szkody k. 16-17, decyzja k. 17).

Powyższy stan faktyczny w sprawie Sąd ustalił na podstawie zgromadzonych w aktach dokumentów, których autentyczność i prawdziwość nie była kwestionowana przez strony a Sąd nie znalazł podstaw, aby odmówić im wiarygodności. Ponadto Sąd oparł się na zeznaniach świadków K. L. i W. Ż. oraz powódki.

Do zeznań świadków K. L. i W. Ż. Sąd podszedł z ostrożnością biorąc pod uwagę fakt, że są oni bliskimi członkami rodziny powódki. Ich zeznania były emocjonalne i cechowały się subiektywizmem. Dodatkowo K. L. jako mąż powódki jest pośrednio zainteresowany korzystnym dla niej wynikiem postępowania. Z kolei dowód z przesłuchania stron (ograniczony w niniejszej sprawie do przesłuchania do przesłuchania powódki) ukształtowany został jako uzupełniający i fakultatywny, nie może on zastąpić innych dowodów. Dowód z przesłuchania stron ma charakter subsydiarny i stanowi jedynie formę uzupełnienia postępowania dowodowego, w wypadku, gdy pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 299 k.p.c.).

Na marginesie można również wskazać, że zeznania powódki i świadków składane po upływie tak długiego okresu czasu i w określonej sytuacji, w trakcie których twierdzili o ogromnej więzi łączącej powódkę z matką, należy w ocenie Sądu traktować z pewnym dystansem. Motywacja wyjaśnień, spowodowana możliwością uzyskania zadośćuczynienia, może bowiem powodować pewną intencjonalną bądź nieintencjonalną tendencyjność w opisie i interpretacji określonych sytuacji i zachowań, by stanowiły one bardziej wiarygodny argumenty.

Sąd zważył co następuje:

W niniejszej sprawie powódka domagała się zasądzenia na swoją rzecz zadośćuczynienia w kwocie 65.000 zł za krzywdę wywołaną śmiercią swojej matki S. Ż..

Ogólną podstawę odpowiedzialności ubezpieczyciela za szkodę statuują art. 822 i następne k.c. oraz przepisy ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. Nr 124, poz. 1152, z późn. zmianami). W myśl art. 822 § 1 k.c. przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Art. 34 ust. 1 powołanej wyżej ustawy z dnia 22 maja 2003 r. stanowi natomiast, że z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia, przy czym zgodnie z art. 36 ust. 1 zd. 1 odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej. Jak wynika z art. 822 § 4 k.c., uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela.

Do nowelizacji kodeksu cywilnego w 2008 roku i dodaniu do art. 446 k.c. paragrafu 4 możliwość wypłaty zadośćuczynienia za śmierć poniesioną na skutek deliktu osobom najbliższym zmarłego budziła wątpliwości i kontrowersje. Uchwałą z dnia 22 października 2010 roku (sygn. akt IIICZP 76/10) Sąd Najwyższy wskazał, iż „Najbliższemu członkowi rodziny zmarłego przysługuje na podstawie art. 448 KC w związku z art. 24 § 1 KC zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę, gdy śmierć nastąpiła na skutek deliktu, który miał miejsce przed dniem 3 sierpnia 2008 roku”.

Nie budzi wątpliwości Sądu, w świetle z art. 23 k.c., iż dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach. Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne (art. 24§1 k.c.). Przepis art. 448 k.c. wskazuje, iż w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Pozwany w toku procesu nie kwestionował swojej, wynikającej z przepisu art. 822 § 1 k.c. odpowiedzialności co do zasady za skutki wypadku z dnia 3 kwietnia1998 roku, jednak podnosił, że powódka nie wykazała i nie udowodniła zasadności dochodzonej kwoty zadośćuczynienia pieniężnego za krzywdę.

W toku postępowania likwidacyjnego powódka otrzymała już od pozwanego tytułem zadośćuczynienia kwotę 5.000 zł.

W niniejszej sprawie strona powodowa wskazywała, że pomiędzy nią a zmarłą matką S. Ż. istniała silna więź rodzinna i emocjonalna. Natomiast na skutek śmierci S. Ż. ucierpiało jej szczęśliwe dotąd życie rodzinne, powódka załamała się, nie mogła już liczyć na wsparcie matki. Śmierć matki wywołała u niej ból i żal, a ona sama pogrążyła się w żałobie.

Przede wszystkim wskazać należy, że zgodnie z art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Reguła powyższa powtórzona została w art. 232 k.p.c., zgodnie z którym strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. W orzeczeniu z 17 grudnia 1996 r., (...), OSNC 1997, nr 6-7, poz. 76 z glosą A. Z., P.. 1998, nr 1-2, s. 204 i nast., Sąd Najwyższy stwierdził, iż rzeczą sądu nie jest zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie, ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227) spoczywa na stronie, która z tych faktów wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.).

W kontekście powyższego wskazać należy, że poza zeznaniami świadków K. L. oraz W. Ż., będących osobami bliskimi dla powódki oraz zeznaniami samej powódki brak jest dowodów potwierdzających tezę, iż nagła śmierć S. Ż. w sposób istotny zakłóciła funkcjonowanie powódki i miała wpływ na jej obecną aktywność życiową.

Nie ulega wątpliwości, iż nagłe odejście osoby, z którą pozostajemy w bliskich relacjach zawsze powoduje smutek i przygnębienie, co nie jest tożsame z doznaniem krzywdy. Zadośćuczynienie pieniężne ma na celu naprawienie szkody niemajątkowej wyrażającej się krzywdą w postaci cierpień psychicznych. Zadośćuczynienie nie pełni tylko roli rekompensaty za samą utratę w każdym przypadku osoby bliskiej, lecz jest sposobem naprawienia wynikającej z tego krzywdy, ujmowanej jako silne negatywne uczucia przeżywane w związku ze śmiercią najbliższego członka rodziny.

Podkreślenia wymaga fakt, że od chwili zdarzenia powodującego śmierć matki powódki upłynęło już ponad 18 lat. Okres żałoby powódki zakończył się, więc już dawno. Należy mieć również na uwadze fakt, że w chwili śmierć matki powódka była już osobą dojrzałą mającą własną rodzinę, męża. Powódka od 19 roku życia nie mieszkała też z matką. Powódka i jej matka odwiedzały się wzajemnie, były dla siebie wsparciem. Jednak w ocenie Sądu jest to normalne, że w typowych relacjach rodzinnych więzi pomiędzy matką a córką są prawidłowe i serdeczne.

Najistotniejsze jest jednak, że jak wynika z zeznań samej powódki nie zdecydowałaby się ona na wniesienie powództwa w niniejszej sprawie, gdyby nie sugestie i kontakt ze strony przedstawiciela Centrum (...) sp. z o.o. sp.k. Oczywistym jest, iż tak znaczny upływ czasu istotnie złagodził cierpienia wywołane utratą matki. Nie bez znaczenia pozostaje również okoliczność, że powódka po jej śmierci nie korzystała z pomocy psychologicznej czy psychiatrycznej co świadczy o tym, iż była w stanie sami poradzić sobie z tym tragicznym przeżyciem. Co prawda zarówno świadkowie jak i powódka wskazywali, że zażywała ona leki uspokajające. Jednak w ocenie Sądu twierdzenia te okazały się gołosłowne. Brak, bowiem jakiejkolwiek dokumentacji medycznej potwierdzającej, iż leczyła się ona psychologicznie czy psychiatrycznie. Powódka wskazywała również, że po zdarzeniu z dnia 3 kwietnia 1998 r. zaczęła mieć problemy zdrowotne z tarczycą oraz łuszczycę oraz, iż przebywała w sanatorium. Nie wykazane zostało jednak, że powyższe okoliczności miały jakikolwiek związek ze śmiercią jej matki. Również i w tym przypadku wykazania wskazanych okoliczności wymagało przedstawienia dowodów w postaci dokumentacji medycznej jak również dowodu z biegłego sądowego odpowiedniej specjalizacji na okoliczność ustalenia związku z pomiędzy wskazanymi chorobami powódki a śmiercią jej matki.

Nadmienić należy, iż strona powodowa była reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, który powinien zadbać o należyte prowadzenie postępowania dowodowego i przedłożenie odpowiednich dowodów. Sąd nie miał obowiązku działania z urzędu w gromadzeniu materiału dowodowego, ani jego uzupełnieniu.

Sąd doszedł do przekonania, że przyznana już powódce w toku postępowania likwidacyjnego kwota zadośćuczynienia w wysokości 5.000 zł w wystarczający sposób rekompensuje doznaną przez nią krzywdę. Wobec powyższego powództwo należało oddalić jako niezasadne o czym orzeczono jak w pkt I wyroku.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. Powódka jako strona przegrywając sprawę obowiązana była zwrócić na rzecz pozwanego kwotę 7.217 zł, na którą złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika ustalone na podstawie § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych w kwocie 7.200 zł oraz opłata od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

ZARZĄDZENIE

1.  odnotować;

2.  odpis doręczyć pełnomocnikowi powoda – k. 92 a.s. i pełnomocnikowi pozwanego – k. 88 a.s.

3.  przedstawić z apelacją lub za 30 dni celem uprawomocnienia.