Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 5 września 2018 roku, Sąd Rejonowy dla Łodzi- Śródmieścia w Łodzi w sprawie z wniosku (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. przy udziale A. L. (1) i G. S. o stwierdzenie nabycia spadku:

1.  stwierdził, że spadek po J. S. (1) z domu K. (córce J. i J. z domu P.) zmarłej w dniu 5 listopada 2014 roku w Ł., ostatnio stale zamieszkałej w Ł., na podstawie ustawy nabyli z dobrodziejstwem inwentarza:

- jej mąż M. S. (syn J. i J. z domu K.) w ½ części,

- jej wnuk A. L. (1) (syn P. i B. z domu S.) w ¼ części,

- jej wnuk G. S. (syn P. i B. z domu S.) w ¼ części;

2.  orzekł, że wnioskodawca i uczestnicy ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie.

Apelację od powyższego postanowienia wywiedli uczestnicy zaskarżając je w całości. Zaskarżonemu orzeczeniu apelujący zarzucili pominięcie przez Sąd zgłaszanych wniosków dowodowych i tym samym błędne ustalenie stanu faktycznego. W treści uzasadnienia apelacji uczestnicy wskazali, iż w dniu 21 grudnia 2018 roku przedstawicielka ustawowa złożyła w imieniu małoletnich apelujących wniosek o przyjęcie oświadczeń o odrzuceniu spadku w imieniu G. S. i A. L. (2). W dniu 10 lutego 2016 roku został sporządzony protokół o odrzuceniu spadku po M. S. i J. S. (2). Skarżący zarzucili, że w treści uzasadnienia postanowienia Sąd nie odniósł się do kwestii ważności istniejącego protokołu przyjęcia oświadczeń o odrzuceniu spadku. Ponadto skarżący G. S. wskazał, że w dniu 11 maja 2018 roku osiągnął pełnoletność, a mimo to nie został wezwany na rozprawę, jak również nie otrzymał odpisu postanowienia, jakie zapadło w sprawie.

W odpowiedzi na apelację wnioskodawca wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie solidarnie od skarżących na rzecz wnioskodawcy kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Tytułem wstępu stwierdzić należy, że Sąd odwoławczy w całości podziela ustalenia faktyczne Sądu I instancji, przyjmując je za własne i czyniąc integralną częścią poniższych rozważań. W konsekwencji, Sąd II instancji nie widzi konieczności ich ponownego, szczegółowego przytaczania.

Nieważność postępowania Sąd II instancji uwzględnia z urzędu w granicach zaskarżenia.

Postępowanie przed Sądem I instancji jest dotknięte nieważnością postępowania, co skutkuje uchyleniem zaskarżonego przez wnioskodawców postanowienia, zniesieniem postępowania w zakresie czynności podejmowanych po 11 maja 2018 roku i przekazaniem sprawy temu Sądowi do ponownego rozpoznania.

Jak wynika z akt sprawy w chwili wszczęcia postępowania uczestnicy A. L. (1) i G. S. byli niepełnoletni, zatem przed Sądem reprezentowała ich matka jako przedstawicielka ustawowa. G. S. w dniu 11 maja 2018 roku osiągnął pełnoletność, zatem nabył pełną zdolność do czynności prawnych (art. 11 k.c.), a w konsekwencji również zdolność do czynności procesowych (art. 65 § 1 k.p.c.). W tych okolicznościach G. S. winien samodzielnie stanąć przed Sądem bądź ustanowić pełnomocnika.

Z akt sprawy wynika, że czynności procesowych za G. S. dokonywała jego matka. Nie ma dowodu pozwalającego stwierdzić, że działała ona jako pełnomocnik uczestnika i z jego upoważnienia. Brakuje pisemnego pełnomocnictwa udzielonego matce przez uczestnika, które winno być dołączone do akt sprawy przy pierwszej czynności procesowej (art. 89 § 1 k.p.c.), a w protokole rozprawy - jego ustnego oświadczenia o udzieleniu pełnomocnictwa (art. 89 § 2 k.p.c.). Matka G. S. występowała więc w sprawie nie będąc należycie umocowaną. Zgodnie z art. 379 pkt 2 k.p.c., gdy pełnomocnik strony nie był należycie umocowany zachodzi nieważność postępowania. W razie stwierdzenia, że postępowanie dotknięte było nieważnością, Sąd drugiej instancji zobowiązany jest do uchylenia zaskarżonego orzeczenia, zniesienia postępowania w zakresie dotkniętym nieważnością i przekazania sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania (art. 386 § 2 k.p.c.) (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 września 1999 r., II UKN 432/99, OSNAPiUS 2001 nr 2, poz. 56, Biul. I.. Pr. 2001 nr 2, str. 72).

Ponadto stwierdzić należy, że Sąd Rejonowy zarządzeniem z dnia 16 czerwca 2018 roku, a zatem po osiągnięciu przez G. S. pełnoletności, nie wezwał uczestnika na termin rozprawy, a jedynie jego matkę jako przedstawicielkę ustawową małoletnich.

Odnosząc się natomiast do zarzutu apelacji, które Sąd poczytuje jako zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę zgromadzonego materiału dowodowego należy stwierdzić, iż jest on nietrafny.

W myśl art. 233 § 1 k.p.c., sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Ocena dowodów, o której mowa w art. 233 § 1 k.p.c., polega na ich zbadaniu i podjęciu decyzji, czy została wykazana prawdziwość faktów, z których strony wywodzą skutki prawne. Celem sądu jest tu dokonanie określonych ustaleń faktycznych, pozytywnych bądź negatywnych i ostateczne ustalenie stanu faktycznego, stanowiącego podstawę rozstrzygnięcia. Ocena wiarygodności mocy dowodów, przeprowadzonych w danej sprawie, wyraża istotę sądzenia w części obejmującej ustalenie faktów, albowiem obejmuje rozstrzygnięcie o przeciwnych twierdzeniach stron na podstawie własnego przekonania sędziego, powziętego w wyniku bezpośredniego zetknięcia ze świadkami, stronami, dokumentami i innymi środkami dowodowymi. Powinna ona odpowiadać regułom logicznego rozumowania oraz uwzględniać zasady doświadczenia życiowego, wyznaczające granice dopuszczalnych wniosków i stopień prawdopodobieństwa ich występowania w danej sytuacji.

W tym miejscu przypomnieć jedynie wypada, że w doktrynie i judykaturze panuje zgoda co do tego, że z uwagi na przyznaną sądowi swobodę w ocenie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. może być uznany za zasadny jedynie wtedy, gdy podstawą rozstrzygnięcia uczyniono rozumowanie sprzeczne z zasadami logiki bądź wskazaniami doświadczenia życiowego, czego nie sposób zarzucić Sądowi Rejonowemu.

Z powyższych względów Sąd Okręgowy, stosownie do art. 386 § 2 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.