Pełny tekst orzeczenia

WYROK

UZASADNIENIE

A. K.został oskarżony o to, że w dniu 11 kwietnia 2013 r. około godz. 14.20 w B., w sklepie (...)przy ul. (...)dokonał zaboru w celu przywłaszczenia butelki alkoholu J. B.o wartości 49,99 zł, a następnie w trakcie ucieczki ze skradzionym mieniem, ścigany przez pracownika ochrony B. M., w celu utrzymania się w posiadaniu skradzionego mienia, groził mu spowodowaniem obrażeń ciała oraz usiłował uderzyć skradzioną butelką alkoholu, czym działał na szkodę (...) Sp. z o.o. (...), ul. (...)oraz B. M., przy czym czynu tego dokonał w okresie 5 lat po odbyciu co najmniej 1 roku kary pozbawienia wolności, będąc uprzednio skazanym w warunkach art. 64 § 1 kk za umyślne przestępstwo p-ko mieniu oraz umyślne przestępstwo p-ko życiu i zdrowiu, tj. o czyn z art. 281 k.k. w zw. z art. 64§2 k.k.

Sąd Rejonowy w Białymstoku wyrokiem z dnia 21 października 2013 roku w sprawie o sygn. akt XV K 763/13 oskarżonego A. K. uznał za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu i za to na podstawie art. 281 k.k. w zw. z art. 64§2 k.k. skazał go na karę 1 (jednego) roku i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności.

Na podstawie art. 63§1 k.k. zaliczył oskarżonemu na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności okres rzeczywistego pozbawienia wolności – zatrzymanie w dniach 11.04.2013r. i 12.04.2013r.

Zwolnił oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych w całości.

Powyższy wyrok, na podstawie art. 425§1, 2 i 3 k.p.k. i art. 444 k.p.k. zaskarżył w całości obrońca oskarżonego i na mocy art. 427§l, 2 k.p.k. oraz art. 438 pkt l - 3 k.p.k. wyrokowi temu zarzuciła:

1/ obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie art. 4 k.p.k., art. 5§2 k.p.k., art. 7 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. polegającą na dowolnej ocenie zebranego materiału dowodowego sprawy, wbrew zasadzie in dubio pro reo, a w szczególności na bezkrytycznym przyjęciu zeznań świadka B. M. przy jednoczesnym zdyskredytowaniu wyjaśnień oskarżonego i w konsekwencji uznaniu, że oskarżony groził świadkowi oraz usiłował uderzyć go skradzioną butelką alkoholu, podczas gdy materiał dowodowy zgromadzony w sprawie oceniany w zgodzie z powołanymi przepisami nie daje podstaw do przyjęcia tak skonstruowanych wniosków, a więc zachowaniem swoim oskarżony nie wyczerpał znamion zarzucanego mu czynu;

2/ błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na treść tego orzeczenia, polegający na przyjęciu, że oskarżony po dokonaniu zaboru butelki alkoholu groził pokrzywdzonemu i usiłował uderzyć go skradzioną butelką, w sytuacji gdy fakt taki nie miał miejsca, zaś zachowanie polegające na przemocy fizycznej w ogóle nie zostało ustalone przez Sąd, o czym świadczy treść ustalonego stanu faktycznego w treści uzasadnienia,

3/ obrazę przepisów prawa materialnego, tj. art. 281 k.k. poprzez jego zastosowanie do błędnie ustalonego stanu faktycznego i art. 119§l k.w., poprzez jego niezastosowanie, w sytuacji gdy zabór przez oskarżonego cudzej rzeczy o wartości niespełna 50 złotych winien stanowić wyłącznie wykroczenie przeciwko mieniu i tylko za taki czyn powinien odpowiadać oskarżony.

Nadto, z daleko posuniętej ostrożności skarżonemu wyrokowi, na mocy art. 427 § 1 i 2 k.p.k. oraz art. 438 pkt 4 k.p.k. zarzuciła:

- rażącą niewspółmierność orzeczonej wobec A. K. kary 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności poprzez nadanie nadmiernego prymatu okoliczności obciążającej, tj. oparciu się wyłącznie na uprzedniej karalności oskarżonego przy jednoczesnym niedocenieniu okoliczności łagodzących, w szczególności zachowaniu się oskarżonego po feralnym zajściu, częściowego przyznania się do winy, zwrotu skradzionego mienia i jego niskiej wartości, jak również samej postawy oskarżonego przemawiającej za przyjęciem, iż kara orzeczona wobec oskarżonego winna skłaniać się ku zastosowaniu dobrodziejstwa warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności, a nadto:

na mocy art. 427§1 i 2 kpk, oraz art. 438 pkt 1 kpk wyrokowi temu zarzucił:

- obrazę przepisów prawa materialnego, a mianowicie art. 283 k.k. poprzez jego niezastosowanie, w sytuacji gdy ze względu na całokształt okoliczności podmiotowych i przedmiotowych czynu, przede wszystkim okoliczności jego popełnienia, sposobu zachowania oskarżonego w czasie dokonania czynu, cechującego się niską intensywnością i małym poziomem agresji, sposobu zachowania się oskarżonego po popełnieniu czynu, bardzo niską wartość skradzionego mienia, poziom społecznej szkodliwości przestępstwa był niższy niż w typie podstawowym, co winno skłonić Sąd do zakwalifikowania działania oskarżonego (nawet w kształcie ustalonym w uzasadnieniu wyroku), jako tzw. wypadek mniejszej wagi z art. 281 k.k. w zw. z art. 283 k.k.

Powołując się na powyższe wniosła o:

- zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od zarzucanego mu czynu, bądź skazanie go przy zastosowaniu art. 400§1 k.p.k. za czyn kwalifikowany z art. 119§1 k.w. na karę grzywny,

ewentualnie:

- o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania,

Z ostrożności procesowej wniosła także o:

- wymierzenie oskarżonemu kary łagodniejszej z dobrodziejstwem warunkowego zawieszenia jej wykonania na podstawie art. 281 k.k. w zw. z art. 283 k.k. przy wyeliminowaniu z opisu czynu przypisanego oskarżonemu znamienia stosowania przemocy wobec osoby.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy oskarżonego jest w zasadna w zakresie w jakim zarzuca obrazę prawa materialnego, a mianowicie art. 283 k.k. poprzez jego niezastosowanie. Trafność tego zarzutu zdeterminowała również konieczność orzeczenie nowej, łagodniejszej kary. W pozostałym zakresie apelacja jest bezzasadna i nie zasługuje na uwzględnienie.

Przede wszystkim wbrew twierdzeniom apelującej, Sąd Okręgowy nie stwierdził uchybień, które rodziłyby wątpliwości co do merytorycznej zasadności zaskarżonego wyroku. Zarówno przebieg rozprawy przed Sądem Rejonowym, jak i treść uzasadnienia zaskarżonego wyroku wskazują, że Sąd ten prawidłowo, nie naruszając zasady obiektywizmu, wyrażonej w art. 4 k.p.k., ocenił zebrany materiał dowodowy, przyjmując za podstawę orzeczenia, zgodnie z art. 410 k.p.k. – całokształt okoliczności ujawnionych na rozprawie głównej. Podczas oceny zgromadzonego materiału dowodowego zostały nadto uwzględnione wskazania wiedzy i doświadczenia życiowego oraz zasady logicznego rozumowania, które to rozumowanie, w ocenie Sądu Okręgowego, jest poprawne, nie zawiera sprzeczności, niekonsekwencji i dwuznaczności, stąd pozostaje pod ochroną art. 7 k.p.k. wyrażającego zasadę swobodnej oceny dowodów.

W realiach niniejszej sprawy nie można również zasadnie stawiać zarzutu obrazy art. 5§2 k.p.k., bowiem Sąd I instancji nie powziął wątpliwości co do treści ustaleń faktycznych lub wykładni prawa rozstrzygając je na niekorzyść oskarżonego wobec braku możliwości ich usunięcia. Takie wątpliwości nie stały się również udziałem Sądu Okręgowego.

Zdaniem Sądu Okręgowego uchybień, które mogłyby mieć wpływ na treść zapadłego rozstrzygnięcia nie zawiera również jego uzasadnienie. Spełnia ono wymogi art. 424§1 k.p.k., przede wszystkim zaś ukazuje logiczny proces, który doprowadził Sąd I instancji do uznania, że A. K. swoim zachowaniem, w sposób zawiniony wypełnił wszystkie znamiona zarzucanego mu czynu.

W szczególności wskazać należy, że – wbrew stanowisku apelującej – Sąd I instancji wnikliwie przeanalizował i prawidłowo ocenił zeznania pokrzywdzonego B. M. – ochroniarza w sklepie (...) przy ul. (...). Spójnie i konsekwentnie zrelacjonował on przebieg zdarzenia od momentu, w którym dostrzegł oskarżonego chowającego pod kurtkę zabraną z półki sklepowej butelkę alkoholu. W ten sam sposób opisał dalszy bieg wydarzeń precyzując w jaki sposób zachował się A. K.. Wskazał mianowicie, że oskarżony po dokonaniu zaboru wybiegł ze sklepu, a kiedy dostrzegł, że jest goniony odwrócił się, wyjął butelkę, podniósł ją do góry i wulgarnymi słowami zaczął do niego krzyczeć, żeby odszedł bo go zabije (k. 9v, 127 – 128).

Powyższe zeznania korespondują z nagraniem z monitoringu sklepu (...) (40, 56 – 57), także relacją A. G. – kierowniczki sklepu, która widziała szarpaninę mężczyzn (k. 3 – 3v, 128 – 129).

W świetle w/w dowodów Sąd I instancji słusznie uznał, że wyjaśnieniom oskarżonego A. K., który przyznał się jedynie do dokonania kradzieży alkoholu ze sklepu (...), natomiast zaprzeczył, że groził pokrzywdzonemu nie sposób dać wiary w całości.

Nie ma również racji apelująca, że ustalenia faktyczne zawarte w pisemnych motywach wyroku nie odpowiadają tym przyjętym w opisie przypisanego czynu. Przypomnieć należy, że ustalenia faktyczne, jakich wymaga art. 424§ 1 pkt 1 k.p.k. to jednoznaczne wskazanie konkretnych zachowań oskarżonego, korespondujących z opisem czynu mu przypisanego, poprzez które zrealizowane zostały przedmiotowo – podmiotowe znamiona przypisanego mu przestępstwa.

W ocenie Sądu Okręgowego niewątpliwym jest, że użyte w ustaleniach faktycznych sformułowania opisujące zachowanie oskarżonego, w tym wskazanie, że wyjął on wyniesioną ze sklepu butelkę alkoholu J. B. spod kurtki, podniósł ją do góry i w sposób wulgarny zaczął krzyczeć do B. M. aby odszedł od niego, bo go zabije – jednoznacznie i klarownie wskazują na to, że intencją A. K. było uderzenie tą butelką pokrzywdzonego, a nie np. jej demonstracja.

Z relacji pokrzywdzonego wynika, że zawahał się, bo obawiał się, że oskarżony może go uderzyć tą butelką, ale podbiegł klient, który mu ją wyrwał. Z tego wynika, że obraz całej sytuacji był w ten sam sposób czytelny nie tylko dla pokrzywdzonego, ale również przypadkowej osoby, która zdecydowała się na interwencję i wyrwanie butelki oskarżonemu.

Dlatego też stwierdzić należy, że zarówno sądowa ocena dowodów, jak i poczynione na jej podstawie ustalenia faktyczne są prawidłowe, nie wykraczają poza granice swobodnej oceny dowodów i tym samym pozostają pod ochroną art. 7 k.p.k.

Powyższe prawidłowe ustalenia faktyczne Sądu I instancji nie przełożyły się jednak na właściwą kwalifikację prawną czynu.

Jakkolwiek Sąd I instancji dokonał właściwej subsumcji ustalonych faktów stwierdzając, że zachowanie A. K. wyczerpuje znamiona art. 281 k.k., to wadliwie uznał, że w realiach niniejszej sprawy nie zachodzi wypadek mniejszej wagi, o którym stanowi art. 283 k.k.

Istota wypadku mniejszej wagi sprowadza się do szczególnej charakterystyki zachowania, realizującego wszystkie znamiona przestępstwa określone w typie podstawowym, która sprawia, że taki czyn sprawcy stanowi przestępstwo zasługujące na łagodniejsze potraktowanie (łagodniejszą karę). Wypadek mniejszej wagi jest uprzywilejowaną postacią czynu o znamionach ustawowych przestępstwa typu podstawowego, charakteryzującą się przewagą łagodzących elementów przedmiotowo-podmiotowych. Do tych elementów zaliczyć należy niską wartość przedmiotu czynu, niewielki stopień pokrzywdzenia ofiary, niewielką korzyść majątkową, którą chciał odnieść sprawca, niewielkie natężenie „rozbójniczych” środków, jakimi się posługiwał (porównaj wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 2 sierpnia 2001 roku w sprawie o sygn. akt II AKa 284/01, Prok.i Pr.-wkł. 2002/5/9).

W ocenie Sądu Okręgowego elementy te wystąpiły w niniejszej sprawie. A. K. dopuścił się zaboru jednej butelki alkoholu o wartości niespełna 50 złotych. Następnie chcąc utrzymać się w posiadaniu butelki usiłował uderzyć ochroniarza sklepu podnosząc ją do góry i wykrzykując wulgarnie pod jego adresem i grożąc mu. Butelka została oskarżonemu wyrwana, a on sam obezwładniony wskutek czego atak na pokrzywdzonego nie miał dalszych konsekwencji, a butelka nienaruszona wróciła do sklepu. Nadto, jak wynika z zeznań B. M., jak trzymał oskarżonego (do czasu przyjazdu Policji) to stał on spokojnie, nie próbował uciekać, nie wyrywał się (k. 128).

Wskazane okoliczności sprawiają, że zachowanie A. K., choć miało miejsce w warunkach powrotu do przestępstwa, o którym stanowi art. 64§2 k.k. pozwala – zdaniem Sadu Okręgowego – na ocenę jego czynu jako wypadku mniejszej wagi w rozumieniu art. 283 k.k.

Uwzględniając powyższe (przyjmując, że przypisany oskarżonemu czyn stanowi wypadek mniejszej wagi) należało dokonać zmiany kwalifikacji prawnej przypisanego oskarżonemu czynu poprzez wprowadzenie art. 283 k.k., a w konsekwencji tego dokonać zmiany podstawy prawnej skazania i wymiaru kary oraz należało wymierzyć oskarżonemu nową karę (pkt. I sentencji niniejszego wyroku).

Wymierzając karę Sąd Okręgowy wziął pod uwagę przede wszystkim opisane wyżej okoliczności uznając, że kara 9 miesięcy pozbawienia wolności jest w pełni adekwatna do stopnia winy i społecznej szkodliwości czynu popełnionego przez A. K. i winna spełnić cele, o których mowa w art. 53§1 k.k. a zwłaszcza w zakresie zapobiegawcze i wychowawcze wobec oskarżonego.

Wbrew stanowisku apelującej Sąd Okręgowy nie dopatrzył się jednak podstaw do skorzystania wobec tego sprawcy z dobrodziejstwa instytucji warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności. Do zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności sprawcy określonemu w art. 64§2 k.k. niezbędnym jest zaistnienie wyjątkowego wypadku uzasadnionego szczególnymi okolicznościami (art. 69§3 k.k.), a takiego Sąd Okręgowy się nie dopatrzył w realiach przedmiotowej sprawy.

Nie stwierdzając zatem innych uchybień, które mogłyby mieć wpływ na treść zaskarżonego wyroku w pozostałym zakresie utrzymano go w mocy (pkt. II sentencji niniejszego wyroku.

O wysokości kosztów obrony z urzędu oskarżonego za postępowanie odwoławcze orzeczono na mocy §14 ust. 2 pkt 4 w zw. z §2 ust. 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348, z późn. zm.).

Na mocy art. 624§1 k.p.k. w zw. z art. 634 k.k. należało zwolnić oskarżonego od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze albowiem z uwagi na pobyt w zakładzie karnym uiszczenie ich byłoby dla niego zbyt uciążliwe.