Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 listopada 2018 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie XI Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Magdalena Kurczewska - Śmiech

Sędziowie SO Dorota Dobrzańska (spr.)

SO Krzysztof Wojtaszek

Protokolant: protokolant Katarzyna Bielak

przy udziale Prokuratora Anny Fugiel - Orzeł

po rozpoznaniu dnia 8 listopada 2018 roku

sprawy R. T. s. B. i B. zd. C. ur. (...) w O.

oskarżonego z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę

od wyroku Sądu Rejonowego w Radzyniu Podlaskim

z dnia 8 sierpnia 2018 roku sygn. akt. II K 327/18

I.  zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

II.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. W. G., Kancelaria Adwokacka w R. 516,60 (pięćset szesnaście 60/100) złotych za obronę
z urzędu wykonaną w postępowaniu odwoławczym;

III.  zwalnia oskarżonego od kosztów sądowych postępowania odwoławczego, wchodzącymi w ich skład wydatkami obciąża Skarb Państwa.

Dorota Dobrzańska Magdalena Kurczewska- Śmiech Krzysztof Wojtaszek

XI Ka 1032/18

UZASADNIENIE

R. T. został oskarżony o to, że w dniu 19 kwietnia 2017 r. w R., woj. (...), w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził M. B. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 480 zł w ten sposób, że za pomocą ogłoszenia nr (...) na stronie (...) wprowadził w błąd pokrzywdzonego co do możliwości i zamiaru sprzedaży matrycy telewizora marki S., przy czym czynu powyższego dopuścił się w ciągu 5 lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności orzeczonej przez Sąd Rejonowy w Olsztynie: sygn. akt II K 1674/09 za przestępstwo z art. 278 § 1 k.k. i sygn. akt VII K 1012/14 za przestępstwo z art. 286 § 1 k.k.,

tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k.

Wyrokiem z dnia 8 sierpnia 2018 r. Sąd Rejonowy w Radzyniu Podlaskim:

I. oskarżonego R. T. uznał za winnego tego, że w dniu 19 kwietnia 2017 r. w R., woj. (...), działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził M. B. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 480 zł, w ten sposób, że wprowadził go w błąd co do możliwości i zamiaru wywiązania się z umowy sprzedaży matrycy telewizora marki S., który wystawił na sprzedaż zamieszczając na portalu (...) ogłoszenie nr (...), przy czym czynu powyższego dopuścił się w ciągu 5 lat po odbyciu w okresie od 7.06.2015 r. do 12.01.2017 r. kary łącznej pozbawienia wolności wymierzonej wyrokiem łącznym Sądu Rejonowego w Olsztynie z dnia 10 lutego 2015 r. w sprawie VII K 1012/14 obejmującej skazania za umyślne przestępstwa podobne z art. 286 § 1 k.k. na kary pozbawienia wolności orzeczone wyrokami Sądu Rejonowego w Olsztynie z dnia 16.04.2014 r. sygn. akt VII K 1477/13 i z dnia 23.09.2014 sygn. akt VII K 716/14 tj. dokonania czynu z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 286 § 1 k.k. skazał go na karę 8 (ośmiu) miesięcy pozbawienia wolności;

II. na podstawie art. 46 § 1 k.k. orzekł wobec oskarżonego obowiązek naprawienia wyrządzonej szkody w całości przez zapłatę na rzecz M. B. kwoty 480 (czterysta osiemdziesiąt) złotych,

III. na podstawie art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. - Prawo o adwokaturze (tekst jedn.: Dz. U. Nr 123 z 2002 r., poz. 1058 z późn. zm.), art. 618 § 1 pkt 11 k.p.k., § 4 ust. 1 i ust. 3, § 17 ust. 2 pkt 3, § 20 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. W. G. prowadzącego Kancelarię Adwokacką w R. kwotę 619,92 zł (sześćset dziewiętnaście złotych dziewięćdziesiąt dwa grosze) tytułem obrony oskarżonego wykonanej w postępowaniu przed sądem I-szej instancji;

IV. na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił oskarżonego od zapłaty kosztów sądowych i określił, że wchodzące w ich skład wydatki ponosi Skarb Państwa.

Apelację od powyższego wyroku wniósł obrońca oskarżonego. Zaskarżył orzeczenie w całości, a zarzucił mu:

- błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za jego podstawę, a mający wpływ na treść wyroku przez ustalenie na podstawie nieprawidłowej oceny dowodów, że oskarżony dopuścił się popełnienia zarzucanego mu aktem oskarżenia czynu wyczerpującego dyspozycję art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k.;

- obrazę przepisów postępowania art. 170 § 1 pkt 2, 3 i 5 k.p.k., co miało wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia przez niczym nieuzasadnione oddalenie wniosku dowodowego oskarżonego i jego obrońcy o przesłuchanie świadka O. B. i zobowiązanie tego świadka przez Sąd do złożenia dokumentu potwierdzającego zwrot pieniędzy dla pokrzywdzonego.

Podnosząc powyższe wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego od dokonania zarzucanego mu aktem oskarżenia czynu, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Wniesiona apelacja na uwzględnienie nie zasługiwała.

Na wstępie należy zauważyć, że postępowanie dowodowe w niniejszej sprawie zostało przeprowadzone prawidłowo. Sąd I instancji rozważył wszystkie dowody i okoliczności ujawnione w toku rozprawy. Ocena materiału dowodowego dokonana przez Sąd I instancji jest wnikliwa i nie wykazuje żadnych błędów logicznych, utrzymując się w granicach swobodnej oceny dowodów chronionej art. 7 k.p.k. Przedmiotem rozważań Sądu były dowody przemawiające zarówno na korzyść oskarżonego, jak i wszelkie dowody im przeciwne. Podkreślić tu należy, iż rozpoznając przedmiotową sprawę Sąd pierwszej instancji przeprowadził wszystkie dowody, które miały znaczenie dla odpowiedzialności karnej oskarżonego. Wszystkie one zostały ocenione zgodnie z zasadami logicznego rozumowania, wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, z uwzględnieniem zasady obiektywizmu wyrażonej w 4 k.p.k. Dowody te poddane zostały następnie ocenie, a Sąd poczynił na ich podstawie prawidłowe i wolne od błędu ustalenia faktyczne, które przyjął za podstawę wydanego wyroku. Na kanwie tych ustaleń dokonał trafnej oceny prawnej zachowania oskarżonego oraz wymierzył mu zasłużoną karę.

Przejrzysta i należycie umotywowana argumentacja Sądu Rejonowego zawarta w pisemnych motywach wyroku, a dotycząca kwestii sprawstwa oskarżonego, czyni całkowicie zbędnym i po części nieracjonalnym przywoływanie w tym miejscu po raz wtóry tych wszystkich racji i dowodów, które legły u podstaw zaskarżonego rozstrzygnięcia w tym zakresie, skoro Sąd Okręgowy w całości ją podzielił. Nie zachodzi zatem potrzeba ich ponownego przytaczania, a wystarczającym w tym zakresie będzie odesłanie do lektury uzasadnienia Sądu I instancji.

Ustosunkowując się jedynie do argumentów wyeksponowanych w apelacji obrońcy zdecydowanie należy zaoponować wynikającej z niej tezie o błędzie w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku. Sąd Okręgowy przypomina, że błąd w ustaleniach faktycznych może wynikać bądź to z niepełności postępowania dowodowego, bądź z przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów.

Materiał dowodowy, jaki za podstawę poczynionych w sprawie ustaleń faktycznych przyjął Sąd Rejonowy był wystarczający. Nie zachodziła potrzeba jego uzupełnienia w sposób wskazany przez obrońcę.

Dążąc do usprawiedliwienia przestępnego działania oskarżonego jego obrońca wskazuje, iż zwrot pieniędzy pokrzywdzonemu przelanych na poczet transakcji, o ile w istocie nie nastąpił, to nie zaistniał z winy oskarżonego. Odpowiedzialnością za ten stan rzeczy oskarżony usiłował obciążyć osobę o personaliach O. B., przy czym oddalenie wniosku dowodowego o przesłuchanie tej osoby w charakterze świadka autor apelacji uczynił podstawą jednego z zarzutów wniesionej apelacji.

Jeśli się weźmie pod uwagę treść wyjaśnień, jakie składał oskarżony na poszczególnych etapach postępowania, to w okolicznościach rozpoznawanej sprawy nie istniała potrzeba dopuszczenia dowodu z zeznań wskazanego świadka. W postępowaniu przygotowawczym R. T. wskazał „z tego, co pamiętam, to wysłałem towar, czyli matrycę do telewizora S. do pana M. B.. Nie wiem, czy przesyłka dotarła, czy może nie została odebrana. (…). Nie posiadam w tej chwili przy sobie potwierdzenia nadania przesyłki i nie wiem co dalej się działo po wysyłce (…)” (k. 101). Składając wyjaśnienia przed Sądem Rejonowym podał natomiast, iż „W tym konkretnym przypadku nie pamiętam szczegółów transakcji z Panem B. ponieważ było dużo. Zacząłem jeździć sam na U. i przywozić sam towar ze względu na bezpieczeństwo towaru, bo firmy przewozowe o niego nie dbały (…). Kontaktowałem się z pełnomocnikiem i od niego wiem, że jest potwierdzenie zwrotu należności środków dla pokrzywdzonego (…)” (k. 160v). Jeśli powyższe, sprzeczne wyjaśnienia zestawi się z treścią korespondencji e-mail (k. 11-19), to nie może być wątpliwości co do tego, iż wersja oskarżonego, że za zwrot pokrzywdzonemu pieniędzy odpowiada osoba w/w świadka, została stworzona na potrzeby kreowanej przez oskarżonego linii obrony. Co się tyczy osoby, która rzekomo miała współpracować z oskarżonym i dostarczać mu przedmiotowe matryce, to należy sobie zadać tu pytanie, czy w ogóle taka osoba istniała, czy tylko wskazana została na potrzeby niniejszej sprawy. Bez potrzeby więc sięgania po dowód z zeznań wnioskowanego przez obrońcę świadka jest oczywistym, iż oskarżony nie dokonał zwrotu na rzecz pokrzywdzonego przelanej przez niego kwoty pieniędzy. Przeprowadzone bowiem przez Sąd Rejonowy czynności dowodowe – dołączony wyciąg z rachunku bankowego pokrzywdzonego oraz informacja udzielona przez Pocztę Polską nie potwierdziły faktu zwrotu pieniędzy na rzecz pokrzywdzonego. Insynuacje wyrażone w apelacji pod adresem pracowników Poczty Polskiej pozostają w sferze subiektywnych hipotez skarżącego. W tych okolicznościach oddalenie wniosku dowodowego obrońcy było decyzją w pełni słuszną.

Dla ustalenia zamiaru sprawcy przestępstwa oszustwa miarodajne są nie tylko okoliczności towarzyszące zawarciu umowy, ale również te, które zaistniały później. Dokonując ocen na tej płaszczyźnie należy brać zatem pod uwagę nie tylko zachowanie sprawcy z chwili zawarcia umowy, ale także po zawarciu umowy i jego stosunek do rozporządzającego mieniem. Dopiero tak przeprowadzona kompleksowa ocena całokształtu okoliczności pozwala wyciągnąć logiczne wnioski, czy zaistniało przestępstwo, czy też obojętne z punktu widzenia norm prawa karnego niedotrzymanie warunków przyjętego zobowiązania.

Oskarżony w momencie zawierania umowy nie dysponował matrycą, której ofertę kupna złożył pokrzywdzony. O powyższym nie poinformował pokrzywdzonego. Po zawarciu umowy unikał zaś z nim kontaktu bądź przedstawiał mu sprzeczne informacje co do wywiązania się z przyjętego na siebie zobowiązania. Skoro więc w momencie zawierania umowy z pokrzywdzonym nie dysponował przedmiotem, który tenże chciał zakupić i nie podjął żadnych kroków, by uregulować należność (nie ma żadnych podstaw dowodowych ku temu, by wnioskować, iż było inaczej), to wina oskarżonego nie może budzić wątpliwości. Czynności dowodowe przeprowadzone przez Sąd Rejonowy w żadnej mierze nie potwierdziły, iż takowy zwrot w istocie miał miejsce. Wobec tego stawiany zaskarżonemu orzeczeniu zarzut, o którym mowa powyżej, był całkowicie chybiony.

Nie ma więc innego wytłumaczenia dla postawy oskarżonego jak to, że z premedytacją, nie mając zamiaru wywiązania się z umowy, wprowadził pokrzywdzonego w błąd, licząc, że ten nie podejmie radykalnych kroków w postaci zawiadomienia odpowiednich organów o przestępstwie.

Uwzględniając wszystkie wyżej przedstawione okoliczności Sąd Okręgowy stwierdza, że nie powziął jakichkolwiek wątpliwości co do sprawstwa i winy oskarżonego w zakresie przypisanego mu przestępstwa.

Sąd Okręgowy nie znalazł powodów do ingerencji w wymierzone oskarżonemu sankcje karne z racji ich rażącej niewspółmierności. Kara pozbawienia wolności, jaką w aspekcie przesłanek jej wymiaru za adekwatną uznał Sąd Rejonowy, stanowi właściwą represję prawnokarną, utrzymującą się w granicach sądowej swobody wymiaru kary. Z dotychczasowych skazań oskarżony nie wyciągnął żadnych pozytywnych wniosków dopuszczając się kolejnego przestępstwa będącego przedmiotem rozpoznania w niniejszej sprawie. Świadczy to o głębokim procesie demoralizacji oskarżonego, niepoprawności, braku chęci zmiany postępowania i nikłych efektach dotychczasowego procesu resocjalizacji. Tylko więc kara pozbawienia wolności spełnić może w sposób należyty względem niego cele kary w zakresie oddziaływania wychowawczego i zapobiegawczego. Brak było podstaw do warunkowego zawieszenia jej wykonania. Wobec uprzedniej karalności oskarżony nie spełnia podstawowego warunku umożliwiającego skorzystanie z uregulowania, o którym mowa w art. 69 § 1 k.k.

Mając na względzie wszystkie wskazane powyżej okoliczności, nie znajdując uchybień podlegających uwzględnieniu z urzędu, o których mowa w art. 439 § 1 k.p.k. i 440 k.p.k., Sąd Okręgowy zaskarżony wyrok utrzymał w mocy.

Wynagrodzenie dla obrońcy z urzędu - z tytułu nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu w postępowaniu odwoławczym - Sąd Okręgowy ustalił w oparciu o treść § 17 ust 2 pkt 4 oraz § 4 ust 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. z 2016 r. poz. 1714).

Natomiast biorąc pod uwagę aktualną sytuację materialną oskarżonego, Sąd Okręgowy na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił go w całości od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, a wchodzącymi w ich skład wydatkami obciążył Skarb Państwa.

Dorota Dobrzańska Magdalena Kurczewska-Śmiech Krzysztof Wojtaszek