Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 grudnia 2018 roku

Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie Wydział II Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Małgorzata Dubinowicz – Motyk

Protokolant: Ewa Lutka

po rozpoznaniu w dniu 14 grudnia 2018 roku na rozprawie

sprawy z powództwa Skarbu Państwa – Komendanta (...) Bazy Logistycznej w W.

przeciwko (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. (1) i (...) sp. z o.o. z siedzibą w S.

o zapłatę kwoty 113 910,30zł

I zasądza od pozwanych (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. (1) i (...) sp. z o.o. z siedzibą w S. solidarnie na rzecz powoda Skarbu Państwa – Komendanta (...) Bazy Logistycznej w W. kwotę 37970,10zł (trzydzieści siedem tysięcy dziewięćset siedemdziesiąt złotych dziesięć groszy) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 3 marca 2017 roku do dnia zapłaty;

II oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III zasądza od powoda Skarbu Państwa – Komendanta (...) Bazy Logistycznej w W. na rzecz pozwanych (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. (1) i (...) sp. z o.o. z siedzibą w S. kwoty po 1800zł (jeden tysiąc osiemset złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

IV nakazuje pobrać od pozwanych (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. (1) i (...) sp. z o.o. z siedzibą w S. solidarnie na rzecz Skarbu Państwa – tut. Sądu kwotę 2898,40zł (dwa tysiące osiemset dziewięćdziesiąt osiem złotych czterdzieści groszy) tytułem części opłaty sądowej od pozwu, od uiszczenia której powód był zwolniony i wydatków tymczasowo poniesionych przez Skarb Państwa;

V nakazuje ściągnąć z roszczenia zasądzonego na rzecz powoda Skarbu Państwa – Komendanta (...) Bazy Logistycznej w W. na rzecz Skarbu Państwa – tut. Sądu kwotę 1998,76zł (jeden tysiąc dziewięćset dziewięćdziesiąt osiem złotych siedemdziesiąt sześć groszy) tytułem zwrotu wydatków tymczasowo poniesionych przez Skarb Państwa.

Sygn. akt II C 1267/17

UZASADNIENIE

W dniu 1 września 2017 roku Skarb Państwa reprezentowany przez Komendanta (...) Bazy Logistycznej w W. wniósł pozew przeciwko (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. oraz (...) sp. z o.o. z siedzibą w S., domagając się zasądzenia solidarnie od pozwanych spółek kwoty 113 910,30zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 3 marca 2017 roku do dnia zapłaty oraz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Rzeczpospolitej Polskiej. W uzasadnieniu pozwu wskazano, iż w dniu 24 września 2015 roku Skarb Państwa reprezentowany przez Dowódcę Jednostki Wojskowej nr (...) w W., jako zamawiający zawarł umowę dostawy Nr (...) z konsorcjum firm (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. oraz (...) Sp. z o.o. z siedzibą w S. (obecnie siedzibą spółki są S.), jako wykonawcą, na podstawie której pozwani zobowiązali się do realizacji dostawy 34 autobusów pasażerskich. W dniu 16 listopada 2016 roku użytkownik - (...) Kawalerii Pancernej w Ż. zgłosiła reklamację autobusu nr rej. (...) do wykonawcy protokołem reklamacyjnym nr (...), wnosząc o naprawę w/w autobusu w ramach udzielonej gwarancji. Zgłoszone wady fabryczne pojazdu obejmowały ubytek powietrza z układu pneumatycznego, usterki zaworu otwierania awaryjnego, niskie ciśnienie układu, usterki komputera pokładowego oraz brak możliwości otwarcia i zamknięcia drzwi pilotem zamka centralnego. Mimo zgłoszenia reklamacji wykonawca nie dokonał naprawy w terminie przewidzianym umową. W związku z tym zamawiający obciążył wykonawcę karami umownymi z tytułu zwłoki w usunięciu wad w przedmiocie umowy, wystawiając w dniu 7 lutego 2017 roku notę księgową nr (...) na kwotę 113 910,30zł. Podstawą prawną obciążenia pozwanych karami umownymi jest postanowienie §8 ust. 1 pkt 4 lit. a umowy, zgodnie z którym wykonawca zapłaci zamawiającemu karę umowną w wysokości 0,5% wartości brutto wadliwego przedmiotu umowy za każdy rozpoczęty dzień opóźnienia, ale nie więcej niż 20% wartości brutto przedmiotu umowy. (k.2-17)

W dniu 12 września 2017 roku referendarz sądowy wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym sygn. II Nc 283/17, uwzględniając żądanie pozwu. (k.130)

W/w nakaz zapłaty utracił moc w całości na skutek wniesienia sprzeciwu przez pozwane spółki. Pozwani domagali się oddalenia powództwa w całości, ewentualnie wnosili o miarkowanie kary umownej do kwoty 500 złotych i oddalenie dalej idącego żądania. Pozwane spółki podniosły, że zgłoszenie usterki, wbrew ustalonej przez strony praktyce, nie zostało dokonane bezpośrednio do autoryzowanej stacji serwisowej, lecz do centrali spółki (...), co skomplikowało i zahamowało wykonanie obowiązków gwarancyjnych strony pozwanej. Jednocześnie, mimo pełnej gotowości autoryzowanego partnera serwisowego M. do przyjęcia pojazdu do warsztatu w N. S., celem dokonania jego oględzin i postawienia diagnozy w dniu 2 grudnia 2016 roku, decyzją strony powodowej pojazd został podstawiony do warsztatu dopiero w dniu 6 grudnia 2016 roku, co również zahamowało wykonanie obowiązków gwarancyjnych przez pozwanych i co powinno skutkować przyjęciem, że 14-dniowy termin na wykonanie naprawy gwarancyjnej rozpoczął swój bieg dopiero w dniu 6 grudnia 2016 roku. Strona pozwana akcentowała także, że zamawiający nie zgłaszał usterki od chwili odbioru pojazdu, mimo iż musiała być ona mu wiadoma już wcześniej, co ma oznaczać, że zgłoszenia usterki dokonano po upływie 14-dniowego terminu określonego w §5 ust. 2 umowy dostawy. Pozwani kwestionowali istnienie wady, twierdząc że naprawa gwarancyjna finalnie została dokonana jedynie dla podtrzymania dobrych relacji handlowych ze stroną powodową. Dodatkowo kwestionowali wysokość kary umownej, jako rażąco wygórowaną, podnosząc że od zgłoszenia wady do usunięcia usterki pojazd był swobodnie użytkowany przez Jednostkę Wojskową w Ż., a więc przedłużenie się czasu wykonania naprawy nie powodowało negatywnych następstw dla użytkownika pojazdu. (k. 138-147)

Do chwili zamknięcia rozprawy strony popierały dotychczasowe stanowiska, z tym, że pełnomocnik powoda wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego w podwójnej wysokości. (k.181-185; 497-507; e-protokół rozprawy z dnia 14.12.2018r.)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W sierpniu 2015 roku Jednostka Wojskowa nr (...) w W., jako zamawiający zaprosiła do składania ofert w trybie przetargu nieograniczonego na dostawę autobusów pasażerskich w ilości 34 sztuk, w tym 19 sztuk w ramach zamówienia gwarantowanego oraz 15 sztuk w ramach zamówienia opcjonalnego wraz ze szkoleniem użytkowników z zakresu obsługi i użytkowania pojazdów – podstaw użytkowania sprzętu, zasad używania urządzeń znajdujących się w kabinie kierowcy oraz wykonywania obsługi codziennej.

dowód: SIWZ wraz z załącznikiem nr 1, k. 50-94

W wyniku postępowania o udzielenie zamówienia publicznego przeprowadzonego w trybie przetargu nieograniczonego, w dniu 24 września 2015 roku pomiędzy Skarbem Państwa – Jednostką Wojskową nr (...), jako zamawiającym a konsorcjum spółek: (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. (liderem konsorcjum) oraz (...) sp. z o.o. z siedzibą w S. (partnerem konsorcjum), jako wykonawcą zawarta została umowa dostawy nr (...). Jej przedmiotem była realizacja przez wykonawcę dostawy autobusów pasażerskich (...), (...) w ilości 34 egzemplarzy. Szczegółowy opis przedmiotu zamówienia określony został w załączniku nr 1 stanowiącym integralną część umowy (§ 1 ust. 1). W umowie przewidziano, że dostarczony przedmiot umowy musi być fabrycznie nowy, jednakowej kompletacji (pojazdy o takich samych parametrach, wyposażonych w jednakowe układy, zespoły i podzespoły, elementy itd.) i wyprodukowany w 2015 roku, co powinno być odzwierciedlone w protokole przyjęcia-przekazania lub protokole odbioru (§ 1 ust. 2). W ramach odbioru wojskowego wymagania jakościowe umowy podlegały nadzorowaniu jakości zgodnie z wymaganiami (...), dotyczącymi zapewnienia jakości przy kontroli końcowej (§ 1 ust. 3), a okoliczność, że przedmiot umowy jest objęty nadzorem technologicznym w czasie produkcji i jako gotowy podlega odbiorowi wojskowemu, nie zwalniały wykonawcy od odpowiedzialności za jakość tego przedmiotu umowy, w tym również elementów i materiałów dostarczonych przez podwykonawców (kooperantów) (§ 1 ust. 4).

Łączna wartość przedmiotu umowy brutto określona została w §2 umowy na 36 885 240zł, zaś odbiorcami przedmiotu umowy były jednostki wojskowe wyszczególnione w załączniku nr 3 do umowy i na terenie tych jednostek miał być dokonany odbiór ilościowy i jakościowy przedmiotu umowy, komisyjnie i protokolarnie z udziałem wykonawcy lub jego przedstawiciela (§ 4 ust. 1 i 7).

W § 5 ust. 1 przewidziano, że wykonawca odpowiada za wady prawne i fizyczne, ujawnione w dostarczonym przedmiocie umowy i ponosi z tego tytułu wszelkie zobowiązania. Jest odpowiedzialny względem zamawiającego również, jeżeli dostarczony przedmiot umowy:

1)  stanowi własność osoby trzeciej, albo jeżeli jest obciążony prawem osoby trzeciej

2)  ma wadę zmniejszającą jego wartość lub użyteczność wynikającą z jego przeznaczenia. nie ma właściwości wymaganych przez zamawiającego, albo jeżeli dostarczono go w stanie niezupełnym.

O wadzie fizycznej przedmiotu umowy lub niezgodnościach ilościowych zamawiający zawiadomić miał wykonawcę bezpośrednio lub za pośrednictwem odbiorcy, użytkującego przedmiot umowy objęty gwarancją w chwili ujawnienia w nim wad fizycznych, w celu realizacji przysługujących z tego tytułu uprawnień. Formę zawiadomienia stanowił „Protokół reklamacji" wykonany przez zamawiającego lub odbiorcę, przekazany wykonawcy w terminie 14 dni roboczych od daty ujawnienia wady.

Wykonawca zobowiązany był do usunięcia wad fizycznych przedmiotu umowy lub do dostarczenia przedmiotu umowy wolnego od wad, jeżeli wady te ujawnią się w ciągu okresu gwarancji (§ 5 ust. 3).

Na dostarczone autobusy wykonawca udzielił gwarancji terenie Polski i zagranicą:

- minimum 36 miesiące gwarancji ogólnej na wszystkie elementy bez limitu przebiegu na wszystkie elementy, które nie podlegają normalnemu zużyciu w czasie eksploatacji; minimum 36 miesięcy na powłoki lakiernicze,

- minimum 48 miesięcy na perforację elementów nadwozia,

- minimum 36 miesięcy na eksploatację opon, z zachowaniem zasady montażu opon wyprodukowanych w roku dostawy pojazdu; dopuszcza się, że opony mogą pochodzić z okresu produkcji wcześniejszego do 12 miesięcy od daty produkcji podwozia.

- minimum 36 miesięcy na akumulatory, z zachowaniem zasady montażu akumulatorów wyprodukowanych w roku dostawy pojazdu, licząc od daty podpisania protokołu przyjęcia-przekazania przez przedstawicieli wykonawcy i odbiorcy (§ 5 ust. 5).

W przypadku stwierdzenia w okresie gwarancji wad fizycznych w dostarczonym przedmiocie umowy, w § 5 ust. 9 umowy przewidziano, że wykonawca:

1) rozpatrzy „Protokół reklamacji" w ciągu 7 dni, licząc od daty jego otrzymania,

2) w przypadku uznania reklamacji:

a) usunie wady w przedmiocie umowy w autoryzowanej stacji obsługi - na terenie Rzeczypospolitej Polskiej w terminie 14 dni, licząc od daty otrzymania „Protokołu reklamacji”, (….)

b) usunie wady w dostarczonym przedmiocie umowy w miejscu, w którym zostały one ujawnione lub na własny koszt i ryzyko odbierze je w celu ich usunięcia w ASO (ponosząc koszty dostarczenia do ASO - wydzielenie kierowcy, holowanie, paliwo itd.),

c) usunie wady w dostarczonym przedmiocie umowy w miejscu uzgodnionym z odbiorcą (użytkownikiem) tylko i wyłącznie za zgodą odbiorcy (użytkownika),

d) przedmiot umowy wolny od wad dostarczy na własny koszt i ryzyko do miejsca, w którym wady zostały ujawnione w terminie określonym w pkt 2 ppkt a,

e) przedłuży termin gwarancji o czas, w którym wskutek wad przedmiotu umowy objętego gwarancją, uprawniony nie mógł z przedmiotu korzystać,

f) wymieni wadliwy przedmiot umowy na nowy w terminie 30 dni licząc od daty otrzymania „Protokołu reklamacyjnego”, jeżeli usunięcie wad będzie niemożliwe lub niewskazane,

g) ponosi odpowiedzialność z tytułu przypadkowej utraty lub uszkodzenia przedmiotu umowy w czasie od przyjęcia go do naprawy do czasu zwrócenia go, bez wad, odbiorcy.

Wykonawca zobowiązany był również do bezpłatnego serwisowania pojazdów w okresie gwarancyjnym w każdej autoryzowanej stacjo obsługi producenta pojazdu w Polsce i na terenie krajów UE, które obejmować będzie koszty robocizny oraz wszystkich zużytych materiałów i części. Bezpłatny serwis dotyczył również planowanych przeglądów technicznych, a także napraw, które nie powstały z winy odbiorcy, tj. w wyniku eksploatacji pojazdu niezgodnie z zasadami określonymi w instrukcji obsługi lub innych dokumentach przekazanych z pojazdem (§ 5 ust. 11).

W §8 umowy strony zastrzegły kary umowne na rzecz zamawiającego z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy z przyczyn leżących po stronie wykonawcy, jak również od niego niezależnych. W szczególności wykonawca zapłacić miał zamawiającemu kary umowne w wysokości:

a) 0,5 % wartości brutto przedmiotu umowy z wadami za każdy rozpoczęty dzień opóźnienia w dostarczeniu przedmiotu umowy wolnego od wad w miejsce wadliwego przedmiotu umowy, albo opóźnienia w usunięciu wad, ale nie więcej niż 20% wartości brutto przedmiotu umowy,

b) 0,5 % wartości brutto przedmiotu umowy niezrealizowanego w terminie za każdy rozpoczęty dzień opóźnienia, ale nie więcej niż 20 % wartości brutto przedmiotu umowy (§ 8 ust. 1 pkt 4). Jednocześnie wykonawca wyraził zgodę na pomniejszenie zabezpieczenia należytego wykonania umowy oraz należności przysługujących mu od zamawiającego o wysokość naliczonych kar umownych (§ 8 ust. 2).

dowód: umowa dostawy nr (...) z dnia 24.09.2015 r., k. 35-49

Zamawiający odebrał bez zastrzeżeń wszystkie pojazdy stanowiące przedmiot umowy dostawy w dniu 14 grudnia 2015 roku, w tym pojazd o numerze podwozia (...), m.in. wraz z wykazem autoryzowanych stacji obsługi M. na terenie Polski i UE.

W/w pojazd od stycznia 2016 roku był eksploatowany przez (...) Kawalerii Pancernej w Ż. (Jednostkę Wojskową nr (...)). W czasie użytkowania – w marcu, kwietniu, maju i październiku 2016 roku pojazd poddawany był naprawom gwarancyjnym i serwisowym. Zgłoszenia napraw gwarancyjnych dokonywane były spółce (...) za pośrednictwem faksu na numer podany w umowie, każdorazowo wraz z protokołem reklamacji, po czym ww. spółka bądź partner serwisowy (...) sp. z o.o. kierowali zawiadomienie o tym, że pojazd należy skierować do partnera serwisowego w celu usunięcia usterek.

dowody: protokół odbioru z dnia 14.12.2015r. k. 166; rozkazy wyjazdu k. 227-300 i 305-376; pismo z dnia 22.03.2016r. k. 422; protokół reklamacji nr (...) z załącznikiem k. 423-424; pismo z dnia 24.03.2016r, k. 425; pismo z dnia 22.06.2016r. k. 426; pismo z dnia 26.04.2016r. k. 427; protokół reklamacji nr (...) k. 428; pismo z dnia 27.09.2015r. k. 429; pismo z dnia 06.05.2016r. k. 430; protokół reklamacji nr (...) k. 431; zeznania świadka J. P. e-protokół rozprawy z dnia 22.06.2018r.; zeznania świadka R. K. e-protokół rozprawy z dnia 14.09.2018r.; zeznania J. B. przesłuchanego za stronę powodową, e-protokół rozprawy z dnia 19.10.2018 r.

W dniu 15 listopada 2016 roku, w godzinach porannych K. H. stwierdził, że w autobusie M. o numerze podwozia (...) i numerze rej. (...) doszło do ubytku powietrza z układu pneumatycznego, występuje problem z otwarciem oraz zamknięciem drzwi przednich, a na tablicy rozdzielczej pojawiły się komunikaty o usterce drzwi, braku poziomu jazdy i za niskim zapasie ciśnienia, jak również że nie reaguje przycisk drzwi przednich. Dopiero, gdy zawór drzwi przednich się odblokował komunikaty na tablicy rozdzielczej znikały. K. H. zgłosił usterkę do sekcji technicznej w jednostce wojskowej i powołana została komisja w składzie (...), J. M. oraz K. H.. W dniu 16 listopada 2016 roku komisja sporządziła protokół reklamacji, w którym stwierdziła w ww. autobusie ubytek powietrza z układu pneumatycznego, komunikat ostrzegawczy STOP – usterka drzwi, usterkę komputera, usterkę zaworu otwierania awaryjnego, niskie ciśnienie układu oraz brak możliwości otwarcia i zamknięcia drzwi pilotem zamka centralnego. W protokole zamieszczono wnioski o skierowanie grupy serwisowej z (...) & (...) do użytkownika celem usunięcia usterki, o pokrycie kosztów w przypadku kierowania pojazdu do naprawy do autoryzowanej stacji obsługi poza jednostkę wojskową, a także o przedłużenie gwarancji. Po sporządzeniu protokołu, tego samego dnia został on wraz z wnioskiem o naprawę pojazdu w ramach udzielonej gwarancji przesłany faksem spółce (...) na numer podany w umowie, będący numerem faksu w dziale handlowym tej spółki. Wniosek o naprawę gwarancyjną przesłany został do wiadomości, m.in. Komendanta (...) Bazy Logistycznej w W..

dowody: pismo z dnia 16.11.2016r. k. 95; protokół reklamacji k. 96-97; nagrania dźwięku i obrazu oraz zdjęcia utrwalone na płycie CD k. 225; oględziny nagrania na nośniku CD na k. 225; zeznania świadka K. H. e-protokół rozprawy z dnia 06.04.2018r.; zeznania świadka J. M. e-protokół rozprawy z dnia 15.06.2018r.; zeznania świadka K. G. e-protokół rozprawy z dnia 22.06.2018r.; zeznania świadka A. P. e-protokół rozprawy z dnia 22.06.2018r.

W dniu 25 listopada 2016 roku producent autobusów M. ogłosił akcję serwisową dotyczącą problemu związanego z nieszczelnością przełączników ciśnieniowych wskazujących uruchomione awaryjne otwieranie drzwi. Zalecono wymianę i montaż przełączników ciśnieniowych na obu drzwiach w celu zapobieżenia ewentualnej nieszczelności podczas najbliższego pobytu pojazdu w warsztacie, a w przypadku pojazdów, które jeszcze nie zostały dostarczone klientom - przed dokonaniem ich dostawy do klientów. Prace miały być wykonane nieodpłatnie w zakładzie serwisowym M. lub partnerskim warsztacie serwisowym M.. Informacja powyższa dostępna była w internecie (portal (...)), a dla jednostek serwisowych również w intranecie/extranecie M..

dowód: informacja techniczna wraz z tłumaczeniem z języka niemieckiego na język polski, k. 216-218; 549-552

Po wpłynięciu wniosku o naprawę wraz z protokołem reklamacyjnym do działu handlowego spółki (...), pracownik działu handlowego odłożył go na biurko nieobecnego wówczas A. P., zajmującego się negocjowaniem i wykonywaniem tzw. kontraktów wojskowych. A. P. był obecny w biurze dopiero w dniu 29 listopada 2016 roku i tego samego dnia przesłał zgłoszenie reklamacyjne do kierownika działu wsparcia technicznego R. K.. R. K. przekazał zgłoszenie do (...) sp. z o.o. w N. S. - prowadzącej autoryzowaną stację obsługi (...) & (...).

W dniu 30 listopada 2016 roku doradca serwisowy (...) sp. z o.o. - J. K. skontaktowała się z kierowcą autobusu K. H. i w rozmowie telefonicznej zaproponowała podstawienie pojazdu do stacji obsługi, zgodnie z praktyką stosowaną przez spółkę (...). Jednocześnie J. K. zaproponowała termin 2 grudnia 2016 roku na podstawienie pojazdu, jednak ostatecznie ze względu na obowiązki służbowe K. H. ustalono wspólnie termin podstawienia pojazdu na dzień 6 grudnia 2016 roku.

W umówionym terminie K. H. dostarczył autobus do stacji obsługi, gdzie J. K. przyjęła pojazd do serwisu. Serwisanci potwierdzili ubytek powietrza i próbowali wyregulować zawór przyrządem własnej konstrukcji do regulacji ciśnienia, jednak bezskutecznie. Ostatecznie stwierdzili, że konieczna będzie wymiana zaworu. Po otrzymaniu informacji z warsztatu J. K. przekazała ją K. H.. Wystawione zostało zlecenie gwarancyjne, w którym stwierdzono ubytki powietrza, problemy z zamykaniem drzwi, komunikaty na desce rozdzielczej, usterkę zaworu awaryjnego, usterkę drzwi, usterkę komputera pokładowego, za niski zapas ciśnienia, brak poziomu jazdy. Po tzw. otwarciu zlecenia gwarancyjnego w systemie komputerowym pojawiła się informacja o w/w akcji serwisowej związanej z usterką tego samego rodzaju, co zgłoszona przez stronę powodową. Wobec powyższego tego samego dnia złożono zamówienie w magazynie centralnym M. w M. na włącznik ciśnieniowy 0,2-6 BAR do wykonania naprawy pojazdu. Ustalono, że po nadejściu zamówionej części serwis skontaktuje się z jednostką wojskową w sprawie wymiany uszkodzonej części autobusu. Po wizycie w serwisie, 6 grudnia 2016 roku K. H. powrócił autobusem do jednostki wojskowej w Ż..

dowody: zlecenie BOK z dnia 06.12.2016r. k. 98; notatka służbowa z dnia 30.11.2016r. k. 176; rozkaz wyjazdu nr (...) k. 100-101; wydruk zamówień k. 487; zeznania świadka K. H. e-protokół rozprawy z dnia 06.04.2018r.; zeznania świadka A. P. e-protokół rozprawy z dnia 22.06.2018r.; zeznania świadka R. K. e-protokół rozprawy z dnia 14.09.2018r.; zeznania świadka S. C. k. 477-478; zeznania świadka J. K. k. 479; zeznania świadka D. L. k. 479-480

W dniu 13 grudnia 2016 roku dowódca jednostki wojskowej w Ż. skierował do Komendanta (...) Bazy Logistycznej w W. pismo wraz z kopią rozkazu wyjazdu oraz kopią zlecenia naprawczego, sugerując obciążenie wykonawcy kosztami dostarczenia autobusu do wskazanej przez niego autoryzowanej stacji obsługi. Poinformował przy tym, że usterki zgłoszone protokołem reklamacji z 16 listopada 2016 roku pozostają nieusunięte przez wykonawcę.

dowód: pismo z dnia 13.12.2016 r. z załącznikami k. 99-102

Pismem z dnia 16 grudnia 2016 roku dyrektor serwisu (...) sp. z o.o. – S. C. poinformował Jednostkę Wojskową nr (...) w Ż., że przeprowadzona diagnostyka warsztatowa potwierdziła wystąpienie ubytku powietrza z układu włącznika ciśnieniowego odpowiedzialnego za otwieranie drzwi w autobusie oraz że naprawa zostanie wykonana w kolejnym tygodniu, po sprowadzeniu niezbędnej części oraz specjalnego oprzyrządowania, na koszt M. przez zespół serwisowy w miejscu postoju pojazdu. Jednocześnie wskazano, że dokładny dzień naprawy ustalać będzie 19 grudnia 2016 roku kierownik serwisu (...). Powyższe pismo (...) sp. z o.o. przekazała również do wiadomości (...) Sp. z o.o., która to spółka w dniu 16 grudnia 2016 roku przekazała je (...) Bazie Logistycznej w W. za pośrednictwem faksu.

dowody: pismo z dnia 16.12. 2016r. k. 103 i 220; zeznania świadka S. C. k. 477-478

Pismem z dnia 20 grudnia 2016 roku Komendant (...) Bazy Logistycznej w W. poinformował spółkę (...), że od dnia 1 grudnia 2016 roku pozostaje ona w zwłoce co do usunięcia wad autobusu wymienionych w protokole reklamacji z dnia 16 listopada 2016 roku. Wskazał, że na podstawie §8 ust. 1 pkt 4 lit. a) umowy zamawiający naliczy kary umowne w wysokości 0,5% wartości brutto przedmiotu umowy za każdy rozpoczęty dzień opóźnienia w usunięciu wad.

dowód: pismo z dnia 20.12.2016r. k. 104-105

Ostatecznie, po otrzymaniu zamówionej części z magazynu w Niemczech i uzgodnieniu, że pracownicy spółki (...) dokonają naprawy na terenie jednostki wojskowej w Ż., usterka została usunięta w dniu 21 grudnia 2016 roku.

W piśmie z dnia 21 grudnia 2016 roku, skierowanym do Komendanta (...) Bazy Logistycznej w W., (...) sp. z o.o. wskazała, że zgłaszana usterka występuje w pojeździe unieruchomionym po okresie 12 godzin, kiedy to według norm zakładowych M. może dojść do ubytku powietrza w wysokości 4 bar, co powoduje na obwodzie zasilania drzwi powstawanie błędów wyświetlanych na centralnym wyświetlacza pojazdu w momencie uruchomienia pojazdu. Pozwana spółka wskazała, że po uruchomieniu pojazdu i napompowaniu powietrza pojazd jest sprawny i gotowy do jazdy, nie wyświetlają się jakiekolwiek błędy i dlatego serwis skontrolował zgłaszaną usterkę i uznał ją za bezzasadną. W piśmie podano również, że wobec dalszych sygnałów braku akceptacji tej sytuacji spółka otrzymała z działu technicznego M. dodatkowe instrukcje dotyczące ograniczenia postojowego ubytku powietrza w układzie i dlatego w dniu 21 grudnia 2016 roku serwis (...) dokonał dodatkowej regulacji zaworu drzwiowego, aby zmniejszyć ubytek powietrza w obwodzie sterowania drzwi.

dowód: pismo z dnia 21.12.2016r. k. 106; zlecenie BOK nr (...) k. 214; karta pracy mechanika k. 215; faktura VAT k. 221; zeznania świadka K. H. e-protokół rozprawy z dnia 06.04.2018r.; zeznania świadka S. C. k. 477-478; zeznania świadka J. K. k. 479; zeznania świadka D. L. k. 479-480

W okresie oczekiwania na naprawę, pojazd - mimo usterki - był częściowo użytkowany. Problem ze zbyt niskim ciśnieniem w układzie pneumatycznym oraz niemożnością otworzenia i zamknięcia drzwi pojawiał się bowiem jedynie co jakiś czas, najczęściej rano po postoju trwającym ponad 12 godzin. Natomiast w sytuacjach, gdy zawór drzwi się nie blokował i nie pojawiał się komunikat o usterce, autobus był normalnie użytkowany.

dowody: zeznania świadka K. H. e-protokół rozprawy z dnia 06.04.2018r.; zeznania świadka W. S. e-protokół rozprawy z dnia 15.06.2018 r.;

W dniu 7 lutego 2017 roku zamawiający obciążył wykonawcę karą umowną z tytułu zwłoki w usunięciu wad w przedmiocie umowy nr (...), wystawiając notę księgową nr (...) na kwotę 113 910,30zł.

W dniu 13 lutego oraz 23 lutego 2017 roku, odpowiednio, spółce (...) oraz spółce (...) doręczone zostało wezwanie do zapłaty solidarnie w terminie 7 dni od daty otrzymania wezwania kwoty 113 910,30zł tytułem kar umownych wynikających z umowy nr (...).

(...) & (...), działając w imieniu wykonawcy, nie uznała zasadności roszczenia, wskazując, iż dokonane w dniu 6 grudnia 2016 roku pomiary nie potwierdziły istnienia wady, a wszelkie dalsze czynności techniczne dotyczące pojazdu podejmowano jedynie w ramach dobrej woli. Spółka wskazała również, że niezwłocznie po otrzymaniu informacji o problemie technicznym z pojazdem w dniu 16 listopada 2016 roku autoryzowany partner serwisowy M. był gotów do przyjęcia pojazdu do warsztatu w N. S., terminy na usunięcie wad należy liczyć w dniach roboczych, a nadto pojazd od dnia zgłoszenia problemu technicznego nie był wyłączony z eksploatacji.

W kolejnych pismach z dnia 8 marca 2017 roku i 24 kwietnia 2017 roku zamawiający ponowił wezwanie do zapłaty kary umownej.

Spółka (...) podtrzymała swoje stanowisko i zaproponowała, w ramach ugody, zapłatę kwoty stanowiącej równowartość kary umownej za jeden dzień opóźnienia.

dowody: wezwanie do zapłaty wraz z notą księgową oraz potwierdzeniami odbioru k. 111-114; p ismo z dnia 28.02.2017r. k. 115-116; wezwanie do zapłaty z dnia 08.03.2017r. z potwierdzeniem doręczenia k. 117-119; wezwanie przedsądowe z dnia 24.04.2017r. k. 120; pismo z dnia 16.02.2017r. k. 186-187; pismo z dnia 08.05.2017r. k. 188-189

Jednostką organizacyjną Skarbu Państwa, z której działalnością wiąże się dochodzone roszczenie jest 2 (...) Baza Logistyczna w W. (numer jednostki wojskowej (...)), której zadaniem jest realizacja zabezpieczenia finansowego i logistycznego jednostek organizacyjnych resortu obrony narodowej przydzielonych jej na zaopatrzenie.

dowody: wyciąg z rozkazu nr (...), k. 121; zaświadczenie o numerze REGON, k. 122; kopia Dziennika Urzędowego MON, k. 123

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie w/w dowodów z dokumentów, jako niebudzących zastrzeżeń co do ich autentyczności i prawdziwości. Ponadto Sąd oparł się na zeznaniach świadków: J. P., K. H., W. S., J. M. oraz relacji J. B. przesłuchanego za stronę powodową. Zeznania wszystkich wskazanych powyżej świadków tworzą wraz z relacją J. B. i dowodami z dokumentów spójny i logiczny opis wydarzeń dotyczących ujawnienia się wady w autobusie stanowiącym przedmiot umowy dostawy, zgłoszenia reklamacji i terminu realizacji naprawy gwarancyjnej, niedogodności związanych z usterką w autobusie. Sąd miał na uwadze, że K. H. początkowo wskazywał, iż usterka ujawniła się w grudniu 2016 roku, a nie jak wynika z dokumentów i relacji innych świadków w dniu 15 listopada 2016 roku, jednak uznać należy, iż za względu na upływ czasu świadek mógł nie pamiętać dokładnie pewnych szczegółów i ostatecznie też potwierdził, że data podana w protokole reklamacji jest datą właściwą. Z kolei świadek W. S. zdawał się sugerować, iż wady zgłaszało się w praktyce bezpośrednio do podwykonawcy, jednak świadek nie był stanowczy w swej relacji i odnosiła się ona bardziej do ogólnej praktyki, a nie praktyki przyjętej w rozpoznawanej sprawie. Sąd uwzględnił również zeznania świadków J. K. oraz D. L. co do czynności podjętych po przekazaniu reklamacji do stacji obsługi M., w tym powiązania usterki z akcją serwisową producenta autobusu. Sąd częściowo uwzględnił natomiast zeznania świadków A. P., R. K., S. C. oraz K. G.. Świadek A. P. opisywał bardziej ogólną praktykę swojej pracy, sposób prowadzenia szkoleń, przekazywane podczas szkoleń informacje, nie będąc w stanie odnieść się do naprawy gwarancyjnej spornego pojazdu. Natomiast świadek R. K. sugerował złośliwe działanie K. H. jako przyczynę opóźnienia w realizacji naprawy gwarancyjnej, co nie znalazło potwierdzenia w żadnym innym dowodzie. Świadek ten wskazywał także, iż w celu wykonania naprawy autobusu niezwłocznie zamówiono konieczny przyrząd i był on dostępny już tydzień później. Tymczasem zeznania innych świadków i dokumenty zgromadzone w sprawie przeczą tezie, aby po około tygodniu od zamówienia wykonawca naprawy dysponował potrzebnymi do jej wykonania częściami. Ponadto Sąd uznał za niemiarodajne dla dokonania ustaleń faktycznych te twierdzenia świadka, wedle których 14-dniowy termin na wykonanie naprawy gwarancyjnej należało traktować jako dni robocze. Stanowią one bowiem jedynie wyraz subiektywnej oceny świadka, nie znajdującej żadnych podstaw w treści umowy stron. Za niewiarygodne Sąd uznał również twierdzenia świadka S. C., iż przeszkodą szybszego wykonania naprawy autobusu był problem z dyspozycyjnością ze strony jednostki wojskowej, w tym z podstawieniem autobusu. Podważa je bowiem choćby treść pisma świadka z dnia 16 grudnia 2016 roku, w którym sam świadek przyznaje, iż zamówiona część do naprawy nie została jeszcze dostarczona, a termin naprawy ma być uzgadniany dopiero w dniu 19 grudnia 2016 roku. Jeśli zaś chodzi o zeznania świadka K. G., to Sąd miał na uwadze, że świadek nie miał wiedzy, o jaką usterkę chodzi w niniejszej sprawie i uwzględnił je tylko o tyle, o ile znajdują one potwierdzenie w pozostałym uznanym za wiarygodny materiale dowodowym

Mając na uwadze treść art. art. 6§2 k.p.c. oraz art. 207§6 k.p.c. Sąd oddalił jako spóźniony wniosek pozwanych o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka P. S., albowiem już w protokole reklamacji załączonym do pozwu i doręczonym pozwanym wraz z odpisem pozwu wskazano, że świadek był osobą odpowiedzialną za eksploatację (przechowywanie) sprzętu, materiału, urządzenia, maszyny, a co za tym idzie - już w sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwani mogli złożyć wniosek o dopuszczenie tego dowodu.

Ponadto Sąd, z mocy art. 217§3 k.p.c. i art. 278§1 k.p.c., oddalił wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu mechaniki pojazdowej, uznając że zgromadzone w sprawie dowody w postaci zeznań świadków i dokumentów wewnętrznych strony pozwanej nie pozostawiają wątpliwości co do tego, że usterka w autobusie była objęta akcją serwisową jego producenta i miała charakter wady fabrycznej. Dowody te w wystarczający sposób wyjaśniły również kwestię czasu ujawnienia usterki, jak i jej skutków dla możliwości użytkowania pojazdu. Dopuszczenie dowodu z opinii biegłego doprowadziłoby więc do zbędnej przewlekłości postępowania.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się częściowo uzasadnione.

Strona powodowa domagając się zasądzenia solidarnie od pozwanych spółek na swoją rzecz kwoty 113 910,30 złotych, powoływała się na zapis §8 ust. 1 pkt 4 lit. a) umowy stron o zastrzeżeniu kary umownej, należnej od pozwanych w razie opóźnienia w usunięciu wad. W ocenie Sądu w/w postanowienie umowy stron stanowi skuteczne zastrzeżenie kary umownej. Stosownie do art. 483 k.c. można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy. W odniesieniu do kary umownej za nienależyte wykonania zobowiązania mające postać niedotrzymania terminu wykonania poszczególnych obowiązków umownych, rozwiązaniem powszechnie stosowanym jest ustalenie kary umownej w sposób tożsamy jak to uczyniły strony niniejszego postępowania (tj. jako procent wartości brutto przedmiotu umowy z wadami za każdy rozpoczęty dzień opóźnienia w usunięciu wad). W ocenie Sądu precyzuje ono w sposób maksymalnie dokładny obliczenie wysokości owej kary, gdy ziszczą się przesłanki do jej żądania i gdy wiadomym będzie za jak długi czas ma być ona naliczona. Prawidłowość obliczeń rachunkowych łącznej wysokości kary umownej (113 910,30zł) nie była kwestionowana przez stronę pozwaną. Spór dotyczył tego, czy doszło do opóźnienia w wykonaniu naprawy gwarancyjnej i czym było to spowodowane, a co za tym idzie - czy istniały podstawy do obciążenia pozwanych karą umowną za 21 dni.

Zakres odpowiedzialności z tytułu kary umownej pokrywa się z zakresem ogólnej odpowiedzialności dłużnika za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania (art. 471 kc). Oznacza to, że zobowiązany do zapłaty kary umownej może bronić się zarzutem, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania jest następstwem okoliczności, za które nie ponosi on odpowiedzialności. W niniejszej sprawie, skoro powód domagał się zapłaty kary umownej za opóźnienie w wykonaniu naprawy gwarancyjnej autobusu marki M. o numerze podwozia (...) i numerze rej. (...), na powodzie spoczywał ciężar wykazania, że doszło do opóźnienia w wykonaniu naprawy, a strona pozwana zaś mogła bronić się zarzutem, że przekroczenie terminu nastąpiło z powodu przyczyn, za które nie ponosi ona odpowiedzialności. Z uwagi bowiem na domniemania prawne ustanowione w art. 471 k.c. i art. 476 k.c., ciężar wykazania, że do opóźnienia doszło na skutek okoliczności, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności, spoczywał na stronie pozwanej.

Na wstępie Sąd stwierdza, że przeprowadzone postępowanie dowodowe uzasadnia wniosek, iż autobus stanowiący przedmiot umowy dostawy zawartej przez strony obarczony był wadą, która ujawniła się dopiero w dniu 15 listopada 2016 roku. Nie znalazły potwierdzenia tezy strony pozwanej, że usterka ta ujawniła się wcześniej - przy wydaniu pojazdu. To, że producent autobusów M. ogłosił akcję serwisową dotyczącą problemu związanego z nieszczelnością przełączników ciśnieniowych wskazujących uruchomione awaryjne otwieranie drzwi, polecając wymianę i montaż przełączników ciśnieniowych na obu drzwiach, dowodzi, iż autobus dotknięty był wadą fabryczną. Zaznaczyć przy tym należy, że nie ma znaczenia, czy wada ta była istotna i czy zagrażała bezpieczeństwu użytkowania pojazdu i przewożonych pasażerów. Mając na uwadze stopień skomplikowania tego typu pojazdów, w sytuacji, gdy na wyświetlaczu pojazdu sygnalizowana jest awaria, może to i powinno zaniepokoić każdego użytkownika pojazdu, a rzeczą strony pozwanej jest ją usunąć. Oględziny nagrania na płycie CD, dokonanego przez użytkownika autobusu, pozwoliły na ustalenie czym manifestowała się usterka. Nieszczelność układu ciśnieniowego pojazdu potwierdzona została przez serwisantów w dniu 6 grudnia 2016 roku. Jednocześnie z wiarygodnych zeznań świadków K. H. i J. M. wynika, że niezwłocznie po stwierdzeniu usterki powołana została komisja, a korelujący z zeznaniami świadków protokół reklamacji potwierdza, że usterka zauważona została w dniu 15 listopada 2016 roku, a sam protokół sporządzony został w dniu 16 listopada 2016 roku. W tym miejscu należy również podkreślić, że wspomniana już akcja serwisowa producenta autobusów ogłoszona została dopiero w dniu 25 listopada 2016 roku, jak należy domniemywać, po spłynięciu pewnej liczby informacji o jednorodzajowych usterkach autobusów, co przemawia dodatkowo za przyjęciem, iż wada w spornym autobusie ujawniła się w połowie listopada 2016 roku, a nie już przy wydaniu autobusu. Pozwani nie przedstawili żadnych dowodów, które potwierdzałaby tezę, iż wada już wcześniej była znana stronie powodowej. Przeciwnie – świadkowie wnioskowani przez stronę powodową twierdzili, że gdyby oględziny pojazdu przed jego wydaniem kupującemu ujawniły cechy pojazdu opisane w protokole reklamacji z 16 listopada 2016 roku, pojazd nie zostałby wydany i odebrany.

Sąd ustalił również, że strona pozwana została zawiadomiona o istnieniu wady w dniu 16 listopada 2016 roku, tj. mogła wówczas zapoznać się z treścią pisma zawierającego zgłoszenie wady i żądanie jej usunięcia (art. 61§1 kc). Umowa stron nie przewidywała żadnej szczególnej formy przekazania protokołu reklamacji, więc wystarczające było dokonanie tego poprzez faks na numer podany w umowie. Świadkowie potwierdzili, że protokół reklamacji z pismem wzywającym do naprawy gwarancyjnej wysłany został faksem do spółki (...), a także – tu świadkowie A. P. i R. K. - iż został on wydrukowany w siedzibie w/w spółki przez maszynę faksową i przekazany przez jednego z pracowników działu handlowego na biurko p. A. P.. Świadek J. M. zeznał, że przekazał protokół reklamacji pracownikowi sekretariatu z poleceniem niezwłocznego wysłania faksem oraz że upewniał się czy polecenie to zostało wykonane (sprawdzał w wewnętrznym systemie obiegu dokumentów czy ten dokument został oznaczony jako wysłany). Istotne są też pisma pozwanych spółek kierowane do strony powodowej na etapie postępowania przedsądowego, w których fakt otrzymania zgłoszenia reklamacyjnego w dniu 16 listopada 2016 roku nie był w żaden sposób kwestionowany, a nawet wprost przytaczany.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe nie uzasadnia akcentowanej przez stronę pozwanej tezy o braku należytej współpracy strony powodowej, który objawiać się miał w obstrukcyjnych działaniach ze strony K. H., polegających na tym, że przyjechał autobusem do stacji obsługi M. w dniu 6 grudnia 2016 roku, a nie jak proponowano w dniu 2 grudnia 2016 roku. Strona pozwana formułując tego rodzaju zarzuty usiłuje abstrahować od treści łączącej strony umowy dostawy, która precyzowała sposób realizacji uprawnień powoda i odpowiadających im obowiązków strony pozwanej z tytułu gwarancji. W szczególności - pierwszoplanowym obowiązkiem strony pozwanej było usunięcie wad w autobusie w miejscu, w którym zostały one ujawnione (a więc miała ona we własnym zakresie przybyć do jednostki wojskowej), a dopiero na drugim miejscu przewidywano odebranie przez stronę pozwaną na własny koszt i ryzyko autobusu z jednostki wojskowej w celu dokonania naprawy w autoryzowanej stacji obsługi. Sąd zauważa, że w protokole reklamacji przedstawiciele powoda domagali się właśnie naprawy autobusu w miejscu jego przechowywania. Sąd dostrzega, że umowa dopuszczała również usunięcie wady w miejscu uzgodnionym z odbiorcą (użytkownikiem), ale tylko i wyłącznie za zgodą odbiorcy (użytkownika), jednak stoi na stanowisku, że pan K. H. nie był osobą upoważnioną do czynienia jakichkolwiek wiążących ustaleń w powyższym zakresie w imieniu Skarbu Państwa. Przeciwnie, w treści pisma z 16.11.2016r. został wskazany jedynie jako osoba uprawniona do udzielania szczegółowych informacji dotyczących stwierdzonych usterek autobusu (k.95). Czynności pracownika spółki (...) sp. o.o., prowadzącej autoryzowaną stację obsługi i będącej podwykonawcą strony pozwanej w zakresie napraw gwarancyjnych, polegające na umawianiu napraw w warsztacie były oderwane od treści umowy stron, stanowiąc odzwierciedlenie praktyki funkcjonującej w kontaktach z innymi klientami. Fakt ten obciąża stronę pozwaną, która odpowiada za swoich podwykonawców – art. 474 kc i powinna zapoznać z odpowiednimi postanowieniami umowy dotyczącymi realizacji gwarancji osoby, które mają je wykonywać. Tak więc, brak jest zdaniem Sądu podstaw do uznania, że opóźnienie w realizacji naprawy gwarancyjnej w okresie między 2 a 6 grudnia 2016 roku obciąża stronę powodową, która miała zaniechać niezwłocznego dostarczenia uszkodzonego pojazdu do serwisu strony pozwanej. Podobnie ocenić należy sytuację, iż dopiero w końcu listopada 2016 roku właściwe osoby w spółce (...) otrzymały zgłoszenie reklamacyjne strony powodowej, przekazane przez pracownika działu handlowego. W umowie dostawy określone zostały dane kontaktowe pozwanych, w tym numer faksu do spółki (...) i na ten numer przesłany został protokół reklamacji. Wiedząc jakiego rodzaju dane „kontaktowe” podany zostały w treści umowy, rzeczą pozwanej było właściwe zorganizowanie obiegu korespondencji. Z tych przyczyn to, że pracownik działu handlowego nie przekierował niezwłocznie zgłoszenia reklamacyjnego do właściwego działu czy że nie zostało zapewnione zastępstwo dla nieobecnego w siedzibie biura przez dłuższy czas p. A. P., nie może obciążać strony powodowej. Nie zostało także udowodnione twierdzenie strony pozwanej, aby powszechną praktyką w jej współpracy z jednostkami wojskowymi było dokonywanie zgłoszenia gwarancyjnego bezpośrednio do autoryzowanej stacji obsługi, czyli do podwykonawcy strony pozwanej. Z dokumentów przedstawionych przez stronę powodową wynika, że jednostka wojskowa w Ż. wcześniejsze zgłoszenia reklamacyjne dokonywała w ten sam sposób, co w niniejszej sprawie, literalnie odczytując treść umowy i kierując zgłoszenia zgodnie z danymi kontaktowymi w niej wskazanymi, a zgłoszenia te były terminowo realizowane.

Nie było przedmiotem sporu, że omawiana usterka autobusu została usunięta dopiero w dniu 21 grudnia 2016 roku, po otrzymaniu przez pracowników podwykonawcy strony pozwanej zamówionych części i zapoznaniu się z zalecaną metodą usunięcia usterki. Dostawa owej części i instruktażu nastąpiła po dniu 16 grudnia 2016 roku, co wynika z treści pisma dyrektora serwisu (...) sp. z o.o. z 16 grudnia 2016 roku. Sąd zaznacza także, że nie podzielił poglądu strony pozwanej jakoby 14 dniowy termin na wykonanie naprawy gwarancyjnej miał być rozumiany jako 14 dni roboczych. Tezie tej przeczy treść umowy stron, która w §5 ust.9 pkt 2a posługuje się sformułowaniem „14 dni”, a jednocześnie przewiduje termin 14 dni roboczych na przekazanie protokołu reklamacji (§5 ust.2) czy zobowiązuje wykonawcę do dostarczenia określonych dokumentów w terminie do 4 dni roboczych od otrzymania protokołu przyjęcia – przekazania (§4 ust.15) – uzasadnia to wniosek, że wolą stron było zakreślenie 14 dniowego terminu na usunięcie reklamowanej usterki.

Reasumując, w oparciu o §8 ust.4a umowy, strona powodowa upoważniona była do naliczenia kary umownej za opóźnienie w usunięciu wady za okres od 1 do 21 grudnia 2016 roku w kwocie 113 910,30zł. Sąd stanął jednak na stanowisku, iż w rozpoznawanej sprawie kara ta ma charakter rażąco wygórowany, zważywszy na to, że opóźnienie w realizacji naprawy gwarancyjnej nie było dla strony powodowej nadmiernie dolegliwe.

Zgodnie z art. 484§2 k.c. dłużnik może żądać zmniejszenia kary umownej, jeżeli zobowiązanie zostało w znacznej części wykonane oraz gdy kara umowna jest rażąco wygórowana. Kara umowna stanowi ryczałtowo określony surogat odszkodowania należnego wierzycielowi od dłużnika z tytułu odpowiedzialności za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania, pełni więc przede wszystkim funkcję kompensacyjną. Mimo że należy się w zastrzeżonej wysokości bez względu na wysokość poniesionej szkody (art. 484§1 k.c.), a obowiązek jej zapłaty powstaje nawet wtedy, gdy wierzyciel na skutek niewykonania lub nienależytego zobowiązania nie poniósł w ogóle szkody majątkowej, przepisy kodeksu cywilnego nie pozbawiły jednak całkowicie doniosłości relacji między wysokością zastrzeżonej kary umownej a godnym ochrony interesem wierzyciela (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 kwietnia 2006 roku w sprawie V CSK 34/06 i z dnia 12 maja 2006 roku, V CSK 55/06). W przypadkach dużej dysproporcji między wysokością zastrzeżonej kary umownej a interesem wierzyciela chronionym za pomocą kary umownej, w szczególności braku uszczerbku lub niewielkiej wysokości uszczerbku poniesionego przez wierzyciela, dopuszczalne jest - na podstawie art. 484§2 kc - zmniejszenie kary umownej przez sąd. W doktrynie i orzecznictwie utrwalony jest pogląd, że karę umowną można uznać za rażąco wygórowaną, gdy uwzględnienie roszczenia o jej zapłatę byłoby sprzeczne z zasadami słuszności i doprowadziłoby do nieuzasadnionego wzbogacenia powoda, odrywając się od realizowanej przez karę funkcji stymulacyjnej, represyjnej i kompensacyjnej. Z omawianego punktu widzenia istotne jest, zdaniem Sądu, że niedogodności strony powodowej wiążące się z niedotrzymaniem terminu wykonania naprawy gwarancyjnej były niewielkie. Jak wynika z zeznań świadka K. H., autobus oczekiwał na naprawę na terenie jednostki wojskowej, był w dyspozycji strony powodowej i był przez nią normalnie użytkowany w te dni, w jakie usterka się nie ujawniała. Tak więc niedogodności te sprowadzały się głównie do tego, że kierowca dwukrotnie dostarczył autobus do serwisu. Uwzględniając powyższe, Sąd uznał za właściwe miarkowanie kary umownej za opóźnienie w wykonaniu naprawy gwarancyjnej poprzez jej zmniejszenie o 2/3, tj. do kwoty 37 970,10zł.

W konsekwencji, Sąd zasądził od pozwanych (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. (1) i (...) sp. z o.o. z siedzibą w S. solidarnie na rzecz powoda Skarbu Państwa – Komendanta (...) Bazy Logistycznej w W. kwotę 37 970,10zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 3 marca 2017 roku do dnia zapłaty, a w pozostałym zakresie, tj. co do kwoty 75 940,20zł oraz odsetek ustawowych za opóźnienie od tej kwoty powództwo oddalił, o czym orzeczono w punkcie I i II sentencji wyroku.

Orzekając o solidarnej odpowiedzialności pozwanych Sąd miał na uwadze, że odpowiedzialność wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia w oparciu o przepisy ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych wynika z art. 141 tej ustawy.

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 k.c., uznając, iż pozwani pozostają w opóźnieniu z zapłatą kary umownej od upływu wyznaczonego w wezwaniu do zapłaty 7 dniowego terminu na jej uiszczenia, a wezwanie to zostało doręczone 23 lutego 2017 roku. Obie pozwane spółki mogły więc spełnić świadczenie bez narażenia się na zarzut opóźnienia najpóźniej w dniu 2 marca 2017 roku.

Orzekając w pkt. III sentencji wyroku o kosztach zastępstwa procesowego, Sąd miał na uwadze, iż zestawiając wielkość roszczenia dochodzonego od pozwanych i to, w jakiej części powództwo zostało ostatecznie uwzględnione, strona powodowa wygrała spór z pozwanymi ostatecznie w 1/3 i w takiej części Skarb Państwa - Prokuratoria Generalna Rzeczypospolitej Polskiej powinna otrzymać od pozwanych zwrot kosztów zastępstwa procesowego. Sąd określił te koszty w wysokości 5400zł, stosownie do art. 32 ust. 3 ustawy z dnia 15 grudnia 2016 r. o Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej i §2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokacki. Skarbowi Państwa - Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej przysługuje od pozwanej zwrot 1/3 tych kosztów, a więc kwoty 1800zł. Jednocześnie odpowiednio pozwani mogą domagać się od strony powodowej zwrotu 2/3 poniesionych kosztów zastępstwa procesowego w postaci wynagrodzenia pełnomocnika w wysokości 5400zł, tj. każdemu z pozwanych przysługuje od powoda zwrot kwoty 3600zł. W konsekwencji Sąd, po wzajemnym potrąceniu należnych stronom kosztów, na podstawie art. 98§1 i 3 k.p.c., art. 100 k.p.c. oraz art. 105 k.p.c., zasądził od strony powodowej na rzecz pozwanych kwoty po 1800zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Mając na uwadze, że strona powodowa nie miała obowiązku ponoszenia opłaty sądowej od pozwu w kwocie 5696zł oraz że w toku postępowania Skarb Państwa – tut. Sąd tymczasowo wydatkował kwoty obejmujące koszt stawiennictwa świadków i wynagrodzenie tłumacza przysięgłego języka niemieckiego, Sąd zobowiązany był rozstrzygnąć o należnościach Skarbu Państwa. W punkcie IV sentencji wyroku, na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych i art. 100 kpc, Sąd nakazał pobrać solidarnie od pozwanych na rzecz Skarbu Państwa – tut. Sądu kwotę 2898,40zł (stanowiącą 1/3 z ogółu w/w należności, czyli z kwoty 8695,20zł). Natomiast w pkt. V sentencji wyroku Sąd nakazał ściągnąć z roszczenia zasądzonego na rzecz strony powodowej, na rzecz Skarbu Państwa – tut. Sądu kwotę 1 998,76zł (stanowiącą 2/3 z kwoty 2998,14zł poniesionej tytułem wydatków). Skarb Państwa nie jest bowiem zobowiązany do ponoszenia opłaty sądowej od pozwu – art. 113 ust. 5 w zw. z art. 94 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.