Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 24 sierpnia 2020 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa w Łodzi I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodnicząca: Sędzia S.R. Agata Kłosińska

Protokolant: stażysta Sylwia Strzelczyk

po rozpoznaniu w dniu 24 sierpnia 2020 roku w Łodzi

na rozprawie

sprawy z wniosku J. S. (1)

o stwierdzenie nabycia własności ruchomości przez zasiedzenie

postanawia:

1. oddalić wniosek;

2. nieuiszczonymi kosztami sądowymi obciążyć Skarb Państwa.

Sygn. akt I Ns 706/19

UZASADNIENIE

We wniosku z dnia 1 sierpnia 2019 roku J. S. (1) wniosła o stwierdzenie zasiedzenia przez nią udziału wynoszącego ½ części w prawie własności ruchomości - samochodu osobowego marki R. (...) o numerze rej. (...).

W uzasadnieniu wnioskodawczyni wskazała, że przedmiotowy pojazd był współwłasnością jej i męża J. S. (2), który zmarł w dniu 7 listopada 2002 roku. Od śmierci męża wnioskodawczyni samodzielnie korzysta i użytkuje ww. pojazd.
W niniejszym postępowaniu wnioskodawczyni wnosi zatem o ustalenie, że zasiedziała ona przypadający mężowi udział w prawie własności przedmiotowego pojazdu.

/wniosek, k. 4/

W toku postępowania Sąd wezwał do wzięcia udziału w sprawie osoby zainteresowane poprzez dokonanie ogłoszeń w prasie poczytnej na terenie całego kraju,
w budynku i na stronie internetowej tut. Sądu oraz lokalu Urzędu Miasta Ł. na okres
3 miesięcy. Jednocześnie Sąd zwolnił wnioskodawczynię od kosztów sądowych w zakresie poczynionych ogłoszeń.

/postanowienie wydane na rozprawie w dniu 22 października 2020 roku, k. 15/

Ogłoszenie o toczącej się sprawie zostało opublikowane w gazecie „Rzeczypospolita” z dnia 22 stycznia 2020 roku. Do sprawy nie zgłosił się żaden zainteresowany.

/ogłoszenie, k. 36/

Do zamknięcia rozprawy wnioskodawczyni zajmowała stanowisko merytoryczne jak we wniosku.

/protokół rozprawy z dnia 24 sierpnia 2020 roku, k. 51-52/

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Samochód osobowy marki R. (...), o numerze rejestracyjnym (...), stanowił współwłasność małżonków J. S. (1) i J. S. (2).

/bezsporne, także kserokopia dowodu rejestracyjnego, k. 5/

J. S. (2) zmarł w dniu 7 listopada 2002 roku. Nie zostało po nim przeprowadzone postępowanie spadkowe. Ze spadkobierców ustawowych pozostawił żonę oraz rodzeństwo.

/bezsporne, dowód z przesłuchania wnioskodawczyni w charakterze strony w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami k. 52 w zw. z k. 14-15/

W dniu 29 czerwca 2001 roku J. S. (2) sporządził testament własnoręczny, w którym do całości spadku powołał swoją żonę J. S. (1).

/kserokopia testamentu, k. 47/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie całokształtu dowodów przedstawionych przez wnioskodawczynię, nie kwestionując ich w żadnym zakresie. Stan faktyczny w niniejszej sprawie pozostawał bezsporny, decydującą kwestię stanowiła natomiast ocena prawna żądania wnioskodawczyni.

Sąd Rejonowy ustalił, co następuje:

Wniosek podlegał oddaleniu w całości.

Zgodnie z art. 174 § 1 k.c. posiadacz rzeczy ruchomej niebędący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada rzecz nieprzerwanie od lat trzech jako posiadacz samoistny, chyba że posiada w złej wierze.

Zasiedzenie polega na nabyciu prawa przez nieuprawnionego posiadacza wskutek faktycznego wykonywania tego prawa przez czas oznaczony w ustawie. Celem zasiedzenia jest eliminacja długotrwałej rozbieżności między faktycznym wykonywaniem uprawnień właścicielskich, a formalnoprawnym stanem własności, co przyczynia się do ustabilizowania i uporządkowania stosunków społecznych pod względem prawnym. Z tego właśnie powodu podstawową przesłanką do uznania możliwości dochodzenia stwierdzenia zasiedzenia rzeczy jest korzystanie z niej przez osobę nieuprawnioną, niebędącą właścicielem rzeczy. Właściciel bowiem nie potrzebuje stwierdzać zasiedzenia swojej rzeczy, prawo przysługuje mu już bowiem zgodnie z inną podstawą prawą.

W toku postępowania Sąd ustalił, że J. S. (1) jest jedyną właścicielką przedmiotowego pojazdu. Jak wynika bowiem z ustalonych okoliczności faktycznych, samochód marki R. (...) wchodził w skład majątku wspólnego wnioskodawczyni i jej męża J. S. (2). Po śmierci J. S. (2) ustała wspólność małżeńska między małżonkami, a wnioskodawczyni stała się współwłaścicielką pojazdu w udziale wynoszącym ½ części – co też sama przyznała.

Pozostały udział w prawie własności pojazdu wszedł natomiast w skład masy spadkowej po zmarłym J. S. (2). Nie zostało po nim przeprowadzone postępowanie spadkowe, wobec czego brak jest prawomocnego orzeczenia sądu bądź notarialnego aktu poświadczenia dziedziczenia potwierdzającego uprawnienia spadkobiercy, nie uniemożliwia to jednak Sądowi ustalenia, kto został spadkobiercą zmarłego. Sąd podkreśla bowiem, że postanowienie w przedmiocie stwierdzenia nabycia spadku ma charakter deklaratoryjny – jedynie potwierdzający już istniejące prawa spadkobierców. Zgodnie bowiem z art. 922 § 1 k.c. prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi czwartej kodeksu cywilnego. Spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku – czyli z chwilą śmierci spadkodawcy (art. 925 k.c.), a jego powołanie do spadku może wynikać bądź z ustawy, bądź z testamentu. Dziedziczenie ustawowe ma miejsce tylko wtedy, gdy spadkodawca nie pozostawił testamentu. Spadkobierca może złożyć oświadczenie czy przyjmuje spadek wprost, z dobrodziejstwem inwentarza, czy też spadek odrzuca Zgodnie natomiast z obowiązującą w chwili śmierci J. S. (2) treścią art. 1015 § 2 k.p.c. niezłożenie przez spadkobiercę w terminie 6 miesięcy od dnia dowiedzenia się o tytule powołania do spadku powyższego oświadczenia skutkowało przyjęciem przez spadkobiercę spadku wprost.

Jak wynika ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego J. S. (2) przed śmiercią sporządził testament, w którym do całości spadku powołał wnioskodawczynię, ona zaś nie złożyła żadnego oświadczenia w przedmiocie spadku, przyjęła go więc w całości wprost przez upływ czasu. Oznacza to, że jedynym spadkobiercą zmarłego jest wnioskodawczyni, a tytułem powołania jej do spadku jest testament własnoręczny, którego kserokopię złożyła do akt niniejszej sprawy. Co prawda zmarły pozostawił innych spadkobierców ustawowych, ale – jak wskazano we wcześniejszej części rozważań – dziedziczenie spadkobierców ustawowych zostało wyłączone z uwagi na sporządzenie przez spadkodawcę testamentu. Jedynym sposobem obalenia domniemania takiego dziedziczenia byłoby zakwestionowanie testamentu w toku niniejszej sprawy, bądź odrębnego postępowania spadkowego, co jednak nie miało miejsca.

Z uwagi na brak danych co do miejsca zamieszkania czy pobytu potencjalnych spadkobierców ustawowych – rodzeństwa spadkodawcy - Sąd na podstawie art. 609 § 2 k.p.c. dokonał zawiadomienia ich o toczącej się sprawie w trybie publicznych ogłoszeń. Byli oni bowiem zainteresowanymi w sprawie o zasiedzenie, żaden z nich nie zgłosił się jednak do udziału w sprawie.

Zgodnie zatem z art. 610 § 2 k.p.c. jeżeli w terminie wskazanym w ogłoszeniu nikt się nie zgłosi albo zgłaszający się nie wykaże własności, sąd stwierdzi zasiedzenie, jeżeli zostało ono udowodnione – bez konieczności faktycznego udziału wszystkich zainteresowanych w sprawie.

Mając powyższe na uwadze, Sąd ustalił, że całość spadku po zmarłym J. S. (2) – w tym udziału wynoszący ½ części w prawie własności pojazdu objętego wnioskiem o zasiedzenie wszedł w skład masy spadkowej po ww. osobie i przypadł wnioskodawczyni, będącej wyłączną spadkobierczynią testamentową zmarłego. Oznacza to, że J. S. (1) jest właścicielką przedmiotowego pojazdu w całości.

Wskazywany przez nią udziału w prawie własności pojazdu, należący do J. S. (2), przypadł jej bowiem w drodze dziedziczenia na podstawie testamentu.

Jak wskazano powyżej, nabycia własności przez zasiedzenie może domagać się jedynie posiadacz rzeczy niebędący jej właścicielem. Wnioskodawczyni jest natomiast właścicielką przedmiotowego pojazdu, nie ma zatem interesu prawnego w stwierdzeniu zasiedzenia – już teraz bowiem przysługuje jej ogół praw właścicielskich do pojazdu.

W związku z powyższym wniosek podlegał oddaleniu w całości.

Na podstawie art. 113 ust. 4 u.k.s.c. Sąd uwzględnił trudną sytuację materialną wnioskodawczyni i nieuiszczonymi kosztami sądowymi obciążył Skarb Państwa.

ZARZĄDZENIE

Odpis postanowienia z dnia 24 sierpnia 2020 roku wraz z uzasadnieniem oraz pouczeniem o prawie, sposobie i terminie wniesienia apelacji doręczyć wnioskodawczyni.

(...), dnia 14 września 2020 roku

S.S.S. Agata Kłosińska