Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powód (...) spółka akcyjna w P. pozwem złożonym 20 marca 2020 r. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) spółki akcyjnej w W. kwoty 340.939,60 zł oraz kwoty 10.134 euro wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od każdej kwoty od 31 lipca 2018 r. Nadto domagał się zasądzenia od pozwanego na swoją kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa według norm przepisanych, kosztów opłaty skarbowej i kosztów tłumaczenia przysięgłego w łącznej kwocie 968 zł. W uzasadnieniu powód wyjaśnił, że dochodzona pozwem należność stanowi odszkodowanie za szkodę powstałą po stronie powoda w związku z wypadkiem kolejowym mającym miejsce 2 sierpnia 2015 r., za którego powstanie odpowiedzialność ponosi pozwana. W wyniku wypadku uszkodzeniu uległy wagony, które powód dzierżawił od innych podmiotów. W czasie, w którym wystąpiły skutki szkody powód obowiązany był zatem płacić czynsz dzierżawny, pomimo że nie mógł z nich korzystać. Zdaniem powoda kwota składająca się na dokonane opłaty czynszowe stanowi szkodę w jego majątku. Szkoda ta polega na konieczności zapłaty na rzecz wydzierżawiających czynszu dzierżawnego dotyczącego wagonu do momentu zapłaty odszkodowania za zniszczony wagon lub naprawy wagonu, bez możliwości korzystania z nich.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie. Dowodząc niezasadności roszczenie pozwany w pierwszej kolejności podniósł zarzut przedawnienia zaznaczając, że skoro powód dochodzi wynagrodzenia za szkody powstałe na skutek wypadku kolejowego jaki miał miejsce 2 sierpnia 2015 r. to obowiązujący trzy letni termin przedawnienia upłynął 2 sierpnia 2018 r. Zdaniem powoda wskazanego terminu nie przerwało przy tym zawezwanie do próby ugodowej jako, że wniosek został przez powoda złożony wyłącznie w tym celu, nie zawierał bowiem żadnych ustępstw, a tym samym nie stanowił czynności zmierzającej do zaspokojenia roszczenia. Pozwana nie kwestionowała zaistnienia opisanego w pozwie zdarzenia (wykolejenie się wagonów) ani własnej odpowiedzialności za powstanie tego zdarzenia. Wskazała jednak, że wydatki związane z umowami najmu/dzierżawy zawartymi przed zdarzeniem nie stanowią uszczerbku majątkowego, pozostającego w normalnym związku przyczynowym ze zdarzeniem, gdyż skutek w postaci obowiązku zapłaty czynszu dzierżawnego przez powoda istniałby niezależnie od tego, czy do wykolejenie wagonów dzierżawionych przez powoda doszłoby czy nie.

W piśmie procesowym z 1 lipca 2020 r. odnosząc się do zarzutów pozwanego powód wyjaśnił, że dochodzona pozwem szkoda polega na tym, że powod nie mógł korzystać z wagonów wskutek wypadku kolejowego przy jednoczesnym obowiązku zapłaty czynszu dzierżawnego. Zdaniem powoda oczywistym jest, że istotą umów najmu wagonów było uprawnienie powoda do używania wagonów. Cel ten jednak nie mógł być zrealizowany przez zdarzenie, za które odpowiedzialność ponosi pozwany. Szkodę tę można zatem wycenić na kwotę należnego czynszu dzierżawy. Nie ma przy tym znaczenia, że powód ponosiłby taki koszt niezależnie od wypadku. Gdyby bowiem nie wypadek powód nie utraciłby możliwości używania wagonów, która przekłada się na realne korzyści gospodarcze wynikające z używania tych wagonów w przedsiębiorstwie powoda. Wskutek wypadku doszło zatem do uszczerbku w majątku powoda polegającym na pozbawieniu powoda możliwości (uprawnienia) do używania uszkodzonych wagonów w jego działalności gospodarczej. Wysokość tej szkody jest równa wartości czynszu dzierżawy, które - mimo pozbawienia z możliwości korzystania z wagonów na skutek zachowania pozwanego - powód musiał regulować. W celu uniknięcia wątpliwości powód podkreślił, że nie dochodzi od pozwanego utraconych zysków. Jego szkoda przyjmuje formę straty - pozbawienia go uprawnienia o charakterze obligacyjnym. Takie uprawnienie - do korzystania z rzeczy - wchodziło w skład przedsiębiorstwa powoda a zatem wchodziło w skład jego majątku, natomiast na skutek zdarzenia wywołującego szkodę powód je utracił.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 2 sierpnia 2015 r. o godzinie 16:37 ze stacji kolejowej Ś. wyjechał pociąg nr (...) składający się z 42 wagonów cystern próżnych po oleju opałowym ciężkim UN (...) oraz lokomotywy prowadzącej (...) (dalej: Pociąg), należący do przewoźnika kolejowego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P.. Nadawcą przesyłki przedmiotowego przewozu w postaci 42 wagonów był powodowa spółka (...). Wagony były dzierżawione przez powoda od (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością we W. na podstawie umowy nr (...), od (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. na podstawie umowy dzierżawy cystern z dnia 31 grudnia 2012 r. nr (...) i z 5 marca 2013 r. nr (...) oraz od (...) (...) w H. na podstawie umowy dzierżawy z 19 listopada 2010 r. nr (...).

Wszystkie umowy dotyczące korzystania z wagonów przewidywały obowiązek zapłaty czynszu za czas naprawy wagonów albo do czasu wypłaty odszkodowania za wagon zniszczony, o ile uszkodzenie/zniszczenie nie było zawiniona przez wydzierżawiającego.

W trakcie przejazdu na szlaku L. - W. doszło do wykolejenia wagonów wskazanego powyżej składu pociągu, w tym ośmiu wagonów należących do spółki (...), pięciu wagonów należących o spółki (...) oraz jednego należącego do (...) (...). Wykolejone wagony uległy uszkodzeniu, a jeden (wagon (...)) zniszczeniu.

Komisja kolejowa badająca przyczyny wypadku ustaliła, że bezpośrednią przyczyną wypadku z 2 sierpnia 2015 r. było wyboczenie toru. Przyczyną pierwotną było zaś występowanie dużej ilości wyboksowań w szynach toru w łuku, przy wysokich temperaturach, powodujących uwalnianie się dodatkowych naprężeń w trakcie przejazdu pociągów, przyczyniających się do powstawania deformacji toru. Za pośrednie przyczyny wypadku uznano natomiast wbudowanie w łuk toru klasycznego szyn o długości 120 mb w czasie przebudowy toru w 2007 r., niewykonanie zaleceń Inspektora Diagnosty z Protokołu badania technicznego torów Nr (...) z 2014 r. dotyczących wymiany szyn oraz nieprzestrzeganie określonego w książce kontroli obchodów (...) i § 7 instrukcji ld-7 harmonogramu obchodu torów.

Wszystkie wagony stanowiące własność spółki (...) zostały ostatecznie naprawione, po naprawie 19 października 2016 r. wagony zostały przekazane z powrotem powodowi do użytkowania. Pozwana spółka (...) zwróciła właścicielowi koszty naprawy. W okresie wyłączenia wagonów z użytkowania tj. od 2 sierpnia 2015 r. do 19 października 2016 r. (łącznie 445 dni) powód (...) (...) na mocy zwartych umów dzierżawy uregulował na rzecz właściciela wagonów czynsz dzierżawny w łącznej wysokości 231.400 zł.

Wszystkie wagony stanowiące własność spółki (...) również zostały naprawione, a pozwana spółka (...) zwróciła właścicielowi koszty naprawy. Po naprawie wagony były zwracane powodowi do użytkowania. W czasie napraw, prowadzonych w zależności od poszczególnych wagonów, w okresie od 2 sierpnia 2015 r. do 8 sierpnia 2016 r. powód (...) (...) uregulował na podstawie umów dzierżawy rzecz właściciela wagonów czynsz dzierżawny w łącznej wysokości 109.539,60 zł.

Powód uregulował też czynsz dzierżawny na rzecz (...) (...) właściciela za okres 563 dni tj. od 2 sierpnia 2015 r. (tj. od dnia wyłączenia z eksploatacji na skutek wypadku) do 14 lutego 2017 r. (do dnia wypłaty na rzecz właściciela odszkodowanie) w łącznej wysokości 10.134 euro.

Niesporne, a nadto: protokół ustaleń końcowych z 29.02.2016 r. karta 33-46, umowa dzierżawy nr (...) wraz z aneksem nr 1 i 2 karta 47-53 (tłumaczenie karat 54-63), umowa dzierżawy nr (...) wraz z załącznikiem nr 1 karta 64-73, umowa dzierżawy z dnia 31 grudnia 2012 r. nr (...) wraz z załącznikiem karta 74-87, umowa dzierżawy nr (...) wraz z załącznikiem karta 88-95, umowa dzierżawy nr (...) wraz z załącznikiem karta 96-102, umowa dzierżawy nr (...) wraz z załącznikiem karta 103-112, umowa dzierżawy z 24.02. 2015 r. nr 5600005024 karta 113-122, potwierdzenia przelewów wraz z fakturami oraz korespondencją elektroniczną prowadzoną między powodem i przedstawicielami (...) (...) karta 123-207, protokoły z oględzin technicznych wagonów należących do spółki (...) i spółki (...) wraz z wydrukami z systemu komputerowego dotyczącymi wejść wagonów, wykazami, fakturami, korespondencją elektroniczną i potwierdzeniami wykonania operacji karta 208 -307, 309-422

W dniu 19 lipca 2018 r. powód wystawił na rzecz pozwanego notę obciążeniową nr (...)_N_ (...) na kwotę 340.939,60 zł obejmującą odszkodowanie za szkodę poniesioną w wyniku wypadku kolejowego z 2 sierpnia 2015 r. na szlaku W.-L. z tytułu kosztów dzierżawy poniesionych na rzecz dzierżawcy spółki (...) i spółki (...) oraz notę nr (...) (...) na kwotę 10.134 euro z tytułu kosztów dzierżawy poniesionych na rzecz dzierżawcy (...) (...).

W piśmie z 24 lipca 2018 r. powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 340.939,60 zł (w tym 249.398,50 zł w związku z zapłatą czynszu dzierżawnego na rzecz spółki (...) i 91.541,10 zł w związku z zapłatą czynszu dzierżawnego na rzecz spółki (...)) oraz kwoty 25.608 euro (w tym 10.134 euro w związku z zapłatą czynszu dzierżawnego na rzecz (...) (...)) potwierdzonych notami księgowymi nr (...)_N_ (...), (...)_N_ (...) i (...)_N_ (...). Korespondencja zawierająca wezwanie do zapłaty została doręczona pozwanemu 25 lipca 2018 r. i pozostała bez odpowiedzi.

Do wód: nota obciążeniowa nr (...)_N_ (...) karta 207, nota obciążeniowa nr (...)_N_ (...) karta 308, wezwanie do zapłaty z 24.07.2018 r. wraz z wydrukiem wykazu poczty wychodzącej oraz dowodu doręczenia karta 422-425

W dniu 31 lipca 2018 r. spółka (...) wystąpił do Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy z wnioskiem o zawezwanie spółki (...) do próby ugodowej w sprawie o zapłatę kwoty 340.939,60 zł oraz kwoty 25.608 euro jako odszkodowania z tytułu uszkodzenia wagonów i uregulowanego czynszu dzierżawnego.

W odpowiedzi na powyższe wezwanie spółka (...) wskazała na brak możliwości zawarcia ugody na warunkach zaproponowanych przez wnioskodawcę z uwagi na nieprzekazanie raportu oceny wysokości szkody oraz niewykazanie podstaw i zakresu szkody w kontekście odszkodowania mającego służyć rzeczywistej rekompensacie. W piśmie wskazano na trwające jeszcze ustalenia co do weryfikacji istnienie podstaw i wysokości szkody. Zaznaczono ponadto, że obowiązujące pozwanego procedury wymagają podjęcia odpowiedniej uchwały zarządu co nie jest możliwe w tak krótkim czasie.

W trakcie posiedzenia sądowego, które odbyło się 4 października 2018 r. odbyło się nie doszło do zawarcia ugody.

Do wód: | wniosek o zawezwanie do próby ugodowej karta 426-432, pismo pozwanego z 20.09.2018 r. karta 433-433v, protokół posiedzenia z 04.10.2018 r. karta 434

W piśmie z 23 października 2018 r. skierowanym do (...) (...), nawiązując do zgłoszenia roszczeń związanych ze zdarzeniem wykolejania składu pociągu, dotyczących kosztów poniesionych z tytułu rekompensaty za zniszczony wagon (nr (...)-4 stanowiący własność (...) (...)) oraz kosztów najmu wagonów (dzierżawionych od spółki (...), spółki (...) i do (...) Deutschland) ponoszonych w okresie ich wyłączenia z użytkowania spółka (...) poinformowała, że na bazie udostępnionych dokumentów dokonała weryfikacji roszczeń uwzględniając roszczenie w kwocie 15.474 euro z tytułu odszkodowania za zniszczony wagon.

Dowód: pismo z 23.10.2018 r. karta 421-421v

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie powód (...) (...) domagał się zasądzania na swoją rzez od pozwanego (...) kwoty 340.939,60 zł oraz 10.134 euro z tytułu naprawienia szkody w postaci straty, powstałej - zdaniem tej strony - przez zapłatę czynszu dzierżawnego za wagony kolejowe, które uległy wykolejeniu z przyczyn leżących po stronie pozwanej. Według powoda szkoda w postaci straty ma polegać na tym, że nie mógł on korzystać z uszkodzonych wagonów przy jednoczesnym obowiązku zapłaty czynszu. Powód wywodził, że normalnym następstwem wykolejenie się czy uszkodzenia wagonów jest nie tylko strata wartości samych wagonów ale także szkoda polegająca na braku możliwości wykonywania uprawnienie przysługującego dzierżawcy, który nie mogąc korzystać z przedmiotu dzierżawy mimo to zobowiązany jest do zapłaty czynszu dzierżawnego na rzecz wydzierżawiającego.

Podstawę prawną żądania stanowi zatem art. 435 § 1 k.c., który stanowi, że prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody (pary, gazu, elektryczności, paliw płynnych itp.) ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności.

W świetle tak określonego roszczenia zaznaczenia wymaga, że w sprawie poza sporem pozostawał fakt zaistnienia w dniu 2 sierpnia 2015 r. zdarzenia powodującego wykolejenie się lub uszkodzenie konkretnych wagonów oraz fakt, że rzeczone wagony były przedmiotem umów dzierżawy zawartych przez powoda z konkretnymi podmiotami, właścicielami wagonów. Nie było też sporu co do tego, że w związku z wypadkiem poszczególne wagony na określony czas zostały wyłączone z użytkowania oraz że w tym okresie powód regulował na rzecz wszystkich właścicieli wagonów czynsz dzierżawny. Pozwany nie kwestionował podawanej przez powódkę wysokości czynszu, nadto wynikała ona z umów (wysokość wpłat wynikała z faktur i dowodów przelewów, a kwoty na fakturach korelowały z umowami). Nie podważana była odpowiedzialność pozwanego za zaistniałe zdarzenie oraz kwestia, że pozwany jest przedsiębiorstwem wprawianym w ruch za pomocą sił przyrody, o którym stanowi art. 435 § 1 k.c. stanowiących w konsekwencji podstawę prawną roszczenia.

Nie był zasadny podniesiony przez pozwaną zarzut przedawnienia roszczenia. Stosownie do art. 442 ¹ § 1 k.c. roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się albo przy zachowaniu należytej staranności mógł się dowiedzieć o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże termin ten nie może być dłuższy niż dziesięć lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę.

W niniejszej sprawie, skoro powód uważa, że szkodą jest czynsz płacony za czas niemożności korzystania z wagonów, to rozmiar szkody (w rozumieniu powoda) został dookreślony dopiero po zakończeniu tego czasu, a więc w odniesieniu do wagonów spółki (...) w dniu 19 października 2016 r., wagonów (...) 8 sierpnia 2016 r., a wagonu (...) 14 lutego 2017 r. Od tych dat należałoby liczyć termin przedawnienia, albowiem w tych datach powód dowiedział się o ostatecznym rozmiarze szkody. Po drugie, nie można podzielić poglądu pozwanej, jakoby wniosek o zawezwanie do próby ugodowej złożony przez powódkę 31 lipca 2018 r. stanowił nadużycie prawa (art. 5 k.c.) i zmierzał wyłącznie do przerwania biegu przedawnienia. Zgodnie z art. 123 § 1 pkt 1 k.c. czynność dokonana przez wierzyciela przerywa bieg przedawnienia, lecz wyłącznie wtedy, gdy jest przez niego podjęta bezpośrednio w celu dochodzenia, ustalenia lub zabezpieczenia roszczenia przed właściwym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju, w tym też sądem polubownym (art. 123 § 1 pkt 1 k.p.c.). Za utrwalony i dominujący trzeba uznać pogląd zarówno judykatury jak i doktryny, że zawezwanie do próby ugodowej przerywa bieg terminu przedawnienia (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 28 czerwca 2007 r., III CZP 42/06, OSNC 2007 r., Nr 4, poz. 54, Biul. SN 2006 r., Nr 6, poz. 6, wyroki Sądu Najwyższego z dnia 3 czerwca 1964 r., II CR 675/63, OSNC 1965 r., Nr 2, poz. 34, z dnia 11 kwietnia 2007 r., II CSK 612/07, nie publ., z dnia 14 listopada 2012 r., V CSK 515/11, Biul. SN 2013 r., nr 12). Nie może być sporu co do tego, że nie jest czynnością zmierzającą bezpośrednio do dochodzenia roszczenia zawezwanie do próby ugodowej, którego celem jest jedynie wydłużenie okresu zaskarżalności wierzytelności przez doprowadzenie do kolejnej przerwy biegu przedawnienia. Taki cel pozostaje zarówno w sprzeczności z założeniami instytucji przedawnienia roszczenia, którymi jest przede wszystkim czasowe ograniczenie uprawnienia służącego wierzycielowi i przyznanie prawa do uchylenia się od zaspokojenia roszczenia zobowiązanemu, jak i w sprzeczności z podstawowym założeniem postępowania pojednawczego, którym jest doprowadzenie do zawarcia ugody, a nie do przerwy biegu przedawnienia. Jednakże samo podniesienie przez pozwanego takiego zarzutu nie jest wystarczające do uznania, że powód składając zawezwanie do próby ugodowej miał na celu wyłącznie przerwanie biegu przedawnienia. Sama identyczność roszczeń sformułowanych we wniosku i w pozwie nie prowadzi do takiego wniosku, ponadto w niniejszej sprawie taka identyczność nie zachodziła, albowiem zawezwanie do próby ugodowej zawierało też żądanie zwrotu odszkodowania za wagon zniszczony (15474 euro), które ostatecznie pozwana uwzględniła. Wobec tego zarzut przedawnienia nie mógł prowadzić do oddalenia powództwa.

Sporne w sprawie było, czy czynsz, regulowany przez powódkę na podstawie umów dzierżawy zawartych przed wypadkiem, stanowi uszczerbek majątkowy, do którego wyrównania obowiązana jest pozwana stosownie do treści art. 361 k.c. Zgodnie z art. 361. § 1 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła; § 2 natomiast stanowi, że w powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Dla przyjęcia odpowiedzialności dłużnika konieczne jest zaistnienie przesłanek odpowiedzialności, a więc zdarzenia, z którym ustawa sprzęga obowiązek odszkodowawczy, powstania szkody oraz adekwatnego związku przyczynowego między zdarzeniem sprawczym a faktem, z którego szkoda wynika. Wstępnie należy wskazać, że związek przyczynowy jest powiązaniem kauzalnym, może łączyć jedynie fakty, przyczynę i skutek, szkoda opiera się na wartościowaniu skutku, przy uwzględnieniu indywidualnej sytuacji poszkodowanego (por. Zbigniew Radwański, Zobowiązania - Część Ogólna, Warszawa 1995, str. 93). Nie jest więc poprawne przyjmowanie istnienia związku przyczynowego między zdarzeniem, z którym związana jest czyjaś odpowiedzialność a szkodą. Przenosząc powyższe na grunt rozpoznanej sprawy należy wskazać, że przesłanką odpowiedzialności pozwanego należy uczynić istnienie związku przyczynowego między wykolejeniem się lub uszkodzeniem wagonów a obowiązkiem zapłaty czynszu dzierżawnego, to ostatnie zdarzenie ma bowiem - zdaniem powoda - powodować uszczerbek w jego majątku. Z tego faktu (skutku) ma bowiem dalej wynikać szkoda - zapłata wydzierżawiającym kwoty 340.939,60 zł oraz 10.134 euro.

W rozpoznanej sprawie wbrew zapatrywaniu powoda nie istnieje związek przyczynowy między wykolejeniem wagonów a obowiązkiem zapłaty czynszu dzierżawnego, powód zaś nie poniósł szkody płacąc wspomniany czynsz dzierżawny.

Testem dla istnienia związku przyczynowego między faktem, który jest przyczyną a faktem, który jest skutkiem, jest wyeliminowanie z łańcucha zdarzeń przyczyny; jeżeli w takiej sytuacji skutek zaistniałby, to rozpatrywane fakty nie pozostają w relacji przyczynowej. W rozpoznawanej sprawie należy wskazać, że jeżeli nie nastąpiłoby wykolejenie lub uszkodzenie wagonów, to istniałby obowiązek zapłaty czynszu dzierżawnego na rzecz wszystkich wydzierżawiających tj. spółki (...), spółki (...) (...) za okres nieużywania wagonów. Bez względu więc na to, czy zaistniałoby zdarzenie sprawcze, czy nie, istniałby obowiązek zapłaty czynszu, wykolejenie się lub uszkodzenie wagonów jest zatem faktem, którego zaistnienie jest obojętne dla wskazanego zobowiązania. Obowiązek zapłaty czynszu dzierżawnego, wykonania przez powoda własnego zobowiązania, jest niezależny od tego, czy wagony mogły i czy były użytkowane czy też nie. Powód płaciłby czynsz w każdej sytuacji, a więc niezależnie od tego, czy fakt, który uczynił jako podstawę swego żądania, nastąpiłoby, czy nie. Wykolejenie się lub uszkodzenie wagonów i obowiązek zapłaty czynszu za okres nieużywania wagonów nie pozostają więc w jakimkolwiek powiązaniu kauzalnym.

Związek przyczynowy między zdarzeniem sprawczym a zdarzeniem, z którego wynika szkoda, determinuje odpowiedzialność odszkodowawczą zobowiązanego, przy jego braku powództwo, którego przedmiotem jest roszczenie odszkodowawcze, nie może zostać uwzględnione, a tym samym podlega oddaleniu.

Dodatkowo zaznaczenia wymaga, że fakt, który powód określa jako szkodę, więc zapłata czynszu w kwocie 340.939,60 zł oraz 10.134 euro nie jest szkodą. Szkodą jest powstała wbrew woli poszkodowanego różnica między obecnym jego stanem majątkowym, a tym stanem jaki by istniał, gdyby nie nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę. Majątek zaś jest ogółem aktywów i pasywów. Rodzaj szkody majątkowej w postaci straty ( damnum emergens) polega na zmniejszeniu majątku poszkodowanego wskutek zdarzenia, z którym związana jest czyjaś odpowiedzialność. Dla ustalenia istnienia oraz wysokości szkody w postaci straty stosuje się metodę dyferencjacyjną, polegającą na porównaniu rzeczywistego stanu majątku poszkodowanego przed zdarzeniem sprawczym ze stanem istniejącym po tym zdarzeniu. Gdy majątek jest niższy od stanu sprzed zdarzenia sprawczego, wówczas poszkodowany poniósł szkodę w postaci straty, natomiast gdy majątek jest taki sam lub wyższy, oznacza to, że poszkodowany nie poniósł szkody. Przed wykolejeniem się lub uszkodzeniem wagonów powód obowiązany był do zapłaty wydzierżawiającym czynszu, jego czynną stronę majątku stanowiła różnica między aktywami a tym między innymi zobowiązaniem. Po wykolejeniu się lub uszkodzeniu wagonów powód zapłacił czynsz, więc pomniejszyły się aktywa majątku, a o tę samą wartość zmniejszyły pasywa, różnica między aktywami a pasywami pozostała jednak taka sama. Stan majątkowy powoda jest wobec tego taki sam, jak przed zderzeniem pojazdów, co oznacza że powód nie poniósł szkody. W dalszej kolejności dodać trzeba, że szkoda - jak to utrwalono w piśmiennictwie prawniczym – jest wszelkim uszczerbkiem w dobrach lub interesach prawnie chronionych, który poszkodowany doznał wbrew własnej woli (por. Zbigniew Radwański, Zobowiązania - Część Ogólna, Warszawa 1995, str. 97, Witold Czachórski, Zobowiązania Zarys Wykładu, Warszawa 1994). Jako wyjątek od uszczerbku doznanego wbrew woli poszkodowanego można wskazać wydatki poniesione w celu zapobieżenia zwiększeniu się szkodzie lub na jej naprawieniu (por. także A. S., Odszkodowanie za szkodę majątkową, B. 1998, str. 31 - 32). Powód płacąc czynsz dzierżawny czynił to z własnej woli, świadcząc zgodnie z treścią ciążących na nim zobowiązań, w okolicznościach nie pozwalających na przyjęcie wyjątku od zasady, że szkodą jest uszczerbek majątkowy poniesiony wbrew woli poszkodowanego.

Powód wskazywał, że sam fakt utraty możliwości korzystania z rzeczy stanowi szkodę majątkową. Jednakże sama utrata możliwości korzystania z rzeczy nie stanowi jeszcze uszczerbku w majątku, rozumianego jako zmniejszenie się aktywów lub zwiększenie pasywów. Dopiero poniesienie wydatków na to, by zapewnić sobie do korzystania inną rzecz w miejsce uszkodzonej stanowi taki uszczerbek, sama zaś niemożność korzystania z rzeczy stanowi raczej niedogodność o charakterze niemajątkowym. Powód w niniejszej sprawie nie twierdził, że wynajął w miejsce uszkodzonych inne wagony – gdyby tak uczynił, to ten dodatkowy wydatek stanowiłby szkodę, jako że chodziłoby o uszczerbek wprost powiązany kauzalnie z uszkodzeniem wcześniej posiadanych wagonów. Powód mógłby też dochodzić od pozwanego utraconego zysku związanego z tym, że uszkodzone wagony nie pracowały, jednakże wyraźnie wskazał, że tego nie czyni, a szkodę oblicza jako stratę, utożsamiając ją z płaconym czynszem.

Jednocześnie zgodzić się należy z pozwaną, że powód nie wykazał, dlaczego odszkodowanie za wagon zniszczony zapłacił na rzecz (...) dopiero w lutym 2017 r. Zatem niewykazany jest związek przyczynowy pomiędzy uszkodzeniem wagonu w stopniu kwalifikującym go do kasacji a opłacaniem czynszu przez 563 dni (zamiast natychmiastowej wypłaty odszkodowania, co zgodnie z art. 8 ust. 2 ogólnych warunków stanowiących załącznik do umowy z (...) zwalniałoby powoda z obowiązku zapłaty czynszu).

Reasumując roszczenie powoda należy uznać za bezzasadne ze względu na brak przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej, co skutkowała oddaleniem powództwa.

Stan faktyczny sprawy był niesporny, ponadto wynikał z przedstawionych przez powoda dokumentów, które nie były przez pozwanego kontestowane pod względem autentyczności, również Sąd nie znalazł podstaw do kwestionowania ich prawdziwości dlatego też uznał, że stanowią podstawę do czynienia w oparciu o nie ustaleń faktycznych w istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy.

O kosztach postępowania sąd rozstrzyga w każdym orzeczeniu kończącym postępowanie w instancji. Powód przegrał sprawę i obowiązany jest do zwrotu pozwanemu celowych kosztów procesu (art. 98 k.p.c.) w łącznej wysokości 10.817 zł, na którą złożyło się wynagrodzenie jednego zawodowego pełnomocnika będącego radcą prawnym w wysokości 10.800 zł ustalonej stosownie do § 2 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych i kwota 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  P.. (...)

4.  (...)