Pełny tekst orzeczenia

WYROK

​  W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 października 2020 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący Sędzia SO Ewa Tomczyk

Protokolant sekr. sąd. Dorota Piątek

po rozpoznaniu w dniu 30 października 2020 roku w Piotrkowie Tryb.

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Banku Spółki Akcyjnej w W.

przeciwko D. P.

o zapłatę kwoty 174.004,35 zł

zasądza od pozwanego D. P. na rzecz strony powodowej (...) Banku Spółki Akcyjnej w W. kwotę 174.004,35 (sto siedemdziesiąt cztery tysiące cztery i 35/100) złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 4 września 2019 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 10.517,00 (dziesięć tysięcy pięćset siedemnaście) złotych tytułem zwrotu części kosztów procesu.

Sędzia SO Ewa Tomczyk

Sygn. akt I C 520/20

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 4 września 2019 r. złożonym w elektronicznym postępowaniu upominawczym (...) Bank Spółka Akcyjna w W. wniósł o orzeczenie nakazem zapłaty, że pozwany D. P. ma zapłacić na rzecz powoda kwotę 174.004,35 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty wraz z kosztami procesu.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że kwota dochodzona pozwem wynika z braku wywiązania się przez pozwanego z obowiązku spłaty pożyczki zaciągniętej w dniu 11.08.2016 r. nr (...).

Sąd Rejonowy Lublin - Zachód w Lublinie wydał w dniu 16 października 2019 r. w sprawie VI Nc-e (...) nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym zgodnie z żądaniem pozwu (k.9).

Pozwany w sprzeciwie od nakazu zapłaty wniósł o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych. Potwierdził zawarcie umowy kredytu konsolidacyjnego, powołał się na okoliczności związane ze stanem zdrowia swej żony, które spowodowały, że nie był w stanie dotrzymać terminów spłat. Wskazał, że zaskarża nakaz zapłaty gdyż nie zgadza się z wysokością kwoty dochodzonej pozwem. Nadto zgłosił zarzut niewymagalności roszczenia, wobec nieskuteczności dokonanego wypowiedzenia umowy kredytu (sprzeciw od nakazu zapłaty –k. 11-12).

Postanowieniem z dnia 7 stycznia 2020 r. Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu w Piotrkowie Tryb. (k. 52).

Na rozprawie w dniu 30 października 2020 r. pozwany wniósł o rozłożenie zadłużenia na raty w kwocie po 1.000 zł miesięcznie, przyznał otrzymanie pisma o wypowiedzeniu umowy kredytu (protokół – k. 116)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 11.08.2016 r. została zawarta pomiędzy powodowym (...) Bankiem Spółką Akcyjną w W. a pozwanym D. P. umowa o kredyt konsolidacyjny nr (...).

Zgodnie z § 1 ust. 1 umowy powód udostępnił pozwanemu kwotę kredytu w wysokości 200.000,00 zł który był przeznaczony na: - potrzeby konsumpcyjne kredytobiorcy w wysokości - 41.358,00 zł, - spłatę zobowiązań kredytowych kredytobiorcy z tytułu dwóch umów: - umowy kredytu Kredyt niecelowy oraz kredyt studencki nr (...) na rachunek prowadzony w (...) Bank SA w kwocie 31.051.00 zł, - umowy kredytu Kredyt niecelowy oraz studencki nr (...) w kwocie 113. 591,00 zł.

Pozwany zobowiązał się do spłaty udzielonego kredytu wraz z należnymi opłatami, prowizjami i odsetkami umownymi w 120 ratach kapitałowo-odsetkowych, płatnych 15 dnia każdego miesiąc.

Oprocentowanie kredytu było liczone wg zmiennej stopy, stanowiącej sumę stawki WIBOR 3M i marży w wysokości 8,29 punktów procentowych, stałej w trakcie trwania umowy. Oprocentowanie to w dniu zawarcia umowy wynosiło 10 % w stosunku rocznym.

Rozwiązanie umowy zostało uregulowane w § 9 umowy kredytowej.

Rozwiązania umowy mogła dokonać każda ze stron przy zachowaniu 30 -dniowego terminu wypowiedzenia bądź w każdym czasie za porozumieniem stron.

Bank miał prawo wypowiedzieć umowę w przypadku między innymi: - rażącego naruszenia postanowień umowy lub regulaminu udzielania kredytów dla osób fizycznych przez kredytobiorcę, - pogorszenie zdolności kredytowej kredytobiorcy, - stwierdzenia przez bank zagrożenia w spłacie kredytu.

W przypadku jeżeli kredytobiorca opóźnia się ze spłatą zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu, Bank wzywa kredytobiorcę do dokonania spłaty zaległości w terminie l4 dni roboczych od daty otrzymania wezwania, a jeżeli należności nie zostaną uregulowane w całości w wyznaczonym terminie, jak również w sytuacji, w której złożony przez kredytobiorcę wniosek o restrukturyzację zadłużenia zostanie odrzucony, Bank ma prawo wypowiedzieć umowę kredytu. Od następnego dnia po upływie okresu wypowiedzenia całe zobowiązanie z tytułu udzielonego kredytu stawało się wymagalne i traktowane było jako zadłużenie przeterminowane ( § 9 pkt 1, 2 i 3)

(dowód: umowa– k.61-64, zeznania pozwanego –k. 116 verte-117)

Pozwany w okresie od dnia 12 września 2016 roku do dnia 31 maja 2019 roku dokonał spłaty rat kredytowych łącznej kwocie 82.157,68 zł, przy czym w listopadzie 2018 r. i w styczniu 2019 r. pozwany nie uiścił raty kredytowej.

Ostatniej wpłaty pozwany dokonał w dniu 31 maja 2019 roku.

(dowód: zeznania pozwanego –k. 116 verte-11, dowody zapłaty -k.13-44, historia rachunku -k. 89-110)

Pismem z dnia 21 stycznia 2019 r. powodowy Bank poinformował pozwanego o zaległości w spłacie kredytu i wezwał pozwanego do uiszczenia kwoty 5.310,42 zł.

(dowód: wezwanie do zapłaty – k. 82)

Kolejnym pismem z dnia 15 lutego 2019 r. powodowy Bank wezwał pozwanego do zapłaty w terminie 7 dni kwoty 5.333,92 zł, informując, że nieregulowanie zadłużenia może skutkować wypowiedzeniem umowy. Pismo to pozwany otrzymał w dniu 25 lutego 2019 r.

(dowód: pismo – k. 83, wydruk ze strony internetowej – k. 84)

Pismem z dnia 10 czerwca 2019 r. pozwany został wezwany do dokonania w terminie 14 dni roboczych spłaty zadłużenia w kwocie 5.347,49 zł. W piśmie poinformowano pozwanego, że może złożyć w tym terminie wniosek o restrukturyzację zadłużenia oraz że w przypadku nieuiszczenia zadłużenia i nie złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia umowa kredytu zostanie mu wypowiedziana. Pismo to pozwany otrzymał w dniu 12 czerwca 2019 r.

(dowód: pismo – k. 85, wydruk ze strony internetowej – k. 86)

Strona powodowa pismem z dnia 15 lipca 2019 r. wypowiedziała umowę kredytu z powodu niedotrzymania warunków umowy i nieuregulowania zaległości w terminie. Na dzień wypowiedzenia umowy zadłużenie pozwanego wynosiło 8.042,96 zł.

(dowód: wypowiedzenie umowy - k.88 wraz z potwierdzeniem odbioru -k.87)

W dniu 4 września 2019 r. powodowy Bank wystawił wyciąg z własnych ksiąg rachunkowych stwierdzający wymagalne zadłużenie pozwanego z tytułu umowy kredytu nr (...) z dnia 11.08.2016 r. w kwocie 174.004,35 zł, na którą składają się: - niespłacony kapitał w kwocie: 165.742,15 zł, - odsetki umowne w kwocie 6.770,76 zł, - odsetki umowne za opóźnienie w kwocie 1.491,44 zł.

(dowód: wyciąg z ksiąg bankowych – k. 58, historia rachunku –k.895-110)

Pozwany D. P. ma 45 lat, jest zatrudniony w Elektrowni (...) jako obchodowy urządzeń elektrycznych, z wynagrodzeniem 4000 zł netto, pozostaje w związku małżeńskim. Żona pozwanego ma 43 lata, pracuje jako pomoc nauczyciela z wynagrodzeniem 1800 zł netto. W październiku 2017 r. został u niej wykryty nowotwór szyjki macicy, leczenie trwało pół roku, po czym żona pozwanego wróciła do pracy zawodowej.

Małżonkowie mają dwoje córki. Starsza córka ma 24 lata, studiuje we W. i pracuje dorywczo. Pozwany przekazuje córce miesięcznie ok. 1200 zł na utrzymanie. Młodsza córka ma 9 lat, jest uczennica III klasy szkoły podstawowej.

Pozwany ma zadłużenie także w innych bankach i parabankach na łączna kwotę ok. 500.000 zł. Wobec pozwanego i jego żony toczą się liczne postępowania sądowe związane z brakiem spłaty zobowiązań finansowych. Spłaca jedynie zadłużenie zaciągnięte w firmie kredytowej, które zostało mu rozłożone na raty w kwocie po 700 zł miesięcznie.

Pozwany mieszka wraz z żoną i dzieckiem w domu po zmarłych teściach, który w ½ części stanowi własność pozwanego i jego żony. Koszty utrzymania domu wynoszą ok. 1000 zł, opłata za telefony i internet ok.200 zł, wydatek na zakup żywności powód określa na 500 zł miesięcznie, ponosi koszty utrzymania samochodu.

Pozwany przestał spłać kredyt z uwagi na spiralę zadłużenia, w jaką popadł.

(dowód: zeznania pozwanego -k.116verte-117, oświadczenie majątkowe -k.45-490

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo zasługuje na uwzględnienie.

W myśl art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (tekst jednolity – Dz.U. z 2019 r., poz. 2357) przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Jak wynika z dowodów przedstawionych przez stronę powodową i co zostało przyznane przez pozwanego, pozwany nie wywiązał się z obowiązku terminowej spłaty swego zobowiązania, co skutkowało wypowiedzeniem umowy. Jednocześnie powodowy bank złożonymi do akt sprawy dokumentami wykazał, że wypowiadając pozwanemu umowę kredytu dopełnił wszystkich wymaganych ustawą wymogów związanych z wypowiedzeniem umowy.

W świetle takich dokumentów jak umowa kredytu, wypowiedzenie umowy kredytu, wyciąg z ksiąg rachunkowych i szczegółowego rozliczenia kredytu wysokość zobowiązania pozwanego nie budzi wątpliwości i nie była kwestionowana przez pozwanego.

Wprawdzie wyciąg z ksiąg banku wobec uchylenia art. 95 k.c. prawa bankowego będącego następstwem wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 marca 2011 r., P 7/09 nie ma wprawdzie mocy dokumentu urzędowego w postępowaniu cywilnym (art. 95 ust. 1 a) ustawy Prawo Bankowe), nie mniej kwalifikacja taka nie pozbawia tego dokumentu mocy dowodowej i wiarygodności. Ma on moc dowodową dokumentu prywatnego, którego wprawdzie nie dotyczy domniemanie z art. 245 k.p.c., jednakże zgodnie z utrwalonym orzecznictwem dowód z dokumentu prywatnego może być podstawą ustaleń faktycznych, jest samodzielnym środkiem dowodowym, którego moc sąd ocenia według zasad określonych w art. 233 § 1 k.p.c. , to jest podlega on ocenie sądu na podstawie wszechstronnego rozważenia całego materiału dowodowego (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 27 lipca 2010 r., II CSK 119/10, LEX nr 603161, z dnia 13 grudnia 2013 r. ,III CSK 66/13, LEX nr1463871,, z dnia 12 września 2014 r., I CSK 634/13, LEX nr 1504324).

Zatem w świetle wskazanych wyżej dowodów zaoferowanych przez stronę powodową uznać trzeba za udowodnione, że w dacie wystawienia wyciągu z ksiąg rachunkowych dług pozwanego wynosił kwotę tam wskazaną i dochodzoną pozwem.

Mając na uwadze przedstawione wyżej zachodziły podstawy do udzielenia ochrony prawnej powodowi poprzez uwzględnienie powództwa.

Podstawą orzeczenia o odsetkach był przepis art. 481 k.c.

Pozwany ostatecznie ograniczył swe stanowisko procesowe do żądania rozłożenia zadłużenia na raty, co obligowało Sąd do rozważania, czy zostały spełnione przesłanki z art. 320 k.p.c. Przepis ten pozwala na rozłożenie w wyroku na raty zasądzonego świadczenia, a przesłanką takiej ingerencji Sądu w stosunek obligacyjny jest występowanie w sprawie szczególnych okoliczności, wskazujących na to, że spełnienie przez dłużnika świadczenia jednorazowo nie jest możliwe i kiedy natychmiastowe wykonanie wyroku byłoby rażąco sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. W zasadzie chodzi o okoliczności dotyczące pozwanego dłużnika, jego sytuację osobistą, majątkową, finansową, rodzinną, które powodują, że nierealne jest spełnienie przez niego od razu i w pełnej wysokości zasądzonego świadczenia. Rozważając rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty, sąd orzekający nie może jednak nie brać pod rozwagę także sytuacji wierzyciela, ponieważ sąd nie powinien działać z jego pokrzywdzeniem.

W orzecznictwie podkreśla się, że wykazanie przesłanek zastosowania art. 320 k.p.c. ciąży na stronie, która chce skorzystać z możliwości rozłożenia świadczenia na raty. Zastosowanie art. 320 k.p.c. wykracza poza normalny zakres rozstrzygnięcia i wymaga zazwyczaj udowodnienia okoliczności niekoniecznych do rozstrzygnięcia o samym dochodzonym roszczeniu (postanowienie Sądu Najwyższego z 22.03.2018, V CSK 503/17).

Nie budzi wątpliwości, że sytuacja majątkowa pozwanego jest trudna i nierealne jest spełnienie przez niego od razu i w pełnej wysokości zasądzonego świadczenia, jednak fakt ten nie jest wystarczający do rozłożenia świadczenia na raty. Uwzględnienie bowiem jednocześnie słusznego interesu wierzyciela wymaga, aby na chwilę orzekania zostało przynajmniej uwiarygodnione w wysokim stopniu, że dłużnik (oceniając rzecz rozsądnie) będzie w stanie spełnić świadczenie w ratach, których liczbę, wysokość i terminy płatności ustali Sąd w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 10 czerwca 2020 r. I ACa 171/20).

Stąd zachodzi konieczność wykazania przez dłużnika, że realnie będzie dysponować środkami, które mimo trudności, umożliwią wykonanie zmodyfikowanego obowiązku w sposób odczuwalny ekonomicznie przez wierzyciela. W przeciwnym razie, jeżeli okoliczności sprawy nie wskazują na istnienie po stronie dłużnika woli dobrowolnej spłaty zadłużenia, a jedynie na chęć odłożenia w czasie konieczności wykonania zobowiązania, omawiana norma prawna nie będzie miała zastosowania.

Biorąc pod uwagę wysokość dochodów pozwanego i jego żony (łącznie 5.800 zł), posiadanie na utrzymaniu dwóch córek oraz ponoszone przez pozwanego koszty nie można uznać, że pozwany będzie realnie dysponował środkami pozwalającymi na spłatę zadłużenia w ratach po 1.000 zł. O tym, że po stronie pozwanego nie ma woli dobrowolnej spłaty zadłużenia, a jedynie zmierza on do odłożenia w czasie wykonania swego zobowiązania świadczy również fakt, że pozwany od daty zaprzestania spłaty kredytu (tj. od maja 2019 r.) nie podjął jakiejkolwiek aktywności w ratalnej spłacie zadłużenia. Przeciwko rozłożeniu zadłużenia na raty przemawia także wysokość łącznych długów, jakie pozwany posiada wobec banków i instytucji parabankowych, co czyni nierealnym wywiązywanie się przez pozwanego z ratalnej spłaty zobowiązania.

Podstawą rozstrzygnięcia o kosztach procesu był przepis art. 102 k.p.c. Sąd zasądził na rzecz strony powodowej z tytułu zwrotu kosztów procesu kwotę 10.517 zł, na które składa się opłata sądowa od pozwu w kwocie 8.700 zł, wydatek na opłatę skarbową od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł oraz kwota 1.800 zł z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego stanowiąca 1/3 wysokości tych kosztów określonych w § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. poz. 1800 ze zm.). Sąd zdecydował o zasądzeniu kosztów zastępstwa procesowego w niepełnej wysokości z uwagi na trudną sytuację majątkową i życiową pozwanego.

Sędzia SO Ewa Tomczyk