Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 września 2020 r.

Sąd Rejonowy w Szczytnie III Wydział Rodzinny i Nieletnich

w składzie następującym:

Przewodniczący sędzia Anna Podubińska

Ławnicy Zofia Fila, Grażyna Dzbeńska

Protokolant p.o. sek. sąd. Paulina Byczyńska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 23 września 2020 r. w S.

sprawy z powództwa G. A.

przeciwko małoletniej N. A. reprezentowanej przez kuratora M. S., M. A. i E. A.

o rozwiązanie przysposobienia

I.  rozwiązuje pełne przysposobienie małoletniej N. A., ur. (...) w I. oraz M. A. urodzonego (...) w I. przez G. A. orzeczone postanowieniem Sądu Rejonowego w Iławie z dnia 25 listopada 2009 r. w sprawie I. N. 203/09,

II.  utrzymuje obowiązek alimentacyjny powoda G. A. w stosunku do małoletniej pozwanej N. A. ustalony wyrokiem Sądu Okręgowego w Elblągu z dnia 19 listopada 2015 roku w sprawie VC 345/15 na kwotę 500 ( pięćset ) złotych miesięcznie

III.  uchyla obowiązek alimentacyjny powoda G. A. w stosunku do pozwanego M. A. ustalony wyrokiem Sądu Okręgowego w Elblągu z dnia 19 listopada 2015 roku w sprawie VC 345/15 na kwotę 500 ( pięćset ) złotych miesięcznie z dniem 29 września 2020 roku

IV.  w pozostałej części powództwo oddala

V.  przyznaje kuratorowi M. S. z sum budżetowych Sądu Rejonowego w Szczytnie wynagrodzenie w kwocie 192 złotych i zwrot podatku VAT w kwocie 44,16 złotych,

VI.  odstępuje od obciążania powoda kosztami sądowymi za I instancję ponad koszty już uiszczone,

VII.  koszty procesu między stronami wzajemnie znosi

III RC 6/20

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 8 stycznia 2018 r. wniesionym do Sądu Rejonowego w Iławie powód G. A. wniósł o rozwiązanie orzeczonego postanowieniem Sądu Rejonowego w Iławie III Wydział Rodzinny i Nieletnich z dnia 25 listopada 2009 r., sygn. akt III Nsm 203/09. przysposobienia małoletnich (w dacie wniesienia pozwu ) pozwanych N. A. i M. A.. W toku postępowania dodatkowo wniósł o uchylenie orzeczonych na rzecz małoletnich alimentów.

Prokurator Prokuratury Rejonowej w Iławie, który zgłosił swój udział w postępowaniu (k. 34), nie zajął stanowiska w sprawie.

Pozwana E. A. wniosła o oddalenie powództwa wskazując, że to powód zaprzestał utrzymywać kontakty z małoletnimi po ich rozstaniu, N. traktuje powoda jak ojca, przez długi czas wręcz spała z telefonem, który podarował jej powód oczekując na telefon od niego, korzystała z pomocy psychologa po zerwaniu kontaktu przez powoda. Natomiast syna powód zaczął źle traktować jakiś rok przed rozwodem, wyzywał go. Wskazała, że powód wniósł o rozwiązanie przysposobienia wyłącznie po to, by nie płacić alimentów, sam zaprzestał łożyć na utrzymanie dzieci, mimo że ona się ich domagała. Podała też, że dzieci używają nazwiska powoda, są z tym nazwiskiem związane.

Kurator małoletnich pozwanych początkowo wniósł o oddalenie powództwa w całości. W toku postępowania reprezentując już wyłącznie małoletnią N. A. pozostawił kwestię orzeczenia co do rozwiązania przysposobienia do uznania sądu, natomiast wniósł o pozostawienie w mocy obowiązku alimentacyjnego powoda wobec małoletniej pozwanej.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

M. A. urodzony dnia (...) w I. oraz N. A. urodzona (...) w I. są dziećmi E. A. i M. K. (1) pochodzącymi z ich nieformalnego związku. Wymienieni rozstali się w 2007 roku, ojciec biologiczny pozwanych nie utrzymywał z nimi po tym okresie już żadnych kontaktów.

Matka małoletnich N. i M. poznali się z powodem pod koniec 2006 toku, nawiązała bliższą relację z powodem w roku 2007 gdy N. miała około póltora roku, a M. był w wieku około 6 lat. Początkowo mieszkali u rodziny E. A..

W dniu 23 marca 2008 roku przed kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego w S. E. A. i G. A. zawarli związek małżeński, a niedługo potem zamieszkali odrębnie w wynajętym mieszkaniu.

(k. 5 akt o sygn. akt III Nsm 203/09 akt SR w Iławie- odpis skrócony aktu małżeństwa)

Ojciec biologiczny małoletnich M. K. (1) został pozbawiony władzy rodzicielskiej w stosunku do obojga małoletnich na skutek wniosku ich matki w dniu 27 kwietnia 2009 roku postanowieniem Sądu Rejonowego w Iławie w sprawie I. N. 81/09.

Po wydaniu powyższego orzeczenia w dniu 18 czerwca 2009 r. G. A. wystąpił do Sądu o orzeczenie pełnego przysposobienia małoletnich M. i N.. Postanowieniem Sądu Rejonowego w Iławie z dnia 25 listopada 2009 r. orzeczono pełne przysposobienie małoletniego M. K. (2) urodzonego dnia (...) w I., dla którego sporządzono akt urodzenia w Urzędzie Stanu Cywilnego w I. za nr aktu 372/2001 oraz N. A. urodzonej (...) w I., dla której sporządzono akt urodzenia w Urzędzie Stanu Cywilnego w I. za nr aktu 706/2005 przez męża matki G. A. urodzonego w dniu (...) w S. i nakazał sporządzenie nowych aktów urodzenia dla małoletnich w trybie art. 49 ust. 1 ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego.

(k. 47 akt o sygn. akt III Nsm 203/09).

Tak w okresie przed zawarciem małżenstwa, jak w trakcie jego trwania G. A. pracował na stałe za granicą, na terenie Holandii, do domu przyjeżdżal na kilka tygodni co kilka tygodni.

Relacje pomiędzy małoletnią N. i powodem były bardzo dobre, nawiązała się między nimi więź, małoletnia nie znała swojego biologicznego ojca i powoda traktowała jak jedynego ojca w swoim zyciu. Tęskniła za nim, gdy wyjeżdżał i przebywał poza domem. Natomiast relacje między powodem i małoletnim M. początkowo dobre, w miarę dorastania M. były gorsze, powód był wobec syna bardzo krytyczny, wytykał mu tuszę, niewypełnianie obowiązków domowych i szkolnych, natomiast małoletni nie zaakceptował jego roli, jako ojca.

Od 2013 roku relacje między G. A. i E. A. zaczęły się psuć i ostatecznie we wrześniu 2014 roku rozstali się. Wówczas też zaprzestał on kontaktów z M. A., sporadycznie utrzymywał kontakty telefonicznie z małoletnia N..

Nie przekazywał żadnych środków na utrzymanie małoletnich, sporadycznie przekazywał pojedyńcze kwoty z okazji np. świąt. Ostatecznie matka małoletnich wystąpiła o zasądzenie alimentów do sądu i zasądzone alimenty powód płacił.

W marcu 2015 roku E. A. złożyła pozew o rozwód jej związku małżeńskiego z G. A. i wyrokiem z dnia 19 listopada 2015 r. wydanym w sprawie o sygn. akt V C 345/15 Sąd Okręgowy w Elblągu rozwiązał przez rozwód związek małżeński E. A. i G. A. z winy obu stron. W wydanym wyroku Sąd Okręgowy w Elblągu wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnimi M. A. i N. A. powierzył obojgu rodzicom i ustalił, że miejscem zamieszkania małoletniego będzie każdorazowe miejsce zamieszkania matki dziecka oraz ustalił obowiązek alimentacyjny G. A. wobec małoletnich zasądzając na ich rzecz kwoty po 500 złotych miesięcznie. Pozwani M. i małoletnia N. identyfikują się z nazwiskiem powoda.

Matka małoletnich jeszcze w czasie trwania związku małżeńskiego z powodem wyprowadziła się wraz z małoletnimi pozwanymi do Irlandii. Tam związała się z nowym partnerem, z którym zaszła w ciążę, zamieszkali razem z dziećmi. W czasie orzekania rozwodu między powodem i pozwaną, planowali tuż po nim zawrzeć związek małżeński.

Obecnie E. A. z nowym partnerem ma już dwoje dzieci, mieszkają nadal w Irlandii wraz z M. A. i małoletnią N.. S. sytuacja materialna rodziny nie jest znana. Utrzymują się z wynagrodzenia za pracę partnera matki pozwanych. E. A. okresowo podejmuje doraźne zatrudnienia, głównie zajmuje się prowadzeniem domu i wychowaniem dzieci.

Tak M., jak N. nie pracują, uczą się. Pozostają na utrzymaniu matki oraz jej partnera. - bezsporne.

Obecnie nie odczuwają z powodem żadnej więzi, M. traktuje go jako osobę obcą dla siebie, nie odczuwa żadnej potrzeby odnowienia tej więzi. N., która była związana z powodem w chwili rozstania, z uwagi na uczucie porzucenia jej po rozstaniu rodziców, uczucie zawodu wobec powoda także nie odczuwa potrzeby odnawiania więzi z powodem, a więź wcześniej istniejąca ustała.

Oboje pozwani są związani z matką, sobą wzajemnie, siostrami przyrodnimi z kolejnego związku matki, a także jej partnerem. Swoje centrum życiowe wiążą z obecnym miejscem zamieszkania.

/ opinia (...) K 79-89 /

Powód G. A. ma 47 lat, posiada wykształcenie zawodowe. Od wielu lat podejmował zatrudnienie za granicą, obecnie od 3 lat osiedlił się w Niemczech, tam mieszka, pracuje, nie zamierza wracać do Polski. Podejmuje zatrudnienie na budowach w charakterze pomocnika montera instalacji sanitarnych, pracuje cały czas, poza kilkudniowymi przerwami w trakcie zmiany pracodawcy. Wynajmuje mieszkanie. Zarabia około 1800 euro na rękę oraz otrzymuje zwrot kosztów dojazdów do pracy. Spłaca 3 kredyty zaciągnięte na samochód oraz prowadzenie spraw sądowych w Polsce.

W 2017 roku zaprzestał płacenia alimentów na rzecz powodów.

/ zeznania powoda w charakterze strony oraz przedłożone przez niego dokumenty dot. sytuacji majątkowej / .

Wskutek zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa złożonego przez pełnomocnika E. A., po przeprowadzonym postępowaniu Sąd Rejonowy w Szczytnie wyrokiem z dnia 21 maja 2020 roku w sprawie II K 78/20 powód G. A. został skazany za to, że w okresie od 19 września 2017 roku do dnia 7 października 2019 roku uchylał się od ciążącego na nim obowiązku łożenia świadczeń alimentacyjnych na utrzymanie M. i N. A..

W toku postępowania, zeznając jako pokrzywdzony, M. A. wskazał, że po osiągnięciu pełnoletniości nie zamierza występować wobec powoda o dalsze alimenty.

( k 25-26 akt II K 78/20 )

Powołany powyżej stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o wymienione dokumenty, które nie budziły wątpliwości co do ich autentyczności, w tym dokumenty zebrane w innych postępowaniach, protokoły przesłuchania stron w tych aktach, czy wywiadach kuratorskich.

Uwzględniono w części zeznania powoda w charakterze strony oraz Sąd miał na uwadze informacje przekazane przez E. A. podczas przesłuchania informacyjnego.

Sąd zważył, co następuje:

Wskazać należy, iż na podstawie art. 125 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, z ważnych powodów zarówno przysposobiony, jak i przysposabiający mogą żądać rozwiązania stosunku przysposobienia przez sąd. Rozwiązanie stosunku przysposobienia nie jest dopuszczalne, jeżeli wskutek niego miałoby ucierpieć dobro małoletniego dziecka. Orzekając rozwiązanie stosunku przysposobienia, sąd może, stosownie do okoliczności, utrzymać w mocy wynikające z niego obowiązki alimentacyjne.

W oparciu o przytoczony powyżej przepis można sformułować dwie przesłanki rozwiązania przysposobienia: istnienie ważnych powodów i dobro dziecka.

Powództwo o rozwiązanie przysposobienia w niniejszej sprawie należało uwzględnić jako niesprzeczne z dobrem małoletniej N. A., a zachodzą ważne powody do rozwiązania przysposobienia po stronie przysposabiającego i przysposobionych, w tym obecnie pełnoletniego M. A..

Za "ważne powody" uznaje się w judykaturze tego rodzaju okoliczności, które w świetle zasad współżycia społecznego usprawiedliwiają wystąpienie z żądaniem rozwiązania stosunku przysposobienia. Jednocześnie, sąd stwierdzając wystąpienie ważnych przyczyn uzasadniających rozwiązanie przysposobienia, powinien uwzględnić całokształt stosunków między przysposabiającym, a przysposobionym i ich kształtowanie się w całym okresie trwania, nie zaś pojedyncze fakty, zdarzenia i okoliczności i mieć na uwadze, że przysposobienie, jako zdarzenie powodujące powstanie takiego stosunku, jaki istnieje między rodzicami i dziećmi, powinno być węzłem dozgonnym i że tylko szczególnie ważne przyczyny mogą prowadzić do jego rozwiązania. Nie może być premiowany w sprawie o rozwiązanie przysposobienia powód, który świadomie zerwał kontakt z przysposobionym dzieckiem, podczas gdy małoletnie dziecko odczuwa potrzebę utrzymania z nim kontaktów.

O ile wobec tej powyższej tezy można byłoby uznać, że żądanie powoda, w szczególności wobec małoletniej N., nie zasługuje na uwzględnienie, bowiem w ocenie Sądu niewątpliwym jest, że to powód ponosi odpowiedzialność za zerwanie kontaktów, które to działanie małoletnia N. bardzo przeżyła, to trzeba mieć na względzie także to, że rozstrzygnięcie o rozwiązaniu przysposobienia zależy przede wszystkim od tego, czy zawiązana przysposobieniem więź między podmiotami tego stosunku nadal istnieje, czy też wygasła całkowicie i nieodwracalnie, w którym to dopiero wypadku - o ile nastąpiło to z ważnych powodów i o ile wzgląd na dobro małoletniego dziecka nie stoi temu na przeszkodzie - przysposobienie może być rozwiązane.

Więź zawiązana przysposobieniem między powodem G. A., a małoletnimi M. i N. wygasła. Tak już na długi okres przed formalnym rozwiązaniem w dniu 25 listopada 2015 r. przez rozwód związku małżeńskiego zawartego z matką dzieci, jak i po orzeczonym rozwodzie powód nie bierze aktywnego udziału w życiu małoletnich dzieci swojej byłej żony, nie kontaktuje się obecnie już od ponad 6 lat z M. i prawie tak samo długo z małoletnią N., do której jedynie kilkakrotnie zadzwonił krótko po swojej wyprowadzce od rodziny. Także dzieci nie kontaktują się również z G. A.. N. bezpośrednio po rozstaniu matki z powodem tęskniła za nim, oczekiwała telefonów, przeżywała odtrącenie, to po pewnym czasie wyciszyła się, ma żal, ale nie oczekuje już kontaktu ani zainicjowanego przez powoda, ani sama nie zamierza go inicjować. Już przed wydaniem wyroku rozwodowego rola powoda w życiu małoletnich polega zasadniczo na uiszczaniu alimentów, które zostały ustalone najpierw w wyroku Sądu Rejonowego w Iławie, potem w wyroku rozwodowym, a od 3 lat powód nie wypełnia także tego obowiązku.

W tej sytuacji zdaniem Sądu Rejonowego zachodzą ważne powody do rozwiązania przysposobienia: to jest brak więzi emocjonalnej małoletniej N. i M. z ojcem adopcyjnym, rozpad związku małżeńskiego E. A. i G. A..

W związku z czym w pkt I wyroku tut. Sąd orzekł rozwiązanie stosunku przysposobienia pełnego.

M. oraz małoletnia N. od 2009 roku noszą nazwisko powoda, z którym się identyfikują, N., która w chwili wejścia powoda do ich rodziny miała niespełna 1,5 roku, nosi nazwisko powoda od wczesnego wieku dziecięcego, oboje pozwani noszą nazwisko powoda od kilkunastu lat obecnie, nazwisko to zachowała ich matka, w związku z czym Sąd uznał, że rozwiązanie przysposobienia nie powinno pociągać za sobą konieczności zmiany ich nazwiska. Dlatego też ustalono, że małoletnia N. i M. będą nosić nadal nazwisko powoda, które otrzymali w wyniku przysposobienia.

Zasadnicza sporna kwestia, która zaistniała w tej sprawie, to okoliczność, czy powód po rozwiązaniu przysposobienia winien zostać obciążony alimentami na rzecz pozwanych.

Sąd uznał, że nie ma podstaw do utrzymania takiego obowiązku alimentacyjnego w stosunku do M. A.- przede wszystkim z uwagi na postawę samego pozwanego. W pierwszej kolejności wskazać trzeba, że nie został nigdy zgłoszony- w imieniu tego pozwanego- wniosek, by powoda nadal obciążać kosztami utrzymania M.. Ponadto pozwany w toku postępowania osiągnął pełnoletniość i oczywistym jest, że obecnie sam może zająć stanowisko w tej kwestii. Wprawdzie nie uczestniczył aktywnie w tym postępowaniu, to na okoliczność alimentów był przesłuchiwany w postępowaniu karnym i tam jednoznacznie oświadczył, że nie zamierza dochodzić alimentów od powoda. Wobec powyższego alimenty te uchylono z datą orzeczenia.

Natomiast inaczej sytuacja przedstawia się w odniesieniu do małoletniej N.. Nie ma wątpliwości, że małoletnia nie może obecnie samodzielnie się utrzymać, a z uwagi na wiek i proces edukacji nie będzie miała takiej możliwości przez wiele lat. Matka małoletniej z uwagi na dwoje młodszych kilkuletnich dzieci, nie może podejmować stałego zatrudnienia, jedynie niekiedy zatrudnia się dorywczo. Jej partner nie ma obowiązku prawnego utrzymywania małoletniej pozwanej. Wobec powyższego sąd uznał, że powód winien nadal przyczyniać się do utrzymania małoletniej, aby zapewnić jej minimum bezpieczeństwa finansowego i stabilizacji. Sąd w tym przypadku miał też na uwadze fakt podniesiony wyżej, mianowicie, że to powód ponosi całkowitą odpowiedzialność za rozpad więzi z pozwanymi. Nie do przyjęcia są jego twierdzenia, że to małoletnia N., 9 letnie dziecko w chwili rozstania powoda z jej matką, winna była dbać o podtrzymanie więzi z wyprowadzającym się z domu ojcem. W tej sytuacji zwolnienie powoda także z obowiązku utrzymywania małoletniej byłoby premiowaniem nagannych zachowań.

Sąd w tej części wobec tego powództwo oddalił.

W niniejszej sprawie małoletnia pozwana N. A. reprezentowana była przez kuratora w osobie adw. M. S. ustanowionego postanowieniem Sądu Rejonowego w Iławie. Kurator małoletniej wniósł o przyznanie mu wynagrodzenia z tytułu pełnienia funkcji kuratora, wskazując, iż wynagrodzenie nie zostało uiszczone w całości ani w części. Wobec powyższego Sąd przyznał wynagrodzenie adwokatowi za reprezentowanie w postępowaniu małoletniej N. A. w kwocie 236,16 złotych (wraz z podatkiem VAT), ustalonej na podstawie Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 9 marca 2018 r. w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej (Dz. U. z 2018 r. poz. 536).

Z uwagi na aktualną sytuację finansową powoda, konieczność uiszczenia przez niego zaległych alimentów za okres 3 lat, spłaty grzywny w postępowaniu karnym, spłaty kredytów, które aktualnie ma zaciągnięte, jak i dość wysokie koszty utrzymania w związku z mieszkaniem w Niemczech, Sąd uznał, że poniesienie przez niego kosztów sądowych ponad już uiszczone byłoby nadmiernie uciążliwe bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla powoda.

Zwolniono go zatem od pozostałych kosztów sądowych.