Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 30 maja 2019r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, Sąd Gospodarczy, XXIII Wydział Gospodarczy Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu 30 maja 2019r. w Warszawie na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) W.

przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w W.

o zapłatę

na skutek zażalenia powoda

na postanowienie Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy w Warszawie

z dnia 8 listopada 2018r., sygn. akt XVII GNc 1845/17

postanawia

uchylić zaskarżone postanowienie w całości i przekazać sprawę Sądowi Rejonowemu dla
(...) W. w W. do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zażaleniowego.

SSO Paweł Kieta SSO Monika Skalska SSO Wiktor Piber

Sygn. akt XXIII Gz 414/19

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 8 listopada 2018 r. Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy oddalił wniosek powoda o podjęcie zawieszonego postępowania i umorzył postępowanie w sprawie. W uzasadnieniu Sąd Rejonowy podniósł, że co prawda powód złożył w ostatnim dniu rocznego terminu z art. 182 § 1 k.p.c. wniosek o podjęcie postępowania, ale na tamtą chwilę nie miał on żadnych podstaw. Powód w przeciągu roku od daty postanowienia o zawieszeniu postępowania nie podjął żadnych skutecznych działań celem uzupełnienia braków w składzie zarządu pozwanej spółki, a jego wniosek do Sądu Rejestrowego o ustanowienie kuratora w trybie art. 42 k.c. został oddalony. Sąd Rejonowy powołując się na bogate orzecznictwo wskazał, że bieg terminu, o którym mowa w art. 182 § 1 zd. 1 k.p.c., przerywa jedynie taki wniosek, który jest należycie umotywowany i faktycznie zasługuje na uwzględnienie. Mając zatem na uwadze, iż na podstawie art. 177 § 1 pkt 6 k.p.c. postępowanie zostało prawomocnie zawieszone, a od daty postanowienia o zawieszeniu postępowania upłynął rok, a przed jego upływem powód nie wniósł skutecznie o jego podjęcie, zaistniały przesłanki przewidziane w art. 182 § 1 zd. 1 k.p.c. do umorzenia postępowania.

Zażaleniem z dnia 3 grudnia 2018 r. powód zaskarżył w całości postanowienie z dnia 8 listopada 2018 r. zarzucając naruszenie:

a)  art. 182 §1 zd.1 k.p.c. w zw. z art. 177 §1 pkt.6 poprzez ich zastosowanie;

b)  art. 174 §1 pkt.2 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie.

W oparciu o powyższe zarzuty, skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia w całości i podjęcie zawieszonego postępowania oraz o wyznaczenie dla pozwanej spółki kuratora w oparciu o art. 69 § 1 k.p.c.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie zasługiwało na uwzględnienie, zaś zaskarżone orzeczenie podlegało uchyleniu jako przedwczesne i oparte na wadliwej podstawie prawnej.

Jak wskazuje się w doktrynie, art. 182 §1 k.p.c. przewiduje umorzenie zawieszonego postępowania, które nie zostało podjęte w określonym czasie, a które zostało zawieszone na zgodny wniosek stron (art. 178 k.p.c.), na wniosek spadkobiercy (art. 176 k.p.c.) oraz z powodu bezczynności stron (art. 177 § 1 pkt 5 i 6 k.p.c.), jak również z powodu utraty zdolności sądowej przez stronę. Umorzenie zawieszonego postępowania może nastąpić wyłącznie w wypadkach określonych w ustawie (por. także art. 182 ¹, 428 § 2, art. 440 § 2, art. 450 § 2 i art. 479 ¹ k.p.c.). W pozostałych wypadkach stan zawieszenia postępowania utrzymywany jest do czasu ustania przyczyny zawieszenia (E. Marszałkowska-Krześ, Komentarz do art. 182 k.p.c., (w:) Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz red. prof. dr hab. Elwira Marszałkowska-Krześ, Legalis). Umorzenie postępowania powinno nastąpić zatem jedynie w wypadkach szczegółowo określonych w art. 182 § 1 zd. 1 k.p.c. Ponadto zawieszając postępowanie, sąd daje stronom możliwość usunięcia tych przeszkód, nie limitując ich jednocześnie czasem. (Laskowska-Hulisz, Komentarz do art. 174 k.p.c., (w:) K. Piasecki (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Tom I. Komentarz. Art. 1–366, Wyd. 7, Legalis).

Sąd Okręgowy wskazuje również, że zgodnie z ugruntowaną linią orzeczniczą, dopuszczalna jest następcza kontrola zasadności i właściwej, odpowiednio do konkretnej sytuacji procesowej podstawy zawieszenia postępowania (Uchwała SN z dnia 25 lutego 1985 r., sygn. akt III CZP 86/84). Innymi słowy, sąd nie jest związany podstawą prawną zawieszenia postępowania, wskazaną w postępowaniu lub wskazaną wadliwie lub wreszcie wskazaną ogólnie (np. art. 177 § 1 k.p.c.). SN w przywołanej uchwale wskazał, iż przyjmowanie w sposób mechaniczny następstw nieprawidłowego zawieszenia postępowania oznaczałoby kierowanie się niesłusznym formalizmem, prowadzącym w niektórych wypadkach w istocie do pozbawienia strony wymiaru sprawiedliwości. Podkreślenia wymaga również okoliczność, iż postanowienie Sądu Rejonowego z dnia 18 maja 2017 r. w przedmiocie zawieszenia postępowania nie zostało zaskarżone i jest prawomocne. Prawomocność postanowienia nie wyłącza jednak sama przez się dopuszczalności oceny zasadności zawieszenia postępowania. Prawomocność postanowienia, jako orzeczenia o charakterze czysto procesowym, nie obejmuje motywów - przesłanek zawieszenia postępowania (Uchw. SN z dnia 25 lutego 1985 r., sygn. akt III CZP 86/84).

Jak wynika z akt przedmiotowej sprawy, postanowieniem z dnia 29 marca 2017 r. powód został wezwany do uzupełnienia braków w składzie zarządu pozwanej spółki w terminie miesiąca. Powód nie podjął żadnych czynności w tym zakresie. Postanowieniem z dnia 18 maja 2017 r. postępowanie zostało zawieszone na podstawie art. 177 § 1 pkt 6 k.p.c. ze względu na niewykonanie przez powoda postanowienia z dnia 29 marca 2017 r. i niemożność nadania sprawie dalszego biegu. Przedmiotowe postanowienie nie zostało zaskarżone i jest prawomocne. W dniu 18 maja 2018 r. (data prezentaty) powód wniósł o podjęcie postępowania wskazując, iż złożył do Sądu Rejestrowego wniosek o ustanowienie dla pozwanej spółki kuratora w trybie art. 42 § 1 k.c. Do pisma została dołączona kopia wniosku złożonego do Sądu Rejestrowego. Z informacji udzielonej przez Sąd Rejestrowy w dniu 11 lipca 2018 r. wynikało, że na tamtą chwilę postępowanie w sprawie wniosku znajdowało się na etapie usuwania braków formalnych.

W piśmie złożonym w dniu 24 października 2018 r. powód poinformował Sąd Rejonowy, że jego wniosek o ustanowienie dla pozwanej spółki kuratora w trybie art. 42 k.c. został oddalony, wobec czego powód wnosi o ustanowienie kuratora dla pozwanej spółki w trybie art. 69 k.p.c.

Pismem z dnia 24 października 2018r. (k. 80) powód poinformował Sąd Rejonowy, że jego wniosek o ustanowienie dla pozwanej spółki kuratora w trybie art. 42 k.c. i złożył jednocześnie wniosek o wyznaczenie dla pozwanego kuratora w oparciu o art. 69 §1 k.p.c. Przedmiotowy wniosek nie został przez sąd rejonowy rozpoznany.

Z uwagi na fakt, iż brak było podstaw prawnych do zawieszenia postępowania
w niniejszej sprawie na podstawie art. 177 §1 pkt.6 k.p.c. postanowieniem z dnia 18 maja 2017r. (k. 69), albowiem prawidłową podstawę zawieszenia postępowania w sytuacji stwierdzenia braków w składzie organów pozwanej spółki stanowi art. 174 §1 pkt.2 k.p.c. Zgodnie zaś z art. 182 § 1 k.p.c. Sąd umarza postępowanie zawieszone na zgodny wniosek stron lub na wniosek spadkobiercy, jak również z przyczyn wskazanych w art. 177 § 1 pkt 5 i 6, jeżeli wniosek o podjęcie postępowania nie został zgłoszony w ciągu roku od daty postanowienia o zawieszeniu. W ocenie Sądu Okręgowego nie można uznać, że powyższe okoliczności ziściły się w niniejszej sprawie, albowiem prawidłową podstawą zawieszenia w niniejszej sprawie winien być art. art. 174 §1 pkt.2 k.p.c. zgodnie z którym sąd zawiesza postępowanie z urzędu jeżeli w składzie organów jednostki organizacyjnej będącej stroną zachodzą braki uniemożliwiające jej działanie, chyba że ustanowiono kuratora na podstawie art. 69 § 1 lub art. 42 § 1 Kodeksu cywilnego.

Na wstępie należało wskazać, iż zaskarżone orzeczenie Sądu Rejonowego zapadło pod rządami art. 69 k.p.c. po zmianie dokonanej ustawą z dnia 28 stycznia 2018 r. o zmianie ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018r. poz. 398), która w zakresie tego przepisu weszła w życie z dniem 15 marca 2018 r. które to przepisy jak słusznie wskazano w doktrynie (P. Feliga, Stanowisko prawne kuratora procesowego w świetle art. 69 KPC po nowelizacji dokonanej ZmKRSU18, Monitor Prawniczy 2018, nr 14, s. 746), wobec braku szczegółowych przepisów intertemporalnych dotyczących zmian w art. 69 k.p.c., normujących stosunek nowego brzmienia art. 69 k.p.c. do innych ustaw, takich jak k.c. i k.p.c. w brzmieniu obowiązującym przed 15.3.2018 r. i określających, jaka ustawa ma być stosowana do spraw wszczętych przed zmianami wprowadzonymi ustawą. Natomiast przyjęta przez ustawodawcę technika legislacyjna przy formułowaniu przepisów intertemporalnych prowadzi do wniosku, że regulacje międzyczasowe nie dają wyrazu zasadzie systemowi czynności postępowania albo zasadzie stadiów postępowania (por. art. 32 ZmKRSU18). W związku z tym w braku szczególnych uregulowań do zmian wprowadzonych do k.p.c. należy stosować zasadę związania przepisem przez sąd w dacie orzekania. Z zasady tej wynika, że art. 69 k.p.c. w nowym brzmieniu wszedł w życie z dniem określonym przez ustawodawcę i może być stosowany we wszystkich postępowaniach bez względu na moment ich wszczęcia. Dotyczy to również postępowań wszczętych przed 15.3.2018 r., co też miało miejsce w niniejszej sprawie, przedmiotowe postępowanie zostało wszczęte w dniu 20 marca 2017 r. Ostatecznie więc przy rozpoznawaniu zażalenia należy uwzględnić aktualne brzmienie art. 69 k.p.c.

Zgodnie z treścią znowelizowanego art. 69 §1 k.p.c. Sąd orzekający, na wniosek strony przeciwnej, ustanawia kuratora dla strony niemającej zdolności procesowej, która nie ma przedstawiciela ustawowego, dla strony będącej osobą prawną, gdy w jej organie zachodzą braki uniemożliwiające jej reprezentację, albo dla strony będącej jednostką organizacyjną, o której mowa w art. 64 § l ¹ , gdy brak jest osób uprawnionych do jej reprezentowania. W toku postępowania sąd orzekający w uzasadnionych przypadkach może z urzędu ustanowić kuratora dla osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej, o której mowa w art. 64 § l ¹ . Postanowienie może zapaść na posiedzeniu niejawnym. Zgodnie z § 2 tego artykułu Sąd niezwłocznie zawiadamia właściwy sąd rejestrowy o ustanowieniu kuratora dla strony wpisanej do Krajowego Rejestru Sądowego. Zaś § 3 stanowi, że kurator ustanowiony na podstawie § 1 jest umocowany do dokonywania wszystkich czynności łączących się ze sprawą. § 4. Po otrzymaniu zawiadomienia, o którym mowa w art. 603 § 5, sąd orzekający odwołuje kuratora ustanowionego na podstawie § 1. W miejsce odwołanego kuratora wstępuje kurator ustanowiony na podstawie art. 42 § 1 Kodeksu cywilnego. Czynności odwołanego kuratora pozostają w mocy.

Zatem wobec zmiany przedmiotowego przepisu, zmianie uległy również przesłanki od których uzależnione jest ustanowienie kuratora. Strona wnioskująca nie musi już wykazywać konieczności podjęcia przeciwko stronie przeciwnej czynności niecierpiącej zwłoki, co miało miejsce w poprzednim brzmieniu tego przepisu.

Mając na uwadze powyższe rozważania i przywołane przepisy prawa, wobec wydania orzeczenia o zawieszeniu postępowania na błędnej podstawie prawnej, w ocenie sądu okręgowego nie może ono w żaden sposób wpływać na termin powoda do złożenia wniosku o powołanie kuratora o którym mowa w art. 69 k.p.c. z uwzględnieniem nowego brzmienia tego przepisu, który to wniosek został złożony przed wydaniem postanowienia o umorzeniu postępowania. Dopiero bowiem po rozpoznaniu tego wniosku sąd rejonowy powinien rozstrzygnąć, czy przed upływem terminu z art. 182 § 1 k.p.c. został zgłoszony skuteczny wniosek o podjęcie postępowania.

Mając na uwadze powyższe rozważania i przywołane przepisy prawa Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 §4 k.p.c. w zw. z art. 397 §2 k.p.c. uchylił zaskarżone postanowienie w całości i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy sąd rejonowy w pierwszej kolejności winien rozpoznać wniosek powoda z dnia 24 października 2018 r. o ustanowienie kuratora w trybie art. 69 k.p.c. w brzmieniu obowiązującym od dnia 15 marca 2018 r. Następnie zaś orzec w przedmiocie ewentualnego podjęcia zawieszonego postępowania.

O kosztach postępowania przed sądem drugiej instancji orzeczono na podstawie
art. 108 §2 k.p.c.

SSO Paweł Kieta SSO Monika Skalska SSO Wiktor Piber