Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 lutego 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach V Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 7 lutego 2019 r. w Katowicach

na rozprawie

sprawy z powództwa Z. O.

przeciwko Skarbowi Państwa - Dyrektorowi Zakładu Karnego w (...)

o ochronę dóbr osobistych i zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Gliwicach

z dnia 5 października 2017 r., sygn. akt II C 339/16

oddala apelację.

Sygn. akt V ACa 912/17

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Okręgowy oddalił powództwo Z. O. a) o zasądzenie zadośćuczynienia od Skarbu Państwa Dyrektora Zakładu Karnego w (...) w kwocie 5.000 zł z ustawowymi odsetkami od 7 marca 2016 r. za naruszenie dóbr osobistych, godności oraz narażenie na utratę zdrowia poprzez niezapewnienie w Zakładzie Karnym w (...), w którym powód odbywał kare pozbawienia wolności godziwych warunków bytowych, poniżenie przez dokonanie w dniu 25 lutego 2016 r. kontroli osobistej w obecności współosadzonych którzy w tym dniu wraz z powodem przybyli do Zakładu Karnego, brak zabudowanego (od podłogi do sufitu) kącika sanitarnego w celi (...), piętrowe rozmieszczenie łóżek w celi, podanie mu parówek drobiowych w diecie cukrzycowej, niewyciągnięcie konsekwencji wobec winnych pozbawiających go pełnej należnej mu porcji żywnościowej, pozbawienie prasy, skorzystania z fryzjera, umieszczenie w celi numer (...) gdzie był grzyb na ścianie i wydobywał się fetor ze zlewu, b) o zadośćuczynienie w kwocie 15.000 zł z ustawowymi odsetkami od 18 maja 2016 r. za podanie nieprawdziwych informacji w opinii przedłożonej do Sądu Penitencjarnego w sprawie o warunkowe zwolnienie przez co naruszono jego godność oraz o sprostowanie tych informacji.

Rozstrzygnięcie to zostało oparte na następujących ustaleniach i wnioskach:

Powód był przyjęty do Zakładu Karnego w (...) w dniu 25 lutego 2016 r. po przeprowadzeniu kontroli osobistej. Powód w dniu 3 marca 2016 r. złożył skargę na funkcjonariuszy służby więziennej Zakładu Karnego w (...) dotyczącą sposobu przeprowadzeniu kontroli osobistej w obecności osób postronnych oraz niedopełnienia obowiązków przez funkcjonariuszy publicznych Służby Więziennej i znęcania się nad osobą prawnie pozbawioną wolności w okresie od 25 lutego 2016 r. do 15 marca 2016 r. poprzez umieszczenie powoda w celach o niegodnych warunkach bytowych. Wszczęto postępowanie sprawdzające przez Prokuraturę Rejonową w (...) zakończone postanowieniem z dnia 25 marca 2016 r. o odmowie wszczęcia śledztwa. W wyniku złożonego zażalenia przez Z. O. postanowieniem z dnia 11 lipca 2016 r. sygn. II Kp 119/16 nie uwzględniono zażalenia. Podstawą umorzenia postępowania dotyczącego popełnienia przestępstwa podczas kontroli osobistej były rozbieżne relacje wszystkich ewentualnych uczestników zdarzenia tj. osób przyjmowanych w tym samym dniu do zakładu karnego oraz funkcjonariuszy. Przyjmowani nie zgłaszali nieprawidłowości przy kontroli osobistej a funkcjonariusze wykluczyli aby dokonywali kontroli osobistej w obecności innych osób.

Przed osadzeniem w ZK (...) powód odbywał karę pozbawienia wolności w ZK w (...) gdzie wymierzono mu karę dyscyplinarną umieszczenia w celi izolacyjnej na 14 dni. Karę wykonano w ZK (...). Powoda umieszczono w celi nr (...) na oddziale (...).

W maju 2016 roku Z. O. zwrócił się z wnioskiem do wydziału Penitencjarnego SO w (...) o warunkowe przedterminowe zwolnienie. W toku postępowania wydano opinię o skazanym z którą Z. O. się nie zgodził. W złożonej przez siebie skardze podniósł, że opinia zawiera informacje nieprawdziwe co do jego kontaktów zewnętrznych a także nie jest prawdą aby nadużywał alkoholu. Ponadto wbrew twierdzeniom opinii nie brał udziału w zdarzeniach nadzwyczajnych. Opinia została skorygowana co do informacji o kontaktach zewnętrznych osadzonego, udziału osadzonego w zdarzeniach nadzwyczajnych, dodano szczegółowy opis zdarzenia z udziałem powoda. Jak chodzi o nadużywanie przez powoda alkoholu wyjaśniono, że informacje w tej kwestii wynikają z opinii sądowo psychiatrycznej z dnia 15 marca 2013 r.: „biegli zgodnie rozpoznają specyficzne zaburzenia osobowości pod postacią osobowości dyssocjalnej oraz podejrzenie zespołu uzależnienia od alkoholu”. W toku postępowania powód cofnął wniosek o warunkowe przedterminowe zwolnienie a postępowanie umorzono postanowieniem z dnia 18 maja 2016 r. sygn. II AKzw 944/16.

Wyposażenie cel mieszkalnych zakładu karnego odpowiada wymogom wynikającym z rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 października 2003 r. w sprawie warunków bytowych osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych (Dz. U. z 2003 r., Nr 186, poz. 1820). Każdy osadzony ma osobne miejsce do spania, odpowiednie warunki higieny, dostateczny dopływ powietrza i odpowiednią do pory roku temperaturę, a także oświetlenie. Ponadto cele wyposażone są w okna, spełniające także rolę naturalnej wentylacji. W każdej celi znajduje się odpowiedni sprzęt do utrzymania czystości w celi. W poszczególnych celach w tym także w celi dwuosobowej nr (...) kąciki sanitarne są wyodrębnione od części mieszkalnej za pomocą ramy stalowej ze szkłem lub płytą na wysokości min 120 cm. W kąciku o pow 1.4 x 0,9 m jest muszla, umywalka w której jest bieżąca zimna woda. Wszystkie umywalki mają syfony. W celi nr (...) łóżka ustawione były obok siebie. Na oddziale (...) w tym także w celi izolacyjnej nr (...) gdzie powód przebywał przez dwa tygodnie syfon jest wykonany z odpowiednio uformowanej rurki odpływowej (harmonijkowej) Uformowana musi być tak aby stała w niej woda co nie pozwala na wydobywanie się przykrych zapachów. Powód przebywając w celi izolacyjnej skarżył się na zapach wydobywający się z umywalki. Hydraulik odpowiednio uformował syfon co wyeliminowało problem. Osadzeni dwa razy w tygodniu korzystają z ciepłej kąpieli. Zgodnie z grafikiem mają możliwość korzystania z usług fryzjera. W celi izolacyjnej powód skarżył się na nalot pleśniowy na ścianach. Po sprawdzeniu plamy na ścianie zewnętrznej okazały się być plamami po montażu okien (zabrudzenia po tynkowaniu). W celi jest kratka wentylacyjna. Istnieje możliwość otwarcia okna.

Powód przebywając w Zakładzie Karnym w (...) leczył się na cukrzycę. Korzystał z opieki medycznej z powodu nadciśnienia tętniczego i cukrzycy typu II. Wdrożono procedury diagnostyczne i terapeutyczne. Terapia dobrana była przez specjalistę chorób wewnętrznych. Zaaplikowano lek o innej nazwie niż dotychczas pobierany jednak substancja czynna leku była ta sama. Podano lek zamienny o innej nazwie. Wyniki leczenia w tym poziom cukru był zgodny z zaleceniami PTD. W czasie pobytu nie odnotowano u osadzonego hipoglikemii Korzystał z diety Lc. zgodnie z wytycznymi zawartymi w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 2 września 2003 r. w sprawie określenia wartości dziennej normy wyżywienia oraz rodzaju diet wydawanych osobom osadzonym w zakładach karnych i aresztach śledczych. Rozporządzenie zawiera szczegółową listę produktów zabronionych w diecie cukrzycowej. Zgodnie z opinia Instytutu Żywności i żywienia nie ma przeciwwskazań do stosowania w diecie osoby z cukrzyca wędlin drobiowych. Powód miał dodatkowe wymagania co do diety. W czasie pobytu w zakładzie poinformował że przeszedł na islam i wymaga diety wyznaniowej. Dietę dostosowano do wymogów wyznania muzułmańskiego. Powodowi podawano parowki drobiowe 2x w tygodniu.

Usługi fryzjerskie odbywają się według ustalonego grafiku. Powód domagał się ostrzyżenia włosów w dniu 2 marca 2016 r. kiedy przebywał w celi izolacyjnej na oddziale (...). Fryzjer dla tego oddziału przewidziany był w dniach 1 i 8 marca 2016 r. a nie na 2 marca 2016 r. Poinformowano powoda że może skorzystać z usług fryzjera w dzień 8 marca kiedy przypada dzień łaźni.

Zakład Karny prenumeruje prasę (...) udostępniany osadzonym codziennie i Gazetą (...) udostępnianą w czytelni biblioteki.

Powód otrzymywał paczki z zewnątrz w tym gazetę (...).

W czasie pobytu w Zakładzie Karnym w (...) powód wielokrotnie składał skargi na warunki pobytu w tym na świadczoną opiekę medyczną, sposób przeprowadzenia kontroli osobistej przy przyjęciu, ułożenia łóżek w celi, zabudowy kącika sanitarnego, plam pleśni na ścianie celi izolacyjnej, przykrego zapachu wydobywającego się z kanalizacji (ukształtowanie syfonu umywalki), usług fryzjerskich, kradzieży żywności osadzonych przez funkcjonariuszy, sposobu udostępniania prasy. Wszystkie skargi po postępowaniu wyjaśniającym okazały się bezzasadne. Powód otrzymał informację o sposobie załatwiania skarg.

W tym stanie faktycznym Sąd uznał powództwo za bezzasadne. Wskazując na regulację art. 448 k.c. w zw. z art. 24 k.c. i 23 k.c., Sąd Okręgowy podniósł, że działania pozwanego nie były bezprawne, gdy ograniczenia wynikały z istoty kary pozbawienia wolności i nie przekraczały koniecznych granic. W stanie rozpoznawanej sprawy nie można mówić o poniżającym traktowaniu powoda, naruszeniu zasad humanitarnych. Powód korzystał z przysługującego mu prawa do skarg i próśb a które były rozpatrywane we właściwym ku temu trybie. Powód znał swoje prawa m.in. co do terminów korzystania z usług fryzjera, a które go obowiązywały tak jak innych osadzonych. Nieuwzględnienie skarg powoda było wynikiem ich niezasadności, zaś w sytuacjach, gdy były uzasadnione były one uwzględniane, reagowano na zastrzeżenia powoda np. o naprawę syfonu, kiedy zgłaszał zaniżoną gramaturę posiłków dokładano mu porcje, które ważono na jego życzenie. Powód powołując się na nieprawidłowości, nie wykazał aby w konkretnych sytuacjach stanowiły one wyrządzenie mu krzywdy. Zabudowanie kącika sanitarnego należało uznać za zapewniające mu minimum intymności, zaś zarzuty co do zagrzybienia ścian, braku należytej opieki lekarskiej, „okradanie” go przez funkcjonariuszy z jedzenia, nie są zasadne.

Sąd nie dał wiary powodowi jakoby naruszono jego godność przy przeprowadzanej kontroli osobistej w dniu 25 lutego 2016 r. Zastrzeżenia powoda nie potwierdziło prowadzone odrębnie postępowanie skargowe i postępowanie karne ani też powód nie zdołał tego wykazać w tym postępowaniu a to na nim spoczywał ciężar przedstawienia dowodów.

W odniesieniu zaś do żądania zadośćuczynienia łączonego z wydaną przez wychowawcę opinią Sąd uznał, że w części została ona sprostowana i niezwłocznie przesłana po skorygowaniu Sądowi a nadto opinia do której odwoływał się powód nie miała wpływu na kwestię jego warunkowego zwolnienia zważywszy, że jego wniosek w tym przedmiocie nie podlegał merytorycznemu rozpoznaniu.

Sąd Okręgowy nie dopatrzył się w ustalonym stanie faktycznym podstaw do przyjęcia, że doszło do naruszenia dobra osobistego powoda w postaci godności, czci czy zdrowia. W działaniach pozwanego nie można dopatrzyć się zachowań świadczących o represji czy dyskryminacji, poniżaniu powoda. Niezależnie od tego gdyby nawet założyć, że doszło do naruszenia dóbr osobistych to dla przyznania zadośćuczynienia niezbędnym było wykazanie krzywdy i jej rozmiaru, stopnia negatywnych konsekwencji, jakie wynikały z danego naruszenia, a czego powód nie wykazał.

W apelacji powód wniósł o „uchylenie” wyroku i przyznanie 20.000 zł zadośćuczynienia zarzucają łamanie prawa, stronniczość, nieprawdę, opieranie się tylko na stanowisku sprawców naruszenia jego godności, traktowanie go jako „istoty niższej rasy”.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna.

Ustalenia faktyczne stanowiące podstawę faktyczną zaskarżonego wyroku Sąd Apelacyjny podziela jako znajdujące odzwierciedlenie w materiale dowodowym sprawy, przyjmując za własne, jak i płynący z nich wniosek co do braku podstaw przyjęcia, że doszło do naruszenia dóbr osobistych powoda w objętym sporem okresie odbywania kary pozbawienia wolności w Zakładzie Karnym w (...).

Nie może odnieść rezultatu stanowisko apelacji łączącej naruszenie dóbr osobistych powoda z podawaniem parówek drobiowych zakazanych, w ocenie powoda, w diecie cukrzycowej, jaką miał nakazaną. Powód odwołał się w tym zakresie do pisma Instytutu Żywności z 9 marca 2012 r. mającego potwierdzić jego stanowisko, gdy takowe nie zostało przedstawione jako dowód w sprawie. Powód w toku niniejszego postępowania nie był pozbawiony wolności, a zatem miał pełną swobodę i możliwość podejmowania inicjatywy dowodowej i przedstawienia materiału dowodowego na potwierdzenie swych twierdzeń. W aktach sprawy znajduje się zaś pismo Instytutu Żywności i Żywienia w Warszawie z dnia 9 września 2011 r. (k. 56) będące odpowiedzią na zapytanie Zakładu Karnego w (...) dotyczące diety cukrzycowej, a z treści którego nie wynika zakaz spożywania parówek drobiowych w tej diecie. Pismo to wprost wskazuje, że nie ma przeciwwskazań do stosowania w diecie cukrzycowej wędliny drobiowej.

Przepis art. 109 § 1 i 2 k.k.w. przewiduje sposób żywienia skazanego przebywającego w zakładzie karnym bądź poza zakładem karnym. Zgodnie z § 2 ust. 2 pkt 2b rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 2 września 2003 r. w sprawie określenia wartości dziennej normy wyżywienia oraz rodzaju diet wydawanych osobom osadzonym w zakładach karnych i aresztach śledczych (Dz. U. Nr 167, poz. 1633 z późn. zm.), które obowiązywało od 10 października 2003 r. do 23 marca 2016 r., wartość dzienna wyżywienia otrzymywanego przez osadzonego według przysługującej mu normy wyżywienia lub rodzaju diety obejmuje dietę cukrzycową (Lc). W tabeli nr 2 w załączniku nr 1 do tego rozporządzenia, zawierającym wykaz produktów zabronionych przy sporządzaniu posiłków dla diet lekkostrawnej i cukrzycowej oraz inne wymagania ich dotyczące, określającej produkty zabronione w diecie cukrzycowej, w pozycji dotyczącej mięsa i wędlin mowa jest o tłustych mięsach i wędlinach. Powód nie otrzymywał jednak w wyżywieniu takich mięs i wędlin. Od dnia 24 marca 2016 r. obowiązuje rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 19 lutego 2016 r. w sprawie wyżywienia osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych (Dz. U. poz. 302), które w § 2 ust. 1 pkt 3b przewiduje posiłki lecznicze cukrzycowe (posiłki cukrzycowe – „Lc”), jakie mogą być wydawane w postaci suchego prowiantu (§ 2 ust. 3 ostatnio powołanego rozporządzenia). Zgodnie z § 3 ust. 1 pkt 2 ostatnio powołanego rozporządzenia, wartość odżywcza posiłków cukrzycowych Lc, wyrażona procentowo, gdy chodzi o zawartość tłuszczu, przedstawia się w ten sposób, że zawierają go poniżej 30 %. Powód nie wykazał, by parówki drobiowe, nie odpowiadały tej normie.

Powód zakwestionował w apelacji ustalenia Sądu Okręgowego co do sposobu przeprowadzenia kontroli w dniu 25 lutego 2016 r., gdy jak trafnie przyjął Sąd Okręgowy materiał dowodowy sprawy nie dał podstaw do ustalenia w kierunku twierdzonym przez powoda. Nie może przy tym odnieść rezultatu odwoływanie się skarżącego do materiału prowadzonej z jego doniesienia sprawy karnej, w której jednym ze stawianych przez powoda, jako zawiadamiającego o przestępstwie, zarzutów była kontrola osobista przeprowadzona we wskazanym wyżej okresie, gdy w sprawie tej odmówiono wszczęcia śledztwa postanowieniem Prokuratury Rejonowej w (...) a zażalenie powoda nie zostało uwzględnione przez Sąd Rejonowy w (...). Nadmienić przy tym należy, że osoby które w dniu 25 lutego 2016 r. były przyjmowane do Zakładu Karnego wraz z powodem, nie były przesłuchane w charakterze świadków, a jedynie dokonano ich rozpytania, a które to rozpytanie, pomijając obowiązującą w procesie cywilnym zasadę bezpośredniości ograniczającą dopuszczalność posiłkowania się zeznaniami złożonymi w innej sprawie, wbrew stanowisku apelacji nie daje podstaw do przyjęcia, że w trakcie tej kontroli doszło do naruszenia godności powoda. Wskazać należy, że R. S. opisał procedurę kontroli, wskazując przy tym, że w ostatnim okresie w ciągu pięciu miesięcy był często przewożony, nie pamięta okoliczności towarzyszących wykonywanym w tym czasie czynnościom funkcjonariuszy. Z rozpytania tego nie wynika, czy kontrola odbywała się w poczekalni, gdzie wszyscy przebywali czy też przechodzono do następnego pomieszczenia, jak to wynika z rozpytywań funkcjonariuszy, którzy w dniu 25 lutego 2016 r. dokonywali kontroli, a którzy według wskazań kierownika działu ochrony mogli jej dokonywać (k. 8, 17, 18 akt PR2Ds 7.3.2016 r.). Z kolei z rozpytania drugiego z osadzonych, wynika, że po przybyciu zostali zaprowadzeni do poczekalni, a następnie każdy był brany na kontrolę. Rozpytywany oświadczył, że nie widział kontroli pozostałych dwóch osadzonych, jak i nie uważał aby przeprowadzone kontrole osobiste naraziły go na poniżenie.

Nie może też odnieść rezultatu polemika apelacji z uzasadnieniem Sądu pierwszej instancji co do stanu cel w których przebywał powód, bezzasadności jego zastrzeżeń co do rzekomego grzyba na ścianie w celi numer (...), a które to ustalenia mają pełne odzwierciedlenie w wynikach przeprowadzonej kontroli bezpośrednio po złożonym przez powoda zastrzeżeniu (k. 42, 43, zdjęcia k. 77-78), jak i zeznaniach świadka S. A. (k. 112).

Ocena materiału dowodowego dokonana przez Sąd Okręgowy nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów wynikających z art. 233 § 1 k.p.c. Dla jej zakwestionowania nie wystarczy samo przekonanie strony skarżącej o innej wadze, doniosłości przeprowadzonych dowodów i ich odmienna ocena, prezentacja stanu faktycznego.

Powód w apelacji powtarza zgłoszone zastrzeżenia co do zabudowy kącika sanitarnego w celi podnosząc, że istniejąca zabudowa do określonej wysokości, nie zapewnia warunków intymności, a co naruszało jego godność, gdy pełną intymność daje zabudowa od podłogi do sufitu. Nie ulega wątpliwości, że takiej oczekiwanej przez powoda zabudowy kącików sanitarnych nie było, co jednakże nie uzasadnia tezy o naruszeniu przez to dobra osobistego powoda, gdy istniejący sposób zabudowy opisywany w zeznaniach wskazanego wyżej świadka i potwierdzony przez powoda, w celi dwuosobowej, w której przybywał wówczas powód zapewniał niezbędne minimum intymności. Nie można uznać aby te warunki, w jakich powód przebywał uwłaczały jego godności.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego, niejednokrotnie wskazywano, że zapewnienie niekrępującego użytkowania z urządzeń sanitarnych usytuowanych w celi mieszkalnej nie musi nastąpić przez takie wydzielenie kącika sanitarnego, by od pozostałej części celi oddzielony był przez wybudowanie ścian od podłogi do sufitu, ani w ogóle by był samodzielnym pomieszczeniem przeznaczonym na toalety. Sąd Apelacyjny podziela ten pogląd. Stanowisko powoda, że kącik sanitarny musi być wyodrębniony od pozostałej części celi mieszkalnej ścianami od sufitu do podłogi, gdyż w przeciwnym razie ma dochodzić do niezapewnienia niekrępującego użytkowania urządzeń sanitarnych, nie znajduje oparcia w prawie. Prawo obowiązujące w Polsce nie wymaga, by kącik sanitarny musiał być pomieszczeniem odrębnym od celi mieszkalnej oraz oddzielnego dla kącika sanitarnego systemu wentylacji, skoro urządzenia sanitarne nie muszą być w oddzielnym pomieszczeniem. W myśl § 28 ust. 1 zdanie drugie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 25 sierpnia 2003 r. w sprawie regulaminu organizacyjno-porządkowego wykonywania kary pozbawienia wolności (Dz. U. Nr 75, poz. 690 z późn. zm.), obowiązującego w okresie od 1 września 2003 r. do 31 grudnia 2016 r., a także stosownie do § 29 ust. 1 zdanie drugie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 21 grudnia 2016 r. w sprawie regulaminu organizacyjno-porządkowego wykonywania kary pozbawienia wolności (Dz. U. poz. 2231), obowiązującego od 1 stycznia 2017 r., niezbędne urządzenia sanitarne sytuuje się w celi mieszkalnej w sposób zapewniający ich niekrępujące użytkowanie, z zastrzeżeniem art. 110 § 3 k.k.w. Ostatnio wskazany przepis dozwala na to, by w zakładach karnych typu półotwartego i otwartego urządzenia sanitarne były usytuowane poza celami mieszkalnymi. Do odmiennego wniosku nie prowadzi wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu (dalej: ETPCz) z 19 kwietnia 2001 r. (skarga nr 28524/95), do którego odwołał się powód. W sprawie tej ETPCz wskazał bowiem na całkowicie odmienne okoliczności rozpoznawanej przez siebie sprawy od sprawy niniejszej. Mianowicie ETPCz oceniał taką sytuację, że przynajmniej przez dwa miesiące skarżący skargą nr 28524/95 musiał spędzać znaczną część każdego 24-godzinnego okresu, będąc praktycznie przykutym do łóżka w swej celi, niemającej wentylacji oraz okien, która to cela chwilami stawała się gorąca nie do zniesienia. Ponadto ETPCz wskazał na to, że skarżący musiał korzystać z toalety w obecności innego osadzonego oraz był obecny przy korzystaniu z toalety przez osoby dzielące z nim celę. Tego rodzaju okoliczności nie dotyczą powoda. Przebywał w celach mieszkalnych, w odniesieniu do których nie twierdzi o niezapewnieniu mu odpowiedniej powierzchni mieszkalnej, w których wentylacja grawitacyjna była sprawna, choć zdarzała się potrzeba wietrzenia celi mieszkalnej przez otwarcie okna. Nie ma też w niniejszej sprawie mowy o tym, by temperatura w celach nie odpowiadała wymaganej dla warunków mieszkalnych. Natomiast urządzenia sanitarne były tak oddzielone od cel mieszkalnych, że nie sposób mówić, by powód był zmuszony do korzystania z toalety w obecności innej osoby bądź by powód musiał być obecny przy korzystaniu z toalety przez współosadzonego. Sąd Apelacyjny podziela ocenę Sądu Okręgowego, że sposób wydzielenia kącika sanitarnego w celi mieszkalnej nr (...) w Zakładzie Karnym w (...) zapewniał niekrępujące korzystanie z urządzeń sanitarnych, gdyż wysokość przegrody oddzielającej urządzenia sanitarne od pozostałej części celi mieszkalnej była tego rodzaju, że z celi nie było możliwe zaglądanie do kącika sanitarnego, chyba że celowo.

Trafnie też Sąd pierwszej instancji wskazał, że nie można uznać za naruszające godność powoda stwierdzeń opinii, uwzględniając ich charakter, a które to stwierdzenia zostały następnie, po zastrzeżeniach powoda, sprostowane bądź wyeliminowane aczkolwiek zgodzić się należy, że nie mogą być one kwalifikowane jako omyłki pisarskie, a raczej w kategoriach nieścisłości w opisie, nieprecyzyjności. Podkreślić należy, iż dla uznania, że doszło do naruszenia konkretnego dobra osobistego, znaczenie mają oceny społeczne, analiza obiektywna nie zaś subiektywne przekonanie powoda, gdy ocena, czy nastąpiło naruszenie dobra osobistego nie może być dokonywana według indywidualnej wrażliwości zainteresowanego, lecz obiektywnej reakcji społecznej. W orzecznictwie panuje bowiem pogląd co do obiektywnej koncepcji naruszenia dobra osobistego, ustalanego w płaszczyźnie konkretnego stanu faktycznego, po przeanalizowaniu czy dane zachowanie, biorąc pod uwagę przeciętne reakcje ludzkie mogło obiektywnie stać się podstawą do negatywnych odczuć po stronie pokrzywdzonego (por. tak m.in. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 10 sierpnia 2017 r., I CSK 21/17, z 5 kwietnia 2002 r., II CK 953/00, z 7 listopada 200 r., I CK N 1149/98). Przyjmuje się nadto, że naruszenie dobra osobistego nie występuje wtedy, gdy wyrządzona drugiemu przykrość jest wedle przeciętnych ocen przyjmowanych w społeczeństwie przykrością (dolegliwością) małej wagi, nie przekracza danego progu. W stanie zaś rozpoznawanej sprawy uwzględniając kryteria obiektywne, jak trafnie przyjął Sąd Okręgowy nie można mówić o naruszeniu w przedmiotowej sprawie godności powoda, wskazywanym zachowaniem.

Niezależnie od powyższego wskazać należy, że na gruncie regulacji art. 448 § 1 k.c. dla zasądzenia zadośćuczynienia niezbędne jest nie tylko samo naruszenie dobra osobistego ale to musi skutkować konkretną szkodą niemajątkową – krzywdą oraz musi występować związek przyczynowy pomiędzy szkodą niemajątkową a naruszonym dobrem osobistym. Zasadniczą przesłanką rozstrzygającą o roszczeniu opartym na art. 448 k.c. to rodzaj naruszonego dobra, intensywność naruszenia oraz jego skutków dla pokrzywdzonego, gdy uwzględnienie roszczeń przewidzianych w art. 448 k.c. pozostawione zostało uznaniu sądu. Trafnie Sąd Okręgowy wskazał zatem, że żądanie zadośćuczynienia na podstawie art. 448 k.c. uzależnione jest między innymi od zaistnienia krzywdy, jej rozmiaru i intensywności, stopnia i rozmiaru ujemnych następstw naruszenia dóbr osobistych. Te zaś w niniejszej sprawie, oceniając je według kryteriów obiektywnych, nie uzasadniają żądania majątkowej ochrony przez zasądzenie zadośćuczynienia. Zadośćuczynienie za naruszenie dóbr osobistych uzasadnione jest, gdy stopień dolegliwości z nim związanej przekracza próg taki od którego zachodzi już naruszenie dobra osobistego, gdy o takim nie można mówić w okolicznościach niniejszej sprawy.

Z tych przyczyn apelacja jako pozbawiona uzasadnionych podstaw podlegała oddaleniu w oparciu o art. 385 k.p.c.