Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 lipca 2019 roku

Sąd Rejonowy w Rybniku VI Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: asesor sądowy Barbara Golec

Protokolant: Justyna Leszczyńska

po rozpoznaniu w dniu 11 lipca 2019 roku w Rybniku

na rozprawie w postępowaniu uproszczonym

sprawy z powództwa (...) w G.

przeciwko R. M. (1) i R. M. (2) (M.)

o zapłatę

1.  zasądza solidarnie od pozwanych R. M. (1) i R. M. (2) na rzecz powoda(...)w G. kwotę 9 662,59 zł (dziewięć tysięcy sześćset sześćdziesiąt dwa złote pięćdziesiąt dziewięć groszy), z ograniczeniem odpowiedzialności pozwanych do nieruchomości gruntowej położonej w miejscowości P., dla której Sąd Rejonowy w O. prowadzi księgę wieczystą o numerze (...), do wysokości obciążającej tę nieruchomość hipoteki umownej zwykłej na sumę 75 000,00 zł (siedemdziesiąt pięć tysięcy złotych);

2.  umarza postępowanie co do kwoty 1 104,41 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwoty 952,49 zł od dnia wniesienia pozwu;

3.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

4.  rozkłada należność zasądzoną w punkcie pierwszym na 16 miesięcznych rat, pierwsza rata w wysokości 662,59 zł (sześćset sześćdziesiąt dwa złote pięćdziesiąt groszy), a kolejne raty w wysokości po 600,00 zł (sześćset złotych) każda, płatne w terminie do 10-tego dnia każdego miesiąca, począwszy od miesiąca następującego po uprawomocnieniu się wyroku;

5.  zasądza solidarnie od pozwanych na rzecz powoda kwotę 3 163,60 zł (trzy tysiące sto sześćdziesiąt trzy złote sześćdziesiąt groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt VI GC 1649/18

UZASADNIENIE

Powód (...)w G. wniósł w dniu 13 października 2017 r. przeciwko pozwanym R. M. (2) i R. M. (1) pozew o zapłatę solidarnie kwoty 10 766,08 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 10 615,08 zł od dnia wniesienia powództwa, zastrzegając pozwanej R. M. (1) prawo do powołania się w toku egzekucji na ograniczenie odpowiedzialności do nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy w O. V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą numer (...). W uzasadnieniu podał, że dochodzi roszczeń z tytułu zawartej przez pozwanego z (...)S.A. w K. umowy kredytu, którą to wierzytelność nabył w drodze umowy przelewu wierzytelności. Umowa kredytu została zabezpieczona hipoteką umowną do kwoty 75 000 zł na opisanej wyżej nieruchomości, stanowiącej współwłasność pozwanych. Na żądaną kwotę składają się: kapitał 9 662,59 zł, koszty poniesione przez Bank w związku z prowadzonym postępowaniem sądowym i egzekucyjnym 151 zł oraz odsetki (k. 3-4).

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z 11 czerwca 2018 r. uwzględniono powództwo (k. 84).

W sprzeciwie pozwani wnieśli o oddalenie powództwa. Zarzucili brak legitymacji czynnej wskazując, że oświadczenie z 11 września 2017 r. nie jest wystarczającą podstawą do zmiany umowy przelewu wierzytelności z 29 marca 2016 r. w zakresie oznaczenia wierzytelności, z uwagi na brak umocowania pełnomocnika Banku. Wskazali na nieistnienie wierzytelności objętej umową cesji wskutek uregulowania należności głównej w całości. Pozwani bowiem nie wskazywali tytułu dokonywanych wpłat, nie zostali nigdy poinformowani o formalnym zaliczeniu wpłat, a ewentualne zaliczanie wpłat pozwanych na należności odsetkowe i inne należności uboczne z pierwszeństwem, przed zaliczaniem ich na kapitał, stanowiło naruszenie zasad współżycia społecznego przez powoda i nie zasługuje na ochronę. Podnieśli zarzut przedawnienia całej dochodzonej wierzytelności (k. 103-106).

Pismem z 18 października 2018 r. powód cofnął pozew w części tj. co do kwoty 1 104,41 zł wraz z odsetkami ustawowymi od kwoty 952,49 zł od dnia wniesienia pozwu. W pozostałym zakresie podtrzymał żądanie pozwu, z zastrzeżeniem pozwanym prawa powoływania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie odpowiedzialności do opisanej wyżej nieruchomości (k. 129-131).

Sąd ustalił, co następuje.

W dniu 26 października 2000 r. pozwany R. M. (2) zawarł z (...) S.A. w K. umowę nr (...) o kredyt złotowy obrotowy średnioterminowy. Jako zabezpieczenie udzielonego kredytu ustanowiono hipotekę umowną do kwoty 75 000 zł na nieruchomości, stanowiącej współwłasność pozwanych R. i R. M. (1), dla której Sąd Rejonowy w O. V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą numer (...). R. M. (1) poręczyła za zobowiązania pozwanego R. M. (2) z tytułu kredytu udzielonego na podstawie umowy numer (...). Umowa została zawarta na okres od 26 października 2000 r. do 25 października 2003 r.

Wobec nieregulowania zobowiązania przez pozwanego, 15 czerwca 2004 r. (...)S.A. (następca prawny (...)S.A.) wystawił przeciwko pozwanym bankowy tytuł egzekucyjny, któremu Sąd Rejonowy w W. Ś., postanowieniem z 30 czerwca 2004 r. nadał klauzulę wykonalności w sprawie o sygn.
(...) W toku postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w O. I. S. (sygn. akt (...)) nie wyegzekwowano od pozwanych dochodzonego roszczenia. Postępowanie egzekucyjne umorzono na wniosek wierzyciela, z uwagi na dokonanie cesji wierzytelności 11 kwietnia 2016 r. Koszty postępowania egzekucyjnego wyniosły 12 469,85 zł.

dowód: umowa o kredyt złotowy k. 8-12, oświadczenie poręczyciela k. 13, oświadczenie o udzieleniu kredytu k. 14, odpis księgi wieczystej nr (...)k. 15-16, bankowy tytuł egzekucyjny k. 17-18, postanowienie z 30 czerwca 2004 r. k. 19, postanowienia z 11 kwietnia 2016 r. k. 20-21, wniosek o wszczęcie egzekucji k. 3 akt egzekucyjnych, postanowienie w przedmiocie kosztów postępowania egzekucyjnego k. 115 akt egzekucyjnych, postanowienie o umorzeniu postępowania egzekucyjnego k. 114 akt egzekucyjnych, rozliczenie wyegzekwowanych kwot znajdujące się w aktach egzekucyjnych

Umową z 29 marca 2016 r. (...) S.A. w K. przelał na rzecz powoda wierzytelność wobec pozwanego z tytułu umowy nr (...) w kwocie 9 813,59 zł, z czego kwota 9 662,59 zł stanowiła kapitał, a pozostała część inne koszty. W załączniku nr (...)do umowy omyłkowo wskazano datę zawarcia i numer innej umowy kredytowej łączącej Bank z pozwanym ( (...)), jednak wskazano zarazem numer księgi wieczystej (...)

dowód: umowa przelewu wierzytelności k. 22-30 wraz z załącznikami k. 32-33, potwierdzenie przelewu k. 34, oświadczenie wraz z pełnomocnictwem k. 35-36, oświadczenie Banku wraz z pełnomocnictwem k. 174-176

Na dzień 27 sierpnia 2017 r. na należność pozwanego wobec powoda składały się: kapitał w kwocie 9 662,59 zł, odsetki w kwocie 952,49 zł, koszty w kwocie 151 zł.

dowód: wyciąg z ksiąg rachunkowych powoda k. 49, potwierdzenia przelewów k. 109-111

Pozwani są właścicielami nieruchomości opisanej w księdze wieczystej
o nr (...), w ramach wspólności majątkowej małżeńskiej. W dziale IV księgi wpisana jest hipoteka umowna zwykła do sumy 75 000 zł, zabezpieczająca spłatę zobowiązania z umowy kredytu na rzecz powoda (jako termin zapłaty wskazano 25 października 2003 r.), hipoteka umowna zwykła do sumy 65 000 zł na rzecz Zakładów (...)w E. S.A. oraz hipoteka przymusowa kaucyjna w kwocie 13 695,11 zł na rzecz Skarbu Państwa oraz (...)

dowód: odpis zwykły KW k. 15-16

Pozwani uzyskują miesięczne dochody na poziomie 3 000 – 3 500 zł netto. Pozwany w związku z chorobą 2-3 razy w roku wymaga hospitalizacji.

dowód: przesłuchanie pozwanego k. 205-206

Ustalając stan faktyczny uwzględniono, że okoliczności zawiadomienia o cesji oraz wezwania do zapłaty są nieistotne w niniejszej sprawie. Oddalono wniosek powoda o przeprowadzenie dowodów z dokumentów z akt (...), gdyż okoliczność nadania bankowemu tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności wynikała z innych dowodów, a nadto nie była przez pozwanych kwestionowana. Jeśli chodzi o wniosek pozwanych o przedłożenie wszystkich dokumentów w oryginałach, to również nie zasługiwał on na uwzględnienie. Był bowiem zbyt ogólnikowo sformułowany, a ponadto pozwani w istocie nie podważali autentyczności przedłożonych dokumentów, poświadczonych za zgodność z oryginałem przez pełnomocnika powoda zgodnie z art. 129 § 2 k.p.c.

Sąd zważył, co następuje.

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części.

Powód jako cesjonariusz wywodził swoje roszczenie z umowy kredytu zawartej z pozwanym. Zgodnie z art. 69 ust. 1 Prawa bankowego przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Odnosząc się wpierw do zarzutu braku legitymacji czynnej powoda, uznać go należy za niezasadny. Przedłożona przez powoda umowa cesji wraz z załącznikami oraz przedłożone oświadczenia z 11 września 2017 r. oraz 22 lutego 2019 r. nie pozostawiają wątpliwości, że dokonano cesji wierzytelności, w rozumieniu art. 509 i n. k.c.. W szczególności w załączniku do umowy cesji wskazano wysokość zadłużenia korelujące z dochodzonym w sprawie roszczeniem, ponadto właściwy nr księgi wieczystej. Należy zaznaczyć, że wierzytelność Banku wynikająca z umowy kredytowej z dnia 6 kwietnia 2001 r.
o nr (...) nie została zabezpieczona hipoteką, w przeciwieństwie do umowy z dnia 26 października 2000 r. o nr (...). Pozwani zaś nie podnosili, by cedent lub cesjonariusz dochodzili od nich roszczeń wynikających z umowy kredytowej o nr (...)Okoliczności te przemawiają za przyjęciem, że strony umowy przelewu nie miały wątpliwości, która wierzytelność przechodzi na powoda. O zgodnej interpretacji umowy świadczą wymienione oświadczenia Banku, w których wyjaśniono omyłkę jedynie co do numeru umowy i daty jej zawarcia. Wbrew twierdzeniom pozwanego oświadczenia te nie zmieniają treści umowy cesji i nie wymagają formy wymaganej dla zawarcia umowy przelewu wierzytelności, gdyż są jedynie środkiem dowodowym pozwalającym na interpretację umowy przelewu i wykazanie pomyłki.

Pozwani podnieśli, że wierzytelność powoda nie istnieje. Utrzymywali, że należność główna (kapitał) została w całości uregulowana, a powód czy też jego poprzednik prawny niezasadnie dokonał zaliczenia dokonywanych przez pozwanych wpłat na należności odsetkowe i uboczne, zamiast na należność główną, co jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego i zgodnie z art. 5 k.c. nie może korzystać na ochronę prawną. Zarzut ten jednak nie zasługiwał na uwzględnienie. Jak wynika z art. 451 § 1 k.c., dłużnik mający względem tego samego wierzyciela kilka długów tego samego rodzaju może przy spełnieniu świadczenia wskazać, który dług chce zaspokoić. Jednakże to, co przypada na poczet danego długu, wierzyciel może przede wszystkim zaliczyć na związane z tym długiem zaległe należności uboczne oraz na zalegające świadczenia główne. Pozwani nie wykazali, by przy spełnianiu świadczenia wskazywali, że zaspokajają należność główną, nie sposób zatem przyjąć, że poprzednik powoda niewłaściwie zaliczył dokonywane wpłaty. Skoro wskazany przepis dopuszcza możliwość zaliczenia spełnianego świadczenia na zaległe należności uboczne, nie można się zgodzić z pozwanymi, że zachowanie to jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego i nie podlega ochronie. Ponadto, pozwani nie wykazali, jaką kwotę dokładnie spłacili na poczet zadłużenia wynikającego z umowy z dnia 26 października 2000 r. Z przedłożonych dowodów wynika spełnienie świadczenia w łącznej kwocie 2 100 zł, a więc na kwotę niższą niż różnica pomiędzy kwotą udzielonego kredytu a kwotą dochodzonego roszczenia z tytułu niespłaconego kapitału.

Zgodnie z art. 118 k.c. w brzmieniu obowiązującym w dacie zawarcia oraz wykonania umowy, jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata. Umowa kredytowa zawarta przez pozwanego na okres od dnia 26 października 2000 r. do dnia 25 października 2003 r. Do dnia wniesienia pozwu (13 października 2017 r.) niewątpliwie upłynął więc okres 3 lat od daty wymagalności roszczenia wynikającego z tej umowy. Ponadto, powód nie mógłby się powoływać na przerwanie biegu przedawnienia na skutek nadania klauzuli na bankowy tytuł egzekucyjny i wszczęcie postępowania egzekucyjnego na jego podstawie (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 29 czerwca 2016 r. III CZP 29/16). Dochodzone roszczenie jest zatem przedawnione.

W rozpoznawanej sprawie należało jednakże uwzględnić zabezpieczenie wierzytelności z umowy kredytu hipoteką umowną zwykłą do sumy 75 000 zł. Zgodnie z art. 77 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, przedawnienie wierzytelności zabezpieczonej hipoteką nie narusza uprawnienia wierzyciela hipotecznego do uzyskania zaspokojenia z nieruchomości obciążonej, jednakże przepisu tego nie stosuje się do roszczeń o świadczenia uboczne. Z uwagi zatem na zabezpieczenie dochodzonej wierzytelności hipoteką powód może żądać zaspokojenia z nieruchomości obciążonej, jednakże tylko w zakresie roszczenia głównego (bez należności ubocznych, w tym odsetek) w wysokości 9 662,59 zł.

Po częściowym cofnięciu pozwu, powód podtrzymał swoje żądanie co do kwoty 9 662,59 zł, stanowiącej kwotę należności głównej wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu, które to stanowią należności uboczne. Powództwo uznano zatem za zasadne co do kwoty 9 662,59 zł tj. co do należności głównej, którą zasądzono od pozwanych solidarnie. Zgodnie z żądaniem powoda oraz wskazanymi powyżej przepisami zastrzeżono w wyroku ograniczenie odpowiedzialności pozwanych do nieruchomości gruntowej położonej w miejscowości P., dla której Sąd Rejonowy w O. prowadzi księgę wieczystą o nr (...), do wysokości obciążającej tą nieruchomość hipoteki umownej zwykłej na sumę 75 000 zł. Roszczenie o zapłatę odsetek od powyższej kwoty oddalono, mając na uwadze przepis szczególny przywołany wyżej (art. 77 u.k.w.h.).

Pismem z 18 października 2018 r. powód cofnął powództwo co do kwoty 1 104,41 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 952,49 zł. Częściowe cofnięcie pozwu uznano za dopuszczalne na podstawie przepisu art. 203 § 4 k.p.c. i w konsekwencji umorzono postępowanie w tym zakresie na podstawie art. 355 § 1 k.p.c. (pkt 2 wyroku).

Uwzględniając wniosek pozwanych, zgodnie z art. 320 k.p.c. zasądzone świadczenie rozłożono na 16 miesięcznych rat, przy czym pierwsza rata w wysokości 662,59 zł, a następne 15 rat w wysokości po 600 zł. Okres spłaty wskazany przez pozwanych w wymiarze 24 miesięcy uznano za zbyt długi, w szczególności z uwagi na fakt, że świadczenie zasądzono od pozwanych solidarnie, a data wymagalności świadczenia upłynęła w 2003 r. (16 lat temu). Ponadto pozwani nie wskazali kwoty, jaką mogliby miesięcznie spłacać na rzecz powoda, a wniosek o rozłożenie świadczenia na raty zgłoszono tuż przed zamknięciem rozprawy, więc powód nie miał możliwości odniesienia się do tego wniosku. Koniecznym było zatem zrównoważenie interesów obu stron, uwzględnienie zarówno sytuacji osobistej i majątkowej pozwanych, zobowiązania do spłaty roszczenia przedawnionego, jak i uprawnienia powoda do uzyskania należnej kwoty.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 100 zd. 1 k.p.c. i art. 105 § 2 k.p.c. dokonując ich stosunkowego rozdzielenia, przy przyjęciu, że powód wygrał w 90%. Suma kosztów poniesionych przez strony wynosiła 7 534 zł i składały się na nie: poniesione przez powoda: opłata od pozwu w kwocie 300 zł, wynagrodzenie pełnomocnika 3 600 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa (w sumie 3 917 zł), a także poniesione przez pozwanych opłata skarbowa od pełnomocnictwa 17 zł, wynagrodzenie pełnomocnika 3 600 zł (łącznie 3 617 zł). Pozwani powinni ponieść koszty w wysokości 6 780,60 zł (90% z 7 534), a ponieśli 3 617 zł, zatem kwotę 3 163,60 zł zasądzono solidarnie na rzecz powoda. Wysokość wynagrodzenia pełnomocników wynikała z § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz z § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie, w brzmieniu obowiązującym w chwili wszczęcia postępowania.