Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 marca 2014 r.

Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze w VI Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Tomasz Skowron (spr.)

Sędziowie SO Klara Łukaszewska

SO Barbara Żukowska

Protokolant Jolanta Kopeć

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Jeleniej Górze Zbigniewa Jaworskiego

po rozpoznaniu w dniu 7 marca 2014r.

sprawy K. D.

oskarżonego z art. 217 § 1 kk w zw. z art. 57a § 1 kk i inne

z powodu apelacji wniesionych przez prokuratora i obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Bolesławcu

z dnia 14 listopada 2013 r. sygn. akt II K 1283/12

uchyla zaskarżony wyrok wobec oskarżonego K. D. i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu w Bolesławcu do ponownego rozpoznania.

Sygn. akt VI Ka 33/14

UZASADNIENIE

K. D. został oskarżony o to, że:

1. w dniu 1 maja 2012 roku w R. gm. W. naruszył nietykalność cielesną K. K., poprzez uderzenie pięścią w tył głowy oraz kopniecie w prawe udo, przy czym czynu tego dokonał publicznie, bez widocznego powodu, okazując rażące lekceważenie porządku prawnego,

tj. o czyn z art. 217 § 1 k.k. w zw. z art. 57 a § 1 k.k.

2. w tym samym miejscu i czasie co pkt 1 kopnął w prawe udo oraz uderzył ręką w okolice lewego oka W. S. czym spowodował powstanie u niej obrażeń ciała w postaci stłuczenia biodra i prawego uda, które to obrażenia skutkowały rozstrojem zdrowia na czas poniżej 7 dni, przy czym czynu tego dokonał publicznie, bez widocznego powodu, okazując rażące naruszenie porządku prawnego,

tj. o czyn z art. 157 § 2 k.k. w zw. z art. 57 a § 1 k.k.

3. w tym samym miejscu i czasie co pkt. 1 naruszył nietykalność cielesną K. S. kopiąc go w bok głowy oraz uderzając pięścią w lewą stronę twarzy, przy czym czynu tego dokonał publicznie, bez widocznego powodu, okazując rażące naruszenie porządku prawnego,

tj. o czyn z art. 217 § 1 k.k. w zw. z art. 57 a § 1 k.k.

4. w dniu 2 maja 2012 roku w I. gm. W. uderzył obuchem siekiery w nos K. R., czym spowodował u niego powstanie obrażeń ciała w postaci stłuczenia nosa, które skutkowały rozstrojem zdrowia na czas poniżej 7 dni, przy czym czynu tego dokonał publicznie, bez widocznego powodu, okazując rażące naruszenie porządku prawnego,

tj. o czyn z art. 157 § 2 k.k. w zw. z art. 57 a § 1 k.k.

5. w tym samym miejscu i czasie co pkt 4 naruszył nietykalność cielesną K. R. uderzając go ręką w twarz, przy czym czynu tego dokonał publicznie, bez widocznego powodu, okazując rażące naruszenie porządku prawnego,

tj. o czyn z art. 217 § 1 k.k. w zw. z art. 57 a § 1 k.k.

6. w dniu 2 maja 2012 roku w R. gm. W. naruszył nietykalność cielesną J. K. uderzając go ręką w twarz, przy czym czynu tego dokonał publicznie, bez widocznego powodu, okazując rażące naruszenie porządku prawnego,

tj. o czyn z art. 217 § 1 k.k. w zw. z art. 57 a § 1 k.k.

7. w tym samym miejscu i czasie co w pkt 6 zagroził T. W. spaleniem prowadzonej przez niego restauracji, przy czym groźby te wzbudziły w nim uzasadnioną obawę ich spełnienia,

tj. o czyn z art. 190 § 1 k.k.

8. w dniu 22 czerwca 2012 roku w R.gm. W.groził T. W.pozbawieniem życia w celu wywarcia na niego wpływu w związku ze złożeniem zeznań w charakterze świadka w dochodzeniu RSD-238/12,

tj. o czyn z art. 245 k.k.

9. w dniu 22 czerwca 2012 roku w I. gm. W. zagroził pozbawieniem życia M. W. przy czym groźby te wzbudziły u niej uzasadnioną obawę ich spełnienia,

tj. o czyn z art. 190 § 1 k.k.

10. w dniu 22 czerwca 2012 roku w R. gm. W. naruszył nietykalność cielesną Z. Ć. uderzając go pięścią w twarz, przy czym czynu tego dokonał publicznie, bez widocznego powodu, okazując rażące naruszenie porządku prawnego,

tj. o czyn z art. 217 § 1 k.k. w zw. z art. 57 a § 1 k.k.

11. w dniu 19 sierpnia 2012 roku w R.gm. W.groził K. K.ujawnieniem kompromitujących ją informacji w celu wywarcia na nią wpływu, w związku ze złożeniem zeznań w charakterze świadka w dochodzeniu RSD-238/12,

tj. o czyn z art. 245 k.k.

Sąd Rejonowy w Bolesławcu wyrokiem z dnia 14 listopada 2013 r. w sprawie o sygn. akt IIK 1283/12:

na podstawie art. 1 § 2 k.k. i art. 17 § 1 pkt 3 k.p.k. umorzył postępowanie o czyny zarzucone oskarżonemu K. D., opisane w punkcie 1 – 6 części wstępnej wyroku,

uznał oskarżonego K. D. za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu, opisanego w pkt 7 części wstępnej wyroku, stanowiącego przestępstwo z art. 190 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 190 § 1 k.k. wymierzył mu karę 4 (czterech) miesięcy pozbawienia wolności,

uznał oskarżonego K. D. za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu, opisanego w pkt 8 części wstępnej wyroku, stanowiącego przestępstwo z art. 245 k.k. i za to na podstawie art. 245 k.k. wymierzył mu karę 8 (ośmiu) miesięcy pozbawienia wolności.

uznał oskarżonego K. D. za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu, opisanego w pkt 10 części wstępnej wyroku, stanowiącego przestępstwo z art. 217 § 1 k.k. w zw. z art. 57 a § 1 k.k. i za to na podstawie art. 217 § 1 k.k. w zw. z art. 57 a § 1 k. k. wymierzył mu karę 3 (trzech) miesięcy pozbawienia wolności.

na podstawie art. 57 a § 1 k.k. orzekł od oskarżonego na rzecz pokrzywdzonego Z. Ć. nawiązkę w kwocie 500,-zł ( pięćset złotych),

uniewinnił oskarżonego K. D. od popełnienia czynów opisanych w pkt 9 i 11 części wstępnej wyroku,

na podstawie art. 85 k.k. i art. 86 § 1 k.k. połączył kary orzeczone w pkt II, III i IV wyroku i wymierzył oskarżonemu K. D. karę łączną w wysokości 10 (dziesięciu) miesięcy pozbawienia wolności,

na podstawie art. 69 § 1 i 2 k.k. i art. 70 § 1 pkt 1 k.k. wykonanie orzeczonej wobec oskarżonego K. D. kary łącznej pozbawienia wolności warunkowo zawiesił na okres próby wynoszący 4 (cztery) lata,

na podstawie art. 71 § 1 k.k. wymierzył oskarżonemu grzywnę w wysokości 100 (stu) stawek dziennych w kwotach po 10 (dziesięć) złotych każda,

na podstawie art. 627 k.p.k. zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe, w tym na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 3 i art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych wymierzył mu opłatę w wysokości 380,-zł (trzysta osiemdziesiąt złotych).

Apelacje od powyższego wyroku wywiedli prokurator i obrońca oskarżonego.

Prokurator zaskarżył wyrok na niekorzyść oskarżonego K. D. w zakresie pkt I i VI. Na podstawie art. 427 § 1, 2 i 3 oraz 438 pkt 1, 2 i 4 kpk zarzucił:

- obrazę przepisu prawa materialnego 1 § 2 kk i 115 § 2 kk przez błędną wykładnię in concreto i przyjęcie, że społeczna szkodliwość czynów 1 – 3 i 6 części wstępnej aktu oskarżenia jest znikoma, mimo uznania ich za popełnione w warunkach czynu chuligańskiego, przy znacznym natężeniu agresji i z premedytacją, a także mimo jedynie koniunkturalnego przeproszenia pokrzywdzonego w celu uzyskania od nich korzystnych zeznań przed sądem, a wcześniej – w czasie trwania dochodzenia – kierowania gróźb pod adresem K. K., co skutkowało niesłusznym umorzeniem postępowania na podstawie art. 17 § 1 pkt 3 kpk.

- błąd w ustaleniach faktycznych wskutek błędnej, w świetle wskazań wiedzy i prawidłowego rozumowania, oceny zeznań M. W. i pomniejszeniu ich znaczenia oraz przyznaniu nadmiernego znaczenia zeznaniom P. D. i wyjaśnieniom K. D. i w konsekwencji błędnym przyjęciu, że oskarżony nie skierował pod adresem pokrzywdzonej gróźb karalnych, co skutkowało niesłusznym uniewinnieniem K. D. od zarzucanego czynu, podczas, gdy prawidłowa ocena powołanych dowodów wskazuje, że K. D. kierował pod adresem M. W. gróźb pozbawienia życia,

- błąd w ustaleniach faktycznych wskutek błędnej w świetle wskazań prawidłowego rozumowania oceny zeznań K. K. i pomniejszeniu znaczenia zeznań złożonych w postępowaniu przygotowawczym oraz przyznaniu nadmiernego znaczenia wyjaśnieniom K. D. i w konsekwencji błędnym przyjęciu, że oskarżony nie skierował w dniu 19 sierpnia 2012 r. pod adresem pokrzywdzonej gróźb ujawnienia kompromitujących ją informacji, aby wpłynął na jej zeznania w toku dochodzenia i co skutkowało niesłusznym uniewinnieniem oskarżonego od zarzucanego czynu z art. 245 kk opisanego w pkt 11 części wstępnej wyroku podczas, gdy prawidłowa ocena powołanych dowodów wskazuje, że K. D. kierował pod adresem K. K. groźby w celu wywarcia na nią wpływu jako na świadka w dochodzeniu rsd 238/12 Komisariatu Policji w K., nadto

- mająca wpływ na treść orzeczenia obrazę przepisu postępowania art. 414 § 1 kpk polegającą na uniewinnieniu od zarzutu czynu z art. 245 kk opisanego w 11 części wstępnej wyroku w sytuacji uznania przez Sąd, wyczerpania przez oskarżonego znamion czynu z art. 190 § 1 kk nie objętego wnioskiem o ściganie pochodzącego od pokrzywdzonej podczas gdy powołany przepis obliguje Sąd do umorzenia postępowania na podstawie art. 17 § 1 pkt 10 kpk.

Podnosząc powyższe prokurator wniósł o uchylenie powyższego wyroku w zakresie pkt I, VI jego sentencji i przekazanie w tym zakresie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji ewentualnie w zakresie czynu 11 części wstępnej wyroku, uchylenie wyroku i umorzenie postępowania na podstawie art. 17 § 1 pkt 10.

Obrońca oskarżonego zaskarżył wyrok w części, tj. w punktach II, III, IV, V, VII, VIII, IX, X na korzyść oskarżonego. Na podstawie art. 427 § 1 i 2 kpk oraz art. 438 pkt 2 kpk zarzucił:

naruszenie prawa procesowego a mianowicie art. 7 kpk przez dowolną ocenę materiału dowodowego sprzeczną z logiką, wiedzą i doświadczeniem życiowym, co miało istotny wpływ na treść orzeczenia, bowiem skutkowało poczynieniem przez Sąd błędnych ustaleń faktycznych co do sprawstwa oskarżonego w zakresie czynów zarzuconych mu w punktach: 7, 8 i 10 części wstępnej wyroku,

naruszenie prawa procesowego a mianowicie przepisów art. 41 § 1 kpk i art. 42 § 1 kpk polegające na nie wyłączeniu się sędziego przewodniczącego z własnej inicjatywy i rozpoznającego niniejszą sprawę pomimo, iż zaistniały w sprawie okoliczności tego rodzaju, które wywoływały uzasadnioną wątpliwość co do jego bezstronności, a zarzucona obraza wskazanych przepisów postępowania miała oczywisty wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia.

Stawiając powyższe zarzuty obrońca oskarżonego wniósł o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie w tym zakresie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Bolesławcu w innym składzie.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Zasadny jest zarzut apelacji obrońcy oskarżonego – naruszenia prawa procesowego, tj. art.41§1k.p.k. polegające na nie wyłączeniu się sędziego przewodniczącego z własnej inicjatywy i rozpoznającego niniejszą sprawę pomimo, ze zaistniały okoliczności tego rodzaju, które wywoływały uzasadnioną wątpliwość co do jego bezstronności.

Postanowieniem z dnia 24 lipca 2012r. Sąd Rejonowy w Bolesławcu w sprawie II Ko 405/12 ( odpis postanowienia k.273 ) zarządził w stosunku do K. D.wykonanie warunkowo zawieszonej kary pozbawienia wolności na podstawie art.75§2k.k. w postanowieniu tym sąd w uzasadnieniu odnosząc się do wniosku prokuratora, który w tym czasie prowadził postępowanie przygotowawcze 2Ds 455/12 o czyny z art. 157§2k.k. i in. stwierdził „skazany faktycznie narusza porządek prawny w okresie próby” i dalej „skazany ewidentnie lekceważy obowiązujący porządek prawny i dopuszcza się czynów podobnych do tych, za które został skazany na karę z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby, okazując w ten sposób lekceważący stosunek do orzeczenia sądu.” Postanowienie to zostało następnie zmienione przez Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze postanowieniem z dnia 13 września 2012r. ( sygn. akt VI Kzw 342/12 ) – odpis postanowienia k.274-275. Zarówno wskazane wyżej postanowienie Sądu Rejonowego w Bolesławcu, jak i zaskarżony meriti wyrok zostały wydane przez sędziego R. G..

Art.41§1 k.p.k. stanowi, iż sędzia ulega wyłączeniu, jeżeli istnieje okoliczność tego rodzaju, że mogłaby wywołać uzasadnioną wątpliwość co do jego bezstronności w danej sprawie.§2 tego przepisu określa, że wniosek o wyłączenie sędziego, zgłoszony na podstawie §1 po rozpoczęciu przewodu sądowego, pozostawia się bez rozpoznania, chyba że przyczyna wyłączenia powstała lub stała się stronie wiadoma dopiero po rozpoczęciu przewodu.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego i w doktrynie przyjmuje się, ze zarzut obrazy art.41§1k.p.k. może być skutecznie podnoszony w postępowaniu kasacyjnym ( odwoławczym ) również wtedy, gdy strona wprawdzie nie skorzystała z prawa złożenia wniosku, jednak sędzia któremu znane były powody wyłączenia, nie złożył stosownego żądania o wyłączenie albo też nie został wyłączony z urzędu, pomimo że zachodziły uzasadnione wątpliwości co do jego bezstronności i były one znane członkom składu orzekającego ( zob. SN II KK 202/02, LEX nr 56092, SN V KK 386/10, OSNKW 2011, nr 7, poz. 61: W. Jasiński glosa…,s.690-691 ). Stanowisko takie jest konsekwencją przyjęcia słusznego poglądu, że sędzia, co do którego zachodzi okoliczność, o której mowa w art.41§1k.p.k., może zostać wyłączony również przez sąd działający z urzędu. Zarówno sędzia w odniesieniu do siebie, jak i poszczególni członkowie składu orzekającego w odniesieniu do pozostałych członków tego składu mają obowiązek czuwania nad zachowaniem bezstronności orzekania. Niedopełnienie tego obowiązku przejawiające się w niezłożeniu przez sędziego żądania albo niewyłączeniu sędziego z urzędu powoduje, że strona może podnieść zarzut zaniechania podjęcia inicjatywy zmierzającej do wyłączenia sędziego, jeżeli wykaże, ze rzeczywiście zachodziły uzasadnione wątpliwości co do bezstronności wymagające złożenia przez sędziego żądania lub wyłączenia go z urzędu. Skoro oprócz wniosku strony ustawodawca przewidział również inne sposoby inicjowania wyłączenia sędziego, którego dotyczy okoliczność określona w art.41§1k.p.k., to nie można traktować terminu określonego w art.41§2k.p.k. inaczej, jak tylko gwarancji zabezpieczającej przed nadużywaniem przez strony wniosku o wyłączenie sędziego do celów, którym nie powinna ona służyć. Upływ tego terminu nie powoduje natomiast w żaden sposób dezaktualizacji powodu wyłączenia sędziego, jeżeli w rzeczywistości ma on miejsce. Nie można zatem przyjąć, ze po bezskutecznym upływie tego terminu dochodzi do sanacji uchybienia polegającego na orzekaniu przez sędziego podlegającego wyłączeniu na podstawie art.41§1k.p.k.

Sędzia orzekający w sprawie II Ko 405/12 Sądu Rejonowego w Bolesławcu o zarządzenie w stosunku do oskarżonego K. D. warunkowo zawieszonej kary pozbawienia wolności poprzez umieszczenie w uzasadnieniu postanowienia z dnia 24 lipca 2012r. wypowiedzi odnoszących się do sprawstwa oskarżonego K. D. w zakresie czynów o które dopiero przecież toczyło się postępowanie przygotowawcze 2Ds.455/12 ( cytowanych wcześniej ) dokonał przesądu. W sytuacji zatem gdy sprawa o te przestępstwa zawisła przed Sądem Rejonowym w Bolesławcu powinien był wyłączyć się od jej rozpoznania. Sędzia rozpoznający przedmiotową sprawę jednak tego nie uczynił. W tej sytuacji doszło do naruszenia wyżej wskazanego przepisu postępowania, które to naruszenie mogło mieć wpływ na zapadłe w niniejszej sprawie orzeczenie.

Z tych względów zaskarżony wyrok podlegał uchyleniu, a sprawa przekazaniu Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Rozpoznanie wyżej wskazanego zarzutu apelacji obrońcy oskarżonego było wystarczające do wydania rozstrzygnięcia i z tego powodu nie ma potrzeby odnieść się do pozostałych zarzutów apelacji obrońcy oskarżonego, jak i Prokuratora ( art.436 k.p.k. )

Na marginesie jednakże sąd odwoławczy zwraca uwagę na zarzut zawarty w apelacji prokuratora, a odnoszący się do zasadności umorzenia przez sąd I instancji postępowania o sześć zarzucanych oskarżonemu czynów , w tym również o charakterze chuligańskim. Ferując orzeczenie tej treści Sąd Rejonowy jako okoliczność wpływającą na znikomość stopnia społecznej szkodliwości zarzucanych oskarżonemu czynów przyjął, przeproszenie pokrzywdzonych przez oskarżonego. Tymczasem przepis art. 115§2k.k. w katalogu okoliczności wpływających na stopień społecznej szkodliwości przeproszenia pokrzywdzonych nie zawiera. W ocenie sądu odwoławczego ocena stopnia społecznej szkodliwości dokonana przez Sąd Rejonowy w zakresie powyższych czynów wydaje się nietrafna. Dokonując tej oceny zupełnie pominął, że przecież w chwili popełnienia zarzucanych czynów znajdował się on w stanie pod działaniem alkoholu, że pokrzywdzeni w żaden sposób nie sprowokowali zachowania oskarżonego, że naruszył on dobra sześciorga pokrzywdzonych w tym kobiet. Wreszcie, że wszystkie przypisane mu czyny zostały zakwalifikowane jako występki o charakterze chuligańskim.