Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 kwietnia 2019r.

Sąd Rejonowy w Gdyni, Wydział I Cywilny

w składzie

Przewodniczący: SSR Adrianna Gołuńska-Łupina

Protokolant: sek. sąd. Małgorzata Świst

po rozpoznaniu w dniu 29 kwietnia 2019 r. w Gdyni

na rozprawie

sprawy z powództwa M. G.

przeciwko Giełdzie Praw Majątkowych (...) S.A. z siedzibą w W.

o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności

I.  pozbawia wykonalności tytuł wykonawcy w postaci nakazu zapłaty wydanego przez Sąd Rejonowy w Gdyni w dniu 30 stycznia 2001 r. w sprawie o sygn. akt VIII Nc 3959/00, któremu nadano klauzulę wykonalności w dniu 18 maja 2018r. w części – tj. w zakresie zasądzonych w nim odsetek od należności głównej od 29 marca 2001r. do 17 grudnia 2014r.;

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 25,92 zł (dwadzieścia pięć złotych i 92/100) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygnatura akt: I C 976/18

UZASADNIENIE

Powód M. G. wniósł pozew przeciwko Giełdzie Praw Majątkowych (...) S.A. domagając się pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego w postaci nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu upominawczym przez Sąd Rejonowy w Gdyni w dniu 30 stycznia 2001r., w sprawie o sygnaturze akt VIII Nc 3959/00 z powództwa (...) Dyrekcji Przewozów Pasażerskich Wydziału P. Biletowych w G. przeciwko M. G..

W uzasadnieniu pozwu powód podniósł, iż w dniu 10 września 2018r. otrzymał od Komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Mińsku Mazowieckim M. Z. zawiadomienie o wszczęciu egzekucji na podstawie ww. tytułu wykonawczego. Do zawiadomienia Komornik dołączył postanowienie Sądu Rejonowego w Gdyni z dnia 18 maja 2018r. o nadaniu klauzuli wykonalności z przejściem uprawnień. Zdaniem powoda, przytoczone okoliczności faktyczne wskazują, że egzekucja skierowana do majątku powoda prowadzona jest na podstawie przedawnionego tytułu wykonawczego. Wedle powoda roszczenie stwierdzone prawomocnym tytułem wykonawczym wydanym w 2001r. uległo przedawnieniu w 2011r.

(pozew k. 3-4)

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości. Pozwany zaprzeczył twierdzeniom powoda, że roszczenie stwierdzone tytułem wykonawczym uległo przedawnieniu. Jak wskazuje pozwany, nakaz zapłaty z dnia 30 stycznia 2001r. został opatrzony klauzulą wykonalności na rzecz poprzedniego wierzyciela w dniu 17 września 2010r. Pozwany nabył wierzytelność wynikającą z przedmiotowego nakazu zapłaty i w dniu 18 grudnia 2017r. wystąpił z wnioskiem do Sądu Rejonowego w Gdyni o nadanie klauzuli wykonalności na podstawie art. 788 kpc. W dniu 20 lutego 2018r. zostało wydane postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności na rzecz pozwanego. W związku z powyższym pozwany podniósł, że bieg terminu przedawnienia został przerwany dwukrotnie i w związku z tym nie doszło do przedawnienia wierzytelności objętej ww. tytułem wykonawczym.

(odpowiedź na pozew k. 37-37v)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 30 stycznia 2001r. w sprawie o sygnaturze akt VIII Nc 3959/00 Sąd Rejonowy w Gdyni wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym i nakazał, aby M. G. zapłacił (...) Dyrekcji Przewozów Pasażerskich Wydział P. B. w G. kwotę 103 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 18 grudnia 1999r. do dnia zapłaty oraz kwotę 68 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 50 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego. Nakaz uprawomocnił się w dniu 29 marca 2001r. W dniu 17 września 2010r. przedmiotowemu nakazowi zapłaty została nadana klauzula wykonalności.

(dowód: kopia tytułu wykonawczego k. 39-40, postanowienie z dnia 15 lutego 2018r. w przedmiocie odtworzenia akt k. 5 akt sprawy Sądu Rejonowego w Gdyni o sygnaturze I 1 Co 308/18)

W dniu 18 grudnia 2017r. pozwany złożył do Sądu Rejonowego w Gdyni wniosek o nadanie ww. nakazowi zapłaty klauzuli wykonalności z przejściem uprawnień. Postanowieniem z dnia 18 maja 2018r. wydanym w sprawie o sygnaturze akt I 1 Co 2387/17 Sąd Rejonowy w Gdyni nadał klauzulę wykonalności ww. nakazowi zapłaty wydanemu przez Sąd Rejonowy w Gdyni w dniu 30 stycznia 2001r. w sprawie o sygnaturze akt VIII Nc 3959/00 na rzecz Giełdy Praw Majątkowych (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W., na którą przeszło uprawnienie wierzyciela (...) Państwowych S.A. z siedzibą w W.. Postanowienie uprawomocniło się w dniu 26 czerwca 2018r.

(dowód: wniosek o nadanie klauzuli wykonalności wraz z załącznikami, postanowienie z dnia 18 maja 2018r., zarządzenie w przedmiocie stwierdzenia prawomocności [w:] akta Sądu Rejonowego w Gdyni o sygnaturze I 1 Co 2387/17)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w całości na podstawie dowodów z dokumentów przedłożonych przez strony oraz znajdujących się w aktach Sądu Rejonowego w Gdyni o sygnaturach I 1 Co 308/18 oraz I 1 Co 2387/17. Oceniając zebrany w niniejszej sprawie materiał dowodowy Sąd nie dopatrzył się żadnych podstaw do kwestionowania prawdziwości i wiarygodności wymienionych powyżej dokumentów. Podkreślić bowiem należy, iż dowody w postaci: tytułu wykonawczego, postanowień Sądu Rejonowego w przedmiocie odtworzenia akt oraz nadania klauzuli wykonalności z przejściem uprawnień mają charakter dokumentów urzędowych, które korzystają z domniemania autentyczności i domniemania zgodności z prawdą wyrażonych w nich oświadczeń, zaś w toku niniejszego postępowania żadna ze stron nie kwestionowała powyższych domniemań w trybie art. 252 kpc. Nadto, za w pełni wiarygodne należało uznać także wymieniony powyżej dokument prywatny w postaci wniosku o nadanie klauzuli wykonalności z przejściem uprawnień, albowiem autentyczność tego dokumentu nie była kwestionowana przez strony, zaś jego treść i forma nie budzi żadnych wątpliwości Sądu.

W przedmiotowej sprawie powód domagał się pozbawienia wykonalności w całości tytułu wykonawczego w postaci nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu upominawczym przez Sąd Rejonowy w Gdyni w dniu 30 stycznia 2001r. w sprawie o sygnaturze akt VIII Nc 3959/00 zaopatrzonego w klauzulę wykonalności, opierając swoje żądanie na zarzucie przedawnienia roszczenia stwierdzonego prawomocnym orzeczeniem sądu. Podstawę prawną powództwa stanowił zatem przepis art. 840 § 1 pkt 2 kpc, zgodnie z którym dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części albo ograniczenia, jeżeli po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane; gdy tytułem jest orzeczenie sądowe, dłużnik może oprzeć powództwo także na zdarzeniach, które nastąpiły po zamknięciu rozprawy, a także na zarzucie spełnienia świadczenia, jeżeli zgłoszenie tego zarzutu w sprawie było z mocy ustawy niedopuszczalne. Nie ulega wątpliwości, iż zdarzeniem powodującym niemożność egzekwowania roszczenia o jakim mowa w art. 840 § 1 pkt 2 kpc jest przedawnienie roszczenia (por. postanowienie SN z dnia 18 marca 1971r., I CZ 110/70, L.).

Rozstrzygnięcie niniejszej sprawy zależało od ustalenia czy roszczenie objęte tytułem wykonawczym uległo przedawnieniu. Jak wskazuje się w judykaturze w art. 125 § 1 kc wyraźnie zróżnicowano terminy przedawnienia roszczeń o świadczenia okresowe i innych roszczeń. Roszczenie o odsetki za opóźnienie (art. 481 § 1 kc) należą do kategorii świadczeń okresowych i - jeżeli zostały stwierdzone tytułem wykonawczym – powinny przedawniać się z upływem trzech lat (art. 125 § 1 zdanie drugie kc). Chodzi tu jednak tylko o odsetki „należne w przyszłości”, a więc takie, które stają się wymagalne m.in. po uprawomocnieniu się wyroku sądowego, stwierdzającego obowiązek zapłaty tych odsetek (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 maja 2016r., IV CSK 528/15, L.). Natomiast, jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 stycznia 2014r., I CSK 197/13, L., określony w art. 125 § 1 kc dziesięcioletni termin przedawnienia ma zastosowanie do stwierdzonych wyrokiem roszczeń o odsetki za opóźnienie wymagalnych w dacie uprawomocnienia się wyroku. Jak bowiem wyjaśniono w uzasadnieniu tego orzeczenia, „zgodnie z ogólną zasadą, którą wyraża art. 118 kc, termin przedawnienia dla roszczeń o świadczenia okresowe wynosi trzy lata. Według tej reguły, niezależnie od charakteru długu głównego, ulega przedawnieniu roszczenie o odsetki za opóźnienie. Przepisem szczególnym w stosunku do art. 118 kc jest art. 125 § 1 kc przewidujący dla roszczeń stwierdzonych prawomocnym orzeczeniem sądu, bez względu na ich charakter, dziesięcioletni termin przedawnienia, z wyłączeniem jednak (zdanie drugie) roszczeń obejmujących świadczenia okresowe należne w przyszłości, które ulegają przedawnieniu trzyletniemu. W tym stanie rzeczy uzasadnione jest stanowisko, że określony w art. 125 § 1 kc dziesięcioletni termin przedawnienia ma zastosowanie do stwierdzonych wyrokiem roszczeń o odsetki za opóźnienie wymagalnych w dacie uprawomocnienia się wyroku. Trzyletniemu przedawnieniu ulegają natomiast stwierdzone wyrokiem roszczenia o odsetki za opóźnienie należne i wymagalne po dniu uprawomocnienia się wyroku”.

W świetle przedstawionych powyżej poglądów judykatury należało przyjąć, że do przedawnienia należności głównej i odsetek umownych wymagalnych na dzień uprawomocnienia się wyroku zastosowanie znajduje dziesięcioletni termin przedawnienia, zaś dla odsetek, które stały się wymagalne już po uprawomocnieniu się nakazu zapłaty - trzyletni termin przedawnienia. Jak wynika z akt tut. Sądu o sygnaturze I 1 Co 308/18 nakaz zapłaty uprawomocnił się w dniu 29 marca 2001r. Zgodnie z przyjętym powyżej poglądem prawnym dla roszczeń o odsetki wymagalne od dnia uprawomocnienia się nakazu zapłaty znajdzie zastosowanie trzyletni termin przedawnienia, natomiast dla roszczenia głównego oraz odsetek wymagalnych do dnia uprawomocnienia termin dziesięcioletni. Wyjaśnić należy, że czynnością przerywającą bieg przedawnienia jest m.in. wniosek o nadanie tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 16 stycznia 2004r., III CZP 101/03, OSN 2005, Nr 4, poz. 58). W przedmiotowym stanie faktycznym bieg terminu przedawnienia rozpoczął się od dnia uprawomocnienia się nakazu zapłaty. Na podstawie zebranego materiału dowodowego można stwierdzić, że w niniejszym przypadku dwukrotnie doszło do przerwania biegu terminu przedawnienia. Zważyć należy, iż najpierw, w dniu 17 września 2010r., a więc przed upływem dziesięciu lat od uprawomocnienia nakazu, Sąd Rejonowy w Gdyni nadał ww. nakazowi zapłaty klauzulę wykonalności na rzecz pierwotnego wierzyciela tj. (...) Państwowych S.A. z siedzibą w W.. Od powyższej daty bieg terminu przedawnienia rozpoczął się na nowo. Przed upływem dziesięciu lat od powyższej daty, tj. w dniu 18 grudnia 2017r., pozwana Giełda Praw Majątkowych (...) S.A. z siedzibą w W. złożyła wniosek o nadanie ww. nakazowi zapłaty klauzuli wykonalności z przejściem uprawnień, co ponownie przerwało bieg terminu przedawnienia. Postanowieniem z dnia 18 maja 2018r. Sąd uwzględnił przedmiotowy wniosek i tym samym termin przedawnienia zaczął swój bieg na nowo. Z powyższego jednoznacznie wynika, że roszczenie główne i odsetki wymagalne do dnia uprawomocnienia się nakazu zapłaty nie uległy przedawnieniu, albowiem przed upływem dziesięcioletniego terminu przedawnienia wierzyciel dokonywał czynności, które skutkowały przerwaniem biegu tego terminu. Natomiast, na częściowe uwzględnienie zasługiwało roszczenie dotyczące odsetek wymagalnych po dniu uprawomocnienia się nakazu. Z powyższych wywodów wynika, że zdarzeniami powodującymi przerwanie biegu przedawnienia było złożenie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności oraz złożenie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności z przejściem uprawnień. Pomiędzy uprawomocnieniem się nakazu a wszczęciem postępowania klauzulowego minął okres ponad dziewięciu lat, wskutek czego przedawnieniu uległy odsetki należne za okres od uprawomocnienia się nakazu do dnia 16 września 2007r., a więc dnia przypadającego na trzy lata przed nadaniem klauzuli wykonalności (nie wykazano kiedy wniosek o nadanie klauzuli wykonalności został złożony, niemniej z uwagi na ponad trzyletnie przerwy pomiędzy kolejnymi zdarzeniami powodującymi przerwę biegu terminu przedawnienia, w tym konkretnym przypadku okoliczność ta pozostawała bez znaczenia). Dla odsetek nieprzedawnionych tj. wymagalnych od dnia 17 września 2007r. termin przedawnienia biegł na nowo z chwilą ukończenia postępowania klauzulowego. Bieg terminu przedawnienia po raz kolejny został przerwany z chwilą złożenia wniosku o nadanie klauzuli wykonalności z przejściem uprawnień tj. z dniem 18 grudnia 2017r. Oznacza to, że przedawnieniu uległo roszczenie o całość odsetek wymagalnych wcześniej niż trzy lata przed złożeniem wniosku o nadanie klauzuli wykonalności, a więc również odsetki wymagalne za okres od 17 września 2007r. do dnia 17 grudnia 2014r. Z chwilą zakończenia postępowania klauzulowego, termin przedawnienia odsetek wymagalnych od dnia 18 grudnia 2014r. zaczął biec na nowo. Zatem, reasumując przedawnieniu uległo jedynie roszczenie o odsetki wymagalne za okres od dnia 29 marca 2001r. do dnia 17 grudnia 2014r. i w tym zakresie powództwo podlegało uwzględnieniu.

Zaznaczyć należy, iż zgodnie z utrwalonym poglądem judykatury, jeżeli powód żąda na podstawie art. 840 § 1 pkt 2 kpc pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego w całości z powodu przedawnienia objętych nim roszczeń, żądanie takie obejmuje także odsetki za opóźnienie (art. 125 § 1 zd. 2 kc) i nie jest wówczas niezbędna indywidualizacja przedawnionych roszczeń objętych tytułem (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 maja 2016r., IV CSK 528/15, L.).

Z powyższych względów – na mocy art. 840 § 1 pkt 2 kpc – Sąd pozbawił wykonalności tytuł wykonawczy w postaci nakazu zapłaty wydanego przez Sąd Rejonowy w Gdyni z dnia 30 stycznia 2001 r. w sprawie o sygn. akt VIII Nc 3959/00, któremu nadano klauzulę wykonalności w dniu 18 maja 2018r. w części – tj. w zakresie zasądzonych w nim odsetek od należności głównej od dnia 29 marca 2001r. do dnia 17 grudnia 2014r., natomiast w pozostałym zakresie powództwo – na podstawie powyższego przepisu stosowanego a contrario – oddalił.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie przepisu art. 100 kpc. Zważyć należy, iż całość roszczenia objętego tytułem wykonawczym stanowiła kwotę 431,94 zł (roszczenie główne – 103 zł; odsetki ustawowe od dnia 18 grudnia 1999r. do dnia wyrokowania tj. 29 kwietnia 2018r. – 260,94 zł i zasądzone koszty procesu – 68 zł). Natomiast odsetki za okres od 29 marca 2001r. do dnia 17 grudnia 2014r. - a więc w zakresie w jakim powód wygrał niniejszy spór – stanowią łącznie kwotę 196,88 zł. W związku z tym należało uznać, że powód wygrał w 46 %, a pozwany w 54 %. Powód poniósł koszty opłaty sądowej od pozwu w kwocie 55 zł, opłaty za czynności fachowego pełnomocnika radcy prawnego będącego radcą prawnym w stawce minimalnej (90 zł) oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa (17 zł) – łącznie 162 zł, z czego należy mu się zwrot kwoty 74,52 zł. Z kolei, pozwany poniósł koszty zastępstwa procesowego w kwocie 90 zł, z czego może domagać się od przeciwnika kwoty 48,60 zł. Po wzajemnym skompensowaniu należności należało zasądzić od pozwanego na rzecz powoda kwotę 25,92 zł.