Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 26 listopada 2020 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w następującym składzie:

Przewodniczący - Sędzia Sądu Okręgowego Leszek Dąbek

Sędziowie Sądu Okręgowego: Gabriela Sobczyk

Marcin Rak

Protokolant Monika Piasecka

po rozpoznaniu w dniu 26 listopada 2020 r. na rozprawie sprawy

z wniosku Banku (...) Spółki Akcyjnej w W.

z udziałem A. K. i (...) Banku Spółdzielczego w M.

o stwierdzenie nabycia praw do spadku po P. W.

na skutek apelacji uczestniczki postępowania A. K.

od postanowienia Sądu Rejonowego w Zabrzu

z dnia 16 października 2017 r., sygn. akt VIII Ns 481/13

postanawia:

uchylić zaskarżone postanowienie i przekazać sprawę Sądowi Rejonowemu w Zabrzu do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania odwoławczego.

SSO Marcin Rak SSO Leszek Dąbek SSO Gabriela Sobczyk

Sygn. akt III Ca 602/18

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Zabrzu w postanowieniu z dnia 16 10 2017r. stwierdził,

że spadek po P. W. na podstawie ustawy nabyła w całości uczestniczka postępowania A. K. oraz orzekł o kosztach postępowania. W ustalonym stanie faktycznym, w motywach orzeczenia przywołał regulacje art. 1025 § 1 k.c., 926

§ 1 k.c., 931 § 1 k.c., 932 § 1-6 k.c., 6 k.c., 1019 k.c., 1020 k.c. ustalił, iż spadkodawca w chwili śmierci był kawalerem, który nie posiadał własnych, ani przysposobionych dzieci oraz nie sporządził testamentu. Jego rodzice, którzy zmarli przed spadkodawcą posiadali dwójkę dzieci – spadkodawcę oraz B. B.. B. B. złożyła oświadczenia o odrzuceniu spadku i uchyleniu się od skutków prawnych niezłożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku w terminie, które zostały zatwierdzone przez Sąd Rejonowy. B. B. posiada jedno dziecko – A. K., która złożyła na rozprawie 16 10 2017r. oświadczenie o odrzuceniu spadku po P. W., zapowiadając złożenie wniosku o zatwierdzenie uchylenia się od skutków prawnych o niezłożeniu oświadczenia o odrzuceniu spadku w terminie. Na podstawie tak ustalonego stanu faktycznego, stwierdził, że do spadku po zmarłym doszła jego siostra B. B., która skutecznie odrzuciła spadek. W konsekwencji powyższego do spadku doszła siostrzenica zmarłego A. K., której oświad-czenie o odrzuceniu spadku nie było skuteczne albowiem zostało złożone po upływie terminu. Wskazał, że do czasu zamknięcia rozprawy A. K. nie złożyła wniosku o uchyleniu się od skutków prawnych niezłożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku w terminie.

Orzeczenie zaskarżyła uczestniczka postępowania A. K. ,

która wniosła o „ jego uchylenie oraz przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania”.

W uzasadnieniu apelacji między innymi podniosła, iż 14 12 2017r. złożyła w Sądzie oświadczenie o uchyleniu się skutków prawnych niezłożenia w terminie oświadczenia o odrzuceniu spadku po zmarłym P. W. wraz oświadczenia o odrzuceniu spadku.

Sąd Okręgowy w Gliwicach 3 10 2018r. uchylił postanowienie Sądu Rejonowego o zwolnieniu od udziału w sprawie B. B. oraz zawiesił postępowanie do czasu prawomocnego zakończenia postępowania w sprawie zawisłej przed Sądem Rejonowym w Zabrzu pod sygn. akt I Ns 474/17.

Sąd Rejonowy w Zabrzu postanowieniem z 20 11 2018r. (wydanym w sprawie o sygn. akt I Ns 474/17) m.in. zatwierdził uchylenie się od skutków prawnych nie złożenia przez A. K. w terminie oświadczenia o odrzuceniu spadku po zmarłym P. W.. Postanowienie stało się prawomocne z dniem 9 01 2020r. po oddaleniu przez Sąd Okręgowy w Gliwicach apelacji (III Ca 370/19).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Sąd pierwszej instancji trafnie zakwalifikował roszczenie wnioskodawczyni

i prawidłowo rozpoznał sprawę.

Jednakże po wydaniu zaskarżonego orzeczenia Sąd Rejonowy w Zabrzu w postanowieniu z 20 11 2018r. (w sprawie o sygn. akt I Ns 474/17) m.in. zatwierdził oświadczenie uczestniczki postępowania A. K. o uchylenie się od skutków prawnych nie złożenia przez nią w terminie oświadczenia o odrzuceniu spadku po P. W..

W następstwie tego – zgodnie z regulacją art. 1020 k.c. – została ona wyłą-czona od dziedziczenia, a w jej miejsce potencjalnie mogły zostać skutecznie powołane do spadu jej dzieci: córka L. K. oraz syn O. K. (np. w oparciu o regu-lację art. 931 § 2 k.p.c. w związku z art. 1020 k.c.).

Z obiektywnych przyczyn nie są one uczestnikami postępowania, co w świetle regulacji art. 510 § 1 k.p.c. prawnej czyni koniecznym ich wezwanie do udziału

w niniejszej sprawie, a sanowanie tej wadliwości w toku postępowania ograniczyłoby ich prawo do rozpoznania sprawy w dwu instancjach (oceny tej nie zmienia fakt, że w przypadku wezwania jej do udziału w sprawie w instancji odwoławczej przysługiwałby jej środek zaskarżenia w postaci skargi kasacyjnej do Sądu Najwyższego, „gdyż nie jest to środek gwarantujący możliwość kontroli sądowej orzeczenia w zwykłym trybie i instancyjnym” por. w uzasadnieniu postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 21 05 2002r. III CKN 948/00).

Dlatego już tylko z tej przyczyny zaskarżone orzeczenie należało uchylić

i sprawę przekazać Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Niezależnie od tego, w zebranym sprawie materiale brak jest informacji pozwalających w sposób jednoznaczny ocenić czy po ich stronie zrealizowały się przesłanki powołania ich do spadku po P. W..

Powoduje to, że zachodzi konieczność uzupełnienia materiału sprawy,

co w tej części jest równoznaczne z nierozpoznaniem istoty sprawy w rozumieniu

art. 386 § 4 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c. i dodatkowo prowadziło do uchylenia zaskarżonego orzeczenia i przekazania sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Reasumując z podanych względów zaskarżone postanowienie jest wadliwe i dlatego apelację jako uzasadnioną uwzględniono orzekając jak w sentencji

w oparciu o regulację art. 386 § 4 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c.

Sąd Rejonowy rozpoznając ponownie sprawę weźmie pod uwagę zawartą powyżej ocenę prawną oraz sanuje wskazane wadliwości postępowania.

W tym celu przeprowadzi dowód z aktów urodzenia L. K. oraz O. K. i wezwie ich do udziału w sprawie w charakterze uczestników postępowania,

po czym zakreśli om termin do zajęcia stanowiska w sprawie oraz zgłoszenia ewentualnych wniosków dowodowych.

Następnie rozpozna zgłoszenia wnioski dowodowe, a dopuszczone dowody przeprowadzi.

W przypadku nie zgłoszenia przez wnioskodawczynię i uczestników postępowania wniosków dowodowych weźmie pod uwagę, że zgodnie z utrwalonym poglądem judykatury w sprawach dotyczących stwierdzenia nabycia spadku sąd zobowiązany jest działać z urzędu i dopuści oraz przeprowadzi z urzędu dowody,

które w materiale sprawy okażą się konieczne dla wyjaśnienia okoliczności dotyczących skutecznego powołania L. K. oraz O. K. do spadku po P. W..

SSO Marcin Rak SSO Leszek Dąbek SSO Gabriela Sobczyk