Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 września 2020 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 września 2020 r. w S.

sprawy M. H.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji ubezpieczonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 7 listopada 2019 r., sygn. akt VI U 1270/19

oddala apelację.

Sygn. akt III AUa 1/20

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 23 maja 2019 roku organ rentowy - Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., odmówił ubezpieczonemu M. H. prawa do emerytury w wieku obniżonym z tytułu pracy w warunkach szczególnych.

W odwołaniu od decyzji M. H. wniósł o jej zmianę, poprzez przyznanie mu prawa do emerytury.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o jego oddalenie w całości, podtrzymując argumentację, jak w zaskarżonej decyzji.

Wyrokiem z dnia 7 listopada 2019 r. Sąd Okręgowy w Szczecinie oddalił odwołanie.

Sąd Okręgowy ustalił, że M. H. urodził się (...), zatem wiek 60 lat ukończył dnia (...).

Jest członkiem Otwartego Funduszu Emerytalnego, ale wniósł o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku za pośrednictwem ZUS na dochody budżetu państwa.

Wniosek o emeryturę ubezpieczony złożył 25 marca 2019 roku.

M. H. przed organem rentowym udowodnił 25 lat i 11 dni okresów składkowych oraz 1 miesiąc i 14 dni okresów nieskładkowych.

W czerwcu 1976 roku M. H. ukończył naukę w Zasadniczej (...), w zawodzie mechanik maszyn rolniczych. Naukę zawodu ubezpieczony pobierał w Zakładzie (...) w R. od 1 września 1973 roku do 16 czerwca 1976, ale nigdy nie pracował w wyuczonym zawodzie.

W okresie od 2 sierpnia 1976 roku do 30 listopada 1996 roku M. H. zatrudniony był w pełnym wymiarze czasu pracy w Zakładzie (...) w R.. W czasie zatrudnienia ubezpieczony wykonywał pracę na stanowiskach: montera instalacji wodno – kanalizacyjnej, c.o., spawacza – montera.

W okresie od 25 kwietnia 1978 roku do 14 kwietnia 1980 roku ubezpieczony odbył zasadniczą służbę wojskową.

Po zakończeniu służby wojskowej w maju 1980 roku M. H. wrócił do pracy w Zakładzie (...) w R.. Na mocy umowy o pracę podpisanej w dniu 5 maja 1980 r., ubezpieczonemu powierzono obowiązki montera instalacji wodno - kanalizacyjnej i c.o.

Podobnie umowami o pracę z dnia: 1 kwietnia 1981 roku oraz z dnia 1 lipca 1981 roku dyrektor zakładu pracy powierzył ubezpieczonemu obowiązki montera instalacji wodno - kanalizacyjnej i c.o.

W grudniu 1980 roku M. H. ukończył podstawowy kurs spawania gazowego. Kolejno w roku 1988 ubezpieczony ukończył kurs spawania elektrycznego, zaś w sierpniu 1995 roku odbył szkolenie z zakresu lutospawania rur galwanizowanych ocynkowanych, przy użyciu twardych lutów i topików firmy (...) oraz szkolenie w zakresie łączenia instalacji wykrywania nieszczelności rurociągów preizolowanych, izolacji i hermetyzacji złącz na rurociągach preizolowanych.

Dalej Sąd Okręgowy ustalił, że Zakład (...) w R. zajmował się produkcją barakowozów i konstrukcji stalowych do montażu (wiązary, słupy). Zakład posiadał hale produkcyjne, ale część prac wykonywana była na dworze. Praca w zakładzie zorganizowana była w ramach działów: barakowozów i konstrukcji stalowych, istniał dział mechaniczny do napraw sprzętu, tokarnie oraz grupa instalacyjno – montażowa.

W zakładzie pracy w grupie instalacyjno – montażowej ubezpieczony pracował razem z J. S. i J. H..

J. S. ukończył kurs spawalniczy w 1981 roku, jednakże pracę jako spawacz rozpoczął dopiero po otrzymaniu sprzętu (spawalnicy) tj. w 1982 roku. J. S. rozpoczął pracę na stanowisku spawacza szybciej niż ubezpieczony.

Umową o pracę z dnia 1 kwietnia 1985 roku dyrektor Zakładu (...) w R. powierzył M. H. obowiązki spawacza – montera.

W angażach datowanych na 9.01.1985 r., 26.04.1988 r., 15.09.1989 r., 26.09.1990 r., jak i oświadczeniach ubezpieczonego z 8.10.1990 r. – jako stanowisko pracy ubezpieczonego wskazano spawacz – monter.

W świadectwie pracy z dnia 12 grudnia 1990 roku wystawionym przez ww. zakład pracy za okres zatrudnienia od 02.08.1976 r. do 16.12.1990 r. – jako ostatnio zajmowane przez ubezpieczonego stanowisko pracy wpisano spawacz – monter.

W okresie od 17.12.1990 r. do 28.01.1991 r. ubezpieczony pracował jako monter w Zakładzie Usług (...) w S., a następnie od dnia 29.01.1991 r. ponownie został zatrudniony w Zakładzie (...) w R. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku spawacz – monter.

W dokumentacji pracowniczej powoda z okresu zatrudnienia w powyższym zakładzie od 31.07.1991 r. do 27.11.1996 r., w tym z treści angaży, oświadczeń ubezpieczonego, karty obiegowej (karta obiegowa z 27.11.1996 r.) – wynika, że w okresie tym ubezpieczony pracował na stanowisku spawacz – monter lub spawacz.

Kolejno od 1 grudnia 1996 roku do 31 sierpnia 2002 roku M. H. pracował w pełnym wymiarze czasu pracy w Miejskim Zakładzie (...) w R., którego następcą prawnym została spółka (...) spółka z o.o. w R.. W okresie tym ubezpieczony wykonywał prace na stanowisku: spawacz – monter, konserwator sieci wodno – kanalizacyjnej.

Za tenokres zatrudnienia pracodawca wystawił powodowi dwa świadectwa pracy wykonywanej w warunkach szczególnych.

W świadectwie z dnia 13 czerwca 2019 roku pracodawca wskazał, że ubezpieczony wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracę na stanowisku: spawacz – monter, konserwator sieci wodno – kanalizacyjnej, tj. prace określoną w Wykazie A, dział V, poz. l Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz .U. Nr 8,poz.43).

Natomiast w świadectwie pracy z 26.02.2019 r. pracodawca wskazał na pracę na stanowisku: spawacz – monter, konserwator sieci wodno – kanalizacyjnej, tj. prace określoną w Wykazie A, dział IX, poz. l, pkt.6 wykazu stanowiącego załącznik do zarządzenia Nr 16 Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31.03.1986r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz. 43 i z 1985r. Nr 7, poz.21).

Z dniem 1 lutego 1997 roku M. H. powierzony został obowiązek pełnienia dyżuru w pogotowiu technicznym awarii wodno – kanalizacyjnych.

W wyjaśnieniach skierowanych do organu rentowego prezes spółki (...) w R. wskazał, że dla rozliczenia czasu pracy pracownika nie prowadzono wyodrębnionych kart pracy (czy innych dokumentów), które pozwoliłyby na ustalenie czasu pracy osobno jako: spawacz-monter i konserwator sieci wodno - kanalizacyjnych. Zdaniem pracodawcy ubezpieczonego wydane świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach odnosi się do stanowiska - konserwatora sieci wodno- kanalizacyjnej – Wykaz A, dział IX poz. l, pkt,6 , wykazu stanowiącego załącznik do zarządzenia Nr 16 Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31.03.1986 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Z dokumentów zawartych w aktach osobowych ubezpieczonego z okresu zatrudnienia w (...) w R. (a następnie w spółce (...) sp. z o.o.) wynika, że ubezpieczony wykonywał prace tylko jako konserwator sieci wodno - kanalizacyjnych.

Na podstawie tak dokonanych ustaleń Sąd Okręgowy uznał odwołanie za nieuzasadnione.

Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia Sąd Okręgowy przyjął art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2018.1270 j.t. dalej jako: ustawa emerytalna), zgodnie z którym ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego, wynoszącego co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn, z zastrzeżeniem art. 46, 47, 50, 50a i 50e i 184.

Sąd pierwszej instancji wskazał, że w myśl przepisu art. 184 ust. 1 i 2 ustawy emerytalnej - ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 (co najmniej 25 lat dla mężczyzn).

W ust. 2 wskazano, że emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Sąd orzekający wyjaśnił, że wykaz prac zaliczanych do prac w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze zamieszczony został w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.). Przepis § 4 ust. 1 tego rozporządzenia stanowi przy tym, że pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W myśl przepisu § 2 powołanego aktu prawnego, okresami pracy uzasadniającymi prawo do emerytury są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Okresy pracy, o którym mowa stwierdza przy tym zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 cytowanego rozporządzenia lub w świadectwie pracy. W załączniku do powyższego rozporządzenia, w Wykazie A w dziale XIV, dotyczącym prac różnych pod pozycją 12 wskazano, że pracami w szczególnych warunkach są „prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowodorowym”.

Sąd Okręgowy wywiódł, że w sprawie niniejszej poza sporem pozostaje fakt, iż ubezpieczony ukończył 60 lat, złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych w OFE za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa oraz, że na dzień 1 stycznia 1999 roku posiada łączny okres składkowy i nieskładkowy w wymiarze 25 lat, 1 miesiąca i 25 dni. Zdaniem organu rentowego ubezpieczony nie posiada żadnego stażu pracy w warunkach szczególnych.

Ubezpieczony podnosił natomiast, że takim okresem jest okres zatrudnienia od 1 stycznia 1981 r. do 30 listopada 1996 r. w Zakładzie (...) oraz od dnia 1 grudnia 1996 r. do 31 grudnia 1998 r. w (...) Spółka z o.o., w obu przypadkach na stanowisku spawacza.

W tej sytuacji w pierwszej kolejności Sąd Okręgowy zwrócił uwagę, iż zgodnie z § 2 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, okresy pracy w warunkach szczególnych stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy. Jednakże zgodnie z utartą praktyką i orzecznictwem w postępowaniu przed sądem okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przewidziane rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze mogą być ustalane także innymi środkami dowodowymi niż zaświadczenia z zakładu pracy (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1984 roku, III UZP 6/84 oraz uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 września 1984 roku III UZP 48/84), a więc wszelkimi dopuszczalnymi przez prawo środkami dowodowym.

Sąd orzekający podkreślił, iż wydanie lub niewydanie przez pracodawcę świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach nie rodzi żadnych skutków materialnoprawnych. Zaświadczenie to jest jedynie dokumentem prywatnym (art. 245 k.p.c.), wydawanym dla celów dowodowych, a okoliczności w tym dokumencie potwierdzone przez pracodawcę podlegają weryfikacji zarówno w postępowaniu sądowym, jak i w postępowaniu przed organem rentowym. Określenie stanowiska pracy wskazane w wystawionym przez pracodawcę świadectwie pracy nie wiąże zatem Sądu, który na podstawie całego zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego ocenia, czy ubezpieczony pracował – stale i w pełnym wymiarze czasu pracy – w warunkach szczególnych. Samodzielnie Sąd ustala również, jak zakwalifikować pracę wnioskodawcy w odniesieniu do wykazu prac określonych w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Przy czym Sąd Okręgowy zaznaczył, że po wniesieniu przez ubezpieczonego odwołania od decyzji organu rentowego i skierowaniu sprawy do sądu, sprawa o emeryturę – uprzednio administracyjna – staje się sprawą cywilną, rozpoznawaną według przepisów o postępowaniu odrębnym w sprawach z zakresu pracy i ubezpieczeń społecznych, w którym stosownie do treści art. 473 k.p.c. nie mają zastosowania ograniczenia dowodowe dotyczące dopuszczalności dowodów z zeznań świadków i przesłuchania stron. Stąd też okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość mogą być tutaj udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi przewidzianymi w k.p.c. (por. uzasadnienie wyroku SN z 8 kwietnia 1999 roku, II UKN 619/98, OSNP 2000/11/439; wyrok SN z 2 lutego 1996 roku, II URN 3/95, OSNP 1996/16/239).

W ramach postępowania dowodowego Sąd pierwszej instancji dopuścił dowód z dokumentów zawartych w aktach emerytalnych ubezpieczonego oraz przedłożonych do akt sprawy akt osobowych odwołującego oraz zeznań świadków: J. S. i J. H. (współpracowników ubezpieczonego). Autentyczność dokumentów nie była przez strony kwestionowana i nie budziła wątpliwości Sądu Okręgowego. W odniesieniu do zeznań świadków, Sąd pierwszej instancji ocenił je jako wiarygodne tylko w pewnym zakresie, o czym mowa poniżej. Uznał, że niewiarygodne okazały się zeznania ubezpieczonego w odniesieniu do wskazywanych przez niego okresów pracy na stanowisku spawacza, które pozostawały w sprzeczności do pozostałego materiału dowodowego, zwłaszcza zawartego w aktach osobowych ubezpieczonego.

W ocenie Sądu Okręgowego wyniki przeprowadzonego postępowania dowodowego nie dają możliwości dokładnego ustalenia kiedy dokładnie ubezpieczony pracował na stanowisku spawacza. W zasadzie mogą stanowić podstawę przyjęcia, że tylko okres zatrudnienia ubezpieczonego od 1.4.1985 do 30.11.1996 roku w Zakładzie (...) w R. mógłby ewentualnie zostać uwzględniony jako pracy w warunkach szczególnych, a więc okres pracy na stanowisku montera – spawacza. Było to stanowisko łączone, jednakże z wyjaśnień świadków, zwłaszcza wyjaśnień J. S. wynikało, że ubezpieczony generalnie wykonywał wyłącznie prace czysto spawalniczy, jakiekolwiek inne prace miały charakter sporadyczny, czy wręcz incydentalny.

Sąd Okręgowy wskazał, że za takim stanowiskiem w sprawie przemawiają dowody z akt osobowych powoda z tytułu zatrudnienia w tym zakładzie pracy. Ze świadectwa pracy wystawionego przez pracodawcę wynika, że ubezpieczony pracował na stanowiskach: montera instalacji wodno – kanalizacyjnej, c.o. i spawacza – montera, przy czym z dniem 1 kwietnia 1985 roku dyrektor Zakładu (...) w R. powierzył M. H. obowiązki spawacza – montera. Od tej daty aż do listopada 1996 roku w dokumentacji pracowniczej jako stanowisko pracy ubezpieczonego wskazywane jest stanowisko spawacza – montera, jak np. angaże z 9.01.1985 r., 26.04.1988 r., 15.09.1989 r., 26.09.1990 r., oświadczeniach ubezpieczonego z 8.10.1990 r., świadectwo pracy z 12.12.1990 r., karta obiegowa z 27.11.1996 r. Z tego zatem względu Sąd Okręgowy uznał, że wyłącznie lata 1985 – 1996 mogłyby ewentualnie zostać zaliczone jako okresy pracy w warunkach szczególnych, zgodnie zresztą z wystawionym przez pracodawcę świadectwem pracy w warunkach szczególnych.

Natomiast, w przekonaniu Sądu Okręgowego, zebrany w sprawie materiał dowodowy nie dawał żadnych podstaw do uznania, aby ubezpieczony na stanowisku spawacza od 1 stycznia 1981 roku, co podnosił w toku postepowania M. H.. Sąd orzekający zważył, że faktem pozostaje, iż w grudniu 1980 roku ukończył on kurs spawania i z biegiem lat zdobywał kolejne uprawnienia w tym zakresie, jednakże brak jest dowodów na to, by zajmował się spawaniem począwszy od 1981 roku. Przede wszystkim w aktach osobowych ubezpieczonego z tego okresu (aż do 1985 r.) – jako stanowisko pracy ubezpieczonego wskazywano montera instalacji wodno - kanalizacyjnej i c.o. Nadto z zeznań świadka J. S. (współpracownika ubezpieczonego, który razem z ubezpieczonym kończył kurs w 1980 roku) wynika, że J. S. pracę spawacza rozpoczął dopiero po otrzymaniu sprzętu spawalniczego w 1982 roku, a M. H. nawet później. A zatem obaj zajmowali się spawaniem, lecz nie zaraz po ukończeniu kursu spawalniczego (jak utrzymuje powód) lecz znacznie później. Zeznania świadka w tym zakresie Sąd Okręgowy uznał za wiarygodne, ponieważ korelowały z pozostałym materiałem dowodowym. Z kolei zeznania świadka J. H., w ocenie Sądu Okręgowego, nie pozwoliły na dokonanie jakichkolwiek ustaleń co do spornych kwestii, dowodziły jedynie, że świadek z powodem pracowali w jednym zakładzie pracy.

W odniesieniu do drugiego spornego okresu pracy M. H. w Miejskim Zakładzie (...) w R. (od dnia 1 grudnia 1996r. do 31 grudnia 1998r.), Sąd Okręgowy wskazał, że zakład pracy wystawił powodowi dwa świadectwa pracy w warunkach szczególnych, które jednak nie poświadczają pracy spawacza, lecz pracę w głębokich wykopach wodno – kanalizacyjnych i prace w kanałach ściekowych, czemu ubezpieczony stanowczo zaprzeczył.

Sąd Okręgowy wskazał jednak, że w aktach osobowych powoda z okresu zatrudnienia w (...) w R. (którego następcą prawnym została spółka (...) spółka z o.o. w R.) istnieją dokumenty, z których wynika, że ubezpieczony zajmował stanowisko łączone montera instalacji wodno – kanalizacyjnych i spawacza. Nie ma jednak dowodów na to by ubezpieczony wykonywał w spornym okresie tylko i wyłącznie prace spawacza i to w pełnym wymiarze czasu pracy.

Sąd Okręgowy dostrzegł, że w piśmie z dnia 19 kwietnia 2019 roku pracodawca przyznał, iż dla rozliczenia czasu pracy pracownika, w powyższym zakładzie nie prowadzono wyodrębnionych kart pracy czy innych dokumentów, które pozwoliłyby na ustalenie czasu pracy osobno jako: spawacz-monter i konserwator sieci wodno – kanalizacyjnych, zaś z dokumentów zawartych w aktach osobowych ubezpieczonego z okresu zatrudnienia w (...) w R. (a następnie w spółce (...) sp. z o.o.) wynika, że ubezpieczony wykonywał prace tylko jako konserwator sieci wodno- kanalizacyjnych.

Sąd Okręgowy zważył również, że z przedłożonych w toku procesu akt osobowych powoda z okresu zatrudnienia wynika również, że z dniem 1 lutego 1997 roku M. H. powierzono pełnienie dyżuru w pogotowiu technicznym awarii wodno–kanalizacyjnych, co już zupełnie przeczy twierdzeniom powoda, że w tym czasie pracował w pełnym wymiarze czasu pracy, stale wyłącznie jako spawacz.

Sąd orzekający podkreślił, że w sprawie, w której przedmiotem jest prawo do świadczenia rentowo-emerytalnego lub wysokość tego świadczenia, wymaga się dowodów niebudzących wątpliwości, spójnych oraz precyzyjnych - potwierdzających czy uprawdopodobniających w stopniu graniczącym z pewnością nie tylko fakt zatrudnienia, ale i pozostałe okoliczności związane ze świadczeniem pracy. Prymat nadany dokumentacji pracowniczej prowadzi do gradacji mocy dowodowej polegającej na tym, iż dokumentacja ta stanowi podstawę weryfikacji pozostałych dowodów przedłożonych przez strony.

Reasumując, Sąd Okręgowy stwierdził, że gdyby nawet uwzględnić okres pracy ubezpieczonego w latach 1985 – 1996, jako okres pracy w warunkach szczególnych to i tak okres ten (ponad 11 lat) jest okresem niewystarczającym w stosunku do okresu wymaganego przepisami prawa. Tym samym nie została spełniona jedna z przesłanek przyznania emerytury w obniżonym wieku, gdyż wnioskodawca nie udowodnił 15-letniego stażu pracy w warunkach szczególnych. Sąd orzekający przypomniał, że nie wykazanie choćby jednej przesłanki koniecznej do przyznania wcześniejszej emerytury, stanowi podstawę do odmowy przyznania przedmiotowego świadczenia.

Biorąc pod uwagę wszystko powyższe, Sąd Okręgowy na postawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie ubezpieczonego, uznając je za bezzasadne.

Z wyrokiem nie zgodził się ubezpieczony. Rozstrzygnięciu zarzucił:

1. Naruszenie art. 233 § l k.p.c. przez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów:

a) wadliwą ocenę zgromadzonego materiału dowodowego a w konsekwencji dokonanie błędnego ustalenia, że ubezpieczony nie wykonywał pracy w szczególnych warunkach w okresie od 1 stycznia 1981 roku do 30 listopada 1996 roku w Zakładzie (...) w R., oraz w Miejskim Zakładzie (...) w R. od 1 grudnia 1996 roku do 31 grudnia 1998 roku - podczas gdy ze zgromadzonego materiału dowodowego w postaci dokumentacji pracowniczej a nadto zeznań świadków wynika, że w tym okresie ubezpieczony wykonywał tylko pracę spawacza;

b) dowolną ocenę zeznań świadków J. S. oraz J. H. i nieprzyznanie im wiary, podczas gdy nieścisłości w zeznaniach nie pozbawiają ich zeznań waloru wiarygodności tym bardziej, że świadkowie są osobami w podeszłym wieku i ich zeznania dotyczyły okresu sprzed prawie 40 lat a nadto świadkowie ci zgodnie potwierdzili, że ubezpieczony świadczył pracę spawacza tuż po kursie spawacza (świadek J. H. wskazał, że ubezpieczony podjął pracę spawacza zaraz po kursie, „szybko" (42:10), „tylko spawał, nie wykonywał innych czynności" (41:43), „cały czas spawał" (39:20), „pobierał dodatek do wynagrodzenia za pracę w szczególnych warunkach" (43:20)., zaś „angaży nie zmieniono od razu" (44:00). J. S. wskazał zaś, że ubezpieczony odbywał kurs spawacza zimą (30:47), „pracował wyłącznie jako spawacz" (18:00). „do końca jako spawacz" (19:40).

c) pominięcie w ocenie zeznań J. H. podczas gdy świadek ten dostarczył naj precyzyjniejszych informacji do sprawy;

d) dokonanie ustaleń faktycznych na podstawie dokumentacji podczas gdy rozstrzygające znaczenie winno mieć to jaką faktycznie pracę świadczył ubezpieczony.

Apelujący zgłosił też nowe wnioski dowodowe i wniósł o dopuszczenie dowodu z przesłuchania następujących świadków:

a) E. K. zam. ul. (...), (...)-(...) R.;

b) Z. O. zam. ul. (...), (...)-(...) R.;

na okoliczność czy ubezpieczony świadczył pracę od 1 stycznia 1981 roku do 30 listopada 1996 roku w Zakładzie (...) w R., w jakim okresie i na jakim stanowisku. Ubezpieczony wyjaśnił, że dopiero po zamknięciu rozprawy i wydaniu wyroku ustalił dane świadków wskazanych wyżej, wobec czego nie było możliwe powołanie ich wcześniej.

Na podstawie tak sformułowanych zarzutów apelujący wniósł o zmianę wyroku poprzez uwzględnienie odwołania w całości i przyznanie ubezpieczonemu prawa do wcześniejszej emerytury.

W odpowiedzi na apelację organ wniósł o jej oddalenie w całości.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja ubezpieczonego nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd pierwszej instancji wydał w sprawie prawidłowy wyrok. Powtórna analiza materiału dowodowego dokonana przez tutejszy Sąd przez pryzmat wywodów apelacji, doprowadziła Sąd odwoławczy do przekonania o zasadności uzupełnienia postępowania dowodowego w zgodzie z art. 382 k.p.c. Na podstawie zeznań świadków E. K. oraz Z. O. Sąd odwoławczy dodatkowo ustalił, że w Zakładzie (...) w R. pracownicy przydzieleni byli do pracy w określonych grupach – brygadach. Jedną z nich była grupa montażowo – budowlana, w której to grupie spawanie było tylko jedną z czynności podejmowanych przez pracowników. Pozostałe czynności polegały na montowaniu elementów, malowaniu konstrukcji. Z zeznań świadka Z. O. wynikało nadto, że pracownicy zajmujący się wyłącznie spawaniem pracowali na specjalnie do tego wyodrębnionej hali. Na hali tej ubezpieczony zaś nie pracował. Sąd Apelacyjny przy tym dostrzegł, że żaden z przesłuchanych świadków nie miał możliwości codziennej i stałej obserwacji czynności podejmowanych przez ubezpieczonego. Ani świadek K., ani też Z. O. nie pracowali bezpośrednio z ubezpieczonym, co wprost wynika z ich zeznań. Sąd odwoławczy dał wiarę zeznaniom świadków jedynie w części w jakiej opisywali podejmowane przez siebie czynności i własny staż pracy. Co do zaś charakteru pracy ubezpieczonego świadkowie ci nie dysponowali, a wręcz nie mogli dysponować miarodajną wiedzą. Co więcej mijali się z prawdą, gdy chodzi o charakter prac wykonywanych w grupie ubezpieczonego. E. K. twierdził, że w grupie pracowały kobiety, które zajmowały się malowaniem, świadek O. zaprzeczył, by w grupach zatrudniono kobiety. Z kolei zaś świadek O. wskazał, że świadek H. pracował jako monter, podczas gdy sam świadek J. H. wskazywał, że pracował wyłącznie jako spawacz.

Powyższe rozbieżności ujmują wiarygodności tym zeznaniom, dlatego Sąd Apelacyjny ocenił je z daleko idącą ostrożnością. Zwłaszcza, że wątpliwości co do charakteru pracy i czynności podejmowanych przez ubezpieczonego w spornych okresach, ostatecznie upadają wobec wyjątkowo bogatej dokumentacji pracowniczej ubezpieczonego.

W konsekwencji po uzupełnieniu materiału dowodowego przez Sąd odwoławczy ostatecznie słuszne okazały się istotne ustalenia Sądu pierwszej instancji oraz rozważania prawne w zakresie, w jakim Sąd ten uznał, że ubezpieczony nie legitymuje się wymaganym piętnastoletnim okresem pracy w warunkach szczególnych.

Spór w niniejszej sprawie dotyczył prawa ubezpieczonego do emerytury na podstawie art. 32 w zw. z art. 184 z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tj. Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.). Istotą sporu było ustalenie, czy ubezpieczony wykazał, że wykonywał co najmniej przez 15 lat pracę w warunkach szczególnych wymienioną w wykazie A stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.). Przypomnieć należy, że wcześniejsza emerytura jest dla powszechnego systemu świadczeń emerytalnych instytucją wyjątkową, określającą szczególne uprawnienia uprzywilejowanego kręgu podmiotów, stąd wymaga ścisłej wykładni i pewnego ustalenia przesłanek prawa.

Zarzuty skierowane przeciwko ustaleniu, że ubezpieczony nie posiada wymaganego okresu 15 lat zatrudnienia w warunkach szczególnych, w ocenie Sądu odwoławczego, są nieuzasadnione i stanowią jedynie polemikę z prawidłową oceną zgromadzonego materiału dowodowego, abstrahując od obowiązujących w tej mierze regulacji prawnych. Nie może zaś stanowić uzasadnionej podstawy apelacyjnej polemika z wynikiem postępowania dowodowego i oceną dokonaną w granicach swobodnej oceny dowodów przez Sąd orzekający. Ocena ta była bowiem swobodna, a nie dowolna i nie naruszyła granic zakreślonych treścią przepisu art. 233 § 1 k.p.c.

Swoje uprawnienie do emerytury M. H. wywiódł z przepisu art. 184 ust. 1 w zw. z art. 32 ust. 1 i 2 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Ubezpieczony w postępowaniu przed Sądem pierwszej instancji podejmował czynności w celu wykazania spornej okoliczności wymaganego 15 letniego okresu pracy w warunkach szczególnych, przy czym przesądzająca w tej mierze była konieczność uwzględnienia, że praca ubezpieczonego w Zakładzie (...) w R. w okresie od 1.01.1981 r. do 30.11.1996 r. oraz w Miejskim Zakładzie (...) w R. od 1.12.1996 r. do 31.12.1998 r., była pracą świadczoną stale i w pełnym wymiarze w warunkach szczególnych. Pozostałe przesłanki warunkujące prawo do emerytury odwołującego się, takie jak wiek i wymagany okres składkowy i nieskładkowy nie były przez organ rentowy kwestionowane. Bez wątpienia odwołujący się ukończył 60 lat i legitymuje się co najmniej 25 letnim okresem składkowym i nieskładkowym oraz przystąpił do OFE, ale wniósł o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku za pośrednictwem ZUS na dochody budżetu państwa.

Stosownie do treści § 2 ust. 2 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. 1983 r. nr 8 poz. 43 ze zm.), okresy pracy w warunkach szczególnych stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy. Akta osobowe M. H. okazały się rzetelne i wiarygodne, wynikały z nich kolejno zajmowane przez ubezpieczonego stanowiska, a mianowicie w spornym okresie były to: monter instalacji wodno – kanalizacyjnych i c. o. (od 1.04.1981 r.) , spawacz – monter (od 1.01.1985 r. do 30.11.1996 r.).

Jednakże należy mieć na uwadze, że w postępowaniu przed sądem okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze mogą być ustalane także przy pomocy innych środków dowodowych niż dowód z zaświadczenia z zakładu pracy (uchwała SN z dnia 10 marca 1984r., III UZP 6/84). W obliczu twierdzeń ubezpieczonego, nie znajdujących poparcia w jego dokumentacji pracowniczej, słusznie postąpił Sąd Okręgowy dopuszczając dowód z przesłuchania świadków na okoliczność charakteru pracy wykonywanej przez ubezpieczonego.

Wbrew twierdzeniom apelującego Sąd Okręgowy prawidłowo też ocenił ich zeznania. Autor apelacji zarzuca Sądowi orzekającemu nieprzyznanie wiary zeznaniom świadków J. S. oraz J. H., podczas gdy z pisemnych motywów zaskarżonego wyroku wynika przeciwnie – Sąd Okręgowy przyznał częściowo wiarę zeznaniom świadków, a jednocześnie odmawiając im w części wiary klarownie umotywował swoje stanowisko. Odnośnie zeznań świadka J. H. uznał jedynie, że nie pozwoliły na jakiekolwiek rozstrzygnięcie spornych kwestii, a dowodziły jedynie, że świadek z powodem pracowali w jednym zakładzie pracy. Ocenę tę Sąd odwoławczy w pełni aprobuje. Dostrzec należy, że apelujący środek zaskarżenia buduje właściwie wyłącznie w oparciu o fragmentaryczne, wyrywkowe wypowiedzi świadków. Skarżący nie ocenia zeznań w całości, a jedynie przytacza urywki wypowiedzi, które w oderwaniu od całości wypowiedzi wypaczają jej przekaz. Tymczasem ten był jednoznaczny. Świadek J. S. wprost wskazał, że po pierwsze ubezpieczony kurs spawalniczy ukończył w 1981 roku. Twierdzenie to należy ocenić jako spójne z dokumentacją pracowniczą, z książeczki spawacza wynika bowiem, że kurs taki ubezpieczony ukończył 29.12.1980 r. Drobna zatem nieścisłość (co do dni) między wypowiedzią świadka a zapisem w książeczce spowodowana jest upływem czasu. Jednakże dalej świadek wskazał, że ubezpieczony pracę spawacza rozpoczął później - około pół roku, a nawet do roku po ukończeniu kursu, na pewno później niż sam świadek, który obowiązki spawacza podjął w 1982 r. Z kolei świadek J. H. nie był w stanie precyzyjnie wskazać, kiedy dokładnie ubezpieczony rozpoczął pracę spawacza. Przy czym podkreślić trzeba, że kurs spawania elektrycznego ubezpieczony ukończył w 1988 roku, co wynika z książeczki spawacza. Jest to dodatkowy argument przesądzający, że faktycznie obowiązki spawacza M. H. wykonywał ewentualnie dopiero po 1985 roku. Niemniej zeznania te nie okazały się rozstrzygającym materiałem dowodowym, albowiem na ich podstawie nie jest możliwe ustalenie czynności i obowiązków podejmowanych w spornych okresach przez ubezpieczonego, nie wynika z nich także wymiar czasu pracy ubezpieczonego oraz jej podział między obowiązki spawacza i montera.

W ocenie Sądu Apelacyjnego apelujący każdą z wypowiedzi, wynikających z zeznań widzi osobno, niejako w sposób wyizolowany i w zupełnym oderwaniu od wszystkich okoliczności pozostałych, w szczególności w oderwaniu od dokumentacji pracowniczej. Tymczasem jest oczywiste, że separacja poszczególnych dowodów oraz wynikających z nich faktów, ignorowanie ich wzajemnego powiązania i zależności, powoduje iż będące przedmiotem osądu zdarzenie przestaje być spójnym ciągiem następujących po sobie i wzajemnie powiązanych elementów faktycznych. Tymczasem całokształt okoliczności, w tym zeznania świadków złożone tak przed Sądem pierwszej instancji, jak i na etapie postępowania drugoinstancyjnego wraz z dokumentacją pracowniczą, oceniane łącznie i we wzajemnym powiązaniu jasno wskazują, że do 1.04.1985 r. ubezpieczony wykonywał prace montera instalacji wodno – kanalizacyjnej i c.o. Wskazuje na to szczegółowa dokumentacja pracownicza, w tym przede wszystkim umowa o pracę z 1.04.1981 r. oraz kolejne dokumenty dotyczące zaszeregowania osobistego, karta obiegowa. Przy czym niejako na marginesie, w uzupełnieniu argumentacji Sądu Okręgowego, dostrzec należy, że nawet dokumentacja z okresu po 1.04.1985 r. nie potwierdza ze stanowczością wykonywania przez ubezpieczonego pracy w warunkach szczególnych. Od tego bowiem momentu stanowisko pracy określono jako „spawacz - monter”. Ta okoliczność w powiązaniu z zeznaniami świadków złożonymi przed Sądem odwoławczym potwierdza, że nawet po 1.04.1985 r. ubezpieczony nie wykonywał stale i w pełnym wymiarze wyłącznie prac spawacza, zaś obowiązki montera nie należą do prac wykonywanych w warunkach szczególnych.

Odnośnie okresu zatrudnienia w Miejskim Zakładzie (...) w R. od 1.12.1996 r. do 31.12.1998 r. Sąd Apelacyjny w pełni podziela argumentację Sądu Okręgowego, nie widząc jednocześnie potrzeby jej szczegółowego powtarzania. Jedynym argumentem apelującego było, iż pełnienie dyżuru w pogotowiu technicznym odbywało się poza godzinami pracy i nie wykluczało to przyjęcia, że w pełnym wymiarze czasu pracy ubezpieczony świadczył pracę spawacza. Po pierwsze twierdzenia te są gołosłowne, bowiem z dokumentacji nie wynika, by pełnienie dyżuru odbywało się poza godzinami pracy. Po wtóre świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych dotyczące lat 1996 - 2002 pojawia się w zbiorze dokumentów pracowniczych dopiero w 2019 r., a to wskutek wniosku ubezpieczonego wobec odmownej decyzji ZUS w sprawie przyznania prawa do wcześniejszej emerytury. Jednocześnie jednak, zaakcentować trzeba, na co słusznie zwrócił też uwagę Sąd Okręgowy, że w skierowanych do ZUS wyjaśnieniach Spółka z o.o. (...) uściśliła, że wydane świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach odnosi się do stanowiska - konserwatora sieci wodno- kanalizacyjnej – Wykaz A, dział IX poz. l, pkt,6 , wykazu stanowiącego załącznik do zarządzenia Nr 16 Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31.03.1986r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Podano też, że dla rozliczenia czasu pracy pracownika, nie prowadzono wyodrębnionych kart pracy (czy innych dokumentów), które pozwoliłyby na ustalenie czasu pracy osobno jako: spawacz-monter i konserwator sieci wodno - kanalizacyjnych.

Ubezpieczony zaś twierdził, iż w spornych okresach wykonywał wyłącznie prace wymienione w wykazie A dział XIV poz. 12 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) tj. prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowowodorowym.

Jak wskazał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 22 lutego 2007 r., UK 258/06, OSNP 2008/5-6/81 - wcześniejsza emerytura jest dla powszechnego systemu świadczeń emerytalnych „instytucją” wyjątkową, określającą szczególne uprawnienia. Zawarcie przez ustawodawcę w zamkniętym katalogu rodzajów prac uznanych za prace w szczególnym charakterze wyłącza możliwość jego rozszerzania w procesie stosowania prawa (por. wyrok SN z dnia 6 grudnia 2010 r., II UK 140/10, LEX nr 786382; wyrok SN z dnia 14 grudnia 2009 r., I UK 218/09, LEX nr 577817). Możliwość odstępstwa od zasady powszechnej - zwłaszcza ze względu na przesłankę szczególnego charakteru zatrudnienia - pozostaje atrybutem władzy ustawodawczej, a nie sądowniczej (por. wyrok SN dnia 22 lutego 2007 r., I UK 258/06, OSNP 2008/5-6/81).

Podzielając takie rozumienie instytucji emerytury z art. 32 ustawy o emeryturach i rentach Sąd Apelacyjny stwierdza, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, a w szczególności dokumentacja zawarta w aktach osobowych, nie potwierdza faktu wykonywania przez ubezpieczonego w spornych okresach zatrudnienia w Zakładzie (...) w R. oraz w Miejskim Zakładzie (...) w R. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w szczególnych warunkach (§ 2 ust. 1 rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego) wymienionych w poz. 12, działu XIV, wykazu A rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego już od 1981 roku.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego dokumenty te mają szczególny walor dowodowy, ponieważ zostały sporządzone w spornych okresach. Tymczasem zeznania świadków oraz przesłuchanie wnioskodawcy w charakterze strony oceniać należy z uwzględnieniem faktu, że od zdarzeń, których dotyczą, nastąpił znaczny upływ czasu, zgodne zaś z zasadami logiki i doświadczenia życiowego jest przyjęcie, że pamięć konkretnych wydarzeń zaciera się wraz z upływem czasu. Nadto łącząca strony relacja dawnej współpracy i znajomości - choćby w sposób niezamierzony - wpływać może na sposób przedstawiania przez nich faktów w sposób subiektywny, korzystny dla ubezpieczonego.

Istotną okolicznością jest zatem, iż spornej okoliczności nie potwierdził pracodawca, który w dwóch świadectwach pracy z 1996 r. oraz a 1997 r., a zatem wystawionych bezpośrednio na zakończenie stosunku pracy wskazał – jako okresy pracy w warunkach szczególnych ubezpieczonego – jedynie okres od 1.04.1985 r. do 30.11.1996 r. Pracodawca, jako podmiot powierzający konkretne prace i kontrolujący ich wykonywanie, dysponował niewątpliwie dostateczną wiedzą, co do rzeczywistego zakresu obowiązków ubezpieczonego na kolejnych stanowiskach.

W obliczu powyższego zawarte w uzasadnieniu apelacji twierdzenia skarżącego, że w spornym okresie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace spawacza pozostają w oczywistej sprzeczności z materiałem dowodowym sprawy i w swej istocie stanowią próbę dopasowania stanu faktycznego do wymogów prawa. Zwłaszcza, że również na podstawie zeznań samego ubezpieczonego trudno jednoznacznie wywieść chronologię i czas wykonywania poszczególnych rodzajów prac.

Sąd Najwyższy wielokrotnie wskazywał, a Sąd Apelacyjny podziela to stanowisko, że z przywileju przejścia na emeryturę w niższym wieku emerytalnym, przysługującego pracownikom zatrudnionym w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, mogą korzystać wyłącznie pracownicy, który byli rzeczywiście zatrudnieni stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w szkodliwych warunkach pracy (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia: 15 grudnia 1997 r., II UKN 417/97, OSNP 1998/21/638; 21 listopada 2001 r., II UKN 598/00, OSNP 2003/17/419; 4 czerwca 2008 r., II UK 306/07, lex nr 494129). Oznacza to, że nie jest dopuszczalne uwzględnianie przy ustalaniu okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wymaganych do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym, innych równocześnie wykonywanych prac w ramach dobowej miary czasu pracy, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika, przez co tak zatrudniony nie spełniał koniecznego warunku dla uzyskania wcześniejszych uprawnień emerytalnych, jakim było stałe wykonywanie pracy szkodliwej w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na zajmowanym stanowisku pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.). – wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 marca 2012 r.( III UK 92/11 LEX nr 1215158).

Ostatecznie w obliczu niepełnych i nieprecyzyjnych zeznań świadków, jak też samego ubezpieczonego, rozstrzygające znaczenie okazała się mieć dokumentacja pracownicza ubezpieczonego powstała w czasie, kiedy ubezpieczony świadczył pracę, względnie niedługo po tym. Została sporządzona przez uprawnione do tego osoby, a sam ubezpieczony nie kwestionował na bieżąco zawartej w niej treści. Tymczasem świadkowie zeznawali na okoliczności sprzed kilkudziesięciu lat, co ujmuje ich wiarygodności.

Reasumując, zgromadzone w sprawie dowody z dokumentów, jak i zeznania świadków wskazują na różnorodność tak zajmowanych stanowisk, jak i prac wykonywanych w ramach tych stanowisk. W konsekwencji Sąd Odwoławczy podziela wniosek, że M. H. nie wykazał przesłanki co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach dla uzyskania prawa do emerytury z tego tytułu. Tym samym nie została spełniona jedna z przesłanek wymaganych przy ubieganiu się o prawo do emerytury w wieku obniżonym na podstawie art. 184 w związku z art. 32 ust. 1 i 2 ustawy emerytalnej i zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego jest trafny.

Podkreślić trzeba, że udowodnienie faktów spoczywa na osobie, która wywodzi z nich skutki prawne (art. 232 k.p.c.), stąd też na odwołującym ciążył obowiązek przedstawienia dowodów dla udowodnienia spornych okoliczności. Muszą to być jednak środki dowodowe, które pozwolą na wiarygodne ustalenie okoliczności faktycznych. Istotnie bowiem, przepisy z zakresu ubezpieczeń społecznych są normami bezwzględnie obowiązującymi i nie ma możliwości ustalenia prawa do tzw. wcześniejszej emerytury, w sposób prawdopodobny lub przybliżony, do czego faktycznie zmierza zarówno odwołanie, jak i zarzuty apelacji.

Z tych względów Sąd Apelacyjny na postawie art. 385 k.p.c. apelację ubezpieczonego oddalił.

Jolanta Hawryszko Gabriela Horodnicka – Stelmaszczuk Barbara Białecka