Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

M. K. (1), działająca w imieniu małoletniego powoda Z. F. w dniu 17 maja 2019 roku wniosła przeciwko pozwanemu J. F. (1) pozew o zasądzenie alimentów w wysokości po 1.800,00 zł miesięcznie. Wskazała, że średni miesięczny koszt utrzymania małoletniego wynosi 2.983,00 zł. Matka małoletniego osiąga dochód w wysokości 2.883,53 zł miesięcznie, zaś pozwany około 7.000 zł miesięcznie- z tytułu wynagrodzenia za pracę oraz wykonywanych na zlecenie prac polowych.

Na rozprawie w dniu 7 sierpnia 2019 roku strona powodowa rozszerzyła żądanie pozwu domagając się zasądzenia alimentów od dnia 1 stycznia 2018 roku (k. 58v).

Pozwany uznał powództwo do kwoty po 500 zł miesięcznie, począwszy od dnia wniesienia pozwu, w pozostałym zakresie wniósł o jego oddalenie. Wskazał, że jedyną pracą zarobkową jaką wykonuje jest praca nauczyciela – jak wynikało z załączonego zaświadczenia osiąga z tego tytułu średni w miesiącu dochód w kwocie 3.883,76 zł

Sąd ustalił, co następuje:

Z. F. ur. (...) jest dzieckiem ze związku pozamałżeńskiego M. K. (1) i J. F. (1).

okoliczność bezsporna, a ponadto odpis zupełny aktu urodzenia – k. 8

Małoletni od urodzenia zamieszkuje z matką M. K. (1). Miesięczne koszty utrzymania mieszkania wynoszą: 300 zł – czynsz wraz z opłatami za wodę i ogrzewanie, 100 zł – prąd, 60 zł – telefon wraz z internetem, dodatkowo podatek od nieruchomości w kwocie 80zł rocznie.

Dowód:

- rozliczenie czynszu – k. 34

- rachunki za energię, TV- k. 35, 36

- zeznania matki małoletniego – k. 371v-373v

Małoletni uczęszcza do klubu dziecięcego w G.-D., co wiąże się z miesięczną opłatą 635 zł- począwszy od 6 grudnia 2019 roku, do 5 grudnia 2019 roku była to kwota 550 zł. Pozostałą część opłaty dofinansowuje Gmina M. G.. Obecnie korzysta z pieluchomajtek oraz pampersów – koszt ich zakupu oraz pozostałych środków higienicznych to około 200 zł miesięcznie. Na wyżywienie małoletniego M. K. (1) wydatkuje miesięcznie kwotę około 400 zł. Małoletni raz na jakiś czas, ale nie co miesiąc, korzysta z porad neurologa – koszt wizyty 130 zł. Wizyty odbywają się w T., co wiąże się z wydatkami na paliwo. Na stałe przyjmuje leki oraz witaminy D3 i kwasy omega co stanowi wydatek około 100-150 zł w skali miesiąca. M. K. (1) chodzi z nim raz w tygodniu do logopedy – koszt wizyty 50 zł. Małoletni wraz z matką często jeżdżą także do sal zabaw, na basen, do parku dinozaurów, do aquaparku, niekiedy nawet co tydzień – co pozostaje w zgodzie z zaleceniami neurologa. U małoletniego stwierdzono bowiem opóźnienie rozwoju mowy i zaburzenia emocjonalne znacznego stopnia. Koszt wyjścia do kinderparku to około 20 zł. Tegoroczne ferie spędzą wraz z partnerem M. K. (1) w Hiszpanii. Będzie to pierwszy dłuższy wyjazd małoletniego. Dotąd matka zabierała go na kilkudniowe wyjazdy nad morze, dwa razy byli także z partnerem M. K. (1) w Hotelu (...) w M..

Dowód:

- faktury VAT – k. 20-32

- bilet wstępu – k. 39

- dokumentacja medyczna – k. 53-55

- zaświadczenie z klubu dziecięcego – k. 105

- zeznania Ż. S. – protokół rozprawy z 07.08.2019 roku, 00:04:16 -00:33:51 ( k. 97v-98)

- zeznania matki małoletniego – k. 371v-373v

Do końca 2018 roku J. F. (1) kupował dla małoletniego prezenty z okazji urodzin, świąt, od 2019 roku zakup wszelkich prezentów obciąża wyłącznie M. K. (1). J. F. (2) raz zapłacił za żłobek kwotę 500 zł. Wyłożył także pieniądze na wyprawkę po narodzinach dziecka w kwocie 4.000 zł, przekazał M. K. (1) kwotę 1.000 zł na wyprawienie chrzcin małoletniego.

Dowód:

- zeznania B. J. – protokół rozprawy z 23.10.2019 roku, 00:07:2300:42:31 (k. 318-319 akt)

- zeznania M. F. – k. 370v-371

- zeznania Ż. S. – protokół rozprawy z 07.08.2019 roku, 00:04:16 -00:33:51 ( k. 97v-98)

- zeznania pozwanego – k. 373v-374v

M. K. (1) uzyskuje miesięcznie dochód w wysokości około 2.600-2.880zł, pracuje jako nauczyciel. Koszt jej utrzymania to kwota około 1.500 zł miesięcznie. Ponadto spłaca kredyt hipoteczny w kwocie po 700 zł miesięcznie oraz pożyczki zaciągnięte w instytucjach parabankowych – łącznie 5.000 zł. Zaciągnęła także pożyczkę u matki w wysokości 9.000 zł.

Dowód:

- zeznania matki małoletniego – k. 371v-373v

- zaświadczenie o wynagrodzeniu M. K. – k. 11,

- wydruk z konta bankowego – k. 56-57

- umowa kredytu bankowego – k. 58-71

- umowa pożyczki – k. 72

J. F. (1) również jest nauczycielem, obecnie uzyskuje z tego tytułu dochód w wysokości 2.660 zł. W roku szkolnym 2018/2019 dochód ten był wyższy i wynosił 3.883,76 zł miesięcznie. Ponadto od 2019 roku dzierżawi 36,5 ha ziemi, którą uprawia. Czynsz dzierżawny wynosi łącznie 59.300 zł/rok. Oprócz przyczepy nie posiada własnych maszyn, wynajmuje je od innych osób. Przy normalnych warunkach pogodowych osiąga roczny dochód z tytułu wykonywania umowy dzierżawy w wysokości 400 zł/hektar, tj. 14.600 zł. W ostatnim roku nie uzyskał z tytułu upraw dochodu z racji suszy i przymrozków. Uprawy były ubezpieczone, otrzymał odszkodowanie, oczekuje także na rekompensatę od gminy. Wobec wykonywania dzierżawy pobiera także dopłaty bezpośrednie dla rolników, za wyjątkiem 2,7 ha gruntów, które dzierżawi od ciotki B. J.. Tu dopłaty pobiera B. J.. W 2018 roku był zatrudniony – oprócz pracy w szkole – w A., zarobił wówczas w skali roku około 6.000 zł netto. W 2019 roku pracował na umowę zlecenie przy zbiorze kukurydzy – osiągnął wówczas wynagrodzenie w kwocie 2000 zł brutto. Zamieszkuje z mamą i bratem. Dokłada się do utrzymania w kwocie po 500 zł miesięcznie. Spłaca dwie pożyczki, tym jedną zaciągniętą za zakup przyczepy w dniu 9 stycznia 2019 roku, kwota do zapłaty 93.149,98 zł w 120 ratach. Rata pożyczki na przyczepę wynosi po 776 zł miesięcznie, drugiej pożyczki - po 225 zł miesięcznie. Zapożyczył się także u ciotki i mamy – po 9000 zł. Miesięcznie przekazuje dobrowolnie na rzecz małoletniego Z. F. alimenty w kwocie po 500 zł.

Dowód:

- zeznania B. J. – protokół rozprawy z 23.10.2019 roku, 00:07:2300:42:31 (k. 318-319 akt)

- zeznania M. F. – k. 370v-371

- zeznania pozwanego – k. 373v-374v

- zaświadczenie – k. 93

- umowa pożyczki – k. 275-279

- deklaracja podatkowa – k. 336

- zaświadczenie o wynagrodzeniu J. F. – k. 339

- oświadczenie – k.337

- oświadczenie – k. 338

- protokół oszacowania szkód w gospodarstwie rolnym – k. 340-345

Sąd zważył, co następuje:

Przedstawiony stan faktyczny sąd ustalił w oparciu o dowody z dokumentów znajdując się w aktach sprawy, dowody z zeznań świadków Ż. S., B. J., M. F. oraz przesłuchanie matki małoletniego powoda oraz pozwanego.

Sąd uznał wszelkie przeprowadzone dowody za wiarygodne z wyjątkami omówionymi poniżej.

Sąd odmówił wiarygodności złączonym do pozwu paragonom w zakresie w jakim miały one świadczyć o wysokości wydatków ponoszonych przez matkę małoletniego. Po pierwsze paragony nie ą imienne, poza tym zostały one zabrane z krótkiego okresu czasu, na potrzeby niniejszej sprawy sądowej. Nie mogą więc być miarodajne.

Sąd tylko w części uznał za wiarygodne zeznania M. K. (1) w zakresie dotyczącym wydatków związanych z utrzymaniem małoletniego. Przede wszystkim należy zauważyć, że wydatki wskazane przez matkę małoletniego w pozwie były w sposób znaczący zawyżone. W toku zeznań matka małoletniego określiła te wydatki na znacznie niższą kwotę, którą jednak nadal należało uznać za zawyżoną. Przykładowo, należało odmówić wiary zeznaniom matki małoletniego, że koszt zakupu zabawek dla małoletniego wynosi około 300 zł miesięcznie, gdzie wiele zabawek kupuje mu dodatkowo partner matki małoletniego. Zresztą trudno uznać za wiarygodne twierdzenia matki małoletniego, że jej koszty utrzymania kształtują się na poziomie około 1.500 zł miesięcznie – wliczając w to mieszkanie, zakup ubrań, wyżywienia, koszty dojazdu do pracy, kosmetyczkę, a koszty utrzymania jej niespełna 3-letniego syna, to kwota 2.000 zł, czy tym bardziej - jak wskazano w pozwie - prawie 3.000 zł. W pozwie matka małoletniego także określiła swoje koszty utrzymania na znacznie wyższe (2.565 zł) niż wynikało to potem z jej zeznań. Sąd odmówił wiary zeznaniom matki małoletniego również odnośnie wysokości wydatków na wyposażenie pokoju małoletniego (kwota 5.000 zł). Matka małoletniego nie przedłożyła na tą okoliczność żadnych dowodów, w szczególności kwota ta nie znajduje potwierdzenia w przedłożonych przez nią fakturach (k. 41-42). W ocenie sądu matka małoletniego nie udowodniła także ponoszenia co miesiąc wydatku w kwocie 130 zł na wizytę u neurologa. Fakt ten był kwestionowany w toku procesu przez stronę pozwaną, mimo tego matka małoletniego nie przedstawiła na tą okoliczność żadnych dowodów. W szczególności konieczność comiesięcznych wizyt u neurologa nie wynika z zaświadczenia lekarskiego (k. 53). W ocenie sądu małoletni pozostaje pod opieką neurologa, ale wizyty są nie częściej niż raz na kilka miesięcy. Wobec zaleceń neurologa, wątpliwości sądu nie budzą wydatki ponoszone na cotygodniowe wizyty małoletniego u logopedy.

Odnosząc się do zeznań pozwanego sąd uznał je w zasadzie za wiarygodne, niemniej jednak, ogólna sytuacja majątkowa pozwanego jest w ocenie sądu lepsza niż mogłoby to wynikać z pobieżnej analizy tych zeznań. Skoro pozwany w styczniu 2019 roku zdecydował się na zakup przyczepy, na co wziął pożyczkę 90.000 zł, podpisał umowy dzierżawy gdzie czyn dzierżawny wynosi prawie 60.000 zł, to trudno uwierzyć, że żyje na skromnym poziomie, wydatkując miesięcznie na wszystkie swoje potrzeby mniej więcej wysokość minimalnego miesięcznego wynagrodzenia.

Powództwo w niniejszej sprawie opiera się na art. 133 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (krio), który nakłada na rodziców obowiązek świadczeń alimentacyjnych w stosunku do tych dzieci, które nie są w stanie utrzymać się samodzielnie. Zakres tych świadczeń zależy - zgodnie z art. 135 § 1 krio - z jednej strony od usprawiedliwionych potrzeb osoby uprawnionej, a z drugiej - od zarobkowych i majątkowych możliwości osoby zobowiązanej. Należy też pamiętać, że w sytuacji, gdy rodzice dzieci zamieszkują osobno, siłą rzeczy tylko jedno z nich spełnia swój obowiązek alimentacyjny w formie osobistych starań o utrzymanie i wychowanie dziecka (art. 135 § 2 krio). W przedmiotowej sprawie rolę tę wypełnia M. K. (1). Tym bardziej drugi rodzic musi wesprzeć syna materialnie, a udział obojga rodziców w kosztach utrzymania dzieci z tych właśnie względów nie musi być matematycznie równy.

W ocenie sądu potrzeby małoletniego powoda kształtują się w granicach wyższych niże przeciętne dla dzieci w jego wieku i stopniu rozwoju. Zasadniczy koszt utrzymania małoletniego stanowi opłata za żłobek, która po podwyżce w grudniu 2019 roku wynosi 635 zł. Pozwany nie kwestionował wysokości tej opłaty, ani konieczności uczęszczania małoletniego do żłobka. Nadto sąd miał na uwadze, że małoletni korzysta z konsultacji neurologicznych, co tydzień chodzi do logopedy, wymaga poświęcenia mu większej uwagi, organizowania atrakcji w postaci wyjazdów na basen, do kinderparku.

Ustalając zakres możliwości zarobkowych i majątkowych pozwanego, sąd zwrócił uwagę, że pozwany po pierwsze jest zatrudniony na pełen etat jako nauczyciel, a ponadto zarobkowo zajmuje się uprawą roli. O zarobkowym, a nie tylko hobbistycznym charakterze tej działalności świadczy dzierżawiony areał –ponad 36 ha, oraz wysokość czynszu dzierżawnego. Sąd przyjął, że miesięcznie pozwany z tytułu działalności rolniczej jest w stanie uzyskać dochód około 1.200 zł (400 zł x 36,5 ha/12 miesięcy). Poza tym, skoro pozwany uznał, że jest w stanie płacić rocznie czynsz dzierżawny w wysokości niemalże 60.000 zł rocznie (czyli po przeliczeniu 5.000 zł miesięcznie), to alimenty w kwocie 900 zł miesięcznie nie powinny stanowić dla niego nadmiernego obciążenia. Na uwagę zasługuje także okoliczność, że pozwany w styczniu 2019 roku, a więc chwili, kiedy małoletni miał już 2 lata, zaciągnął pożyczkę, gdzie raty wynoszą po 776 zł, płatne przez 120 miesięcy. Skoro pozwany uzyskał pożyczkę, to znaczy, że bank pozytywnie ocenił jego zdolność kredytową, uznał, że taka kwota jest możliwa dla pozwanego do zapłaty. Należności bankowe nie mogą w żadnym wypadku wyprzedzać należności alimentacyjnych. Jednocześnie trzeba podkreślić, że pozwany nie może tłumaczyć się tym, że ponosi wysokie koszty działalności gospodarczej, ma w związku z tym długi. Jeśli działalność ta będzie przynosiła straty, które pozwany będzie musiał finansować z wynagrodzenia za pracę i pożyczek, to pozwany powinien rozważyć jej zakończenie. Małoletni nie może ponosić negatywnych konsekwencji nierozsądnych decyzji swojego ojca. Zdaniem sądu, nawet w przypadku, gdyby działalność rolnicza pozwanego nie przynosiła oczekiwanych dochodów, pozwany będzie w stanie płacić alimenty na rzecz małoletniego w zasądzonej wysokości ze swojego wynagrodzenia za pracę. Pozwany nie ma nikogo poza małoletnim na utrzymaniu, ponadto w przeciwieństwie do matki małoletniego, nie ponosi kosztów wynajmu mieszkania.

Tym samym, sąd po przeanalizowaniu całokształtu omówionych okoliczności faktycznych uznał, że alimenty w kwocie po 900,00 zł miesięcznie spełniają przesłanki z art. 135 § 1 krio, stanowiąc istotny udział w kosztach utrzymania i wychowania małoletniego powoda. Matka małoletniego domagała się zasądzenia alimentów w kwocie dwukrotnie wyższej, tj. 1.800,00 zł miesięcznie, jednak w toku sprawy doszło do istotnej weryfikacji twierdzeń pozwu. Koszty utrzymania małoletniego okazały się być niższe niż te opisane w pozwie. Postępowanie dowodowe wykazało, że jest to kwota około 1.600 zł miesięcznie, nie uwzględniając takich dodatków jak wyjazdy wakacyjne, remonty i zmiana wyposażenia pokoju małoletniego, prezenty świąteczne. Tym samym, na chwilę obecną, przy alimentach w kwocie 900,00 zł, wysokość partycypacji matki małoletniego będzie wynosić około 700,00 zł. Zdaniem sądu partycypacja matki małoletniego może być mniejsza niż ojca małoletniego mając na uwadze po pierwsze, że na matce małoletniego spoczywa obowiązek codziennej opieki nad nim, a po wtóre osiąga ona niższe dochody niż ojciec małoletniego. Faktem jest, że matce małoletniego przysługuje świadczenie 500 plus. Zdaniem sądu są to środki, które matka małoletniego powinna przeznaczyć na rozwój małoletniego, dodatkowe atrakcje, wakacje, doposażenie jego pokoju. Tych wydatków, jak już wskazano, sąd nie wliczył do koniecznych kosztów utrzymania małoletniego.

Jednocześnie zasądzenie świadczenia alimentacyjnego w kwocie powyżej 900,00 zł przekraczałoby możliwości majątkowe pozwanego. Alimenty winny być ustalone w takiej wysokości aby poziom życia zobowiązanego i uprawnionego kształtował się na podobnym poziomie. Po uiszczeniu alimentów w kwocie 900 zł pozwanemu pozostanie do dyspozycji kwota około 1.800 zł plus dochody z tytułu działalności rolniczej. Czyli w przypadku roku, gdzie nie będzie klęsk żywiołowych będzie to łącznie co najmniej 3.000 zł plus dopłaty bezpośrednie. Pozwany uznał powództwo w zakresie kwoty 500,00 zł. Zdaniem sądu kwota ta w niewystarczającym stopniu przyczyniłaby się do zaspokojenia potrzeb małoletniego, zważywszy, że tylko opłata za żłobek to kwota 635 zł.

Sąd zasądził alimenty począwszy od dnia wniesienia pozwu, tj. od 17 maja 2019 roku. Matka małoletniego powoda, po rozszerzeniu powództwa dochodziła alimentów od dnia 1 stycznia 2018 roku. Odnosząc się do żądania zasądzenia zaległych alimentów, sąd miał na uwadze, że zgodnie z art. 137 § 1 zd. 1 niezaspokojone potrzeby uprawnionego z czasu przed wniesieniem powództwa o alimenty sąd uwzględnia zasądzając odpowiednią sumę pieniężną. Po pierwsze pełnomocnik powoda nie wskazał takiej kwoty, domagając się zasądzenia rat alimentacyjnych, jak w przypadku alimentów bieżących. Ponadto w świetle utrwalonego orzecznictwa Sądu Najwyższego domaganie się zapłaty z tytułu zaległych alimentów uzasadnione jest jedynie wtedy, gdy pozostały niezaspokojone potrzeby lub zobowiązania zaciągnięte przez uprawnionego względem osoby trzeciej na pokrycie tychże kosztów" (tak uchw. SN (7), zasada prawna, z 28.9.1949 r., C 389/49, OSN 1951, Nr 3, poz. 60). Nie można więc przyjąć, że prawo dochodzenia takich świadczeń przysługuje uprawnionemu za okres wsteczny niezależnie od istnienia potrzeb (tak m.in. wyr. SN z 8.6.1976 r., III CRN 88/76, OSNCP 1977, Nr 2, poz. 33). Zasadą jest, że roszczenie o świadczenia alimentacyjne, które nie zostało zgłoszone we właściwym czasie, wygasa (zasada pro praeterito nemo alitur) (wyr. SN z 7.7.2000 r. III CKN 1015/00, Legalis nr 278558).

Mając na uwadze powyższe, sąd zważył, że w niniejszej sprawie nie wykazano, aby pozostały jakiekolwiek niezaspokojone potrzeby małoletniego powoda z okresu poprzedzającego wytoczenie powództwa, wobec czego również w tym zakresie powództwo oddalił.

Na podstawie art. 100 kpc sąd zniósł wzajemnie między stronami koszty procesu. Obie strony były reprezentowane przez profesjonalnych pełnomocników, wygrały proces w podobnym stopniu. O kosztach sądowych orzeczono ma mocy art. 102 kpc.

Rozstrzygnięcie o rygorze natychmiastowej wykonalności nastąpiło w oparciu o art. 333 § 1 pkt 1 kpc.