Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VI Ka 490/20

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 stycznia 2021 r.

Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze w VI Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący – Sędzia Robert Bednarczyk

Protokolant: Agnieszka Telega

przy udziale prokuratora Prokuratury Rejonowej w L. M. Ś.

po rozpoznaniu w dniu 14 stycznia 2021 r.

sprawy M. M. (1) ur. (...) w L.

s. B., M. z domu P.

oskarżonego z art. 158 § 1 kk, art. 288 § 1 kk

oraz S. W. ur. (...) w L.

s. L., I. z domu W.

oskarżonego z art. 158 § 1 kk, art. 288 § 1 kk i art. 178a § 1 kk

z powodu apelacji wniesionej przez prokuratora

od wyroku Sądu Rejonowego w Lwówku Śląskim

z dnia 26 sierpnia 2020 r. sygn. akt II K 658/18

I.  zmienia wobec oskarżonego M. M. (1) zaskarżony wyrok w punkcie I części rozstrzygającej w ten sposób, że wymierzoną karę pozbawienia wolności podwyższa do roku;

II.  zmienia wobec oskarżonego S. W. zaskarżony wyrok w punkcie I części rozstrzygającej w ten sposób, że wymierzoną karę pozbawienia wolności podwyższa do roku;

III.  stwierdza, że orzeczone w punkcie IV i V części rozstrzygającej zaskarżonego wyroku kary łączne utraciły moc i na podstawie art. 85 § 1 kk i art. 86 § 1 kk wymierza:

- oskarżonemu M. M. (1) karę łączną 1 (jednego) roku i 3 (trzech) miesięcy pozbawienia wolności,

- oskarżonemu S. W. karę łączną 1 (jednego) roku i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;

IV.  w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

V.  zwalnia oskarżonych od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze i nie wymierza im opłat.

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 490/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Lwówku Śląskim z dnia 26 sierpnia 2020r. w sprawie II K 658/18

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

Rażąca łagodność orzeczonych wobec oskarżonych kar jednostkowych jak i kar łącznych, podczas gdy uwzględnienie i należyte rozważenie przez Sąd wszystkich okoliczności wpływających na wymiar kary, w tym zwłaszcza dużej ilości popełnionych dotychczas przez oskarżonych przestępstw, ich rodzaju oraz czasu ich popełnienia wskazuje, że kary jednostkowe, jak i kara łączna wymierzone przez Sąd nie spełniają swojej roli prewencyjnej i nie czynią zadość społecznemu poczuciu sprawiedliwości

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Autor apelacji słusznie nie kwestionował tego, że Sąd I instancji prawidłowo ustalił wszystkie okoliczności zarówno łagodzące, jak i obciążające, dotyczące obu oskarżonych, bo wynika to z pisemnego uzasadnienia zaskarżonego wyroku. Podzielić jednak należy zawarty w apelacji pogląd, że Sąd ów nie docenił w stopniu należytym znaczenia okoliczności, wpływających na powinność zaostrzenia kary a przede wszystkim uprzedniej wielokrotnej karalności obu oskarżonych, dużego natężenia ich złej woli w odniesieniu do popełnionych na szkodę D. i M. W. oraz stopnia społecznej szkodliwości popełnionego przez oskarżonych przestępstwa z art. 158 § 1 kk. Jednocześnie Sąd Rejonowy przydał zbyt wielkie znaczenie okolicznościom łagodzącym. W tym zakresie wskazać należy, że brak spowodowania u pokrzywdzonych ,,dotkliwych” obrażeń ciała mieści się w ramach ustawowych znamion występku pobicia. Wszak skutkiem czynu, opisanego w art. 158 § 1 kk jest wyłącznie narażenie człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo nastąpienie skutku określonego w art. 156 § 1 lub w art. 157 § 1, nie zaś spowodowanie jakiegokolwiek uszczerbku na zdrowiu. Gdyby uszczerbek taki nastąpił, konieczne byłoby zastosowanie instytucji kumulatywnego zbiegu przepisów, to jest art. 158 § 1 kk z art. 156 § 1 lub w art. 157 § 1 albo § 2 kk. Nie sposób przy tym tracić z pola widzenia tego, że zdrowie jest w hierarchii dóbr prawem chronionych wartością najważniejszą, poza rzecz jasna życiem człowieka. Te okoliczności sprawiają, że orzeczone w punkcie I części rozstrzygającej zaskarżonego wyroku kary jawią się jako rażąco łagodne w odniesieniu do każdego z oskarżonych. Przyznanie się zarówno M. M. (1), jak i S. W. istotnie jest okolicznością łagodzącą, bo wskazuje na swego rodzaju pozytywną refleksję obu sprawców. Jej wymowę zmniejsza jednak uprzednia karalność obu oskarżonych, jaka przemawia za uznaniem ich za przestępców niepoprawnych, o znacznie zaawansowanym poziomie demoralizacji. To z kolei obliguje do ukształtowania ich prawnokarnej odpowiedzialności na takim poziomie, jaki da rękojmię skutecznego wdrożenia ich do przestrzegania porządku prawnego w przyszłości a zarazem uwzględni potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. W ocenie Sądu spełniającą te wymogi karą jest mieszcząca się w dolnych granicach ustawowego zagrożenia kara roku pozbawienia wolności za popełnione przez obu oskarżonych przestępstwo z art. 158 § 1 kk. Ich współdziałanie przestępne w połączeniu z natężeniem agresji każdego ze sprawców powoduje, że kary w tym samym wymiarze nie pozostają w sprzeczności z zasadą indywidualizacji wymiaru kary. Sąd nie podzielił natomiast zapatrywań autora apelacji co do wymiaru kary za pozostałe przypisane M. M. (1), jak i S. W. przestępstwa. Jak zostało bowiem wskazane, stopień społecznej szkodliwości tych czynów jest znacząco niższy, zaś dostrzeżone przez Sąd Rejonowy okoliczności tak łagodzące, jak też obciążające znalazły pełne odzwierciedlenie w wymiarze kar za nie orzeczonych. Trafnie jednak powołał się oskarżyciel publiczny na rażąco łagodny wymiar kar łącznych pozbawienia wolności. Do ich podwyższenia obliguje podniesienie wymiaru kar za jedno z przypisanych oskarżonym przestępstw, lecz także i treść art. 85a kk, obowiązująca w dacie popełnienia wszystkich opisanych w wyroku czynów. Zgodnie z tym przepisem orzekając karę łączną, sąd bierze pod uwagę przede wszystkim cele zapobiegawcze i wychowawcze, które kara ma osiągnąć w stosunku do skazanego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Są to zatem elementy zbliżone do wskazań, zawartych w art. 53 kk, zaś zbieżność czasowa poszczególnych czynów ma w tej materii znaczenie niepomiernie mniejsze. Każda zatem kara łączna powinna spełniać podstawowe cele, o jakich mowa w art. 53 kk i art. 54 kk, zaś w realiach przedmiotowej sprawy orzeczone przez Sąd I instancji obie kary łączne nie czynią zadość tym wymogom, na co trafnie powołał się autor apelacji. Obliguje to do podwyższenia co do każdego z oskarżonych wymierzonych im w I instancji kar łącznych pozbawienia wolności z uwzględnieniem faktu popełnienia przez S. W. większej liczby przestępstw i bardziej, w odniesieniu do współoskarżonego, zaawansowanego procesu jego demoralizacji, wynikającego z popełnienia w przeszłości większej liczby przestępstw. Jednocześnie wskazać należy, że zgodnie z treścią art. 434§1 kpk sąd odwoławczy może orzec na niekorzyść oskarżonego jedynie wtedy, gdy wniesiono na jego niekorzyść środek odwoławczy, w granicach zaskarżenia (chyba że ustawa nakazuje wydanie orzeczenia niezależnie od granic zaskarżenia, lecz w realiach sprawy okoliczność ta nie ma miejsca) oraz w razie stwierdzenia uchybień podniesionych w środku odwoławczym, pochodzącym od oskarżyciela publicznego ( a żaden inny podmiot apelacji nie złożył). Zważywszy, że w przedmiotowej sprawie ustawa nakazuje wydanie orzeczenia niezależnie od podniesionych zarzutów, Sąd odwoławczy nie był władny do dokonania innej, niż co do orzeczonych kar pozbawienia wolności zmian w zaskarżonym orzeczeniu.

Wniosek

1.Zmiana zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie wobec oskarżonego M. M. (1) kary pozbawienia wolności w wymiarze

- 1 roku za czyn I

- 8 miesięcy za czyn II

- kary łącznej 1 roku i 6 miesięcy

2. Zmiana zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie wobec oskarżonego S. W. kary pozbawienia wolności w wymiarze

- 1 roku za czyn I

- 8 miesięcy za czyn II

- 6 miesięcy za czyn III

- kary łącznej 1 roku i 10 miesięcy

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Jak zostało wyżej wskazane kary, wymierzone M. M. (1), jak i S. W. za występek z art. 158 § 1 kk są łagodne w stopniu rażącym, co spowodowało potrzebę ich odpowiedniego podwyższenia. To samo spostrzeżenie odnieść należy i do wymiaru kar łącznych pozbawienia wolności, orzeczonych wobec każdego z oskarżonych. Jednocześnie Sąd uznał, że proponowane w apelacji oskarżyciela publicznego zmiany wysokości kar pozbawienia wolności przekraczałyby zarówno stopień winy każdego z oskarżonych, jak też stopień społecznej szkodliwości popełnionych przez nich czynów. Jednocześnie zarówno cele zapobiegawcze i wychowawcze, jak i potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa nie uzasadniają powinności orzeczenia kar tak surowych, jak domagał się tego apelujący.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Sąd utrzymał w mocy zaskarżony wyrok w części, dotyczącej sprawstwa obu oskarżonych co do przypisanych im w tym wyroku czynów, ich kwalifikacji prawnej, wymiaru kar orzeczonych w punktach II i III wyroku Sądu I instancji oraz pozostałych rozstrzygnięć, zawartych w punktach VI, VII, VIII, IX i X tegoż wyroku.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Granice apelacji i zakres zaskarżenia eliminowały możliwość dokonania w powyższym zakresie jakichkolwiek zmian na niekorzyść oskarżonych, o czym była już mowa wyżej. Sąd nie stwierdził przy tym okoliczności, o jakich mowa w art. 439 kpk i art. 440 kpk, jak i innych elementów, obligujących do zmiany zaskarżonego wyroku w powyższym zakresie na korzyść któregokolwiek z oskarżonych.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Sąd Odwoławczy zmienił wobec oskarżonego M. M. (1) zaskarżony wyrok w punkcie I części rozstrzygającej w ten sposób, że wymierzoną karę pozbawienia wolności podwyższył do roku; zmienił ten wyrok także wobec oskarżonego S. W., podwyższając karę pozbawienia wolności do roku. Sąd stwierdził jednocześnie, że orzeczone w punkcie IV i V części rozstrzygającej zaskarżonego wyroku kary łączne utraciły moc i na podstawie art. 85 § 1 kk i art. 86 § 1 kk wymierzył oskarżonemu M. M. (1) karę łączną 1 roku i 3 miesięcy pozbawienia wolności, zaś oskarżonemu S. W. karę łączną 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności.

Zwięźle o powodach zmiany

Przyczyny zmiany wyroku Sądu I instancji zostały opisane w sekcji 3 formularza.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

V

Podstawę rozstrzygnięcia o wydatkach poniesionych w postępowaniu odwoławczym stanowi przepis art. 624 § 1 k.p.k. Oskarżeni nie posiadają majątku, ani dochodów, orzeczone zostały wobec nich kary pozbawienia wolności a co za tym idzie uiszczenie przez oskarżonych kosztów sądowych byłoby nadmiernie uciążliwe. Z tego powodu Sąd odstąpił od obciążania ich tymi należnościami.

7.  PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

Podmiot wnoszący apelację

Oskarżyciel publiczny

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wymiar kary

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana