Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 stycznia 2021 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu V Wydział Gospodarczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 21 grudnia 2020 r. w Toruniu

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Bank Spółki Akcyjnej w W.

przeciwko A. C.

o zapłatę

I zasądza od pozwanej A. C. na rzecz powoda (...) Bank Spółki Akcyjnej w W. kwotę 22.866,64 zł (dwadzieścia dwa tysiące osiemset sześćdziesiąt sześć złotych sześćdziesiąt cztery grosze) w tym kwotę 17.432,83 zł (siedemnaście tysięcy czterysta trzydzieści dwa złote osiemdziesiąt trzy grosze) z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy lombardowej Narodowego Banku Polskiego rocznie ale nie więcej niż wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia 29 kwietnia 2020r. do 4 stycznia 2021r. oraz kwotę 5.433,81 zł (pięć tysięcy czterysta trzydzieści trzy złote osiemdziesiąt jeden groszy);

II zasądzone w punkcie pierwszym świadczenie rozkłada na 45 (czterdzieści pięć) równych miesięcznych rat płatnych do 20-go dnia każdego miesiąca z tymże zapłata pierwszej raty nastąpi do dnia 20 lutego 2021r.

III zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 4.761 zł (cztery tysiące siedemset sześćdziesiąt jeden złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Sygn. akt VGC 1261/20

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 8 września 2020r. powód (...) Bank S.A. w W. żądał zasądzenia od pozwanej A. C. kwoty 22.866,64zł z umownymi odsetkami za opóźnienie i kosztami procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód twierdził m. in., że strony procesu zawarły w dniu 27.02.2015r. umowę kredytu na łączną kwotę 50.000zł. Kredyt miał być spłacany w równych ratach przez 72 miesiące zgodnie z harmonogramem spłat. Oprocentowanie kredytu było zmienne i w dniu sporządzenia umowy wynosiło 8,54% z zastrzeżeniem możliwości wzrostu oprocentowania. Po zawarciu umowy strona powodowa uruchomiła środki i wypłaciła je jednorazowo pozwanej. Powód twierdził też, że pomimo szczegółowych uregulowań strona pozwana spłacała raty kredytu w różnych wysokościach i terminach odbiegających od przyjętego harmonogramu spłaty, co powodowało naliczanie odsetek od należności przeterminowanych. Powód twierdził także, że wzywał pozwaną do zapłaty zaległych należności pod rygorem wypowiedzenia umowy. Powód twierdził również, że pomimo ponagleń przesyłanych pozwanej smsami czy mailami pozwana nie dokonał zapłaty należności.

Powód twierdził ponadto, że w związku z brakiem zapłaty wypowiedział pozwanej umowę kredytu, a w dniu 27.04.2017r. wierzytelność została postawiona w stan wymagalności. Zdaniem powoda należność główna wynosiła 17.432,83 zł, a odsetki za opóźnienie 5.433,81zł.

W dniu 26 maja 2020r. Sąd Rejonowy w Lublinie wydał nakaz zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym, którym uwzględnił żądanie pozwu w całości (k.157akt).

W przepisanym prawem terminie strona pozwana wniosła sprzeciw od w/w nakazu zapłaty. W uzasadnieniu sprzeciwu pozwana twierdziła m.in., że brak spłaty kredytu spowodowany został trudną sytuacją finansową pozwanej, utratą kontrahentów oraz złym stanem zdrowia pozwanej i jej męża .oraz wniosła o rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty (k.158akt).

Postanowieniem z dnia 29 czerwca 2020r. Sąd Rejonowy w Lublinie, wobec skutecznego wniesienia sprzeciwu umorzył postępowanie..

Sąd ustalił i zważył co następuje.

W dniu 27 lutego 2015r. strony zawarły umowę kredytu „Kredyt obrotowy-operacyjny ratalny”. Całkowita kwota kredytu została określona w umowie na 50.000 zł. Kredyt został udzielony na okres 72 miesięcy jednorazowo, a spłata miała następować w miesięcznych ratach. W umowie powodowy bank określił ponadto swoją marżę oraz stopę oprocentowania. Kredyt został zabezpieczony m.in. poręczeniem udzielonym przez małżonka pozwanej, który dodatkowo złożył oświadczenie o dobrowolnym poddaniu się egzekucji. Powyższa umowa w sposób szczegółowy uregulowała wzajemne prawa i obowiązki stron oraz została przez nie podpisana (dowód: umowa kredytu k.28-31 akt).

Do powyższej umowy załączona została „karta informacyjna” z której wynikały szczegółowe zasady na jakich udzielono kredytu oraz warunki od jakich powód uzależnił uruchomienie kredytu (dowód: karta informacyjna k.32-34 akt). W dacie zawarcia umowy pozwana podpisała także oświadczenie o ryzyku stopy procentowej, z którego wynikało m.in. ryzyko zmiennej stopy procentowej od udzielonego przez bank kredytu. Pozwaną zapoznano ponadto z modelowymi symulacjami wariantów spłat kredytu dla różnych poziomów stóp procentowych. W dacie zawarcia umowy pozwana złożyła wniosek o udzielenie przez Bank (...) gwarancji spłaty kredytu w ramach portfelowej linii gwarancyjnej de minimis. Umowę portfelową linii gwarancyjnej powód zawarł z (...) w dniu 4 kwietnia 2013r. (dowód: umowa portfelowa k.40-46, wniosek pozwanej k.47-48 akt).

W dacie zawarcia umowy małżonek pozwanej złożył oświadczenie, że wyraża zgodę na zawarcie przez pozwaną umowy kredytu. W tej samej dacie pozwana złożyła oświadczenie o dobrowolnym poddaniu się egzekucji oraz deklarację wekslową. W dniu 27 lutego 2015r. powód dokonał dyspozycji uruchomienia środków do umowy kredytowej zawartej z pozwaną we wskazanej wyżej kwocie (dowód: oświadczenie małżonka k.49, oświadczenie pozwanej k.50-51, deklaracja wekslowa k.52-52v, dyspozycja k.55-56 akt).

W trakcie trwania umowy była prowadzona historia rachunku, do której załączony był harmonogram. Z harmonogramu wynikało m.in., że w okresie od 27 kwietnia 2015r. do 4 kwietnia 2018r. pozwana opóźniła się w zapłacie co najmniej 18 rat, z tymże opóźnienia w przypadku niektórych rat wynosiły ponad 200 dni. Strona powodowa naliczała systematycznie odsetki od uiszczonych z opóźnieniem rat. Pomimo tego pozwana zalegała z zapłatą dalszych rat i była wzywana do ich zapłaty. Pozwana była wzywana także do ustalenia warunków dobrowolnej spłaty zadłużenia co miało miejsce w dniu 9 marca 2020r. (dowód: historia rachunku z harmonogramem k.57-94, wyciąg z rachunku k.95-98v, wezwania k.99-104 akt).

Już w 2017r. pozwana była kilkakrotnie wzywana do zapłaty a wezwania miały charakter wezwań ostatecznych. W związku z brakiem zapłaty powód w dniu 13 marca 2017r. wypowiedział pozwanej umowę kredytu (dowód: wezwania ostateczne do zapłaty k.105-110v, wypowiedzenie umowy k.111-116 v akt). Pismem z dnia 12 maja 2017r. powód wezwał (...) do zapłaty z tytułu gwarancji spłat kredytu w ramach portfelowej linii gwarancyjnej de minimis. Do powyższego pisma załączono historię rachunku pozwanej. W dniu 22 czerwca 2017r. (...) zawarł z powodowym bankiem umowę przelewu wierzytelności, której przedmiotem była należność pozwanej względem powoda. Jak wynikało z wyciągu z ksiąg banku z dnia 29 kwietnia 2020r. zadłużenie pozwanej względem powoda wyniosło 17.432,83 zł tytułem należności głównej oraz kwotę 5.433,81 zł tytułem skapitalizowanych odsetek od nieterminowo uiszczonych rat (dowód: wezwanie k.117-120v, umowa przelewu k.121-121v, wyciąg z ksiąg bankowych k.139 akt).

Przedstawiony wyżej stan faktyczny ustalony został na podstawie dowodów z dokumentów oraz okoliczności bezspornych. Sąd dał wiarę dowodom z dokumentów w całości gdyż nie budziły one wątpliwości co do swojej prawdziwości a żadna ze stron nie zakwestionowała ich skutecznie. Jak wynika ze sprzeciwu od nakazu zapłaty pozwana uznała dochodzone pozwem roszczenie tak co do zasady jak i co do wysokości, a z dalszych pism procesowych wynikało, że wnosiła ona w zasadzie o rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty powołując się na trudną sytuację finansową oraz zły stan zdrowia.

O odsetkach umownych za opóźnienie Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 i 2 ¹ kc. Poza sporem w niniejszej sprawie było, iż dochodzona pozwem wierzytelność jest wymagalna, wobec czego Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda odsetki umowne za opóźnienie za okres od dnia wymagalności do dnia wyrokowania. Graniczna data zasądzenia odsetek wynikała z decyzji Sądu o skorzystaniu w stosunku do pozwanego z dobrodziejstwa instytucji przewidzianej w art. 320 kpc. Rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty ma zaś ten skutek, że wierzycielowi nie przysługują odsetki od ratalnych świadczeń za okres od daty wyroku do daty płatności poszczególnych rat. Powyższy pogląd wynika z utrwalonego już w tym względzie orzecznictwa Sądu Najwyższego.

Mając na uwadze szczególnie ciężką sytuację majątkową i osobistą pozwanego Sąd uznał za zasadne rozłożenie zasądzonej należności na raty.

Po myśli art. 320 kpc in principio w szczególnie uzasadnionych wypadkach sąd może w wyroku rozłożyć na raty zasądzone świadczenie.

Przywołana regulacja jest instrumentem pozwalającym na wykonanie wyroku bez ponoszenia przez dłużnika (i ewentualnie jego rodzinę) szczególnie dotkliwych reperkusji (zob. M. Manowska [w:] A. Adamczuk, P. Pruś, M. Radwan, M. Sieńko, E. Stefańska, M. Manowska, Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom I, Warszawa 2020, art. 320). Oceniając zasadność zastosowania art. 320 kpc, sąd powinien wziąć pod uwagę podobne przesłanki jak w przypadku stosowania art. 5 kc, oceniając jednak sytuację związaną z wykonalnością ewentualnego wyroku od strony pozwanego (por. wyrok SN z 24.01.2019 r., II CSK 763/17, LEX nr 2615474). Tak jak art. 5 kc, art. 320 kpc może być zastosowany przez sąd z urzędu (tak SN w wyroku z 30.04.2015 r., II CSK 383/14, LEX nr 1745792).

Za zastosowaniem omawianego przepisu przemawia sytuacja, w której zachowanie i sytuacja majątkowa pozwanego pozwalają przypuszczać, że rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty umożliwi i ułatwi dłużnikowi zapłatę. Za przykład podać można sytuację, w której pozwany uznaje powództwo i jednocześnie podnosi, że nieuregulowanie długu jest spowodowane wyłącznie jego złą sytuacją majątkową, nie zaś złą wolą (tak m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 kwietnia 2015 roku, II CSK 409/14, LEX nr 1677131).

W ocenie Sądu w realiach niniejszej sprawy zachodziła taka szczególnie uzasadniony wypadek, który uzasadniał rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty.

Należało bowiem zauważyć, że zaprzestanie przez pozwaną spłaty wierzytelności przysługującej powodowi nastąpiło m.in. z powodu ciężkiej choroby męża powódki przez co nastąpiła trudność w samodzielnym prowadzeniu działalności gospodarczej przez powódkę. Początkowo pozwana w miarę swoich możliwości finansowych regulowała zobowiązania względem powoda. Nie uchylała się od odpowiedzialności. Przeprowadziła konsolidację zadłużenia i uznała dług. Również w niniejszym postępowaniu nie kwestionował co do zasady ani co do wysokości istnienia zobowiązania dochodzonego przez powoda.

Sąd miał na uwadze, iż kłopoty finansowe pozwanej były wynikiem ni tylko nagłych i poważnych problemów ze zdrowiem jej męża, których nie mogła przewidzieć zaciągając zobowiązanie. Nie bez znaczenia pozostawał również fakt, iż w aktualnych realiach światowej pandemii także działalność prowadzona pozwaną przynosi coraz mniejsze dochody, a brak kontrahentów potwierdzają nagminnie także inni przedsiębiorcy.

Nie ulegało wątpliwości, iż sytuacja materialna i osobista pozwanej jest bardzo ciężka, co uzasadniało skorzystanie z art. 320 kpc.

Warto w tym miejscu podkreślić, że analizowana regulacja nie określa maksymalnego czasu na jaki Sąd może rozłożyć zasądzone świadczenie na raty. W doktrynie i orzecznictwie podkreśla się jednak, że czynnikiem limitującym jest w tym wypadku interes wierzyciela.

Sąd uwzględniając szczególnie trudną sytuację majątkową pozwanej, wynikającą z całokształtu okoliczności uznał za stosowne rozłożenie zasądzonego świadczenia na 45 miesięcznych rat, płatnych do dwudziestego dnia każdego miesiąca począwszy od 20 lutego 2021 roku. Raty te, przy uwzględnieniu należności odsetkowej, opiewały będą zatem na kwotę deklarowaną przez pozwaną, która to kwota jest z jednej strony realną do spłaty dla pozwanej, z drugiej zaś pozwoli na redukcję zadłużenia w tempie odczuwalnym dla powoda.

Jakkolwiek raty te nie są wysokie względem całego zadłużenia to Sąd wyraża przekonanie, że taki sposób spłaty zobowiązania nie będzie nadmiernie dolegliwy dla powoda, który jest podmiotem profesjonalnym- bankiem, i którego byt nie zależy od jak najszybszego spełnienia świadczenia przez pozwanego. Nie bez znaczenia jest przy tym okoliczność, że przy uwzględnieniu trudnej sytuacji majątkowej pozwanej powód i tak nie miałby realnej możliwości uzyskania zaspokojenia w bliższym terminie.

Z drugiej jednak strony Sąd miał na względzie, że ochrona, jaką zapewnia pozwanemu dłużnikowi art. 320 kpc nie może być stawiana ponad ochronę wierzyciela w procesie cywilnym i wymaga uwzględnienia wszelkich okoliczności sprawy, w tym uzasadnionego interesu podmiotu inicjującego proces. W każdym wypadku przez rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty dochodzi bowiem do uszczuplenia uprawnień wierzyciela, stąd potrzeba podejmowania decyzji w tym przedmiocie w sposób szczególnie wyważony i uwzględniający interesy obu stron.

Sąd wyraża przekonanie, że zgodnie z deklaracjami pozwanej złożonymi w pismach procesowym ma ona realną możliwość spłaty miesięcznej raty w wysokości niewiele przekraczającej 600 złotych. Rozumiejąc potrzebę przyczyniania się przez pozwaną do zaspokojenia potrzeb rodziny nie można tracić z pola widzenia, że realny ciężar utrzymania gospodarstwa domowego spoczywa na pozwanej, która jak sama deklaruje, osiąga dochód pozwalający na uregulowanie wszystkich bieżących wydatków i zobowiązań rodziny. Tym samym w ocenie Sądu pozwana ma możliwość wygospodarowania środków na spłatę zadłużenia w wymiarze wskazanym w wyroku bez nadmiernego uszczerbku dla utrzymania siebie oraz swoich bliskich. Jednocześnie zdaniem Sądu taki wymiar raty daje szansę na faktyczne zaspokojenie wierzyciela w dłuższej perspektywie czasowej.

Mając na uwadze powyższe okoliczności, na podstawie art. 69 ustawy Prawo Bankowe (t.j. z dnia 08 października 2020r. poz. 1896 ze zm.) w zw. z art. 481 par. 1 i 2 ¹ k.c. i art. 320 k.p.c. należało orzec jak w sentencji.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. obciążając nimi w całości pozwaną jak przegrywająca spór.