Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt X Ka 401/20

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

18 grudnia 2020 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Wydział X Karny Odwoławczy w składzie:

przewodniczący: sędzia SO Piotr Bojarczuk

sędziowie: SO Leszek Parzyszek

SR Przemysław Dziwański (del.) - spr.

protokolant: prot. sądowy Dominika Kryszkiewicz

przy udziale prokuratora Stanisława Wieśniakowskiego

po rozpoznaniu 18.12.2020 r.

w sprawie K. S., oskarżonego o czyn z art. 231 § 1 kk w zb. z art. 217 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Śródmieścia w Warszawie z 30.1.2020 r. sygn. akt II K 1054/18

orzeka:

I. zaskarżony wyrok zmienia w ten sposób, że uniewinnia oskarżonego K. S. od popełnienia zarzucanego mu czynu;

III. kosztami postępowania za I i II instancję obciąża Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

XKa 401/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.1.Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia sygn. IIK 1054/18 z 30 stycznia 2020 r.

0.1.Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.1.Granice zaskarżenia

0.0.1.Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.0.1.Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.1.Wnioski

uchylenie

zmiana

1.Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.1.Ustalenie faktów

0.0.1.Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

K. S.

Niekaralność za przestępstwa

Karta karna

617

0.0.1.Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

K. S.

Oskarżony nie uderzył pokrzywdzonego, nie działał nieproporcjonalnie do stopnia zagrożenia, nie wybrał zbyt dolegliwego środka przymusu bezpośredniego, nie przewrócił pokrzywdzonego, nie dociskał go kolanem.

oględziny

636

0.1.Ocena dowodów

0.0.1.Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.1.1.1.

Karta karna

niezaprzeczona

0.0.1.Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

2.1.2.1.

Oględziny nagrania

Oględziny przeprowadzone na rozprawie odwoławczej, zapis nie był kwestionowany.

1.STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

obraza przepisów prawa materialnego:

- art. 231 §1 kk w zb. z art. 217 §1 kk w zw. z art. 11 §2 kk, poprzez uznanie, że czyn K. S. wyczerpuje znamiona czynu zabronionego, pomimo działania przez K. S. na zasadzie i w granicach prawa,

- art. 1 §2 kk poprzez uznanie, że K. S. popełnił czyn zabroniony, mimo, że zachowaniu K. S. nie można przypisać szkodliwości społecznej większej niż znikoma.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzuty apelacji nie są zasadne. Zarzut obrazy przepisów prawa materialnego odnosi się do takich naruszeń norm prawa materialnego, które polegają na błędnym zastosowaniu lub niezastosowaniu tych przepisów w wypadkach, gdy istnieje do tego podstawa. W niniejszej sprawie apelujący nie kwestionował ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia w sprawie. Sąd rejonowy ustalił stan faktyczny, który przyporządkował normom prawnym określonym w art. 231 § 1 kk w zb. z art. 217 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk. Wobec tak ustalonego, niekwestionowanego stanu faktycznego należało uznać, że subsumpcja została dokonana prawidłowo. Apelujący nie wskazał w apelacji żadnych błędów w tym zakresie.

Wniosek

Zmiana wyroku i uniewinnienie oskarżonego

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek apelacji był zasadny z powodów o których mowa w art. 440 k.p.k.

3.2.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Wniosek

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

1.OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Po przeprowadzeniu dowodu z oględzin nagrania sąd okręgowy uznał, że utrzymanie orzeczenia sądu rejonowego w mocy byłoby rażąco niesprawiedliwe (art. 440 kpk).

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Zachowanie oskarżonego na miejscu zdarzenia składało się z dwóch faz. Pierwsza z nich to moment w którym (jak prawidłowo ustalił sąd rejonowy) pokrzywdzony stanął za plecami oskarżonego i namawiał D. Z., aby żądała wylegitymowania się przez K. S.. A. C. zwracał się także bezpośrednio do K. S., domagając się, aby przestał on przypierać do muru D. Z.. K. S. powiedział A. C., aby nie przeszkadzał w interwencji, na co A. C. odpowiedział, że mówi do koleżanki i nie utrudnia policjantom żadnego działania. Jednakże dalsza część zajścia nie została przez sąd rejonowy ustalona prawidłowo. Sąd ten ustalił, że oskarżony: „uderzył A. C. prawym łokciem w brzuch, a następnie odepchnął go na parę kroków”. Sąd uczynił to na podstawie zeznań pokrzywdzonego, D. Z. i in. Tymczasem oskarżony wyjaśnił, że odepchnął pokrzywdzonego. Zdaniem sądu okręgowego sąd rejonowy niezbyt wnikliwie zbadał co kryło się pod pojęciem „uderzenia” używanym przez świadków i pojęciem „odepchnięcia”, używanym przez świadków i oskarżonego. Sąd okręgowy dokonał oględzin nagrania, z którego wynika, że zachowanie oskarżonego, na skutek którego pokrzywdzony oddalił się od niego to kontakt ciała oskarżonego i pokrzywdzonego. Kontakt ten był nazwany przez dowody osobowe a to uderzeniem, a to odepchnięciem. Zdaniem sądu okręgowego uderzenie to działanie siły fizycznej z dużą dynamiką, dużą energią kinetyczną. Z kolei odepchnięcie to działanie siły fizycznej z małą dynamiką, małą energią kinetyczną. Z przedmiotowego nagrania wynika, że oskarżony nie działał z dużą dynamiką, dużą energią kinetyczną. Gdyby tak uczynił to pokrzywdzony odniósłby obrażenia, a nawet się przewrócił. Tymczasem nic takiego nie nastąpiło. Pokrzywdzony na moment odsunął się i przystąpił do wyzywania oskarżonego. Dlatego działania oskarżonego w tej fazie zdarzenia nie można nazwać uderzeniem w myśl art. 14 ust. 2 ustawy o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej. Należało więc uznać, że oskarżony działał legalnie na mocy art. 11 ust. 1 ustawy o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej (konieczność wyegzekwowania wymaganego prawem zachowania zgodnie z wydanym przez uprawnionego poleceniem nieprzeszkadzania w czynnościach służbowych). Odsunięcie pokrzywdzonego miało umożliwić oskarżonemu dokonanie czynności z D. Z..

Druga faza zachowania oskarżonego to chwila gdy (jak wynika z oględzin nagrania) pokrzywdzony podszedł kilkanaście centymetrów od oskarżonego, mówił i gestykulował. Następnie oskarżony chwycił pokrzywdzonego za ubranie i pociągnął w stronę ściany budynku. Pokrzywdzony upadł, lecz po bardzo krótkiej (mniej niż 2 sekundy) chwili podniósł się i krzyczał w stronę policjanta. Sąd rejonowy prawidłowo ocenił, że zanim oskarżony chwycił pokrzywdzonego za ubranie, zaistniała przesłanka opisana w art. 11 pkt 1 ustawy o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej, w postaci konieczności wyegzekwowania wymaganego prawem zachowania (pokrzywdzony odmówił wylegitymowania się). Jednakże sąd ten nieprawidłowo zastosował art. 6 ust. 1 tej ustawy. Z oględzin filmu wynika, że oskarżony przemieszczał pokrzywdzonego w stronę ściany budynku. Zdaniem sądu okręgowego działanie takie było racjonalne i proporcjonalne do stopnia zagrożenia. Wobec otaczającego oskarżonego i pokrzywdzonego wzburzonego tłumu, wrogo nastawionego do funkcjonariuszy, zapewnienie sobie przynajmniej z jednej strony ściany było zasadne. Jednocześnie wybrany przez oskarżonego środek był możliwie jak najmniejszej dolegliwości. Dowolne, a nie swobodne są ustalenia sądu rejonowego, jakoby oskarżony próbował przewrócić pokrzywdzonego. Z oględzin nagrania wynika, że pokrzywdzony stracił równowagę podczas transportowania go w stronę budynku. Dowolne są również ustalenia sądu rejonowego jakoby oskarżony dociskał pokrzywdzonego kolanem. Z nagrania nic takiego nie wynika, a ten moment zajścia jest szczególnie dobrze widoczny. Zauważyć należy, że gdyby oskarżony celowo przewrócił pokrzywdzonego i dociskał go kolanem, ten zapewne niemal natychmiast nie wstałby, jak to wynika z nagrania. Dlatego też należało uznać, że oskarżony działał w poszanowaniu art. 6 ust. 1 ustawy o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej.

Reasumując, uznać należało, że sąd rejonowy popełnił błędy w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, które wskazano powyżej. Błędy te miały zasadniczy wpływ na treść orzeczenia (art. 438 pkt 3 k.p.k.). Oględziny nagrania w połączeniu z analizą dowodów osobowych, doprowadziły sąd okręgowy do wniosku, że oskarżony nie wypełnił znamion czynu zabronionego. W obu fazach zdarzenia używał środków przymusu bezpośredniego legalnie, nie przekraczając swoich uprawnień.

1.ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.1.Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

0.1.Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Sąd okręgowy zaskarżony wyrok zmienił w ten sposób, że uniewinnił oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu.

Zwięźle o powodach zmiany

Jako, że oskarżony nie wypełnił znamion czynu zabronionego, działając w granicach swoich uprawnień, należało zmienić wyrok i uniewinnić go od popełnienia czynu.

0.1.Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.1.Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.0.1.Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.1.Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

1.Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II

Jako, że sąd okręgowy zmienił wyrok i uniewinnił oskarżonego, kosztami postępowania za I i II instancję obciążył Skarb Państwa.

1.PODPIS

0.1.Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

obrońca oskarżonego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

rozstrzygnięcie

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana