Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 grudnia 2019 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXV Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia del. Edyta Bryzgalska

Protokolant: protokolant sądowy Weronika Kutyła

po rozpoznaniu w dniu 11 grudnia 2019 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa W. K. i Z. J.

przeciwko M. S.

o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności

I.  pozbawia wykonalności tytuł wykonawczy w postaci aktu notarialnego z dnia 10 października 2011 r. zawartego przed notariuszem J. S., Rep. A nr (...), zaopatrzonego w klauzulę wykonalności w dniu 26 kwietnia 2015 r. na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego dla Warszawy-Żoliborza w Warszawie z dnia 16 kwietnia 2015 r., sygn. akt II Co 242/15, w zakresie § 4.2

a)  w stosunku do Z. J. w całości,

b)  w stosunku do W. K. w części ponad kwotę 20.804,40 zł (słownie: dwadzieścia tysięcy osiemset cztery złotych i 40/100);

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III.  zasądza od M. S. na rzecz W. K. i Z. J. kwotę 5.722 zł (słownie: pięć tysięcy siedemset dwadzieścia dwa złotych) tytułem zwrotu części kosztów procesu;

IV.  nakazuje pobrać od M. S. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego
w W. kwotę 2.960 zł (słownie: dwa tysiące dziewięćset sześćdziesiąt złotych) tytułem części nieuiszczonej opłaty od pozwu.

Sygn. akt XXV C 2480/18

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 21 listopada 2018 r. (data prezentaty k.3) skierowanym przeciwko M. S. powódki W. K. oraz Z. J. wniosły o pozbawienie w całości wykonalności tytułu wykonawczego w postaci aktu notarialnego z dnia 10 października 2011 r. zawartego przed notariuszem J. S., Rep. A nr (...), zaopatrzonego w klauzulę wykonalności w dniu 26 kwietnia 2015 r. na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego dla Warszawy-Żoliborza w Warszawie z dnia 16 kwietnia 2015 r., sygn. akt II Co 242/15, a także o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódek kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych oraz 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Powódki zażądały również zwrotu kosztów postępowania zabezpieczającego toczącego się pod sygn. akt II Co 92/18, w tym kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych oraz 34 zł tytułem opłat skarbowych od pełnomocnictw.

W uzasadnieniu pozwu powódki wskazały, że wierzytelność objęta tytułem wykonawczym nie istnieje albowiem pozwany zrzekł się tej wierzytelności na mocy porozumienia zawartego pomiędzy stronami w dniu 23 kwietnia 2015 r. Jako podstawę prawną powództwa przeciwegzekucyjnego powódki wskazały przepis art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c. W ocenie powódek wytoczenie powództwa okazało się konieczne albowiem pozwany na podstawie powyższego tytułu wszczął postępowanie egzekucyjne.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości
i zasądzenie na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz kosztów opłaty skarbowej od pełnomocnictwa (odpowiedź na pozew k.84-87). Pozwany zaprzeczył, aby wierzytelności objęte kwestionowanym tytułem wykonawczym nie istniały albowiem w dniu 29 stycznia 2019 r. złożył obu powódkom oświadczenie z podpisem notarialnie poświadczonym, na mocy którego odwołał wszelkie swoje oświadczenia przedstawione w porozumieniu z dnia 23 kwietnia 2015 r.

W toku dalszego postępowania strony podtrzymały dotychczasowe stanowisko
w sprawie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Aktem notarialnym z dnia 10 października 2011 r., Repertorium A numer (...), zawartym przed J. S., notariuszem w Ł., W. K. i Z. J. oraz M. S. rozwiązali warunkową umowę sprzedaży z dnia 5 sierpnia 2011 r. roszczeń do nieruchomości składającej się z działek numer (...) z obrębu 7-11-11 o powierzchni 3160 m ² oraz numer 46 z obrębu 7-12-14 o powierzchni 1875 m ² położonej w W. w D. B. przy ul. (...). W § 4.2 umowy w celu likwidacji roszczeń wynikających z rozwiązywanej warunkowej umowy sprzedaży W. K. i Z. J., każda z osobna, zobowiązywały się zwrócić M. S. otrzymaną kwotę 40.000 zł każda, przelewem w terminie 7 dni, jednakże nie później niż do dnia 30 czerwca 2012 r., a w przypadku niewykonania powyższego obowiązku we wskazanym terminie każda z nich poddała się egzekucji na zasadach określonych w art. 777 § 1 pkt 4 k.p.c.

Dowód: umowa k.13-18

Postanowieniem z dnia 16 kwietnia 2015 r. Sąd Rejonowy dla Warszawy-Żoliborza
w Warszawie nadał klauzulę wykonalności aktowi notarialnemu z dnia 10 października 2011r. sporządzonemu przez notariusza w W. J. S., za Rep. A Nr(...)w zakresie § 4 punktu 2 tegoż aktu przeciwko W. K. w zakresie kwoty 40.000,00 zł oraz w zakresie § 4 punktu 2 tegoż aktu przeciwko Z. J. w zakresie kwoty 40.000,00 zł (dowód: postanowienie k.19-20).

W dniu 23 kwietnia 2015 r. powódki oraz S. S. zawarły z pozwanym porozumienie, na mocy którego M. S. zobowiązał się zapłacić, w dniu zawarcia porozumienia, łącznie kwotę 210.000,00 zł za nieruchomość o powierzchni 1896 m ² tytułem nieuregulowanej ceny, przy czym S. S. miała zostać zapłacona kwota 70.000,00 zł, a W. K. i Z. J. kwota po 30.000,00 zł dla każdej z nich z uwagi na to, że kwoty po 40.000,00 zł zostały już przekazane powódkom przez M. S. w dniu 12 maja 2010 r. Jednocześnie strony zgodnie postanowiły uznać wszelkie ewentualne dalsze wzajemne roszczenia z tytułu umowy rozwiązania warunkowej umowy sprzedaży roszczeń z dnia 10 października 2011 r. za niebyłe i zrzekły się ich wzajemnie. Ponadto M. S. zobowiązał się do cofnięcia wniosku egzekucyjnego złożonego przeciwko W. K. i Z. J., dotyczącego egzekucji od każdej z nich kwoty 40.000,00 zł, oświadczając, że uznanie za niebyłe roszczeń z tytułu umowy rozwiązania warunkowej umowy sprzedaży z dnia 10 października 2011 r. obejmuje również te kwoty.

Dowód: porozumienie k.23-26

W dniu 14 grudnia 2016 r. przed notariuszem L. Z. Z. J., W. K., S. S. jako sprzedający i M. S. jako kupujący zawarli umowę sprzedaży w formie aktu notarialnego repertorium A numer (...) nieruchomości położonej przy ul. (...) w W. stanowiącej działkę numer (...), z obrębu (...) o obszarze 0,1896 ha. Strony umowy oświadczyły, że cena 210.000,00 zł została do dnia zawarcia umowy zapłacona i odbiór tej kwoty sprzedający pokwitowali.

Dowód: akt notarialny k.27-34

Z uwagi na to, że powódki oraz S. S. zażądali od pozwanego kwoty 90.000 zł ponad wcześniej ustaloną i zapłaconą kwotę 210.000 zł, pozwany wystawił dla każdego z nich weksle (bezsporne). Dwa weksle otrzymała W. K.
i opiewały one na kwoty 10.000 zł i 20.000 zł. Analogiczne dwa weksle otrzymała Z. J.. W deklaracjach wekslowych dotyczących warunków zapłaty kwoty wekslowej
z każdego wystawionego weksla wskazano, że M. S. zapłaci kwotę wekslową
z weksla pod warunkiem, że 1) w dziale II księgi wieczystej nr (...) zostanie wpisany jako właściciel nieruchomości oraz 2) zostanie zamknięta księga wieczysta nr (...).

Dowód: kserokopie weksli k.35-38, deklaracje wekslowe k.160-161 i k. 163-164 oraz k.166-167 i k.169-170

Po uzyskaniu tytułów wykonawczych na podstawie weksli powódki wszczęły egzekucję przeciwko M. S. (bezsporne).

W odpowiedzi na powyższe M. S. wszczął egzekucję przeciwko każdej z powódek na podstawie tytułu wykonawczego w postaci aktu notarialnego z dnia 10 października 2011 r., Repertorium A numer (...), opatrzonego w klauzulę wykonalności, o czym każda z powódek została powiadomiona pismami Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie z dnia 17 września 2018 r. w sprawie egzekucyjnej Km (...) (dowód: zawiadomienie k.21,22, wnioski o rozszerzenie egzekucji k.39 i 40, wezwanie do dokonywania potrąceń k.41, pismo ZUS k.42, zajęcie wierzytelności k.43-44).

Postanowieniem z dnia 12 lutego 2019 r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie umorzył postępowanie egzekucyjne na podstawie art. 825 pkt 1 k.p.c. na wniosek wierzyciela M. S.. W toku postępowania egzekucyjnego o sygn. akt Km (...) wyegzekwowano od W. K. i przekazano wierzycielowi tytułem należności objętych tytułem wykonawczym kwotę 20.804,40 zł.

Dowód: postanowienie k.69-70

Po otrzymaniu tytułu wykonawczego M. S. wszczął przeciwko Z. J. kolejne postępowanie egzekucyjne przed Komornikiem Sądowym przy Sądzie Rejonowym dla m.st. Warszawy w Warszawie S. G., sygn. akt Km (...) (dowód: zawiadomienie k.82-83). W toku tego postępowania nie została wyegzekwowana żadna kwota (dowód: akta Km (...)).

W dniu 29 stycznia 2019 r. M. S. złożył w formie pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym oświadczenia adresowane do każdej z powódek oraz S. S., w których odwołał wszelkie swoje oświadczenia, przedstawione w porozumieniu
z dnia 23 kwietnia 2015 r. Oświadczenia zostały doręczone Z. J. i W. K. w dniu 4 lutego 2019 r. (dowód: oświadczenie k.91-93, potwierdzenie odbioru k.94, oświadczenie k.95-97, potwierdzenie odbioru k.98).

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie wyżej wskazanych dokumentów złożonych w toku niniejszego postępowania oraz znajdujących się w aktach spraw komorniczych o sygn. akt Km (...) i Km (...), a także w aktach o sygn. XXVII Ca 908/19, XXVII Ca 1031/19, XXVII Ca 456/19 i II Co 92/18. Nie budziły one wątpliwości co do swej autentyczności i wiarygodności, jak również nie były kwestionowane przez strony. Zostały one sporządzone w przepisanej prawem formie.

Zeznania świadków okazały się nieistotne dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. Okoliczności kluczowe dla rozstrzygnięcia sprawy były bowiem bezsporne albo możliwe do ustalenia za pomocą dokumentów zgromadzanych w licznych postępowaniach toczących się między stronami. Spór pomiędzy stronami w istocie sprowadzał się do przyczyn wystawienia przez pozwanego weksli w dniu 14 grudnia 2016 r. i zasadności żądania przez powódki i ich brata kwoty 90.000 zł ponad ustaloną wcześniej kwotę 210.000 zł tytułem ceny nabycia nieruchomości. Okoliczność ta nie miała jednak znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. Kwoty po 40.000 zł należne pozwanemu od każdej z powódek z tytułu wcześniej udzielonej im pożyczki miały bowiem zostać zaliczone na poczet ceny w wysokości 210.000 zł i tak też się stało. Powódki przeniosły na pozwanego swoje udziały w nieruchomości,
a kwotę 210.000 zł uznano za uiszczoną.

Zeznania świadków nie budziły wątpliwości Sądu w zakresie w jakim znajdowały potwierdzenie w dowodach z dokumentów.

Sąd nie dał wiary zeznaniom D. K., że w akcie notarialnym sprzedaży nieruchomości zawartej w dniu 14 grudnia 2016 r. jako cenę sprzedaży wskazano kwotę 300.000 zł, a nie kwotę 210.000 zł. Jego zeznania pozostają bowiem w sprzeczności z treścią aktu notarialnego, w którym jako cenę sprzedaży wskazano kwotę 210.000 zł.

Za niewiarygodne Sąd uznał zeznania W. S. w części, w której zeznała, że jej mąż nie sprzedawał pozwanemu swojego udziału w nieruchomości, a także okoliczności dotyczących żądania dodatkowo zapłaty kwoty 90.000 zł.

Zeznania powódki W. K. i pozwanego M. S. miały charakter uzupełniający. Rozbieżności w zeznaniach stron dotyczyły wyłącznie przyczyn wystawienia weksli, która to okoliczność nie miała znaczenia dla sprawy.

Sąd zważył, co następuje:

Żądanie powódki Z. J. Sąd uznał za uzasadniane w całości, natomiast żądanie W. K. jedynie w części.

Powódki jako podstawę żądania pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności wskazały art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c., podnosząc, że zobowiązanie stwierdzone kwestionowanym tytułem wykonawczym nie istnieje albowiem pozwany zrzekł się wierzytelności w wysokości 40.000 zł wobec każdej z powódek na mocy porozumienia zawartego pomiędzy stronami
w dniu 23 kwietnia 2015 r.

Przeprowadzone postępowanie dowodowe potwierdziło słuszność twierdzeń powódek. Z podpisanego w dniu 23 kwietnia 2015 r. pomiędzy powódkami i pozwanym porozumienia jednoznacznie wynika, że kwota po 40.000 zł należna od każdej z powódek na podstawie aktu notarialnego z dnia 10 października 2011 r., Repertorium A numer (...), zostanie zaliczona na poczet ceny sprzedaży nieruchomości o powierzchni 1896 m ² położonej
w W. przy ul. (...). Jednocześnie strony zgodnie postanowiły uznać wszelkie ewentualne dalsze wzajemne roszczenia z tytułu umowy rozwiązania warunkowej umowy sprzedaży roszczeń z dnia 10 października 2011 r. za niebyłe i zrzekły się ich wzajemnie, przy czym uznanie za niebyłe roszczeń obejmowało również kwoty po 40.000 zł od każdej
z powódek.

Powódki oraz S. S. przenieśli w dniu 14 grudnia 2016 r. na M. S. prawo własności objętej porozumieniem nieruchomości, potwierdzając uiszczenie przez nabywcę całej uzgodnionej ceny sprzedaży w wysokości 210.000 zł.
W kontekście powyższego przyznać należy rację powódkom, że ich zobowiązanie wynikające z § 4.2 aktu notarialnego z dnia 10 października 2011 r., Repertorium A numer (...), wygasło. Oceny tej nie zmienia wystawienie przez pozwanego weksli na łączną kwotę 90.000 zł. Dalsze rozliczenia pomiędzy stronami pozostają bowiem irrelewantne dla rozstrzygnięcia niniejszego sporu, a argumenty podnoszone przez pozwanego mogą być przedmiotem badania w postępowaniach sądowych, w których powódki dochodzą roszczeń z weksli.

W świetle art. 61 § 1 k.c. za bezskuteczne należało uznać złożone przez pozwanego pismami z dnia 29 stycznia 2019 r. oświadczenia, w których odwołał wszelkie swoje oświadczenia, przedstawione w porozumieniu z dnia 23 kwietnia 2015 r. Zgodnie bowiem
z tym przepisem odwołanie oświadczenia złożonego innej osobie jest skuteczne, jeżeli doszło jednocześnie z tym oświadczeniem lub wcześniej. W okolicznościach niniejszej sprawy pozwany odwołał złożone przez siebie oświadczenia po prawie 4 latach, co nie mogło odnieść oczekiwanego przez niego skutku.

Mając powyższe na względzie żądanie powódki Z. J. należało uznać za uzasadnione w całości. Natomiast żądanie W. K. mogło zostać uwzględnione jedynie ponad kwotę 20.804,40 zł. W toku postępowania egzekucyjnego prowadzanego przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie o sygn. akt Km (...) wyegzekwowano od W. K. i przekazano wierzycielowi tytułem należności objętych tytułem wykonawczym kwotę 20.804,40 zł. W doktrynie i w judykaturze podkreśla się, że powództwo przeciwegzekucyjne skierowane jest na pozbawienie lub ograniczenie wykonalności tytułu wykonawczego. Może więc być realizowane tylko pod warunkiem, że istnieje potencjalna możliwość wykonania tytułu wykonawczego. Prawo do wytoczenia powództwa opozycyjnego dłużnik traci z chwilą wyegzekwowania świadczenia objętego tytułem wykonawczym w każdym przypadku (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 8 marca 2019 r., V ACa 617/18, wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 8 kwietnia 2018 r., I AGa 72/2018, wyroki Sądu Najwyższego z: 12 lutego 2015 r. IV CSK 272/14 i 20 stycznia 2016 r., IV CSK 282/15).

Mając zatem na względzie, że powództwo przeciwegzekucyjne jest niedopuszczalne
w części, w której wykonalność tytułu wykonawczego wygasła na skutek zrealizowania, Sąd w pkt I wyroku pozbawił tytuł wykonawczy wykonalności w zakresie § 4.2 w stosunku do W. K. w części ponad kwotę 20.804,40 zł, a w pozostałym zakresie żądanie oddalił (pkt II wyroku).

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c. Powódki poniosły koszty procesu w łącznej wysokości 13.881 zł i obejmowały one: 34 zł – opłata skarbowa od pełnomocnictwa każdej z powódek w postępowaniu zabezpieczającym II Co 92/18, 17 zł –opłata skarbowa od pełnomocnictwa w niniejszej sprawie, 300 zł – opłata od trzech wniosków o zabezpieczanie (3 x 100 zł), koszty zastępstwa procesowego w wysokości 5.400 zł, 5.400 zł – koszty zastępstwa procesowego w postępowaniach zabezpieczających [(5.400 zł x 25%) x 4], 30 zł – opłata od zażalenia, 2.700 zł – koszt zastępstwa procesowego w postępowaniu zażaleniowym (5.400 zł x ½). Pozwany poniósł koszty procesu w wysokości 13.500 zł
i obejmowały one: 5.400 zł – koszty zastępstwa procesowego, 5.400 zł – koszty zastępstwa procesowego w postępowaniach zabezpieczających [(5.400 zł x 25%) x 4], 2.700 zł – koszt zastępstwa procesowego w postępowaniu zażaleniowym (5.400 zł x ½). Wysokość kosztów zastępstwa procesowego ustalono w oparciu o § 2 pkt 6, § 8 ust. 1 pkt 7 w zw. z § 20, § 10 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r.
w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. poz. 1800, z późn. zm.). Powódki zostały zwolnione od opłaty od pozwu w łącznej wysokości 4.000 zł, wobec powyższego opłata ta nie została uiszczona. Łącznie koszty procesu wyniosły 31.381 zł. Żądanie pozwu uwzględniono w 74 %, w związku z powyższym powódki obwiązane są pokryć koszty procesu w 26%, a pozwany w 74 %. Mając powyższe na względzie Sąd zasądził od M. S. na rzecz W. K. i Z. J. kwotę 5.722 zł tytułem zwrotu części kosztów procesu. Powódki poniosły bowiem koszty w wysokości 13.881 zł, podczas gdy stosownie do wyniku postępowania powinny ponieść koszty w wysokości 8.159 zł (31.381 zł x 26%). Ponadto Sąd nakazał pobrać od M. S. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Warszawie kwotę 2.960 zł tytułem części nieuiszczonej opłaty od pozwu (art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych).