Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powodowie, M. O. i K. B., prowadzący działalność gospodarczą pod firmą (...) spółka cywilna z siedzibą w W., wnieśli o zasądzenie od pozwanej (...) z siedzibą w W., Oddział (...) w O., kwoty:

1. 22.947,12 zł. z tytułu obniżenia ceny za wydanie mniejszej ilości odpadów niż wynikająca z zawartej między stronami umowy numer (...),

2. 1.391,60 zł. tytułem skapitalizowanych odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych za okres od dnia 15 października 2019 r. (data wymagalności roszczenia) do dnia wniesienia pozwu, przyjmując datę 03 czerwca 2020 r.,

3. 306,15 zł. jako równowartości 70 euro po kursie 4,3736 zł., tytułem rekompensaty za koszty odzyskania należności.

Powodowie domagali się ponadto zasądzenia od kwoty, wskazanej w pkt 1 i 2 odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych za okres od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz zasądzenia od pozwanej na ich rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu żądania powodowie podali, że (...), Oddział (...) w O., ogłosiła przetarg na sprzedaż rzeczy ruchomych, stanowiących odpady, w tym zużyte baterie i akumulatory ołowiowe o kodzie odpadu 16 06 01* PKWiU 38.12.27.2 w ilości 69.000 kg. Zamówienie na tę część określone zostało pod pozycją 16 ogłoszenia o przetargu. Kupujący złożył w przetargu ofertę, w której oświadczył, że kupi ww. baterie i akumulatory za cenę 240.120,00 zł. netto. Oferta powodów została wybrana przez pozwaną i doszło do zawarcia umowy nr (...) z dnia 21 marca 2019 r. Powodowie wskazali, że w czasie wykonywania umowy okazało się, że pozwana błędnie określiła ilość odpadów, będących przedmiotem umowy, ponieważ przy obliczaniu wagi odpadów uwzględniła wagę obudowy baterii i akumulatorów, która nie stanowi baterii ani akumulatorów w rozumieniu ustawy o bateriach i akumulatorach (Dz.U. z 2019, poz. 521). W związku z tym, zdaniem powodów, ilość odpadów, stanowiących przedmiot umowy powinna ulec zmniejszeniu zgodnie ze stanem faktycznym, a co za tym idzie cena sprzedaży również powinna zostać proporcjonalnie obniżona. Na konieczność dostosowania ceny do ilości wydanych odpadów wskazuje umowa i jej § 2 ust. 11. Pozwana odmówiła proporcjonalnego rozliczenia. Powodowie wyjaśnili, że o faktycznej wadze czystych odpadów o kodzie 16 06 01 dowiedzieli się dopiero w momencie przekazania ich do odbioru i po faktycznym zważeniu w zakładzie utylizacji. Powodowie zakupiony towar przetransportowali do huty (...) S.A. w Ś., gdzie został on dokładnie przeważony i poddany procesowi recyklingu. Finalny odbiorca odpadów wystawił trzy protokoły przyjęcia odpadów materiałów ołowionośnych, z których wynika, że całkowita masa zużytych baterii i akumulatorów ołowiowych to 62.406 kg, a 6,933 tony to zanieczyszczenia w postaci skrzyń stalowych. Powodowie odwołali się do definicji masy zużytych baterii i zużytych akumulatorów w art. 59 ustawy z dnia 24 kwietnia 2009 r. o bateriach i akumulatorach. Podnieśli także, że pozwana jednoznacznie określiła przedmiot umowy poprzez wskazanie kodu odpadów, tymczasem kod odpadu dla stali jest inny, oraz że działali w zaufaniu do pozwanej, która odpowiada za prawidłowość i zgodność z prawem opisanego przedmiotu zamówienia, i do wyceny swojej oferty przyjęli wyłącznie masę akumulatorów i baterii bez masy obudowy i części składowych. Pozwana nie wskazała w żadnym miejscu, że wyliczona przez nią masa odpadów zawiera zanieczyszczenia i pojemniki, które zwiększają masę, a które nie stanowią odpadu pod kodem 16 06 01. Wykonawca nie miał możliwości ani obowiązku ważenia odpadów, bowiem za prawidłowe określenie przedmiotu i wagi odpowiada w każdym przetargu zamawiający. Powodowie podnieśli ponadto, że od dnia 15 października 2020 r. pozwana pozostaje w zwłoce, co uzasadnia naliczenie odsetek za okres od tego dnia, przy czym są to skapitalizowane odsetki z art. 8 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych, a także odsetki za dalszy okres od wytoczenia powództwa do dnia spełnienia świadczenia. Domagali się także rekompensaty za koszty odzyskania należności, stanowiącej równowartość 70 euro po kursie NBP z dnia 30 września 2019 r., powołując się na art. 10 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych.

Pozwana (...) z siedzibą w W., Oddział (...) w O., wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu z uwzględnieniem kosztów zastępstwa prawnego, według norm prawem przepisanych, z odsetkami.

Ustosunkowując się do pozwu, pozwana zakwestionowała roszczenie zarówno co do zasady, jak i co do wysokości. Przyznała, że w dniu 21 marca 2019 r., po przeprowadzeniu pisemnego przetargu publicznego, strony zawarły umowę nr (...) sprzedaży rzeczy ruchomych, stanowiących odpady niebezpieczne, tj. zużyte baterie i akumulatory ołowiane o kodzie 16 06 01* w ilości 69.000 kg. W jej ocenie, jak również w świetle okoliczności sprawy, aspektów technicznych i obowiązujących przepisów, brak było możliwości, aby ilość ta obejmowała zużyty sprzęt po zdjęciu obudowy. Przyznała, że kod odpadu 16 06 01* w odniesieniu do zużytych baterii i akumulatorów ołowiowych zaczerpnięty został z rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 09 grudnia 2014 r. w sprawie katalogu odpadów, które stanowi akt wykonawczy do ustawy o odpadach. Zdaniem pozwanej, analiza przepisów ustawy o odpadach prowadzi do wniosku, że terminy „bateria”, „zużyta bateria”, „akumulator” i „zużyty akumulator” nie mogą oznaczać samych tylko źródeł energii elektrycznej bez ich obudowy, bowiem obudowa jest nierozerwalną częścią baterii i akumulatora. Niewątpliwie też zużyta bateria i zużyty akumulator stanowią zużyty sprzęt w rozumieniu ustawy z dnia 11 września 2015 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym. Pozwana powołała się na art. 4 pkt 24 ww. ustawy, w którym znajduje się definicja pojęcia zużytego sprzętu, która wyraźnie obejmuje obudowę źródła energii. W ocenie pozwanej nie może budzić wątpliwości, że odpad oznaczony kodem 16 06 01*, w rozumieniu rozporządzenia w sprawie kodów odpadów, stanowi zużytą baterię w obudowie i zużyty akumulator w obudowie. Zakwestionowała, aby w sprawie mógł mieć zastosowanie art. 59 ust. 4 ustawy o bateriach i akumulatorach. Pozwana podniosła również, że obowiązki użytkowników końcowych, ukształtowane w rozdziale 7 ustawy o bateriach i akumulatorach, dotyczące postępowania ze zużytym sprzętem, wykluczają, aby terminy zużyty akumulator i zużyta bateria mogły oznaczać źródła ciepła bez obudowy. Jednostka wojskowa jest jedynie użytkownikiem końcowym baterii i akumulatorów. Nabywane są one na potrzeby sił zbrojnych od producenta w obudowach i w takiej postaci przekazywane są do przetargu, a następnie wyspecjalizowanemu przedsiębiorcy, zbierającemu, przetwarzającemu, dokonującemu recyklingu lub unieszkodliwiania zużytych baterii lub zużytych akumulatorów. Pozwana Agencja jest jedynie pośrednikiem pomiędzy jednostką wojskową a tym przedsiębiorcą. Podkreśliła, że zużyte baterie i akumulatory stanowią odpady niebezpieczne, w przypadku których zabrania się zdejmowania i uszkadzania obudowy. Podsumowując pozwana stwierdziła, że waga z poz. 16 ogłoszenia odnosiła się do zużytych baterii i akumulatorów w całości, tj. w obudowach. Podniosła też, że powoływanie się przez powodów na § 2 ust. 11 umowy jest nieuzasadnione. Wbrew twierdzeniom powodów, prawidłowo określiła ona ilość odpadów, będących przedmiotem przetargu i w konsekwencji – przedmiotem zawartej umowy, uwzględniając wagę w kilogramach zużytego sprzętu wraz z obudową. Pozwana zakwestionowała roszczenie także co do wysokości, podnosząc, że powodowie nie przedstawili żadnej kalkulacji ani wyliczenia żądanej kwoty. Zarzuciła również, że powodowie nie wykazali, aby odpady przekazane do zakładu przerobu akumulatorów, których dotyczą złożone protokoły z firmy (...) S.A., stanowiły odpady, wydane w magazynie pozwanej. Zakwestionowała w związku z tym treść załączonych protokołów oraz dokumentów dostawy, podnosząc, że nie mogą one stanowić podstawy określenia wagi odpadów w niniejszej sprawie.

Sąd ustalił, co następuje:

Pozwana (...) z siedzibą w W., Oddział (...) w O., ogłosiła przetarg pisemny publiczny na sprzedaż odpadów. W ogłoszeniu podała nazwę odpadu, jego kod, ilość i cenę wywoławczą. Pod pozycją 16 ogłoszenia wymieniono zużyte baterie i akumulatory ołowiowe, kod odpadu 16 06 01*, w ilości 69.000 kg i cenę wywoławczą 2,90 zł. Otwarcie ofert ustalono na dzień 13 marca 2019 r. Przetarg obejmował sprzedaż jednemu oferentowi wszystkich odpadów, wyszczególnionych w danej pozycji przetargowej. Mienie wystawione do przetargu udostępniono do obejrzenia w dniach 08 marca i 11 – 12 marca oraz w dniu przetargu. Nabywca zobowiązany był do odbioru odpadów do dnia 25 maja 2019 r. Zgodnie z pkt 9 ogłoszenia, do przetargu mogły przystąpić podmioty gospodarcze, które posiadały zarejestrowaną działalność gospodarczą w zakresie odbioru i obrotu odpadów, stanowiących przedmiot przetargu, zezwolenie na zbieranie lub przetwarzanie (odzysk albo unieszkodliwianie) odpadów, stanowiących przedmiot ww. pozycji przetargowych, zaświadczenie o wpisie do rejestru (...) opatrzone numerem rejestrowym w zakresie transportu odpadów, stanowiących przedmiot ww. pozycji przetargowych. Dokumenty te należało dołączyć do oferty. Nabywcę zobowiązano również do podpisania umowy sprzedaży i „Karty przekazania odpadów”, wystawionej przez wytwórcę odpadów w dniu odbioru.

(bezsporne, ponadto dowód: ogłoszenie o przetargu k. 10-11, 53-56 )

Powodowie M. O. i K. B. prowadzą działalność gospodarczą pod firmą (...) spółka cywilna z siedzibą w W.. Złożyli oni ofertę zakupu odpadów w nawiązaniu do obwieszczenia z dnia 27 lutego 2019 r. o publicznym przetargu pozwanej (...). Oferta dotyczyła m.in. pozycji przetargowej nr 16. Oferowana cena jednostkowa netto za kilogram wynosiła 3,48 zł., łącznie 240.120,00 zł. netto.

(bezsporne, ponadto dowód: oferta na zakup odpadów k. 12-14, 57-60)

Oferta powodów została wybrana i w dniu 21 marca 2019 r. strony zawarły umowę nr (...) sprzedaży rzeczy ruchomych stanowiących odpady. Jej przedmiotem były odpady w postaci zużytych baterii i akumulatorów ołowiowych o kodzie odpadu 16 06 01* PKWiU 38.12.27.2 w ilości 69.000,00 kg za cenę nabycia 240.120,00 zł. Cena została ustalona jako iloczyn 69.000,00 kg i ceny netto za kilogram, wynoszącej 3,48 zł. Zgodnie z § 2 ust. 11 umowy, w przypadku, gdy faktyczna ilość odpadów wydana kupującemu będzie mniejsza od zakupionej ilości, z przyczyn nieleżących po stronie sprzedawcy, ostateczne rozliczenie wartości umowy nastąpić miało proporcjonalnie w oparciu o cenę 1 kg brakujących odpadów. W myśl § 3 ust. 4, na kupującym spoczywał obowiązek odbioru, załadunku i transportu odpadów oraz poniesienie kosztów z tym związanych. Czynności te powinny były odbywać się zgodnie z postanowieniami prawa polskiego, w tym ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz.U. z 2018 r., poz. 922 ze zm.) i ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2018 r., poz. 799 ze zm.), natomiast transport odpadów niebezpiecznych – zgodnie z postanowieniami ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o przewozie towarów niebezpiecznych (Dz.U. z 2019 r., poz. 382) oraz umowy europejskiej (...), a transport odpadów innych niż niebezpieczne oraz transport odpadów niebezpiecznych transportowanych jednocześnie z odpadami innymi niż niebezpieczne – zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 07 października 2016 r. w sprawie szczegółowych wymagań dla transportu odpadów (Dz.U. z 2016 r., poz. 1742) (§ 3 ust. 5 umowy). § 3 ust. 8 przewidywał, że kupujący z chwilą dokonania płatności za odpady nabywa do nich prawo własności. Zgodnie z § 4 umowy, kupujący oświadczył, że znana jest mu jakość odpadów, sposób ich magazynowania i możliwości załadunkowe.

W dniu 20 marca 2019 r. pozwana (...) wydała powodom przedmiot przetargu w postaci zużytych baterii i akumulatorów o kodzie odpadów 16 06 01*. W dokumencie WZ – wydanie materiału na zewnątrz nr (...), wpisano ilość wydanego materiału 69.000,00 kg, cenę jednostkową 3,48 zł. i wartość, wynoszącą 240.120,00 zł.

(...) wystawiła w dniu 20 marca 2019 r. fakturę Vat nr (...) na rzecz powodów na kwotę 240.120,00 zł. za zużyte baterie i akumulatory ołowiowe w ilości 69.000,00 kg. Kwota ta została zapłacona.

W dniu 27 marca 2019 r. wystawiono kartę przekazania odpadów nr (...). Odpady przekazała powodom (...), ul. (...) w O.. Były to odpady o kodzie 16 06 01* w postaci zużytych baterii i akumulatorów o masie 69 ton.

W dniu 26 marca 2019 r. i 27 marca 2019 r. wystawione zostały trzy protokoły przekazania odpadów. Były to zużyte akumulatory o kodzie 16 06 01* w stalowych obudowach na paletach. Każdy protokół dotyczył odpadów na 31 paletach, a masa wynosiła: 23.750,00 kg z paletami i 23.130,00 kg bez palet, 23.550,00 kg z paletami i 22.930,00 kg bez palet, 23.560,00 kg z paletami i 22.940,00 kg bez palet.

(dowód: umowa z dnia 21.03.2019 r. k. 15-17, 61-62, dokument WZ k. 18, faktura k. 20, 67, karta przekazania odpadów k. 19, 68, protokoły przekazania odpadów k. 69-70)

Odpady, będące przedmiotem umowy z dnia 21 marca 2019 r. nr (...), zostały przewiezione do Ś., do zakładu (...) S.A. z siedzibą w K.. Ww. Spółka w dniu 27 marca 2019 r. i w dniu 28 marca 2019 r. wystawiła protokoły przyjęcia dostawy materiału ołowionośnego PZ (...) PZ (...) i PZ (...). Dotyczyły one materiału ołowionośnego w postaci akumulatorów, dostarczonego przez (...) s.c. Odnotowano w nich, że plomby były nienaruszone. Zgodnie z protokołem PZ (...) z dnia 27 marca 2019 r., masa netto wynosiła 23.760,00 kg, ostateczna masa zanieczyszczeń w postaci obudowy Fe 2.323,00 kg, waga opakowania w postaci 31 palet 527,00 kg, a masa netto po potrąceniach 20.910,00 kg. Według protokołu PZ (...) z dnia 27 marca 2019 r., masa netto wynosiła 23.560,00 kg, ostateczna masa zanieczyszczeń w postaci obudowy Fe 2.303,00 kg, waga opakowania w postaci 31 palet 527,00 kg, a masa netto po potrąceniach 20.730,00 kg. Zgodnie z protokołem PZ (...) z dnia 28 marca 2019 r., masa netto wynosiła 23.600,00 kg, ostateczna masa zanieczyszczeń w postaci obudowy Fe 2.307,00 kg, waga opakowania w postaci 31 palet 527,00 kg, a masa netto po potrąceniach 20.766,00 kg. Łącznie masa po potrąceniach wyniosła 62.406,00 kg.

(dowód: protokoły przyjęcia dostawy PZ (...), PZ (...) i PZ (...)k. 21, 23, 25, dokument dostawy k. 22, 24, 26)

Powodowie pismem z dnia 04 kwietnia 2019 r. zawiadomili (...), Oddział (...) w O., że faktyczna ilość odpadów, wydana kupującemu (62.406,00 kg), jest mniejsza od zakupionej ilości 69.000,00 kg. W związku z tym zwrócili się z prośbą o ostateczne rozliczenie wartości umowy proporcjonalnie w oparciu o cenę 1 kg brakujących odpadów. W odpowiedzi pozwana odmówiła uznania żądań powodów. Kolejnym pismem z dnia 30 września 2019 r. powodowie wezwali pozwaną Agencję do zapłaty kwoty 22.947,12 zł. tytułem obniżenia ceny za wydanie mniejszej ilości odpadów niż wskazane w umowie nr (...) z dnia 21 marca 2019 r. Wezwanie doręczono adresatowi w dniu 07 października 2019 r. Pozwana odmówiła zapłaty.

(dowód: pismo z dnia 04.04.2019 r. k. 74, pismo z dnia 11.04.2019 r. k. 75, pismo z dnia 30.09.2019 r. k. 27-28, dowód doręczenia k. 29, pismo z dnia 14.10.2019 r. k. 30)

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie niemalże w całości.

Sąd ustalił stan faktyczny sprawy w oparciu o dowody z dokumentów, które nie były kwestionowane co do pochodzenia i treści. Sąd nie dopatrzył się również z urzędu okoliczności, które by je dyskwalifikowały i uniemożliwiały ustalenie na ich podstawie stanu faktycznego sprawy.

Bezsporne było, że strony w dniu 21 marca 2019 r. zawarły umowę, na którą powołali się powodowie, oraz że była ona wynikiem przetargu, ogłoszonego przez pozwaną (...). Nie było sporu również co do tego, że przedmiot umowy został kupującemu wydany i określona cena zapłacona.

Spór sprowadzał się zasadniczo do tego, co w istocie było przedmiotem przetargu i umowy z dnia 21 marca 2019 r., tj. czy były to zużyte baterie i akumulatory w obudowach, czy też bez obudowy. Przekładało się to w zasadniczy sposób na wagę rzeczy ruchomych i w konsekwencji na cenę. Pozwana potwierdziła, że podając w ogłoszeniu o przetargu pod poz. 16 ilość zużytych baterii i akumulatorów ołowiowych, określiła ją łącznie z wagą ich obudowy. Powodowie dowodzili, że działając w zaufaniu do pozwanej i określonych przez nią warunków przetargu, w tym jego przedmiotu, pozostawali w przekonaniu, że nabywają zużyte baterie i akumulatory, których waga nie obejmuje ich obudowy. Zaoferowana przez nich cena dotyczyła tak rozumianego przez nich przedmiotu przetargu i umowy.

Sąd podzielił co do zasady stanowisko i argumentację strony powodowej.

Na uwagę zasługuje określenie przedmiotu przetargu, ogłoszonego przez pozwaną: z ogłoszenia wynika jednoznacznie, że przedmiotem tym były odpady, a nie zużyty sprzęt. Tezę tę potwierdza użycie przez pozwaną nie tylko nazwy odpadu, ale również jego kodu, zgodnie z treścią rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 09 grudnia 2014 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U. 2014, poz. 1923), obowiązującego w dacie ogłoszenia przetargu. W myśl § 1 powołanego rozporządzenia, określa ono katalog odpadów z podziałem na grupy, podgrupy i rodzaje ze wskazaniem odpadów niebezpiecznych. Załącznik do ww. aktu prawnego stanowi katalog odpadów ze wskazaniem odpadów niebezpiecznych. Kod odpadów 16 06 01* dotyczy baterii i akumulatorów ołowiowych. Symbolem „*” oznaczono odpady niebezpieczne. Zgodnie z objaśnieniem, zawartym w cyt. rozporządzeniu z dnia 09 grudnia 2014 r., odpadami niebezpiecznymi w katalogu odpadów są odpady oznakowane indeksem górnym w postaci gwiazdki "*" przy kodzie rodzaju odpadów, chyba że mają zastosowanie przepisy art. 7 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach.

Również warunki, jakie musieli spełniać oferenci, określone w ogłoszeniu o przetargu, potwierdzają, że jego przedmiotem były odpady, a nie np. zużyty sprzęt, jak to dowodziła pozwana. Zgodnie z pkt 9 ogłoszenia, do przetargu mogły przystąpić podmioty gospodarcze, które posiadały zarejestrowaną działalność gospodarczą w zakresie odbioru i obrotu odpadów, stanowiących przedmiot przetargu, zezwolenie na zbieranie lub przetwarzanie (odzysk albo unieszkodliwianie) odpadów, stanowiących przedmiot ww. pozycji przetargowych, zaświadczenie o wpisie do rejestru (...) opatrzone numerem rejestrowym w zakresie transportu odpadów, stanowiących przedmiot ww. pozycji przetargowych. Dokumenty te należało dołączyć do oferty. Nabywcę zobowiązano również do podpisania umowy sprzedaży i „Karty przekazania odpadów”, wystawionej przez wytwórcę odpadów w dniu odbioru.

W konsekwencji tak określonego przedmiotu przetargu, powodowie złożyli ofertę na zakup odpadów (karta 12-14). Podobnie umowa z dnia 21 marca 2019 r. miała za przedmiot odpady w postaci zużytych baterii i akumulatorów ołowiowych. Również w umowie posłużono się kodem odpadu 16 06 01*. Co więcej, w myśl § 3 ust. 5 umowy zastrzeżono, że spoczywające na kupującym czynności odbioru, załadunku i transportu odpadów powinny odbywać się zgodnie z postanowieniami prawa polskiego, w tym ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz.U. z 2018 r., poz. 922 ze zm.) i ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2018 r., poz. 799 ze zm.), natomiast transport odpadów niebezpiecznych – zgodnie z postanowieniami ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o przewozie towarów niebezpiecznych (Dz.U. z 2019 r., poz. 382) oraz umowy europejskiej (...), a transport odpadów innych niż niebezpieczne oraz transport odpadów niebezpiecznych transportowanych jednocześnie z odpadami innymi niż niebezpieczne – zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 07 października 2016 r. w sprawie szczegółowych wymagań dla transportu odpadów (Dz.U. z 2016 r., poz. 1742).

Zauważyć trzeba, że nigdzie nie odwołano się do przepisów ustawy o zużytym sprzęcie, na którą powoływała się pozwana, argumentując, że należy sięgnąć do nich, aby prawidłowo zdefiniować pojęcie zużytych baterii i akumulatorów. Otóż zgodnie z art. 4 pkt 24 ustawy z dnia 11 września 2015 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym, przez zużyty sprzęt rozumie się sprzęt, stanowiący odpady w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach, łącznie ze wszystkimi częściami składowymi, podzespołami i materiałami eksploatacyjnymi stanowiącymi część sprzętu w momencie pozbywania się go.

Tymczasem w myśl art. 3 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz.U.2020, poz. 797), gdy mowa o odpadach - rozumie się przez to każdą substancję lub przedmiot, których posiadacz pozbywa się, zamierza się pozbyć lub do których pozbycia się jest obowiązany.

W związku z powyższym stwierdzić trzeba, że ustawa o odpadach zawiera definicję odpadów i brak podstaw, aby choćby przez analogię odwoływać się w tym zakresie do definicji zużytego sprzętu, zawartej w ustawie z dnia 11 września 2015 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym. Co więcej, pojęcie zużytego sprzętu jest szersze niż pojęcie odpadów i nie jest z nim tożsame. Zużyty sprzęt obejmuje swoim zakresem odpady w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach, a ponadto wszystkie części składowe, podzespoły i materiały eksploatacyjne, stanowiące część sprzętu w momencie pozbywania się go.

Gdy mowa o zużytych bateriach i akumulatorach, podkreślić wypada, że ustawa z dnia 24 kwietnia 2009 r. o bateriach i akumulatorach (Dz.U. 2020, poz. 1850) ma zastosowanie do:

1) wszystkich rodzajów baterii i akumulatorów produkowanych i wprowadzanych do obrotu, niezależnie od ich kształtu, pojemności, masy, składu materiałowego, sposobu użycia oraz niezależnie od tego, czy stanowią przynależność albo część składową urządzenia lub dodatek do innych produktów;

2) zużytych baterii i zużytych akumulatorów. (vide: art. 4 ust. 1)

Natomiast w art. 6 pkt 1 i 26 ustawy z dnia 24 kwietnia 2009 r. o bateriach i akumulatorach czytamy, że użyte w ustawie określenia oznaczają:

- bateria, akumulator - źródło energii elektrycznej wytwarzanej przez bezpośrednie przetwarzanie energii chemicznej, które składa się z jednego albo kilku: a) pierwotnych ogniw baterii nienadających się do powtórnego naładowania albo b) wtórnych ogniw baterii nadających się do powtórnego naładowania;

- zużyte baterie, zużyte akumulatory - baterie i akumulatory, będące odpadami w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach.

Ustawodawca, gdy chodzi o zużyte baterie i zużyte akumulatory, odwołuje się do ustawy o odpadach, a nie do ustawy o zużytym sprzęcie.

Zatem pojęcie odpadu ustawodawca zdefiniował jako każdą substancję lub przedmiot, których posiadacz pozbywa się, zamierza się pozbyć lub do których pozbycia się jest obowiązany. W piśmiennictwie trafnie zauważono, że zdefiniowanie pojęcia „odpady” nie jest sprawą prostą, a to ze względu na konstrukcję tego pojęcia i odwoływanie się przez prawodawcę do kryteriów subiektywnych (J. Jerzmański, w: Ustawa o odpadach. Komentarz, red. J. Jerzmański, Wrocław 2002, s. 51 i n.; por. także m.in. B. Draniewicz, Pojęcie „odpadu” w prawie europejskim i prawie polskim - wybrane zagadnienia, „Prawo i Podatki UE” 2006, nr 3, s. 2-9; K. Lew-Gliniecka, Pojęcie i rodzaje odpadów w prawie polskim, PPOŚ 2010, nr 2, s. 77-87).

Kluczowe znaczenie ma tu pojęcie „pozbywanie się odpadów”. Ono bowiem odróżnia odpady od innych substancji i przedmiotów. Przy czym pojęcia „substancja” i „przedmiot” należy rozumieć potocznie, jako synonimy rzeczy, cieczy, materiałów sypkich itp. (tak W. Radecki, Ustawa o odpadach. Komentarz, Warszawa 2008, s. 80)

Pojęcie „pozbycie” nie zostało w ustawie o odpadach zdefiniowane. Oznacza ono uwolnienie się lub uwalnianie się od czegoś niepotrzebnego, uciążliwego. Przede wszystkim należy zakładać, że odpad to przedmiot lub substancja, które dla ich posiadacza są już niepotrzebne, a nawet uciążliwe.

Reasumując, odpadem jest każda substancja lub przedmiot, których posiadacz pozbywa się, zamierza się pozbyć lub do pozbycia się jest obowiązany.

Zgodnie natomiast z art. 59 ust. 4 ustawy z dnia 24 kwietnia 2009 r. o bateriach i akumulatorach, przez masę zużytych baterii i zużytych akumulatorów należy rozumieć odpowiednio masę zużytych baterii lub zużytych akumulatorów zebranych bezpośrednio od użytkowników końcowych, z miejsc odbioru oraz zakładów przetwarzania w rozumieniu art. 4 pkt 22 ustawy z dnia 11 września 2015 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym i przekazanych bezpośrednio prowadzącemu zakład przetwarzania zużytych baterii lub zużytych akumulatorów. Przy czym odwołanie się w tym miejscu do ustawy z dnia 11 września 2015 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym, dotyczy zakładów przetwarzania, a nie baterii i akumulatorów. Art. 4 pkt 22 ustawy z dnia 11 września 2015 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym zawiera bowiem definicję zakładu przetwarzania, przez który rozumie się instalację, obiekt budowlany lub jego część, w których jest prowadzony demontaż zużytego sprzętu oraz przygotowanie do ponownego użycia zużytego sprzętu lub odpadów powstałych po demontażu zużytego sprzętu, które posiadają decyzję w zakresie gospodarki odpadami zezwalającą na przetwarzanie zużytego sprzętu.

Sumą powyższego jest stwierdzenie, że pojęcie odpadu w postaci zużytych baterii i akumulatorów o kodzie 16 06 01*, oznacza źródło energii elektrycznej, wytwarzanej przez bezpośrednie przetwarzanie energii chemicznej, które składa się z jednego albo kilku ogniw, i nie obejmuje obudowy.

W świetle powyższego, za uzasadnione uznać należało przeświadczenie powodów, że ilość odpadu o danym kodzie, podana w ogłoszeniu o przetargu, oznacza ilość „czystego” odpadu, bez zanieczyszczeń w postaci obudowy. W związku z tym Sąd dał wiarę ich twierdzeniom, że zaoferowana przez nich cena dotyczyła tak rozumianych zużytych baterii i akumulatorów.

Skoro ich ilość wynosiła w istocie nie 69.000 kg, ale 62.406 kg, różnica pomiędzy przedmiotem, określonym w umowie, a rzeczywiście wydanym wynosiła 6.594 kg. Wartość tej ilości odpadów według zaoferowanej w przetargu ceny 3,48 zł. za 1 kg wynosi w związku z tym 22.947,12 zł., co daje wartość roszczenia, dochodzonego w niniejszym procesie.

Chybiony jest zatem zarzut pozwanej, że powodowie nie udowodnili roszczenia co do wysokości, ponieważ nie przedstawili żadnej kalkulacji ani wyliczenia żądanej kwoty. Jak z powyższego wynika, ustalenie wartości dochodzonego roszczenia wymaga jedynie wykonania prostego rachunku matematycznego: ilość zadeklarowana w umowie (...).000 kg minus faktyczna ilość wydanego odpadu 62.406 kg daje różnicę 6.594 kg, którą należy pomnożyć przez cenę 1 kg, wynoszącą 3,48 zł.

Pozwana zarzuciła również, że powodowie nie wykazali, aby odpady przekazane do zakładu przerobu akumulatorów, których dotyczą złożone protokoły z firmy (...) S.A., stanowiły odpady, wydane w magazynie pozwanej. Zakwestionowała w związku z tym treść załączonych protokołów oraz dokumentów dostawy, podnosząc, że nie mogą one stanowić podstawy określenia wagi odpadów w niniejszej sprawie. Powodowie bowiem na okoliczność faktycznej ilości wydanych im odpadów powołali dokumenty w postaci protokołów przyjęcia dostawy materiału ołowionośnego PZ (...), PZ (...) i PZ (...) wystawione przez (...) S.A. z siedzibą w K. w dniu 27 marca 2019 r. i w dniu 28 marca 2019 r. (karta 21, 23, 25). Pozwana zarzuciła, że są to jedynie dokumenty prywatne i zakwestionowała ich wartość i moc dowodową.

W istocie po myśli art. 245 k.p.c. dokument prywatny, w odróżnieniu od urzędowego, jest dowodem tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie w nim zawarte. Dokumenty prywatne korzystają z domniemania autentyczności oraz domniemania, że osoba, która podpisała dokument, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Z dokumentem prywatnym nie łączy się natomiast domniemanie zgodności z prawdą oświadczenia w nim zawartego. Ocena dokumentu prywatnego jako dowodu przebiega na zasadach określonych w art. 233 k.p.c., który stanowi, że sąd ocenia wiarogodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Utrwalony jest pogląd, że brak w procedurze cywilnej hierarchii dowodów, w tym dowodów z dokumentów, która sama w sobie decydowałaby o mocy dowodowej. Zatem fakt, że powodowie powołali się na dokument prywatny, nie może dyskredytować takiego dowodu. Zauważyć wypada, że umowa z dnia 21 marca 2019 r., zawarta przez strony, również jest li tylko dokumentem prywatnym. Podobnie inne dokumenty, na które powołała się pozwana, to też dokumenty prywatne. Zdaniem Sądu niedopuszczalne było dokonanie oceny wiarygodności i mocy dowodowej zaoferowanych przez strony dokumentów jedynie w oparciu o kryterium jego pochodzenia od jednej, czy od drugiej strony, i przyznanie większego waloru dowodowego dokumentom, na które powołuje się pozwana tylko dlatego, że zostały złożone przez nią.

Sąd, rozważając ten ostatni zarzut pozwanej, w szczególności przeanalizował dokumenty w postaci: dokumentu WZ (k. 18), karty przekazania odpadów (k. 19, 68), protokołów przekazania odpadów (k. 69-70), protokołów przyjęcia dostawy PZ (...), PZ (...) i PZ (...) (k. 21, 23, 25) i dokumentów dostawy (k. 22, 24, 26). Protokoły przyjęcia dostawy PZ (...), PZ (...) i PZ (...) z dnia 27 marca 2019 r. i 28 marca 2019 r. dotyczyły materiału ołowionośnego w postaci akumulatorów, dostarczonego przez (...) s.c. Odnotowano w nich, że plomby były nienaruszone. Zgodnie z protokołem PZ (...) z dnia 27 marca 2019 r., masa netto wynosiła 23.760,00 kg, ostateczna masa zanieczyszczeń w postaci obudowy Fe 2.323,00 kg, waga opakowania w postaci 31 palet 527,00 kg, a masa netto po potrąceniach 20.910,00 kg. Według protokołu PZ (...) z dnia 27 marca 2019 r., masa netto wynosiła 23.560,00 kg, ostateczna masa zanieczyszczeń w postaci obudowy Fe 2.303,00 kg, waga opakowania w postaci 31 palet 527,00 kg, a masa netto po potrąceniach 20.730,00 kg. Zgodnie z protokołem PZ (...) z dnia 28 marca 2019 r., masa netto wynosiła 23.600,00 kg, ostateczna masa zanieczyszczeń w postaci obudowy Fe 2.307,00 kg, waga opakowania w postaci 31 palet 527,00 kg, a masa netto po potrąceniach 20.766,00 kg. Łącznie masa po potrąceniach wyniosła 62.406,00 kg. Na uwagę zasługuje, że zgodnie z wystawionymi w dniu 26 marca 2019 r. i 27 marca 2019 r. trzema protokołami przekazania odpadów, były nimi zużyte akumulatory o kodzie 16 06 01* w stalowych obudowach na paletach. Każdy protokół dotyczył odpadów na 31 paletach, a masa wynosiła: 23.750,00 kg z paletami i 23.130,00 kg bez palet, 23.550,00 kg z paletami i 22.930,00 kg bez palet, 23.560,00 kg z paletami i 22.940,00 kg bez palet. Masa ta jest zbieżna z masą, podaną w protokołach przyjęcia dostawy PZ (...) PZ (...) i PZ(...), a ilość palet jest identyczna.

Sąd miał również na uwadze, że przedmiotem sprawy są odpady niebezpieczne. Ich przechowywanie i transport są obwarowane specjalnymi warunkami i szczegółowo określone przepisami ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach, ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o przewozie towarów niebezpiecznych i rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 07 października 2016 r. w sprawie szczegółowych wymagań dla transportu odpadów. Strony były tego świadome, czemu dały wyraz w § 3 ust. 5 umowy z dnia 21 marca 2019 r. Co więcej, do przetargu mogły być dopuszczone jedynie podmioty, które spełniały określone wymogi w zakresie, o którym mowa w pkt 9 ogłoszenia o przetargu. I tak do przetargu mogły przystąpić podmioty gospodarcze, które posiadały zarejestrowaną działalność gospodarczą w zakresie odbioru i obrotu odpadów, stanowiących przedmiot przetargu, zezwolenie na zbieranie lub przetwarzanie (odzysk albo unieszkodliwianie) odpadów, stanowiących przedmiot ww. pozycji przetargowych, zaświadczenie o wpisie do rejestru (...) opatrzone numerem rejestrowym w zakresie transportu odpadów, stanowiących przedmiot ww. pozycji przetargowych. Dokumenty te należało dołączyć do oferty. Należy założyć, że pozwana jako organizator przetargu przeprowadziła go rzetelnie i sprawdziła spełnianie powyższych wymogów przez oferentów, w tym przez powodów, których ofertę wybrała. Co więcej, pozwana nie wykazała, aby powodowie wykonali czynności transportu i dostarczenia nabytych odpadów do punktu ich przeznaczenia w sposób niezgodny z powołanymi przepisami. Zgodnie z zasadami rozkładu ciężaru dowodu, określonymi w art. 6 k.c. i w stanowiących jego uzupełnienie art. 3 k.p.c. i art. 232 k.p.c., wykazanie tego należało do twierdzącego, czyli do pozwanej.

Mając na względzie powyższe, a także fakt, że daty wydania odpadów przez pozwaną i ich dostarczenia do zakładu w Ś. są zbieżne, Sąd uznał, że powodowie udowodnili roszczenie zarówno co do zasady, jak i co do wysokości.

Przepis art. 471 k.c. stanowi, że dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Odpowiedzialność kontraktowa dłużnika jest rodzajem roszczenia odszkodowawczego na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania. Cechą charakterystyczną odpowiedzialności kontraktowej jest źródło jej ewentualnego powstania, tj. zobowiązanie, istniejące przed aktualizacją przesłanek odpowiedzialności kontraktowej. Odpowiedzialność ta korzysta z domniemania winy dłużnika. Wierzyciel bowiem nie jest zobowiązany do wykazania winy dłużnika, a jedynie do wykazania okoliczności, świadczących o niewykonaniu lub nienależytym wykonaniu zobowiązania. Odpowiedzialność ta uzależniona jest od wystąpienia jej przesłanek, tj. szkody, którą poniósł wierzyciel, niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania na skutek okoliczności, za które dłużnik z mocy umowy lub ustawy ponosi odpowiedzialność, oraz związku przyczynowego między faktem nienależytego wykonania lub niewykonania zobowiązania a szkodą. Ciężar dowodu w tym zakresie, zgodnie z art. 6 k.c., spoczywa na wierzycielu.

W świetle poczynionych wyżej rozważań, Sąd uznał, że spełnione zostały przesłanki odpowiedzialności kontraktowej pozwanej, w związku z czym na podstawie powołanych przepisów oraz art. 535 § 1 k.c., art. 353 § 1 k.c. i art. 354 § 1 k.c. orzekł, jak w pkt 1 wyroku, tj. zasądził kwotę 22.947,12 zł.

W pozostałej części powództwo podlegało oddaleniu, o czym orzeczono w pkt 2 sentencji.

Niezasadne okazało się roszczenie powodów w zakresie kwoty 1.391,60 zł., dochodzonej tytułem skapitalizowanych odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych za okres od dnia 15 października 2019 r. (data wymagalności roszczenia) do dnia wniesienia pozwu, oraz kwoty 306,15 zł. jako równowartości 70 euro po kursie 4,3736 zł. tytułem rekompensaty za koszty odzyskania należności, a także żądanie zasądzenia od kwoty, wskazanej w pkt 1 i 2 pozwu, odsetek za opóźnienie w transakcjach handlowych za okres od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 08 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (Dz.U. 2020, poz. 935 ze zm.), w transakcjach handlowych, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny, wierzycielowi, bez wezwania, przysługują odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych, za okres od dnia wymagalności świadczenia pieniężnego do dnia zapłaty, jeżeli są spełnione łącznie następujące warunki:

1) wierzyciel spełnił swoje świadczenie;

2) wierzyciel nie otrzymał zapłaty w terminie określonym w umowie.

Zatem aby wierzycielowi (powodom) należały się odsetki, spełnione muszą być łącznie oba powyższe wymogi. W przedmiotowej sprawie brak natomiast określenia w umowie terminu zapłaty dochodzonego roszczenia. Nie ma więc podstaw do uznania, że powodowie nie otrzymali zapłaty w terminie, określonym w umowie.

Odnośnie żądanej rekompensaty, to reguluje ją przepis art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 08 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych. Przewiduje on, że wierzycielowi, od dnia nabycia uprawnienia do odsetek, o których mowa w art. 7 ust. 1 lub art. 8 ust. 1, przysługuje od dłużnika, bez wezwania, rekompensata za koszty odzyskiwania należności, stanowiąca równowartość podanej w tym przepisie kwoty.

Z treści ww. przepisu wynika, że rekompensata należy się jedynie wówczas, gdy wierzyciel nabył uprawnienie do odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych. Skoro, jak wyżej wykazano, powodom nie należą się ww. odsetki, nie przysługuje im również omawiana rekompensata.

Już tylko na marginesie zauważyć wypada, że powodowie żądali rekompensaty w kwocie po zmianie przepisów, gdy tymczasem przed zmianą art. 10 ust. 1, która nastąpiła 01 stycznia 2020 r., rekompensata za koszty odzyskiwania należności stanowiła równowartość kwoty 40 euro. Umowa sprzedaży odpadów zawarta została w dniu 21 marca 2019 r., a więc przed zmianą powołanego art. 10. Zgodnie zaś z art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia zatorów płatniczych (Dz.U. 2019, poz. 1649), do transakcji handlowych w rozumieniu ustawy zmienianej w art. 10 (tj. ustawy z dnia 08 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 118), zawartych przed dniem 1 stycznia 2020 r. stosuje się przepisy dotychczasowe.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 zd. 1 k.p.c., rozdzielając je stosunkowo. Powodowie ponieśli koszty procesu w łącznej kwocie 4.834,00 zł., w tym opłata od pozwu 1.217,00 zł., opłata od pełnomocnictwa 17,00 zł. i wynagrodzenie pełnomocnika procesowego 3.600,00 zł. Pozwana poniosła koszty zastępstwa procesowego w wysokości 3.600,00 zł. Powodowie wygrali w 93,11%, a pozwana w 6,89%. Stąd koszty procesu, należne powodom, wynoszą 4.252,90 zł. {(4.834,00 zł. x 93,11%) – (3.600,00 zł. x 6,89%) = 4.252,90 zł.}. O odsetkach od kosztów procesu rozstrzygnięto na mocy art. 98 § 1 ¹ k.p.c.

Sędzia Agnieszka Brzoskowska