Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 marca 2020 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SR (del.) Jolanta Stasińska

Protokolant: stażysta Magdalena Żabińska

po rozpoznaniu w dniu 11 marca 2020 roku w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania (...) Grupa (...) z siedzibą w W.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania (...) Grupa (...) z siedzibą w W. od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 29 marca 2018 roku, Nr (...)

1.  oddala odwołanie,

2.  zasądza od (...) Grupa (...) z siedzibą w W. na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 720,00 zł (siedemset dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sędzia SR (del.) Jolanta Stasińska

Sygn. akt XVII AmE 325/18

UZASADNIENIE

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki decyzją z dnia 29 marca 2018 r., numer (...), na podstawie art. 35 ust 1 pkt 2 i art 36 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej (Dz. U. z 2015 r. poz. 2167, ze zm.), w związku z art 53 ust 1 ustawy z dnia 20 maja 2016 r. o efektywności energetycznej (Dz. U. z 2016 r. poz. 831) oraz z art. 30 ust 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. z 2017 r. poz. 220, ze zm.) a także z art 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. -Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2017 r., poz. 1257, ze zm.), po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej przedsiębiorcy: (...) SA, z siedzibą w W. posiadającemu numer identyfikacji podatkowej (NIP): (...), orzekł, że:

1)  przedsiębiorca: (...) SA, z siedzibą w W., odmówił udzielenia informacji, o których mowa wart 14 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej (zwanej dalej: (...)), poprzez nieudzielenie żądanej odpowiedzi na pisma Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki: z dnia 11 września 2014 r. (znak: (...)) oraz z dnia 3 kwietnia 2015 r. (znak: (...)), które dotyczyły przekazania informacji o dokonanej w okresie od 1 stycznia 2013 r. do 31 grudnia 2013 r. sprzedaży energii elektrycznej, ciepła i gazu ziemnego;

2)  za działania opisane w punkcie pierwszym wymierzył przedsiębiorcy: (...) SA, z siedzibą w W., karę pieniężną w kwocie 3 000,00 zł (słownie: trzy tysiące złotych) to jest w wysokości (...) % przychodu osiągniętego przez przedsiębiorcę w 2016 r.

Od wyżej wymienionej decyzji powód (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W., wniósł odwołanie, zaskarżając decyzję w całości.

Zaskarżonej decyzji zarzucił:

1.  rażące naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 35 ust. 1 ustawy o efektywności energetycznej – poprzez ich błędne zastosowanie wyrażające się odmowie umorzenia postępowania i ukaranie uczestnika, w sytuacji, gdy wskazany przepis stanowi, że Prezes URE nakłada karę na „przedsiębiorstwo energetyczne, które naruszyło obowiązek”, zaś stan faktyczny w niniejszej sprawie wygląda następująco:

a)  obowiązek polegał na uiszczeniu do dnia 31 marca 2014 roku opłaty zastępczej przez przedsiębiorstwo energetyczne, stąd o naruszeniu obowiązku można mówić dopiero w dniu 1 kwietnia 2014 roku,

b)  w dniu wymagalności obowiązku tj. 31 marca 2014 roku – spółka utraciła status przedsiębiorstwa energetycznego – tym samym wypadał spod zakresu wskazanej penalnej normy prawnej, gdyż jak wskazuje przepis tylko „przedsiębiorstwa energetyczne” może naruszyć wskazany obowiązek,

c)  spółka nie spełnia żadnego z warunków wskazanych w przywołanej normie prawnej – usprawniających Prezesa URE do nałożenia kary tj. (1) nie posiada status przedsiębiorstwa energetycznego w dniu rzekomego naruszeni, (2) nie naruszyła obowiązku jako przedsiębiorstwo energetyczne,

2.  rażące naruszenie przepisów prawa materialnego tj. art. 35 ust. 1 pkt 1 Ustawy o efektywności energetycznej – polegające na rażąco błędnym zastosowaniu wskazanej normy prawnej, wyrażające się w obliczeniu kary w oparciu o przychody Spółki z 2016 roku, w sytuacji gdy zgodnie z treścią dyspozycji przepisu – URE był zobowiązany przyjąć dane finansowe spółki w roku poprzedzającym wydanie decyzji, tj. 2017 roku, które to dane były w dacie wydania decyzji znane zarówno spółce, jak również były dostępne dla prezesa URE, z uwagi na złożenie ich do Krajowego Rejestru Sądowego spółki w ramach procedury likwidacyjnej spółki,

3  rażące naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 35 ust. 1 ustawy o efektywności energetycznej – poprzez ich błędne zastosowanie w sposób rozszerzający, co doprowadziło do niedopuszczalnej sytuacji, w której w optyce URE wskazana norma prawna objęła przypadki niewskazane w treści normy prawnej, co jest sytuacją niezgodną z prawem i niedopuszczalną, tym bardziej, że przywołana norma ma charakter penalny i powinna być interpretowana zawężająco,

4  błąd w ustaleniu faktycznym mającym istotny wpływ na treść orzeczenia – wyrażający się w błędnym, sprzecznym z treścią dokumentów wydanych przez URE uznaniu, że spółka utraciła status przedsiębiorstwa energetycznego w dniu 1 kwietnia 2014 roku, w sytuacji, gdy jak wynika z treści wydanej przez URE decyzji o cofnięciu koncesji – status przedsiębiorstwa energetycznego spółka utraciła w dniu 31 marca 2014 roku, tj. z dniem zaprzestania wykonywania działalności,

5  rażące naruszenie art. 35 ust. 1 pkt 1 ustawy – wyrażające się obciążaniu spółki maksymalnym dopuszczalnym przez ustawę wymiarem kary, w sytuacji gdy:

a)  spółka nie ponosi żadnej winy w rzekomym niewykonaniu wskazanego obowiązku – gdyż za zgodą i wiedzą URE wygasiła koncesję przed datą wymagalności wskazanego obowiązku,

b)  spółka była zmuszona zakończyć działalność gospodarczą przez politykę paliwową Państwa, którego URE było wykonawcą i wygaszało koncesje w porozumieniu z URE, które wiedziało, że spółka w związku z wygaszeniem koncesji nie wykona żadnych obowiązków przypisanych przedsiębiorstwu energetycznemu w 2014 roku i URE godziło się na zastosowaną praktykę spółki,

c)  podnoszone przez URE twierdzenia, mające rzekomo uzasadniać wysokość kary – mają zupełnie pozaustawowy charakter, gdyż nie dotyczą żadnej z przesłanek określonych w art. 35 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Mając na uwadze powyższe wniósł o:

1.  uchylenie i umorzenie postępowania sprawie, ewentualnie

2.  zmianę decyzji i wymierzenie spółce kary pieniężnej w kwocie 15,27 zł to jest w wysokości (...) przychodu osiągniętego przez przedsiębiorcę w roku poprzedzającym wydanie decyzji, tj. w 2017 roku, ewentualnie

3.  uchylenie w całości decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania,

4.  o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania, w tym zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany – Prezes Urzędu Regulacji Energetyki wniósł o oddalenie odwołania i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Pozwany podtrzymał stanowisko wyrażone w treści decyzji.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

Pismami z dnia 11 września 2014 r. (znak: (...)) oraz z dnia 3 kwietnia 2015 r. (znak: (...)), Prezes Urzędu Regulacji Energetyki działając na podstawie art 14 Ustawy, zwrócił się do przedsiębiorcy: (...) SA, z siedzibą w W. z prośbą o udzielenie informacji dotyczącej dokonanej w okresie od 1 stycznia 2013 r. do 31 grudnia 2013 r. sprzedaży energii elektrycznej, ciepła i gazu ziemnego, w związku z koniecznością zbadania realizacji obowiązku określonego w art. 12 ust. 1 Ustawy. W pismach tych zawarto pouczenie, zgodnie, z którym nie przedstawienie w wyznaczonym terminie dokumentów lub informacji, o których mowa w art. 14 Ustawy podlega karze, zgodnie z art. 35 ust,. 1 pkt 2 ww. ustawy. /k. 1-2, 16-18 akt adm./

Pierwsze pismo pozostało bez odpowiedzi, pomimo, iż Przedsiębiorca otrzymał je 26 września 2014 r. W odpowiedzi na drugie, pismem z dnia 23 kwietnia 2015 roku spółka odmówiła przekazania żądanych informacji twierdząc, że nie posiada statusu przedsiębiorcy energetycznego, a zatem nie spoczywa na niej obowiązek sprawozdawczy. /k. 39-40 akt adm./

W związku z powyższym pismem z dnia 19 stycznia 2017 r., Prezes URE zawiadomił Przedsiębiorcę o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w związku z naruszeniem art. 14 Ustawy. Przedsiębiorca otrzymał powyższe zawiadomienie w dniu 1 lutego 2017 r. . /k. 46-47, 47a akt adm./

W odpowiedzi, pismem z dnia 10 lutego 2017 r. Przedsiębiorca wniósł o umorzenie przedmiotowego postępowania jako wszczętego bez podstawy prawnej. Zdaniem Spółki (...) pozwala na wszczęcie postępowań wyłącznie wobec przedsiębiorstw energetycznych a nie wobec podmiotów, które taki status posiadały w przeszłości. Przedsiębiorca wskazał, iż „to sam Prezes URE z dniem 31 marca 2014 r. wygasił Stronie koncesje (...) co powoduje, że Prezes URE wskazaną decyzją raz na zawsze pozbawił się możliwości wszczynania jakichkolwiek nowych postępowań wobec Spółki związanych z obowiązkami przedsiębiorstwa energetycznego". Ponadto pismem z dnia 25 lutego 2017 r. Przedsiębiorca przekazał dane dotyczące sprzedaży gazu ziemnego w roku 2013. /k. 48-49, 51-56 akt adm./

Pismem z dnia 14 kwietnia 2017 r., Prezes URE zawiadomił Przedsiębiorcę o zakończeniu postępowania dowodowego i przysługującym mu prawie do zapoznania się z całością zebranego w sprawie materiału dowodowego i wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów oraz złożenia ewentualnych dodatkowych uwag i wyjaśnień. . /k. 58, 59 akt adm./

Przedsiębiorca w wyznaczonym terminie, tj. w dniu 28 kwietnia 2017 r. skorzystał z przysługującego mu uprawnienia do zapoznania się z zebranym materiałem dowodowym. Ponadto pismem z dnia 26 kwietnia 2017 r. złożył wniosek o przeprowadzenie rozprawy. . /k. 60 akt adm./

Postanowieniem z dnia 9 czerwca 2017 r. Prezes URE odmówił przeprowadzenia rozprawy. . /k. 69-70 akt adm./

Przedsiębiorca osiągnął w 2017 roku przychody netto ze sprzedaży produktów w wysokości (...) zł. /k. 43/

W dniu 30 marca 2018 r. Prezes Urzędu Regulacji Energetyki wydał decyzję numer (...), /k.73-76 akt adm./

Powyższy stan faktyczny został ustalony w oparciu o dowody z dokumentów zgromadzonych w postępowaniu administracyjnym, które nie były przez żadną ze stron niniejszego postępowania kwestionowane, jak również w ocenie Sądu nie budziły wątpliwości.

Postanowieniem z dnia 11 marca 2020 roku, na podstawie art. 235 ² §1 pkt 3 k.p.c. Sąd pominął dowód z zeznań świadka P. K. na okoliczności jak w uzasadnieniu odwołania, gdyż dowód z zeznań powyższego świadka był w niniejszej sprawie nieprzydatny do wykazania faktów. W celu ustalenia istotnych okoliczności faktycznych w niniejszej sprawie wystarczające było przeprowadzenie dowodu z powyższych dokumentów.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

W myśl z art. 12 ust. 1 ustawy o efektywności energetycznej z dnia 15 kwietnia 2011 r., Przedsiębiorstwo energetyczne, odbiorca końcowy oraz towarowy dom maklerski lub dom maklerski, o którym mowa w ust. 2 (przedsiębiorstwo energetyczne sprzedające energię elektryczną, ciepło lub gaz ziemny odbiorcom końcowym przyłączonym do sieci na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej), jest obowiązane uzyskać i przedstawić do umorzenia Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki, zwanemu dalej "Prezesem URE", świadectwo efektywności energetycznej, o którym mowa w art. 21 ust. 1, o wartości wyrażonej w tonach oleju ekwiwalentnego względnie uiścić opłatę zastępczą w terminie do dnia 31 marca każdego roku za poprzedni rok kalendarzowy.

Przenosząc powyższą regulację na grunt niniejszej sprawy, należy wskazać, że przedsiębiorca, w oparciu o decyzje Prezesa URE z dnia 16 listopada 2010 r., znak: (...) oraz (...) zostały udzielone powodowi koncesje na obrót paliwami gazowymi oraz obrót gazem ziemnym za zagranicą na okres od dnia 16 listopada 2010 r. do dnia 16 listopada 2015 r. Koncesje zostały Spółce cofnięte (odpowiednio dnia 1 kwietnia 2014 r. oraz 1 września 2013 r.). Jednakże powód w 2013 r. w ramach prowadzonej działalności gospodarczej sprzedawał gaz ziemny do odbiorców końcowych przyłączonych do sieci na terytorium RP i był zobowiązany do uzyskania i przedstawienia do umorzenia Prezesowi URE świadectwa efektywności energetycznej.

Przepis art. 14 ustawy o efektywności energetycznej, stanowi, iż Przedsiębiorstwo energetyczne, odbiorca końcowy oraz towarowy dom maklerski lub dom maklerski, o których mowa w art. 12 ust. 2, przedstawia Prezesowi URE, na jego żądanie, dokumenty lub informacje niezbędne do oceny wykonania obowiązku, o którym mowa w art. 12 ust. 1, z zachowaniem przepisów o ochronie informacji niejawnych i innych informacji prawnie chronionych. W oparciu o powyższy przepis, Prezes Urzędu Regulacji Energetyki zwrócił się do przedsiębiorcy o udzielenie informacji w przedmiocie sprzedaży energii elektrycznej, ciepła i gazu ziemnego, w okresie od 1 stycznia 2013 r. do 31 grudnia 2013 r., z uwagi na konieczność rozliczenia obowiązku o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy. Powyższe żądanie Prezes URE było skierowane do powoda dwukrotnie, tj. pismami z dnia 11 września 2014 roku oraz 3 kwietnia 2015 roku. Jak bezsprzecznie wynika z dokumentów znajdujących się aktach postępowania administracyjnego, żądanie Prezesa URE z dnia 11 września 2014 roku pozostało bez odpowiedzi. W odpowiedzi natomiast na żądanie Prezesa URE z dnia 3 kwietnia 2015 roku, pismem z dnia 23 kwietnia 2015 roku powód wprost odmówił udzielenia żądanej informacji.

W konsekwencji należało uznać, że powód nie wypełnił obowiązku przekazania informacji o dokonanej w 2013 r. sprzedaży energii elektrycznej, ciepła i gazu ziemnego. Wskazać przy tym należy, że nieuzasadniona była argumentacja powoda o braku obowiązku udzielania przedmiotowej informacji z uwagi na cofnięcie koncesji. Błędnie też powód upatrywał utratę statusu koncesjonariusza w dniu 31 marca 2014 roku, gdyż decyzja o cofnięciu koncesji została wydana dopiero dnia następnego, w dniu 1 kwietnia 2014 roku. Nie jest bowiem istotne w ciągu ilu dni w 2013 roku sprzedaż miała miejsce, ani też czy powód przez cały rok posiadał koncesję. Tym samym zasadnie wskazał pozwany, iż nie można zgodzić się ze stanowiskiem powoda, że ustawa pozwala na wszczęcie postępowań wyłącznie wobec przedsiębiorstw energetycznych, a nie wobec podmiotów, które taki status posiadały w przeszłości, a Prezes URE „wygaszając” powodowi koncesję pozbawił się możliwości wszczynania jakichkolwiek nowych powstępowań wobec spółki

Niewypełnienie przedmiotowego obowiązku skutkuje nałożeniem przez Prezesa URE kary pieniężnej, o której mowa art. 35 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 roku o efektywności energetycznej, zgodnie z którym Prezes URE nakłada na przedsiębiorstwo energetyczne, odbiorcę końcowego oraz towarowy dom maklerski lub dom maklerski, o których mowa w art. 12 ust. 2, w drodze decyzji, karę pieniężną w wysokości nie większej niż 10% przychodu osiągniętego w roku podatkowym poprzedzającym rok nałożenia kary, jeżeli podmiot ten nie przedstawia w wyznaczonym terminie dokumentów lub informacji, o których mowa w art. 14 ustawy. Zgodnie zaś z treścią art. 36 cytowanej ustawy, przy ustalaniu wysokości kar pieniężnych, o których mowa w art. 35, należy uwzględnić w szczególności stopień oraz okoliczności naruszenia przepisów ustawy. Nałożona przez pozwanego kara w wysokości 3000,00 zł stanowiąca około (...) % przychodu osiągniętego przez przedsiębiorcę w 2017 r. (k. 43) będzie na tyle odczuwalna dla powoda, aby spełniła swoje funkcje represyjną i zapobiegawczą sprawiając, że powód, jako podmiot ukarany będzie stosował się do obowiązującego porządku prawnego, a także wychowawczą oddziałując zniechęcająco na innych przedsiębiorców do podejmowania działań niezgodnych z prawem. Wskazywana przez powoda w żądaniu odwołania kara w kwocie 15,27 zł stanowiąca 0,03% przychodu nie spełniłaby żadnej wymaganej ustawą funkcji. Byłaby również nieadekwatna do stopnia oraz okoliczności naruszenia przepisów ustawy. Nie ulega wątpliwości Sądu, że powód działał świadomie. Jak zasadnie zwrócił uwagę pozwany w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji powód otrzymał wezwanie do udzielenia przedmiotowej informacji dwukrotnie i dwukrotnie jej nie udzielił. Niewątpliwie również należało uwzględnić przy tym, że odpowiedzialność administracyjna z tytułu niewykonania obowiązku, o którym mowa w art. 14 ustawy, ma charakter odpowiedzialności obiektywnej, niezależnej od winy, a zatem sam fakt stwierdzenia opisanego w dyspozycji art 35 ust 1 pkt 2 ustawy przewinienia przemawia za zasadnością nałożenia kary pieniężnej.

Reasumując powyższe rozważania, zdaniem Sądu, odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie, gdyż zaskarżona decyzja odpowiada przepisom prawa. Mając to na względzie, na podstawie art. 479 ⁵³ § 1 k.p.c. Sąd orzekł jak w punkcie 1 sentencji wyroku.

O kosztach procesu, Sąd orzekł stosownie do wyników postępowania na podstawie art. 98 k.p.c. oraz Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2018r. poz. 265). Na koszty procesu po stronie pozwanego złożył się koszt zastępstwa procesowego w wysokości 720,00 zł.

Sędzia SR (del.) Jolanta Stasińska