Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 sierpnia 2017 roku

Sąd Rejonowy dla W. (...) II Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Izabela Brudnicka

Protokolant: Joanna Gonciarska

po rozpoznaniu w dniu 10 sierpnia 2017 roku w W. na rozprawie

sprawy z powództwa J. W. (1), S. W., J. W. (2), R. W., H. W., S. O. (1), Z. W., M. W. i I. P.

przeciwko Towarzystwu (...) z siedzibą w W.

o zapłatę

I. oddala powództwo;

II. zasądza od powodów J. W. (1), S. W., J. W. (2), R. W., H. W., S. O. (1), Z. W., M. W. i I. P. solidarnie na rzecz pozwanego Towarzystwa (...) z siedzibą w W. kwotę 2.417 zł (dwa tysiące czterysta siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

SSR Izabela Brudnicka

Sygn. akt II C 1860/14

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 19 kwietnia 2013 r. (data nadania) powód J. W. (3) wniósł o zasądzenie od pozwanego Towarzystwa (...) kwoty 15.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia doręczenia odpisu pozwu do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

Powód wskazał, że w dniu 26 września 2012 r. w B. w powiecie (...), kierujący samochodem marki A. o nr rejestracyjnym (...) nie zachował należytej ostrożności i zjechał na przeciwległy pas ruchu pod nadjeżdżający samochód ciężarowy marki R. o nr rejestracyjnym (...), który po zderzeniu wjechał na przeciwległy pas ruchu doprowadzając do kolizji z pojazdem marki V. (...), którym poruszał się m.in. J. P. – zięć powoda. W wyniku wypadku J. P. zmarł na miejscu. Pojazd, którym poruszał się sprawca wypadku, ubezpieczony był od odpowiedzialności cywilnej w pozwanym towarzystwie ubezpieczeń. Powód wyjaśnił, że żądana kwota stanowi zadośćuczynienie za cierpienia, które powód poniósł w związku ze śmiercią zięcia. Powód wskazał, że w wyniku śmierci zięcia nie jest w stanie świadczyć realnej pomocy córce i sześciorgu wnucząt. Po stracie zięcia powód odczuwał poczucie żalu i bezradności.

(pozew – k. 1-3)

Pełnomocnik pozwanego wniósł o oddalenie powództwa w całości, zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Pełnomocnik pozwanego wskazał, że relacja łącząca teścia z zięciem nie statuuje ich jako osoby najbliższe w rozumieniu art. 446 § 4 k.c.

Powód J. W. (3) zmarł w dniu 23 kwietnia 2013 r., o czym zawiadomił jego pełnomocnik pismem z dnia 18 grudnia 2013 r. (data nadania).

(pismo pełnomocnika powoda – k. 45)

Postanowieniem z dnia 19 maja 2014 r., wydanym pod sygnaturą II C 1008/13 zawieszono postępowanie na podstawie art. 174 § 1 pkt 1 k.p.c.

(postanowienie z 19.05.2014 r. – k. 63)

Postanowieniem z dnia 11 sierpnia 2014 r. podjęto zawieszone postępowanie z udziałem następców prawnych J. W. (1), tj. J. W. (1), S. W., J. W. (2), R. W., H. W., S. O. (1), Z. W., M. W. i I. P..

(postanowienie z 11.08.2014 r. – k. 78)

Pismami z dnia 07 marca 2017 r. (data nadania) powodowie Z. W., S. W. i R. W., sprecyzowali powództwo wskazując, że domagają się zasądzenia dochodzonej pozwem kwoty solidarnie na rzecz powodów.

(pismo powoda Z. W. – k. 401, pismo powoda S. W. – k. 404, pismo powoda R. W. – k. 424)

Pismami z dnia 08 marca 2017 r. (data nadania) powodowie J. W. (1), I. P., H. W., J. W. (2), S. O. (1), M. W. sprecyzowali powództwo wskazując, że domagają się zasądzenia dochodzonej pozwem kwoty solidarnie na rzecz powodów.

(pismo powódki J. W. (1) – k. 408, pismo powódki I. P. – k. 410, pismo powoda H. W. – k. 412, pismo powoda J. W. (2) – k. 414, pismo powódki S. O. (1) – k. 416, pismo powoda M. W. – k. 418,

Do zamknięcia rozprawy stanowisko stron nie uległo zmianie.

(protokół rozprawy z dnia 10.08.2017 r. – k. 436)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 26 września 2012 r. w B. w województwie (...), ok. godz. 4:40 doszło do wypadku samochodowego, spowodowanego przez prowadzącego samochód osobowy marki A. o nr rejestracyjnym (...), który nieumyślne naruszając zasady obowiązujące w ruchu drogowym, zjechał na lewy pas drogi i uderzył w samochód ciężarowy z naczepą marki R.. W wyniku uderzenia w samochód ciężarowy doszło do pęknięcia wałka przekładni kierowniczej, w związku z czym pojazd ciężarowy zjechał na przeciwny pas ruchy i zderzył się z samochodem marki V. (...), którym poruszał się m.in. J. P.. Na skutek odniesionych obrażeń J. P. zmarł na miejscu. L. C., który w momencie wypadku kierował samochodem osobowym marki A., został prawomocnie skazany za czyn z art. 177 § 1 i 2 k.k. na karę dwóch lat pozbawienia wolności.

(bezsporne, wyrok Sądu Rejonowego wK.II K 664/12 z 19.08.2013 r. wraz z uzasadnieniem – k. 354, 363-366 akt o sygn. II K 664/12 Sądu Rejonowego wK., wyrok Sądu Okręgowego wK. IV Ka 69/15 z 02.06.2015 r. – k. 501, 510-514 akt o sygn. II K 664/12 Sądu Rejonowego w K.)

Pojazd, którego kierujący spowodował wypadek objęty był ubezpieczeniem od odpowiedzialności cywilnej w pozwanym Towarzystwie (...).

(bezsporne)

J. P., zmarły na skutek wypadku z dnia 26 września 2012 r. był zięciem pierwotnego powoda – J. W. (1). Powód i J. P. byli częścią jednej, wielopokoleniowej rodziny. J. P. w momencie śmierci miał pięciorga dzieci, a jego żona była w ciąży z kolejnym dzieckiem, które urodziła już po jego śmierci. Śmierć J. P. stanowiła cios dla J. W. (1). Relacja J. W. (1) i J. P. zbliżona byłą do więzi łączącej ojca z synem. Po śmierci J. P. J. W. (3) załamał się. Przed śmiercią zięcia J. W. (3) był osobą pogodną, po wypadku natomiast stał się ponury i wyciszony. Śmierć J. P. zostawiła go bez pomocy w prowadzeniu gospodarstwa.

(zeznania powodów I. P., H. W., Z. W., M. W. – protokół rozprawy z dnia 22.12.2015 r. przeprowadzonej w drodze pomocy sądowej przez Sąd Rejonowy w L. k. 212-212v i nagranie na płycie DVD – k. 214; zeznania powodów J. W. i J. W. (2) przesłuchanych w drodze pomocy sądowej przez Sad R. w L. w miejscu ich zamieszkania k. 216-217, zeznania powoda S. W. przesłuchanego w drodze pomocy sądowej przez Sąd Rejonowy w J.– k. 280-281, zeznania powódki S. O. (2) przesłuchanej w drodze pomocy sądowej przez Sąd Rejonowy w N. (...) – k. 341-341v i nagranie na płycie DVD – k. 342)

J. W. (3) zmarł w dniu 23 kwietnia 2013 r.

(bezsporne, odpis skrócony aktu zgonu – k. 71)

Spadek po J. W. (1) na podstawie ustawy nabyła jego żona J. W. (1) w 8/32 części i dzieci: S. W., J. W. (2), R. W., H. W., S. O. (1), Z. W., M. W. i I. P. po 3/32 części.

(bezsporne, postanowienie Sądu Rejonowego w L.z 31 października 2013 r., I Ns 483/13 – k. 72)

Powyższy stan faktyczny, zasadniczo niesporny między stronami, Sąd ustalił na podstawie dokumentów powołanych w jego opisie, których autentyczność nie była przez strony kwestionowana. Stan faktyczny ustalono również na podstawie zgodnych twierdzeń stron i na podstawie art. 230 k.p.c. uznając za udowodnione okoliczności, co do których strona przeciwna się nie wypowiedziała.

Sąd oparł się również na zeznaniach powodów uznając je za wiarygodne gdyż korespondowały z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym.

Sąd pominął lub oddalił pozostałe wnioski dowodowe zgłoszone przez strony gdyż pozostawały one bez znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. W szczególności dotyczy to zgłoszonego przez powodów wniosku o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego psychologa.

Sąd zważył co następuje:

Powództwo wywiedzione przez powodów nie zasługiwało na uwzględnienie.

Stosownie do treści art. 822 k.c. w wyniku zawarcia umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność ponosi ubezpieczający albo osoba, na której rzecz została zawarta umowa ubezpieczenia. Świadczenie ubezpieczyciela obejmuje zapłatę sumy pieniężnej odpowiadającej wysokości poniesionej przez poszkodowanego szkody (art. 805 k.c.) Według treści art. 446 § 4 k.c. w razie śmierci pokrzywdzonego sąd może także przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Krzywdą w rozumieniu cytowanych przepisów jest cierpienie fizyczne (ból) i cierpienie psychiczne (ujemne odczucia przeżywane w związku z cierpieniami fizycznymi, w następstwie uszkodzenia ciała, czy wywołania rozstroju zdrowia).

W niniejszej sprawie powodowie domagali zasądzenia na ich rzecz solidarnie kwoty 15.000 zł tytułem zadośćuczynienia za śmierć J. P.. Pozwany nie kwestionował swojej legitymacji biernej do występowania w niniejszym procesie, wskazując że jest odpowiedzialny za szkody powstałe na skutek wypadku z dnia 26 września 2012 r.

W piśmiennictwie i orzecznictwie osoba, której dobra osobiste naruszone są bezpośrednio czynem niedozwolonym, nazywana jest bezpośrednio poszkodowanym, natomiast inne osoby, których szkoda lub krzywda spowodowana jest szkodą lub krzywdą bezpośrednio poszkodowanego– pośrednio poszkodowanymi (por. wyr. Sądu Najwyższego z 28.12.1972 r., I CR 615/72, OSPiKA 1974, Nr 1, poz. 7). Podstawą zasądzenia zadośćuczynienia na rzecz pośrednio poszkodowanych jest spowodowanie śmierci bezpośrednio poszkodowanego czynem niedozwolonym oraz krzywda, w postaci bólu i cierpienia po stronie osób bliskich poszkodowanemu. Nadto pomiędzy zdarzeniem szkodzącym oraz śmiercią bezpośrednio poszkodowanego, a także między śmiercią bezpośrednio poszkodowanego a krzywdą występować musi normalny (adekwatny) związek przyczynowy (art. 361 k.c.).

Fundamentalnie istotnym dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy była zatem kwestia ustalenia, czy i w jakim rozmiarze powodowie doznali krzywdy wywołanej śmiercią J. P..

Nie odnosząc się do zagadnienia czy powodowie odnieśli krzywdę w związku ze śmiercią J. P. należy stwierdzić, że ich powództwo podlegało oddaleniu ze względu na niewykazanie wysokości roszczenia. Wysokość zadośćuczynienia każdorazowo zależy od całokształtu zobiektywizowanych okoliczności w relacji do indywidualnych okoliczności danego przypadku takich jak: doznanie cierpień, ich intensywność, trwałość, czy też nieodwracalny charakter. Sąd może wprawdzie w wyroku zasądzić odpowiednią sumę według swej wszechstronnej oceny. Jednak i w tym przypadku, wobec kontradyktoryjnego charakteru procesu sądowego i ograniczonego działania sądu z urzędu, strony powinny przedstawić dowody wykazujące wysokość szkody. Możliwość orzekania ogranicza się bowiem tylko do takich stanów faktycznych, które pozwalają na ustalenie – choćby przybliżonej – wysokości świadczenia.

W niniejszej sprawie powodowie domagali się zasądzenia od pozwanego kwoty 15.000 zł solidarnie na ich rzecz. Tak sformułowane żądanie nie mogło zostać uwzględnione, albowiem powodowie nie wykazali w jakiej indywidualnej wysokości domagają się zadośćuczynienia.

Zgodnie z zasadą kontradyktoryjności procesu cywilnego wyrażoną w art. 6 k.c., strony zobowiązane są do przedstawiania okoliczności związanych z toczącym się postępowaniem oraz dowodów na ich poparcie. Przy czym strony muszą mieć świadomość, że w razie nie sprostania ciężarowi dowodu to na nich spadają wszelkie negatywne konsekwencje, związane w szczególności z uznaniem lub oddaleniem powództwa oraz obowiązkiem zwrotu kosztów postępowania stronie przeciwnej. Stosownie do treści art. 6 k.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która wywodzi z niego skutki prawne. Reguła ta została również powtórzona w art. 232 k.p.c., który to stanowi, iż strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Należy zatem przyjąć, że strona ma obowiązek wyraźnego powołania konkretnego środka dowodowego. Powiązanie tej regulacji z art. 6 k.c. prowadzi do wniosku, że ciężar udowodnienia twierdzenia o istnieniu określonego faktu spoczywa na tej stronie, która podnosi takie twierdzenia, a nie na tej która im zaprzecza. Zatem gdy twierdzenia istotne dla rozstrzygnięcia sprawy nie zostaną udowodnione, to o merytorycznym rozstrzygnięciu sprawy decyduje rozkład ciężaru dowodu.

Przenosząc powyższe na poniższą sprawę stwierdzić należy, że powodowie nie sprostali ciężarowi dowodu w zakresie udowodnienia wysokości każdemu indywidualnie z nich przysługującemu roszczenia o zadośćuczynienie. Rozmiar tego zadośćuczynienia zależny jest przecież od indywidualnych dla każdego z powodów poczucia krzywdy zależnego od wskazanych wyżej zobiektywizowanych kryteriów. Wobec braku wykazania wysokości dochodzonego roszczenia powództwo zostało oddalone i niezasadnym było rozpatrywanie pozostałych przesłanek odpowiedzialności pozwanego za krzywdę.

Nie stała na przeszkodzie oddaleniu powództwa okoliczność, że zostało ono wytoczone przez poprzednika prawnego powodów – J. W. (4). W przypadku śmierci pokrzywdzonego po wniesieniu powództwa roszczenie o zadośćuczynienie przechodzi na spadkobierców (art. 445 § 3 k.c.). Jednakże należy zauważyć, że nawet wziąwszy pod uwagę tę okoliczność niezasadnym było zasądzenie na rzecz powodów zadośćuczynienia solidarnie za doznaną krzywdę, a tego powodowie ostatecznie się domagali w niniejszym postępowaniu. Wskazać należy, że brak było podstaw dla takiego rozstrzygnięcia, gdyż zgodnie z art. 369 k.c. zobowiązanie jest solidarne, jeżeli to wynika z ustawy lub z czynności prawnej. Tymczasem w niniejszej sprawie powodowie są spadkobiercami po pierwotnym zmarłym powodzie J. W. (1). W omawianym wypadku brak jest jednak podstaw do przyjęcia po stronie osób uprawnionych z art. 445 § 3 k.c. tzw. solidarności czynnej, określonej w art. 367 k.c., bowiem przepis art. 445 § 3 k.c. nie przewiduje solidarności, a jej istnienie na podstawie czynności prawnej ze względu na źródło zobowiązania w niniejszej sprawie nie może wchodzić w rachubę. Ewentualne zasądzenie zatem zadośćuczynienia w sposób w jaki wnioskowali o to powodowie stałoby zatem w sprzeczności z art. 445 § 3 k.c., a nadto stanowiłoby wyjście poza granice powództwa, czemu sprzeciwia się art. 321 § 1 k.p.c.

Związanie granicami żądania nie oznacza wprawdzie, że sąd związany jest w sposób bezwzględny samym sformułowaniem zgłoszonego żądania. Jeżeli treść żądania sformułowana jest niewłaściwie, niewyraźnie lub nieprecyzyjnie, sąd może, a nawet ma obowiązek odpowiednio je zmodyfikować, jednakże zgodnie z wolą powoda i w ramach podstawy faktycznej powództwa. W niniejszej sprawie ingerencja Sądu przejawiająca się w zasądzeniu w inny sposób niż o to wnosił powód byłaby zbyt daleko idącą ingerencją w treść powództwa.

Z powyższych względów Sąd oddalił powództwo w całości, o czym orzekł w pkt. I sentencji wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł w punkcie II wyroku, zgodnie z przepisem art. 98 § 1 i 3 oraz art. 99 k.p.c., zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, biorąc pod uwagę że pozwany wygrał proces w całości. W związku z powyższym powodowie powinni solidarnie zwrócić pozwanemu poniesione przez niego koszty. Na koszty procesu poniesione przez pozwanego złożyły się w niniejszej sprawie: wynagrodzenie jej pełnomocnika będącego radcą prawnym w kwocie 2.400 zł, ustalone zgodnie z przepisem § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349) oraz opłata skarbowa od dokumentu pełnomocnictwa w kwocie 17 zł – w sumie 2.417 zł.

SSR Izabela Brudnicka

ZARZĄDZENIE

1. Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi pozwanego;

2. wezwać pełnomocnika powodów do uzupełnienia braku formalnego pisma z dnia 31 sierpnia 2017r. poprzez podpisanie pisma bądź złożenie odpisu podpisanego pisma w terminie tygodniowym od dnia otrzymania wezwania pod rygorem zwrotu pisma.

SSR Izabela Brudnicka