Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 marca 2021 roku

Sąd Okręgowy w Suwałkach I Wydział Cywilny w składzie następującym: Przewodniczący: SSO Cezary Olszewski

Protokolant:st. sekr. sąd. Wioletta Mierzejewska

po rozpoznaniu w dniu 29 marca 2021 roku w Suwałkach na rozprawie

sprawy z powództwa HORYZONT Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w W. Nr (...): (...)

przeciwko J. W. (1)

o zapłatę

I.  Zasądza od pozwanego J. W. (1), na rzecz powoda HORYZONT Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w W. Nr (...): (...) kwotę 224 575,18 zł ( dwieście dwadzieścia cztery tysiące pięćset siedemdziesiąt pięć złotych i 18/ 100 ) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 31 grudnia 2020 r. do dnia zapłaty.

II.  Zasądza od pozwanego J. W. (1), na rzecz powoda HORYZONT Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w W. Nr (...): (...) kwotę 26246 zł ( dwadzieścia sześć tysięcy dwieście czterdzieści sześć złotych ) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty tytułem kosztów procesu, w tym kwotę 15 017 zł ( piętnaście tysięcy siedemnaście złotych) tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Cezary Olszewski

Sygn. akt I C 66/21

UZASADNIENIE

Pozwem w postępowaniu upominawczym z dnia 24 listopada 2020 roku powód Horyzont Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W., Nr (...): (...), domagał się zasądzenia od pozwanego J. W. (1) na swoją rzecz kwoty 224 575,18 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.

Na dochodzoną pozwem kwotę złożyło się 186 972,69 zł tytułem niespłaconej należności głównej, 6 732,45 zł tytułem wymagalnych odsetek, 18 741,14 zł tytułem odsetek karnych oraz 12 128,90 zł tytułem odsetek za opóźnienie od dnia 07 listopada 2019 roku (tj.: kolejnego dnia po zawarciu umowy cesji). Powód żądał również zasądzenia od pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, w tym opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

Motywując pozew podkreślał, że pozwany (kredytobiorca) J. W. (1) w dniu 22 maja 2017 roku zawarł z poprzednikiem prawnym powoda (kredytodawcą) (...) Bank S.A. z siedzibą w W. umowę o udzielenie kredytu gotówkowego Nr KGP (...), która opiewała na kwotę kapitału ustaloną na 200 000 zł. Zawierając umowę pozwany zobligował się zwrócić kredytodawcy kwotę zobowiązania wraz z kosztami i odsetkami w ratach, których termin płatności określała łącząca strony umowa. Mając na względzie nieterminowe regulowanie przez kredytobiorcę rat kredytu, pismem z dnia 09 listopada 2018 roku kredytodawca wezwał go do uiszczenia należnego i wymagalnego zadłużenia. Brak regulacji zaległości skutkował wypowiedzeniem umowy, pismem datowanym na dzień 03 stycznia 2019 roku.

Dnia 06 listopada 2019 roku kredytodawca (...) Bank S.A. z siedzibą w W. zawarł z powodem umowę cesji wierzytelności, w następstwie której to umowy powód nabył m.in. wierzytelność przysługującą względem pozwanego.

Nakazem zapłaty z dnia 11 stycznia 2021 roku Sąd Okręgowy w Suwałkach uznał roszczenie powoda względem pozwanego w całości, zasądzając na jego rzecz kwoty: 224.575,18 zł (tytułem należności głównej i odsetek) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie oraz 18.446 zł tytułem poniesionych kosztów procesu.

Powyższy nakaz zapłaty zaskarżył sprzeciwem pozwany J. W. (1), wnosząc o oddalanie powództwa w całości i zasądzenie od powoda kosztów procesu na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c.

Pozwany potwierdził fakt zawarcia mowy kredytu z poprzednikiem prawnym powoda, wysokość uzyskanej kwoty kredytu, historię jego spłaty oraz okoliczność odebrania wypowiedzenia umowy.

Formułując zarzuty wskazywał zaś na przedwczesność powództwa z uwagi na nieskuteczność wypowiedzenia umowy, niewykazanie istnienia roszczenia co do zasady i co do wysokości oraz nieważność (abuzywność) postanowień umowy ustalających prowizję. Kwestionował okoliczność doręczenia mu wezwania do zapłaty z dnia 09 listopada 2018 roku, twierdząc, iż nie otrzymał takiego pisma, co winno skutkować nieważnością wypowiedzenia umowy. Zdaniem pozwanego w okolicznościach przedmiotowej sprawy za abuzywne należało uznać zapisy umowy, ustalające należną dla banku prowizję na kwotę 59 000 zł stanowiącą 42% kwoty kredytu, przy równoczesnym oprocentowaniu kredytu na poziomie 8,99%. Tak ustalona kwota prowizji jako znaczące źródło dodatkowego dochodu kredytodawcy stanowiła, w ocenie pozwanego, próbę obejścia przepisów regulujących odsetki maksymalne, szczególnie, że powód nie wskazał jakie czynności wymagały ustalenia prowizji na tak znacznym poziomie.

Sąd ustalił, co następuje:

Umową Nr (...) zawartą w dniu 22 maja 2017 roku kredytodawca (...) Bank S.A. z siedzibą w W. udzielił kredytobiorcy J. W. (1) kredytu gotówkowego w kwocie 200 000 zł. Zgodne z zapisami przewidzianymi w pkt. II umowy, z przedmiotowej kwoty kredytu suma 141 000 zł miała zostać wypłacona kredytobiorcy zaś pozostała kwota 59 000 zł spożytkowana na sfinansowanie prowizji za udzielenie kredytu. Okres kredytowania został ustalony na 12 lat, tj.: od 22 maja 2017 roku do 25 maja 2029 roku. Oprocentowanie kredytu zostało uregulowane w pkt II G gdzie wskazano, że kredyt był oprocentowany według zmiennej stopy procentowej wynoszącej 8,99% w skali roku, której wysokość była ustalana jako suma zmiennej stopy procentowej obowiązującej w banku (1,73% w skali oku) oraz stałej marży banku wynoszącej 7,26 %. Przy czym szczegółowe zasady liczenia oprocentowania i jego zmiany zostały ustalone w pkt. III umowy. Jednocześnie wysokość stopy procentowej nie mogła przekroczyć wymienionej w umowie stawki odsetek maksymalnych. Stawka Rzeczywistej Rocznej Stopy Oprocentowania została ustalona na wartość 18,06 %, w następstwie czego całkowita kwota do zapłaty wynosiła 327 952,90 zł stanowiąc sumę całkowitego kosztu kredytu, tj.: kwoty 186 952,90 zł i całkowitej kwoty kredytu (pkt. II. ust I). W ramach pkt. II J strony określiły, że kredytobiorca będzie zobligowany do spłaty udzielonego kredytu wraz z opłatami oraz odsetkami w 144 ratach kapitałowo odsetkowych, płatnych na wskazany przez kredytodawcę rachunek bankowy. Pierwsza z rat miała wynosić 2 277,45 zł i zostać uiszczona do 26 czerwca 2017 roku zaś każda kolejna w wysokości 2 277,45 zł w terminie do 25 dnia każdego miesiąca. Ostatnia rata, mająca charakter wyrównawczy, miała zostać uiszczona do dnia 25 maja 2029 roku i wynosić 2 277,55zł. Punktem III ust. 3 umowy ustalono opłaty i prowizje w wysokości 100 zł za każdorazowy wniosek kredytobiorcy o zmianę warunków umowy oraz w wysokości 50 zł za każde zaświadczenie które sporządzi bank. Kredytobiorca był również uprawniony do odstąpienia od zawartej umowy, bez podania przyczyn, w terminie 14 dni od dnia jej zawarcia. W przypadku wystąpienia opóźnienia w spłacie zobowiązania bank był uprawniony do ponaglenia kredytobiorcy za pośrednictwem wiadomości sms, email lub pisemnego monitu (pkt III. ust. 5 .5.1.).

Okoliczności dopuszczające wypowiedzenie umowy przez kredytodawcę zostały opisane w pkt. III ust. 6. 6.2. umowy. Zgodnie z brzmieniem zawartej w nim regulacji, bank mógł wypowiedzieć umowę kredytu z zachowaniem 30 dniowego okresu wypowiedzenia w przepadku: braku spłaty kwot kredytu w terminie ich wymagalności lub niedotrzymania przez klienta innych warunków udzielenia kredytu określonych w umowie, utraty przez klienta zdolności kredytowej, gdy klient wykorzystuje kredyt niezgodnie z przeznaczeniem oraz gdy klient poświadczył nieprawdę lub podał we wniosku kredytowym nieprawdziwe informacje. W przypadku opóźnienia w spłacie zobowiązania, przed skorzystaniem z uprawnienia do wypowiedzenia umowy, kredytodawca był zobowiązany wezwać kredytobiorcę do uregulowania zaległej płatności w terminie, co najmniej, 14 dni roboczych, informując o możliwości wystąpienia z wnioskiem o restrukturyzację zadłużenia. Ustalono również, że po upływie okresu wypowiedzenia umowy, niespłacona kwota kredytu wraz z odsetkami i kosztami staje się przeterminowanym i wymagalnym zadłużeniem, od którego kredytodawca pozostaje uprawniony naliczać i pobierać odsetki – tytułem przeterminowanego zadłużenia. W przypadku braku spłaty zobowiązania i wypowiedzenia umowy przez kredytodawcę ten był uprawniony do scedowania wierzytelności na osobę trzecią, wraz z danymi kredytobiorcy pozwalającymi na egzekucję wierzytelności (dowód: umowa kredytu gotówkowego k. 17- 21, harmonogram spłaty kredytu k. 23-24, dyspozycja wypłaty kredytu k. 22, tabela oprocentowania, opłat i prowizji k.28 -33v.).

Początkowo J. W. (1) dokonywał terminowej regulacji zobowiązań z tytułu zawartej umowy. Sytuacja ta uległa jednak zmianie w 2018 roku, czego następstwem było wystosowanie przez kredytodawcę wezwania z dnia 09 listopada 2018 roku. Przedmiotowe wezwanie (doręczone w dniu 16 listopada 2018 roku wydruk z systemu tracking Poczty Polskiej w aktach sprawy) zobowiązywało kredytobiorcę do zapłaty zaległej kwoty 2267,80 zł (na którą składało się: 896,52 zł zaległego kapitału, 1366,12 odsetek umownych oraz 5,16zł odsetek karnych) w terminie 14 dni od doręczenia wezwania. Kredytobiorca został również poinformowany o możliwości wystąpienia z wnioskiem o restrukturyzację zadłużenia, w terminie 14 dni od otrzymania wezwania (dowód: wezwanie do zapłaty k. 34-36).

Uwzględniając brak oczekiwanej reakcji ze strony kredytobiorcy, pismem datowanym na dzień 03 stycznia 2019 roku (odebranym przez kredytobiorcę w dniu 11 stycznia 2019 roku) (...) Bank S.A. z siedzibą w W. wypowiedział J. W. (1) umowę kredytu (dowód: wypowiedzenie umowy i dowód doręczenia k. 37-38v., zestawienie należności i spłat za okres od 23 maja 2017 roku do 07 sierpnia 2020 roku k. 44-47, historia odsetek k. 49-51).

W dniu 07 sierpnia 2020 roku (...) Bank S.A. z siedzibą w W. sporządził wyciąg z ksiąg bankowych wskazujący na wysokość i źródło zobowiązania J. W. (1) (dowód: wyciąg z ksiąg bankowych k. 39).

Dnia 13 stycznia 2020 roku kredytodawca (...) Bank S.A. z siedzibą w W. oraz powód Horyzont Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny z siedzibą w W. Nr (...): (...) zawarli umowę cesji, mocą której cedent przekazał na rzecz cesjonariusza (powoda) wierzytelność przysługującą m.in. względem pozwanego (dowód: umowa cesji wierzytelności k. 52-67).

Pismem z dnia 17 lutego 2020 roku J. W. (1) został zawiadomiony o przelewie ciążącego na nim zobowiązania na rzecz Horyzont Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego z siedzibą w W. Nr (...): (...). Przedmiotowy dokument stanowił również wezwanie do zapłaty kwoty zaległości, która w dniu sporządzenia zawiadomienia wynosiła 216 104,00 zł (dowód: informacja o przelewie k. 9).

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Będąca źródłem dochodzonego w niniejszej sprawie roszczenia umowa (...) była umową kredytu w rozumieniu art. 69 ustawy prawo bankowe z dnia 29 sierpnia 1997 roku, gdyż spełniała wszelkie warunki niezbędne do uznania umowy za umowę kredytu, przewidziane w przedmiotowym przepisie. Co istotne pozwany (kredytobiorca) w toku postępowania nie podważał okoliczności zawarcia z poprzednikiem prawnym powoda przedmiotowej umowy, faktu wypłacenia mu wskazanej w umowie kwoty oraz załączonego do akt sprawy dokumentu w postaci historii spłaty kredytu. Jednocześnie pozwany negował fakt doręczenia mu przez poprzednika prawnego powoda pisma w postaci wezwania z dnia 09 listopada 2018 roku, co czyniło zdaniem pozwanego wypowiedzenie z dnia 03 stycznia 2019 roku umowy kredytu nieskutecznym.

Jak stanowi art. 74c ust. 1 i 2 PrBank w przypadku gdy kredytobiorca spóźnia się ze spłatą zobowiązania z tytułu udzielonego kredytu, bank wzywa go do dokonania spłaty, wyznaczając termin nie krótszy niż 14 dni roboczych od doręczenia wezwania. Równocześnie w treści tegoż wezwania bank informuje kredytobiorcę o możliwości złożenia, w terminie 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania, wniosku o restrukturyzację zadłużenia. Przytoczona regulacja prawna stanowi minimum gwarancji w zakresie poinformowania kredytobiorcy, który popadał w zwłokę o możliwości wystąpienia z wnioskiem o zastosowanie procedury restrukturyzacji zadłużenia.

Sąd pragnie w tym miejscu podkreślić, że przedmiotowa kwestia stanowiła również przedmiot omówienia w licznych orzeczeniach Sądu Najwyższego. Z rzeczonej judykatury SN płynie jednoznaczny wniosek, zgodnie z którym wypowiedzenie umowy o kredyt będące uprawnieniem kształtującym banku, prowadzącym do zakończenia nawiązanego stosunku prawnego, bez dochowania wymaganych warunków, może prowadzić do uznania tej czynności za bezskuteczną. Nie może być zatem czynnością nagłą, zaskakującą dla kredytobiorcy, nawet jeżeli istnieją podstawy do podjęcia jej zgodnie z treścią umowy. Jest ono bardzo dotkliwe dla kredytobiorcy, dlatego skorzystanie z niego powinno nastąpić po wyczerpaniu środków mniej dolegliwych, odpowiednich wezwań (vide: post SN z dnia 16 grudnia 2020 roku, sygn. akt III CSK 196/20, wyrok SN z dnia 24 września 2015 roku, sygn. akt V CSK 689/14 i z dnia 08 września 2016 roku, sygn. akt II CSK 750/15, legalis).

Oceniając okoliczności faktyczne przedmiotowej sprawy Sąd nie był jednak w stanie obdarzyć wiarygodnością twierdzeń pozwanego, co do niedochowania przez pierwotnego wierzyciela wymogów stawianych przez art. 75c PrBank. Pismem datowanym na dzień 09 listopada 2018 roku kredytodawca wystosował wezwanie, w którym wskazał kwotę zaległej i wymagalnej wierzytelności, termin jej płatności, jak również termin na wystąpienie z wnioskiem o restrukturyzację zadłużenia wynoszący 14 dni roboczych od dnia otrzymania wezwania. Przedmiotowe wezwanie zostało doręczone na wskazany przez pozwanego w umowie adres zamieszkania, tj.: (...) (...)-(...) B. w dniu 16 listopada 2018 roku, co potwierdza załączony do akt sprawy wydruk z systemu śledzenia przesyłek Poczty Polskiej, sporządzony w następstwie wprowadzenia numeru przesyłki ( (...) k. 35 verte). W momencie gdy kredytodawca wywiązał się z obowiązku przewidzianego w art. 75c PrBank to na kredytobiorcę zostaje scedowany obowiązek wykazania, iż złożył on wniosek o restrukturyzację, czego pozwany J. W. (2) do momentu wydania orzeczenia nie uczynił.

Powyższe łącznie z faktem doręczenia pozwanemu wypowiedzenia z dnia 03 stycznia 2019 roku w dniu 11 stycznia 2019 roku jednoznacznie świadczy o skutecznym wypowiedzeniu umowy kredytu Nr KGP (...) z dnia 22 maja 2017 roku, a w konsekwencji postawieniu zobowiązania w stan wymagalności.

Wymagającą oceny kwestią była również podnoszona przez pozwanego wysokość prowizji za udzielenie kredytu ustalona na kwotę 59 000zł. Prowizja kredytowa, co do zasady, stanowi (obok odsetek) o odpłatnym charakterze umowy kredytowej i stanowi odrębne od odsetek wynagrodzenie banku związane z umową kredytu. Żądanie w zakresie zapłaty prowizji stanowi bowiem roszczenie niezależne od odsetek i innych kosztów, niejednokrotnie niezwiązane z faktem wykorzystania przez kredytobiorcę kredytu (art. 77 PrBank). Powstanie roszczenia o zapłatę prowizji, jego wymagalność, wysokość jak też uwolnienie z obowiązku zapłaty reguluje treść umowy kredytu z której prowizja wynika. Zgodnie z at. 69 ust. 2 pkt. 9 PrBank umowa kredytu może w swojej treści zawierać zapis dotyczący obowiązku zapłaty przez kredytobiorcę odpowiedniej prowizji kredytowej na rzecz kredytodawcy. Prowizja taka stanowi przykład prowizji przygotowawczej wynikającej z podjętych przez kredytodawcę działań w postaci sporządzenia dokumentów, wyciągów, weryfikacji zdolności kredytowej kredytobiorcy ale również ryzyka związanego z niewypłacalnością podmiotu bądź osoby, której kredyt jest udzielany. Pozostaje ona związana z gotowością do wykonania wynikającego z umowy obowiązku w postaci wydania kredytobiorcy na jego żądanie określonej sumy pieniężnej. Materializacja czynności, za które przysługuje prowizja kredytowa następuje zaś z chwilą przekazania kredytobiorcy kwot kredytu.

Łącząca pozwanego oraz pierwotnego wierzyciela umowa kredytu przewidywała prowizję za udzielenie kredytu w wysokości 59 000 zł, pobieraną w formie przelewu na rachunek banku z wskazanej w umowie kwoty kredytu, tj.: 200 000 zł (pkt. II B ust2.2, pkt IIF ust. 1.2. pkt. III ust. 3. 3.1.1). Treść powołanych zapisów w sposób klarowny wskazuje tytuł prawny do dochodzenia tej należności, jak również jej precyzyjną wysokość. Obowiązek zapłaty przez kredytobiorcę kwoty prowizji na rzecz kredytodawcy powstał w momencie zawarcia umowy kredytu Nr KGP (...) i przekazania do dyspozycji kredytobiorcy całkowitej kwoty kredytu tj.: 141 000 zł. Bank zobligował się udostępnić umówioną kwotę kredytu zaś pozwany miał możliwość jej wykorzystania zgodnie przeznaczeniem. Kredytobiorca był wprawdzie, na podstawie pkt. III ust. 4 umowy, uprawniony do wypowiedzenia umowy kredytu, co zwolniłoby go z obowiązku zapłaty prowizji, jednakże nie skorzystał z takiej możliwości.

Na gruncie powyższego Sąd uznał podnoszone przez pozwanego zarzuty co do nienależności dochodzonej prowizji za nieuzasadnione. Co się zaś tyczy samej wysokości prowizji, dla jej oceny należy odnieść się do przepisów zawartych w ustawie o kredycie konsumenckim z dnia 12 maja 2011 roku.

W ramach art. 36a przedmiotowej ustawy przewidziana została procedura ustalania maksymalnej wysokości pozaodsetkowych kosztów kredytu, które stanowią wszelkie opłaty, prowizje, w tym koszty notarialne, które kredytobiorca jest w obowiązku uiścić na rzecz kredytodawcy celem uzyskania kredytu. Dopuszczalną wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu ustala się dodając 25 % całkowitej kwoty kredytu oraz 30 % całkowitej kwoty kredytu, obliczonej stosownie do długości okresu spłaty, przy czym wartość 30 % odnosi się do jednego roku kredytowania. Jednocześnie w całym okresie kredytowania koszty te nie mogą przekraczać 100% całkowitej kwoty kredytu (kom do art. 36 a u.o.k.k. P. Mikłaszewicz w red. Osajda 2019).

Na gruncie niniejszej sprawy wskazana w pkt. II C umowy całkowita kwota kredytu kształtowała się na poziomie 141 000 zł zaś sumę pozaodsetkowych kosztów kredytu stanowiła jedynie naliczona przez kredytodawcę prowizja za udzielenie kredytu w wysokości 59 000 zł. Kwota ta była bezsprzecznie wysoka jednak nie przekraczała 42 % całkowitej kwoty kredytu, a więc była dopuszczalna w świetle art. 36 a u.o.k.k. Uznać zatem, w ocenie Sądu należało, iż zapisy umowy ustalające kwotę prowizji na poziomie 59 000 zł były zgodne z przepisami obowiązującego prawa i jako takie nie mogły być uznane za abuzywne. Podkreślić bowiem należy, iż całkowity okres spłaty kredytu został ustalony na 144 miesiące a zatem 12 lat, co istotnie wydłużało ryzyko zaprzestania spłaty kredytu przez kredytobiorcę, co też ostatecznie nastąpiło, a ryzyko to ponosił wierzyciel.

Zdaniem Sądu powód wykazał również wysokość przysługującego mu względem pozwanego roszczenia przedkładając umowę o udzielenie kredytu, harmonogram spłaty kredytu, wyciąg z ksiąg bankowych, wezwanie do zapłaty oraz pismo stanowiące wypowiedzenie umowy kredytu, których wiarygodności pozwany nie zdołał podważyć.

Mając na uwadze powyższe, jak również brak skutecznego podważenia przez pozwanego popartych dowodami twierdzeń powoda oraz fakt skutecznego przeniesienia zobowiązania przysługującego (...) Bank S.A. z siedzibą w W. względem J. W. (1) na powoda Horyzont Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W. Nr (...): (...) drogą cesji, roszczenie dochodzone pozwem z dnia 24 listopada 2020 roku należało uwzględnić w całości.

Jednocześnie z uwagi na zasądzenie roszczenia w całości, powodowi przysługiwał od pozwanego, na zasadzie art. 98 k.p.c. zwrot poniesionych kosztów procesu, które stanowiły koszty zastępstwa procesowego wraz z opłatą od pełnomocnictwa oraz koszty opłaty od pozwu.

SSO Cezary Olszewski