Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 marca 2014 roku.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim w IV Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący SSO Sławomir Gosławski (spr.)

Sędziowie SO Marta Legeny-Błaszczyk

SO Agnieszka Szulc-Wroniszewska

Protokolant Dagmara Szczepanik

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Piotrkowie Trybunalskim Izabeli Stachowiak

po rozpoznaniu w dniu 18 marca 2014 roku

sprawy R. B.

oskarżonego z art.244 kk w zb. z art.178a§22 kk w zw. z art.11§2 kk

z powodu apelacji wniesionej przez prokuratora

od wyroku Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim

z dnia 16 stycznia 2014 roku sygn. akt II K 882/13

na podstawie art.437§1 kpk, art.438 pkt 4 kpk, art.635 kpk, art.627 kpk, art.10 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych (tekst jednolity: Dz. U. Nr 49 poz. 223 z 1983 roku z późniejszymi zmianami)

zmienia zaskarżony wyrok w części dotyczącej czynu przypisanego w punkcie 1 b w ten sposób, że:

-

w miejsce orzeczonej kary grzywny na podstawie art.244 kk wymierza oskarżonemu R. B. karę 4 (czterech) miesięcy pozbawienia wolności,

-

na podstawie art.69§1 i 2 kk, art.70§1 pkt 1 kk wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesza oskarżonemu R. B. na okres próby 3 (trzech) lat,

w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

zasądza od oskarżonego R. B. na rzecz Skarbu Państwa kwotę 170 (sto siedemdziesiąt) złotych opłaty za obie instancje oraz kwotę 20 (dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu wydatków poniesionych w postępowaniu odwoławczym.

Sygn. akt IV Ka 145/14

UZASADNIENIE

R. B. został oskarżony o to, że:

w dniu 31 maja 2013 r. o godzinie 18:10 w m. R.na ul. (...), gm. R., pow. (...), woj. (...)kierował rowerem po drodze publicznej, będąc w stanie nietrzeźwości 1,30 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu, przy czym czynu tego dopuścił się nie stosując się do wyroku sądowego Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim sygn. akt II K 1231/09 zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych i rowerów,

tj. o czyn z art. 244 kk w zb. z art. 178 a § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk.

Sąd Rejonowy w Tomaszowie Mazowieckim wyrokiem z dnia 16 stycznia 2014r. w sprawie II K 882/13:

1. oskarżonego R. B. w miejsce zarzucanego mu czynu uznał za winnego tego, że:

a.w dniu 31 maja 2013 r. o godzinie 18:10 w m. R.na ul. (...), gm. R., pow. (...), woj. (...)kierował rowerem po drodze publicznej, będąc w stanie nietrzeźwości - 1,30 mg/l zawartości alkoholu w wydychanym powietrzu tj. czynu wyczerpującego dyspozycję art. 87 § 1a kw i za to na podstawie art. 87 § 1a kw wymierzył mu karę 500 złotych grzywny;

b.w dniu 31 maja 2013 r. o godzinie 18.10 w miejscowości R.na ul. (...), gm. R.pow. (...), woj. (...), nie zastosował się do zakazu sądowego i kierował rowerem na drodze publicznej mając orzeczony przez Sąd Rejonowy w T. w sprawie II K 1231/09 zakaz prowadzenia rowerów strefie ruchu lądowego na okres 7 lat, którego koniec przypada na dzień 06 stycznia 2017 roku tj. czynu wyczerpującego dyspozycję art. 244 kk i za to na podstawie art. 244 kk i art. 58 § 3 kk skazał go na karę grzywny w wysokości 100 stawek dziennych przy ustaleniu wartości jednej stawki dziennej na kwotę 10 złotych;

2.na podstawie art. 87 § 4 kw w zw. z art. 29 § 1 i 2 kw orzekł wobec oskarżonego zakaz prowadzenia rowerów na drodze publicznej, w strefie zamieszkania i w strefie ruchu na okres 1 roku;

3.zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 150 złotych tytułem opłat oraz kwotę 353,20 złotych tytułem zwrotu wydatków poniesionych w sprawie.

Powyższy wyrok - w części dotyczącej orzeczenia o karze na niekorzyść oskarżonego - zaskarżył prokurator.

Wyrokowi zarzucił rażącą niewspółmierność w zakresie orzeczonych wobec oskarżonego R. B. kar, co wyraża się wymierzeniem wobec tego oskarżonego za czyn z art. 244 kk opisany w akcie oskarżenia jedynie grzywny 100 stawek dziennych z przyjęciem, iż jedna stawka wynosi 10 złotych, przy zastosowaniu art. 58 § 3 kk, podczas gdy stopień winy oskarżonego, okoliczności popełnienia tego czynu, stopień społecznej szkodliwości czynu zarzucanego oskarżonemu, a przede wszystkim uprzednia karalność oskarżonego, nagminność tych czynów, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa, a zwłaszcza w zakresie kształtowania świadomości prawnej środowiska oskarżonego, przemawiają za orzeczeniem wobec oskarżonego surowszego środka zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych;

W konkluzji wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i orzeczenie wobec R. B. kary 8 miesięcy pozbawiania wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 3 lat, a w pozostałej części utrzymanie zaskarżonego wyroku w mocy.

Na rozprawie apelacyjnej prokurator popierał apelację wniesioną przez oskarżyciela publicznego precyzując, iż dotyczy ona tylko czynu przypisanego oskarżonemu w punkcie 1b wyroku.

Oskarżony pozostawił apelację prokuratora do uznania sądu.

Sąd okręgowy zważył, co następuje:

apelacja w zaskarżonej części zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie należy podnieść, iż sąd I instancji prawidłowo ustalił sprawstwo oskarżonego, które w skardze apelacyjnej nie jest kwestionowane; nie musi być więc przedmiotem szczegółowych rozważań sądu okręgowego. Ponadto do przypisanych mu czynów sąd ten zastosował właściwą kwalifikację prawną.

Apelacja w istocie zarzuca wyrokowi w zaskarżonej części niesłuszne zastosowanie w odniesieniu do czynu przypisanego w punkcie 1b – art. 58 § 3 kk, który pozwolił sadowi I instancji na orzeczenie kary łagodniejszego rodzaju, nie oddającej stopnia ujemnej zawartości tego czynu. Ponieważ zastosowanie instytucji przewidzianej w art. 58 § 3 kk ma charakter fakultatywny słusznie zarzut apelacyjny został oparty na podstawie odwoławczej z art. 438 pkt 4 kpk.

Zarzut rażącej niewspółmierności kary jako zarzut z kategorii ocen można zasadnie podnosić, gdy kara ( zastosowana reakcja karna ), jakkolwiek mieści się w granicach ustawowego zagrożenia, nie uwzględnia w sposób właściwy zarówno okoliczności popełnienia przestępstwa, jak i osobowości sprawcy – innymi słowy, gdy w społecznym odczuciu jest karą niesprawiedliwą.

Zmiana wysokości orzeczonej kary ( reakcji karnej ) mogłaby w wyniku postępowania odwoławczego nastąpić jedynie wówczas, gdyby kara ta jawiła się jako „rażąco niewspółmierna". Owa niewspółmierność w ustawie została poprzedzona określeniem „rażąca", co wyraźnie zaostrza kryterium zmiany wyroku z powodu czwartej podstawy odwoławczej. Określenie „rażąca" należy bowiem odczytywać dosłownie i jednoznacznie jako cechę kary, która istotnie przez swą niewspółmierność razi (oślepia).

Rażąca niewspółmierność kary zachodzić może tylko wówczas, gdy na podstawie ujawnionych okoliczności mających zasadniczy wpływ na jego wymiar można by przyjąć, że zachodziłaby wyraźna różnica pomiędzy karą, jaką należałoby wymierzyć w instancji odwoławczej a karą wymierzoną w I instancji.

Taka sytuacja w przedmiotowej sprawie nie zachodzi. W tym kontekście należy uwzględnić, iż:

- R. B. był uprzednio dwukrotnie karany za jazdę rowerem w stanie nietrzeźwości. W długiej perspektywie czasu okazał jednak powtarzającą się tendencję, iż ma skłonność do nadużywania alkoholu i lekceważenia porządku prawnego. Wcześniejsze reakcje karne nie odniosły wobec niego pożądanych efektów w postaci utrwalenia jego postawy w kierunku przestrzegania porządku prawnego; dane te wskazują, iż w/w nie wyciągnął wystarczających wniosków z uprzednich skazań;

- okoliczności popełnienia przypisanego mu czynu wskazują na znaczny stopień jego społecznej szkodliwości ( przemawia za tym stan psychofizyczny sprawcy, wynikający z upojenia alkoholowego, łatwości podjęcia decyzji przemieszczenia się w tym stanie rowerem, w terenie zurbanizowanym w czasie natężonego ruchu, na tzw. „drodze przelotowej”, mimo doświadczonej uprzednio gradacji kar podjęcie przez sprawcę ryzyka naruszenia zakazu prowadzenia rowerów );

- oskarżony jest kawalerem i osobą bezrobotną ( dostaje zasiłek PUP w kwocie 1000 złotych ), nie ma nikogo na utrzymaniu. Nie przytoczył on przy tym dodatkowych argumentów odnośnie danych osobopoznawczych, które uzasadniałyby łagodniejsze - niż wynikające z granic określonych w sankcji – ukształtowanie jego odpowiedzialności za przedmiotowy czyn.

Dlatego orzeczenie przez sąd rejonowy w zaskarżonym wyroku wobec oskarżonego za przestępstwo z art. 244 kk samoistnej kary grzywny ( sankcja z art. 244 kk przewiduje tylko karę pozbawienia wolności od miesiąca do trzech lat ) należy uznać za rażąco łagodną reakcję karną; w sprawie bowiem przeważają zdecydowanie okoliczności obciążające, które jednoznacznie przemawiają za surowszym ukształtowaniem kary.

Uwzględniając powyższe rozważania sąd okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że na podstawie art. 244 kk za czyn przypisany w punkcie 1b - w miejsce grzywny – wymierzył oskarżonemu karę 4 miesięcy pozbawienia wolności uznając, iż ustalone przez sąd merytoryczny okoliczności obciążające mają takie znaczenia gatunkowe, których orzeczona grzywna nie odzwierciedlała dostatecznie. W sprawie są także podniesione przez sąd I instancji okoliczności łagodzące; ponadto sprawca jechał rowerem, a więc pojazdem zliczanym do kategorii najmniej niebezpiecznym, co uzasadnia ukształtowanie orzeczonej kary pozbawienia wolności na poziomie niższym, niż postuluje to prokurator.

Jednocześnie sąd II instancji na podstawie art. 69 § 1 i 2 kk, art. 70 § 1 pkt 1 kk wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił oskarżonemu na okres próby 3 lat.

Zastosowanie art. 69 kk uzależnione jest od wymiaru kary nie przekraczającej dwóch lat i od przekonania sądu, iż jest to wystarczające dla osiągnięcia wobec sprawcy celów kary, a w szczególności zapobieżenia powrotowi do przestępstwa. Oskarżony ostatnio za czyn z art. 178a § 2 kk był karany w 2009 roku. Przestrzegał od tamtej pory porządku prawnego przez pięć lat, co daje jednak ostatecznie podstawę do postawienia wobec niego pozytywnej prognozy kryminalistycznej i szansę na osiągnięcie celów kary bez wykonania jej obecnie. Jednakże dotychczasowa niepoprawność R. B. wymagała wyboru takiej kary, ażeby oddziaływać na postawy skazanego w dłuższym przedziale czasu, co pozwoli na wdrożenie go do przestrzegania porządku prawnego i zweryfikowanie trafności postawionej prognozy. Środek probacyjny będzie więc wpływał wychowawczo i zapobiegawczo na oskarżonego oraz kształtował jego zachowania w kierunku społecznie pożądanym; dodatkowo bezpośrednią dolegliwością wynikającą z wyroku jest grzywna orzeczona za czyn z art. 87 § 1a kw, która wzmocni realizację celów w zakresie prewencji indywidualnej.

W tym przypadku nie tyle wysokość kary, a jej postać ma decydujące znaczenie, zwłaszcza dla realizacji funkcji wychowawczych i zapobiegawczych wobec sprawcy. Oskarżony musi zdawać sobie sprawę, iż za każde kolejne przestępstwo grozi mu adekwatna reakcja karna, a w realiach jego dotychczasowej karalności nie może liczyć na pobłażliwość.

Dlatego sąd okręgowy orzekł, jak w sentencji; o kosztach procesu za postępowanie odwoławcze orzekł na podstawie przepisów powołanych w wyroku.