Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 maja 2021 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie IX Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 13 maja 2021 r. w Olsztynie

na rozprawie

sprawy z powództwa Gminy B.

przeciwko P. S.

o zapłatę

na skutek apelacji powódki i pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego
w Biskupcu z dnia 28 stycznia 2021 r., sygn. akt I C 166/20,

I.  oddalić wniosek powódki o sprostowanie,

II.  zmienia zaskarżony wyrok w punktach 2, 3, 4, 5 w ten sposób, że:

- w punkcie 2 zasądza od pozwanego na rzecz powódki dodatkowo ponad kwotę zasądzoną w punkcie 1 zaskarżonego wyroku, kwotę 5.047,15 zł (pięć tysięcy czterdzieści siedem złotych piętnaście groszy) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 10 czerwca 2020 roku do dnia zapłaty,

- w punkcie 3 przyznaje kuratorowi dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego P. S. – radcy prawnemu M. S., wynagrodzenie za reprezentowanie pozwanego w kwocie 720 zł (siedemset dwadzieścia złotych) oraz zwrot wydatków w kwocie 127,04 zł (sto dwadzieścia siedem złotych cztery grosze), którą nakazuje wypłacić do kwoty 600 zł z zaliczki uiszczonej przez powódkę pod pozycją 500063787229, a kwotę 247,04 zł ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Biskupcu,

- uchyla punkt 4,

- w punkcie 5 zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 2.900 zł (dwa tysiące dziewięćset złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu,

III. oddala w całości apelację pozwanego,

IV. zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 1.300 zł (jeden tysiąc trzysta złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą z ustawowymi odsetkami za opóźnienie za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia o kosztach procesu za II instancję do dnia zapłaty,

V. przyznaje kuratorowi dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego P. S. – radcy prawnemu M. S., wynagrodzenie za reprezentowanie pozwanego w postępowaniu odwoławczym w kwocie 360 zł (trzysta sześćdziesiąt złotych), które wypłacić ze Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Olsztynie.

Agnieszka Żegarska

Sygn. akt IX Ca 354/21

UZASADNIENIE

Gmina B. wniosła o zasądzenie od P. S. kwoty 8.345,86 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty, zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych, ustanowienie kuratora dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego.

W uzasadnieniu powódka wskazała, że dochodzona kwota stanowi sumę zaległego czynszu, odszkodowania za bezumowne korzystanie i opłat niezależnych od właściciela, gdzie kwota 6.688,27 zł stanowi należność główną, a kwota 1.657,59 zł odsetki ustawowe za opóźnienie.

Kurator nieznanego z miejsca pobytu pozwanego wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz przyznanie wynagrodzenia i zwrotu wydatków za pełnienie funkcji kuratora, o ile nie zostanie przedstawiony spis kosztów, gdyż nie zostały one opłacone w całości ani w części.

Uzasadniając odpowiedź na pozew wskazał, że Gmina B. nie udowodniła roszczenia co do wysokości. Z treści pozwu wynika, iż powódka dochodzi zapłaty czynszu najmu za okres od 11 czerwca 2016 r. do dnia 30 maja 2018 r. w kwocie 246,77 zł za miesiąc, co nie zgadza się z kwotą dochodzoną pozwem, ani rozrachunkiem konta załączonym do pozwu. Z kartoteki tej wynika też, iż w przedmiotowym okresie pozwany dokonał wpłat na rzecz powoda na łączną kwotę 1.643,16 zł.

Ponadto kurator - z ostrożności procesowej - podniósł zarzut przedawnienia roszczeń za okres od 01 czerwca 2016 r. do 31 grudnia 2016 r. wraz z odsetkami.

Wyrokiem z dnia 28 stycznia 2021 r., sygn. akt I C 166/20 Sąd Rejonowy w Biskupcu zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 3.298,71 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 10 czerwca 2020 r. do dnia zapłaty (pkt 1), oddalając powództwo w pozostałej części (pkt 2). Nadto Sąd przyznał kuratorowi kwotę 865,04 zł z czego wynagrodzenie w wysokości 600 zł oraz kwotę 138 zł tytułem podatku VAT, zaś kwotę 127,04 zł tytułem zwrotu kosztów przejazdu, którą nakazał wypłacić do kwoty 600 zł z zaliczki uiszczonej przez powoda, zaksięgowanej pod pozycją 500063787229, zaś kwotę 265,04 zł tymczasowo ze środków własnych Skarbu Państwa (pkt 3). Oprócz tego Sąd nakazał pobrać od Gminy B. na rzecz Skarbu Państwa kwotę 265,04 zł tytułem wydatków związanych z wynagrodzeniem kuratora (pkt 4) i zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.251,14 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania, w tym kwotę 711,54 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (pkt 5).

Sąd Rejonowy ustalił, że dnia 29 stycznia 2013 r. Zakład (...) Sp. z o.o. z siedzibą w B. (dalej: (...)), działający w imieniu i na rzecz Gminy B. zawarł umowę najmu lokalu mieszkalnego z pozwanym P. S. na czas nieoznaczony. Umowa ta wskazywała iż pozwany obowiązany był płacić powódce kwotę 113,65 zł tytułem czynszu + opłata za zimną wodę i szambo wodę wg wskazań wodomierza. Termin płatności był oznaczony z góry na każdy 10 dzień miesiąca.

Pismem z dnia 23 marca 2015 r. (...) działając w imieniu powódki wypowiedział dotychczasową wysokość czynszu, ustalając że czynsz od dnia 01 lipca 2015 r. wynosić będzie łącznie 246,77 zł. Na kopii pisma załączonego do akt sprawy, widać wyraźnie iż pozwany potwierdził otrzymanie niniejszej informacji.

Dnia 24 października 2016 r. (...) działając w imieniu powódki wypowiedział umowę najmu lokalu mieszkalnego w (...)/(...)zawartą w dniu 29 stycznia 2013 r. z uwagi na zaległości w opłatach z tytułu najmu lokalu. W piśmie tym powódka wskazała że zadłużenie na dzień 22 sierpnia 2016 r. wynosiło 45.459,13 zł.

W dniu 06 czerwca 2017 r. Sąd Rejonowy w Biskupcu wydał wyrok eksmisyjny w sprawie z powództwa Gminy B. przeciwko P. S. prowadzonej pod sygn. akt I C 34/17. Wyrok ten nakazał P. S. opróżnienie wraz z rzeczami do niego należącymi lokalu mieszkalnego numer (...) położonego w (...) należącego do Gminy B..

Dnia 12 czerwca 2017 r. pozwany wystąpił do powoda z wnioskiem o rozłożenie zaległości za czynsz mieszkania w (...)/(...) i nie naliczanie odsetek, jednocześnie wskazując, iż od miesiąca sierpnia zacznie spłacać zadłużenie. Pismem z dnia 19 lipca 2017 r. Gmina B. odmówiła pozwanemu rozłożenia na raty i spłaty na warunkach wskazanych w piśmie.

Pozwany w dniu 15 lutego 2018 r. zwrócił się ponownie do Gminy B. z wnioskiem o zmianę mieszkania znajdującego się w Ł. (...) na mieszkanie w (...)/(...). Wniosek ten umotywował tym, że w (...) mieszka sama patologia, a bardzo chciałby pozostać na obecnym mieszkaniu w (...)/(...). Jednocześnie wskazał, że zobowiązuje się spłacać bieżące i zaległe rachunki oraz do końca roku spłaci całość zaległości.

W dniu 30 maja 2018 r. sąsiad pozwanego zdał gminie B. klucze od mieszkania pozwanego, przekazując informację o opróżnieniu lokali z mebli i innych rzeczy.

Powódka dokonała wyliczeń dotyczących zadłużenia pozwanego wobec niej na podstawie kartoteki konta. Zgodnie z tą kartoteką za rok 2015 zadłużenie łączne wyniosło 3.045,73 zł. Na kwotę zadłużenia składała się niedopłata w kwocie 767,47 zł oraz miesięczne zobowiązania w kwocie 211,31 zł za okres od stycznia do czerwca 2015 r. oraz w kwotach 246,77 zł począwszy od lipca do grudnia 2015 r. Dodatkowo powódka doliczyła rozliczenie wody i szamba w kwocie 44,36 zł. W 2015 r. pozwany wpłacił kwotę 250 zł oraz otrzymał dodatek mieszkaniowy w kwocie 175,86 zł, o które zostało pomniejszone całościowe saldo. W roku 2016 niedopłata na początek roku wyniosła 3.045,73 zł. Zgodnie z kartoteką w okresie księgowym styczeń-grudzień 2016 r. pozwany dokonał łącznych wpłat na kwotę 3.089,09 zł, na które składają się wpłaty własne pozwanego 1.178,16 zł oraz dodatki mieszkaniowe w kwocie 1.910,88 zł. Niedopłata na koniec roku 2016 wyniosła 3.797,41 zł. W kwocie tej mieści się rozliczenie wody i szamba za 2016 r., które obciążyło pozwanego dodatkowo na kwotę 844,08 zł. W roku 2017 początkowe saldo niedopłaty wyniosło 3.797,41 zł. Niedopłata za okres od stycznia do grudnia 2017 r. wyniosła 2.086,41 zł. W tym roku rozliczenie wody i szamba wyszło na kwotę ujemną i wyniosło 923,72 zł, co pomniejszyło o tą kwotę roczne zadłużenie pozwanego. W 2018 r. kwota zadłużenia początkowa wyniosła 5.883,98 zł, a nieuiszczone przez pozwanego kwoty opłat za okres do zdania lokalu wyniosły 1.258,35 zł. Rozliczenie na koniec roku kwestii wody i szamba za 2018 rok wyniosło 454,06 zł na korzyść pozwanego, co zostało odjęte od ogólnej niedopłaty dłużnika.

Powódka dokonała rozliczenia odsetek i kwot dłużnych za okresy od zaległości na początek 2017 r. – tj. kwoty 1.575,55 zł do kwoty płatności do końca roku wskazując, iż łączne niespłacone zadłużenie wynosi 6.688,27 zł, a kwota odsetek należnych wynosi 1.269,46 zł, co daje łącznie kwotę 8.345,86 zł.

Powódka z racji niemożności ustalenia adresu zamieszkania dłużnika, a wiedząc, że jest stale zameldowany pod adresem w (...)/(...) nie mogła określić jego obecnego miejsca zamieszkania, wobec czego wniosła o kuratora dla nieznanego z miejsca pobytu P. S.. Zgodnie z danymi osobowymi z rejestru mieszkańców, pozwany nie posiada zameldowania na pobyt czasowy, a ostatnie zarejestrowane miejsce pobytu czasowego znajduje się pod adresem (...)/(...). W związku z wiedzą posiadaną przez (...) o niezamieszkiwaniu przez powoda jak i jego rodzinę pod adresem (...)/(...), wniósł on dnia 12 czerwca 2017 r. o wymeldowanie żony i dzieci pozwanego z tego adresu z uwagi na przebywanie przez nich za granicą, co było zaprotokołowane w protokole rozprawy o eksmisję. Urząd Stanu Cywilnego w B. w odpowiedzi na pismo (...) wskazał, że osoby, o których wymeldowanie wnioskował, w dniu 20 czerwca 2017 r. dopełniły obowiązku wymeldowania się z mieszkania.

W dalszej części uzasadnienia Sąd I instancji wskazał, że podstawą prawną roszczenia powoda jest art. 18 ust 1 i 2 zd. pierwsze ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego z dnia 21 czerwca 2001 r.

Kwestie, będące spornymi w niniejszej sprawie wynikają z problematyki przerwania biegu przedawnienia roszczenia. W niniejszej sprawie Sąd oceniał czy w ogóle i jeżeli tak to kiedy zostało dokonane przerwanie biegu przedawnienia roszczenia powoda z uwagi na uznanie długu przez pozwanego.

Powołując się na orzecznictwo Sądu Najwyższego, Sąd Rejonowy wyjaśnił, że sam fakt zakomunikowania wierzycielowi przez dłużnika jego wiedzy co do obowiązku świadczenia (istnienia długu) nie prowadzi do przerwania biegu przedawnienia. Dłużnik, przyznając, że jest dłużnikiem, nie informuje wierzyciela o niczym, co mogłoby usprawiedliwiać jego dalszą bezczynność, a więc usprawiedliwiać zaniechanie podjęcia starań o dochodzenie roszczenia. W okresie biegu terminu przedawnienia jest zwykle pomiędzy stronami niesporne, że dług istnieje - wobec tego samo przyznanie tej okoliczności niczego w stosunkach między nimi nie zmienia; tym samym nie usprawiedliwia też dalszej bezczynności wierzyciela w dochodzeniu roszczenia. Wierzyciel może pozostawać w usprawiedliwionej bezczynności dopiero wtedy, gdy zachowanie dłużnika zasadnie przekonuje go, że ten świadczenie spełni. Nie spełnia tego kryterium samo tylko oświadczenie wiedzy zobowiązanego, że jest dłużnikiem. Spełnia je dopiero takie jego zachowanie, z którego w sposób obiektywny wynika, że zamierza wykonać zobowiązanie - i z tego powodu wierzyciel może pozostawać bezczynny; liczy bowiem na dobrowolne spełnienie świadczenia, zaś oczekiwanie takie znajduje racjonalne uzasadnienie w okolicznościach, jakie dłużnik swoim zachowaniem wytworzył. W konsekwencji o uznaniu niewłaściwym, przerywającym bieg przedawnienia w myśl art. 123 § 1 pkt 2 k.c., można mówić dopiero wtedy, gdy łącznie spełnione są dwie niezależne przesłanki: po pierwsze, zobowiązany oświadczył, że jest dłużnikiem; po drugie, uprawniony powziął przy tej okazji uzasadnione przekonanie, że dłużnik świadczenie spełni.

W przedmiotowej sprawie oświadczenie dłużnika o chęci spłaty długu nie zostało poparte czynnością dążącą do spłaty tak w wypadku oświadczenia z dnia 12 czerwca 2017 r., jak i z dnia 15 lutego 2018 r. Wyżej wymienione oświadczenia również nie zawierają zrzeczenia się zarzutu przedawnienia przez dłużnika. Co więcej Sąd I instancji nie uznał tak oświadczenia z dnia 12 czerwca 2017 r., jak i oświadczenia z 15 lutego 2018 r., jako uznania niewłaściwego z powodu tego, iż oświadczenie z dnia 12 czerwca 2017 r., zostało pozostawione bez rozpatrzenia z uwagi na braki formalne pisma, oraz nie zawierało zrzeczenia się roszczenia, czy podjęcia jakiejkolwiek czynności celem spłaty długu. Stwierdzenie to wynika z faktu, iż w 2017 r. dłużnik nie dokonał żadnej wpłaty tytułem odszkodowania wynikającego z bezumownego korzystania z lokalu na podstawie art. 18 OchrLokU, jak również złożył oświadczenie wiedzy o długu, aczkolwiek nie zrzekł się przedawnienia roszczenia wierzyciela, wobec czego oświadczenie z dnia 12 czerwca 2017 r. w myśl art. 123 § 1 pkt 2 k.c. nie przerwało biegu przedawnienia.

Z kolei w zakresie oświadczenia z dnia 15 lutego 2018 r., dłużnik składając to oświadczenie, z uwagi na przydzielenie innego lokalu socjalnego po eksmisji ze S., wnioskował o zmianę tego lokalu na ten, z którego został eksmitowany. Celem dłużnika w złożeniu przedmiotowego oświadczenia, w którym stwierdził, że spłaci zadłużenie mieszkania (będącym również tylko oświadczeniem tego, iż wie, że jest dłużnikiem), nie było dokonanie czynności zmierzających do spłaty długu, a przekonanie wierzyciela by pozwolił mu tam ponownie zamieszkać. Nadto dłużnik nie dokonał czynności zmierzających do spłaty długu, ani też w tym oświadczeniu nie zrzekł się zarzutu przedawnienia.

W związku z powyższym Sąd nie znalazł podstaw do stwierdzenia, iż przedawnienie długu zostało przerwane.

W dalszej kolejności Sąd wskazał, że powód pozwem, zgodnie z wyliczeniami, żądał kwoty 8.345,86 zł wskazując tytuł roszczenia jako odszkodowanie z art. 18 OchrLokU. Świadczenia te zgodnie z wyliczeniami powoda, obejmowały okres niedopłaty zsumowanej za rok 2014, 2015, 2016, 2017 i 2018, wskazując, że roszczenia zgłoszone w pozwie nie są przedawnione, z uwagi na poczynione przez dłużnika uznania długu.

Zważywszy na powyższe Sąd wskazał, iż był związany art. 321 k.p.c., tj. żądaniem pozwu, którego treścią było zasądzenie odszkodowania za korzystanie przez pozwanego z lokalu mieszkalnego bez umowy, a nie zasądzenie zaległych rat czynszu za lokal mieszkalny, które to i tak były przedawnione, oraz odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu mieszkalnego.

Nadto Sąd podniósł, iż w związku ze zmianą przepisów dot. przedawnienia roszczeń w prawie cywilnym z 13 kwietnia 2018 r. na podstawie art. 5 ustawy zmieniającej zasadą jest to, że do roszczeń powstałych, a jeszcze nieprzedawnionych stosuje się od dnia wejścia w życie tej ustawy, przepisy zmienione. Ten przepis również wskazuje wyjątki od tej zasady, ujęte w kolejnych ustępach tego artykułu. Jednym z takich wyjątków jest art. 5 ust. 2 Ustawy o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw z dnia 13 kwietnia 2018 r. (Dz.U. z 2018 r. poz. 1104) - jeżeli zgodnie z ustawą zmienianą w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, termin przedawnienia jest krótszy niż według przepisów dotychczasowych, bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się z dniem wejścia w życie niniejszej ustawy. Jeżeli jednak przedawnienie, którego bieg terminu rozpoczął się przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, nastąpiłoby przy uwzględnieniu dotychczasowego terminu przedawnienia wcześniej, to przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu.

Roszczenia powoda do dnia 10 czerwca 2017 r. przedawniły się, z uwagi na zasadę ujętą w ust. 2 tego przepisu, gdyż przedawnienie to zakończyłoby się z okresem wcześniejszym, niźli licząc to z terminem uregulowanym w reformie.

Ostatecznie przerwanie biegu terminu przedawnienia nastąpiło w zakresie roszczeń odszkodowawczych liczonych od dnia 10 czerwca 2017 r.

Wobec powyższego Sąd w punkcie I sentencji zasądził kwoty odszkodowania, a pozostałą część oddalił.

Zasądzenie kwoty 865,04 zł dla kuratora dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego P. S. wynika z przepisów § 5 w zw. z § 8 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu z dnia 3 października 2016 r. (Dz.U. z 2016 r. poz. 1715 z późn. zm.) w zakresie zasądzenia kwoty 600 zł. W pozostałym zakresie Sąd zasądził kwotę 138 zł, wynikającą z dyspozycji normy § 4 ust. 3 Rozporządzenia, a kwotę 127,04 z uwagi na koszty dojazdu kuratora ustanowionego w sprawie.

O kosztach Sąd orzekł na zasadzie art. 100 k.p.c., stosunkowo rozdzielając je, z uwagi na to, że powód wygrał sprawę w 39,53% w stosunku do wartości przedmiotu sporu. Zatem pozwanego obciążono kosztami odpowiadającymi udziałowi w jakim wygrał powód, ustalając, iż winien opłacić on koszty w łącznej kwocie 1.251,14 zł – tj. kwotę 539,60 zł tytułem poniesionego kosztu zaliczki na kuratora, pobrania od powoda tytułem brakującej kwoty tytułem wynagrodzenia kuratora i opłaty od pozwu, oraz kwotę 711,54 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego ustalonego na podstawie § 2 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800 z późn zm.)

Pobranie od powoda kwoty 265,04 zł Sąd zasądził na podstawie art. 113 ust. 1 Ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Z uwagi na wyżej wymieniony i opisany sposób stosunkowego rozdzielenia kosztów, sąd uznał, że koszty te nie obciążają przeciwnika z uwagi na znaczny procent, w którym to przeciwnik wygrał.

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia wniosła powódka zaskarżając je w zakresie punktu 2, 3, 4 i 5, zarzucając mu:

1.  naruszenie prawa materialnego - art. 123 § 1 pkt 2 k.c. w zw. z art. 124 § 1 k.c. poprzez ich wadliwą wykładnię i w konsekwencji wadliwe ich niezastosowanie i uznanie części roszczeń powódki za przedawnione, w sytuacji gdy bieg przedawnienia roszczeń powódki wobec pozwanego został skutecznie przerwany na skutek uznania niewłaściwego długu przez pozwanego dłużnika,

2.  naruszenie przepisów postępowania, mające wpływ na treść zapadłego rozstrzygnięcia, a mianowicie:

a)  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę materiału dowodowego zebranego w sprawie, z pominięciem zasad logicznego rozumowania oraz doświadczenia życiowego w szczególności poprzez ustalenie, że roszczenie powódki uległo przedawnieniu w zakresie w jakim oddalono powództwo, przedawnienie długu nie zostało przerwane, zaś roszczenia powódki do dnia 10 czerwca 2017 r. przedawniły się, pisma pozwanego nie stanowiły uznania niewłaściwego długu, powód dochodził zaległych rat czynszu, podczas gdy z okoliczności niniejszej sprawy jawi się odmienny wniosek,

które to okoliczności miały bezpośredni wpływ na ustalenia stanu faktycznego, poczynione przez Sąd I instancji w sposób oczywiście błędny;

b) art. 327 ¹ § 1 pkt 1 k.p.c. polegające na niewskazaniu w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia dowodów, na których Sąd I instancji oparł rozstrzygnięcie oraz przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, co czyni podstawę faktyczną uzasadnienia jako sporządzoną sprzecznie z wymogami ustawy i uniemożliwia prawidłowe dokonanie kontroli instancyjnej wydanego wyroku zwłaszcza w zakresie sposobu ustalenia wysokości oddalonego roszczenia powódki.

W rezultacie skarżąca wniosła o zmianę wyroku i zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki dodatkowo ponad kwotę zasądzoną w punkcie 1 kwoty 5.047,15 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 10 czerwca 2020 r. do dnia zapłaty, zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej zwrotu kosztów postępowania za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego, według norm przepisanych.

Alternatywnie skarżąca wniosła o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Biskupcu do ponownego rozpoznania wraz z pozostawieniem temu Sądowi rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego.

Powódka wniosła nadto o sprostowanie omyłki pisarskiej w punkcie 1 wyroku Sądu Rejonowego w Biskupcu, poprzez wpisanie po słowie „ustawowymi” słów „za opóźnienie”.

Apelację wniósł także pozwany reprezentowany przez kuratora, zaskarżając wyrok Sądu Rejonowego w punkcie 1 i 5, zarzucając mu:

1.  naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 6 k.c. polegające na dokonaniu przez Sąd I instancji dowolnej, a nie swobodnej i wszechstronnej oceny materiału dowodowego, co doprowadziło do błędnego przyjęcia, iż pozwany zajmował lokal bez tytułu prawnego do 30 maja 2018 r., chociaż nie sposób tego przyjąć tylko i wyłącznie na podstawie notatki dotyczącej oddania klucza przez sąsiada, a powódka nie udowodniła, iż pozwany do tego momentu rzeczywiście ów lokal zajmował, czy też posiadał w nim swoje rzeczy,

2.  naruszenie art. 328 § 2 k.p.c. poprzez brak wskazania w uzasadnieniu wyliczenia co składa się na kwotę zasądzoną w pkt 1 zaskarżonego wyroku,

3.  naruszenie art. 18 ust. 1 i 2 zd. 1 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego z dnia 21 czerwca 2001 r., poprzez jego błędne zastosowanie i zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu mimo, iż powódka nie wykazała, aby wzywała pozwanego do zapłaty za bezumowne korzystanie po wygaśnięciu umowy najmu, a tym samym roszczenie powódki w tym zakresie nie powstało.

W rezultacie tak podniesionych zarzutów, skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w pkt 1 poprzez oddalenie powództwa w całości, w pkt 5 poprzez zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych oraz przyznanie na rzecz r. pr. M. S. kosztów wynagrodzenia kuratora za instancję odwoławczą według norm przepisanych.

Z ostrożności procesowej skarżący wniósł o nieobciążanie pozwanego kosztami procesu oraz nieobciążanie pozwanego kosztami procesu za instancje odwoławczą z uwagi na trudną sytuacje finansową.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powódki zasługiwała na uwzględnienie w całości, w przeciwieństwie do apelacji pozwanego.

Rozpoczynając jednak od kwestii formalnych wskazać w pierwszej kolejności należy, że nie zasługiwał na uwzględnienie wniosek powódki o sprostowanie orzeczenia Sądu Rejonowego w jego punkcie 1.

W tej mierze na uwadze mieć przede wszystkim należy, że sprostowanie nie może wykraczać poza granice określone w art. 350 § 1 k.p.c. Przyjęta w tym przepisie klasyfikacja wadliwości jest wyczerpująca. Są to niedokładności, błędy pisarskie albo rachunkowe lub inne oczywiste omyłki. Redakcja przepisu art. 350 § 1 k.p.c. pozwala stwierdzić, że wszystkie wymienione wyżej wady orzeczenia charakteryzuje cecha oczywistości. Stanowi ona zarazem granicę podmiotowej dopuszczalności sprostowania, wyrażającą się w tym, że sprostowanie nie może prowadzić do merytorycznej zmiany orzeczenia.

Oczywistość omyłki pisarskiej, rachunkowej lub innej wynika bądź to z natury samej omyłki, bądź to z porównania orzeczenia z uzasadnieniem, z treścią pozwu (wniosku) lub innymi okolicznościami.

W szczególności omyłka pisarska to widoczne, wbrew zamierzeniu sądu, niewłaściwe użycie wyrazu, widocznie mylna pisownia, błąd gramatyczny albo niezamierzone opuszczenie jednego lub więcej wyrazów.

Charakter sprostowania jakiego domaga się powódka nie spełnia żadnego z wymienionych powyżej kryteriów, co więcej takie sprostowanie ingerowałoby w merytoryczną treść tego orzeczenia, co wyklucza w tej sytuacji zastosowanie art. 350 § 3 k.p.c.

Porównanie treści pozwu wraz ze wskazanym rozstrzygnięciem wskazuje, że Sąd I instancji nie orzekł w tej mierze zgodnie z żądaniem, a skoro tak strona powodowa, posiadając interes w zaskarżeniu tego rozstrzygnięcia, powinna była je zaskarżyć w zakresie dotyczącym odsetek.

W konsekwencji wniosek o sprostowanie oddalono.

Przechodząc do merytorycznej oceny wywiedzionych apelacji, należy odnieść się najpierw do apelacji strony powodowej, która odniosła zamierzony skutek.

W ocenie Sądu Okręgowego, wbrew stanowisku Sądu I instancji, w realiach przedmiotowej sprawy doszło do przerwania biegu przedawnienia poprzez uznanie niewłaściwe długu.

W tej mierze wskazać w szczególności należy, iż w orzecznictwie sądów powszechnych panuje szeroko akceptowany pogląd, że dla skuteczności uznania nie jest wymagana żadna szczególna forma, że może ono być także dorozumiane np. na skutek częściowego wykonania, prośby o odroczenie płatności (zob. wyrok SA w Katowicach z dnia 23 stycznia 2020 r., I ACa 1111/18, Lex nr 3040845, wyrok SA w Białymstoku z dnia 19 grudnia 2018 r., I ACa 527/18, Lex nr 2693420).

W kontekście art. 123 § 1 pkt 2 k.c. uznaniem niewłaściwym jest każde działanie dłużnika, z którego wynika, że ma on świadomość istnienia roszczenia. Polega na tym, że dłużnik nie składa wprawdzie wyraźnego oświadczenia o uznaniu roszczenia, lecz na podstawie objawów jego zachowania wierzyciel może zasadnie przyjmować, że dłużnik ma świadomość ciążącego na nim zobowiązania i ma zamiar dobrowolnego spełnienia świadczenia. Do przerwania biegu przedawnienia nie jest przy tym konieczna świadomość dłużnika co do skutków prawnych uznania, skoro następują one niezależnie od jego wiedzy i zamiaru ich wywołania. Nie jest też konieczne zadeklarowanie spłaty, skoro w przypadku uznania niewłaściwego wystarczające jest uzewnętrznienie świadomości dłużnika, co do spoczywania na nim zadłużenia (zob. wyrok SA w Katowicach z dnia 05 grudnia 2019 r., V AGa 506/18, Biul.SAKa 2020/2/28).

W niniejszej sprawie, wnosząc w dniu 12 czerwca 2017 r. podanie o „rozłożenie zaległości za czynsz mieszkania w (...)/(...) i nie naliczanie odsetek” oraz składając deklarację spłaty, pozwany niewątpliwie dokonał niewłaściwego uznania długu (k.24). W piśmie tym pozwany wyraził świadomość istnienia po jego stronie zaległości czynszowych w stosunku do ściśle zidentyfikowanego lokalu, wyrażając wolę ich uiszczenia.

Kolejna taka sytuacja miała miejsce w dniu 15 lutego 2018 r., gdzie P. S. w piśmie do burmistrza B. zobowiązał się do spłaty zaległości powstałych w związku z mieszkaniem w (...)/(...) (k. 26).

Z powyższego zatem wynika, że pozwany niewątpliwie miał wiedzę na temat zaległości związanych ze wspomnianym lokalem mieszkalnym, a wyrażając dwukrotną wolę ich uregulowania, dokonał niewłaściwego uznania długu, przerywającego bieg przedawnienia roszczeń z tego tytułu.

Odnośnie natomiast wysokości dochodzonej kwoty, to w tej mierze na uwadze mieć należy, iż pismem z dnia 29 października 2020 r. powódka wyjaśniła, że dochodzona kwota stanowi należności w postaci miesięcznych czynszów, odszkodowań za bezumowne korzystanie z lokalu i naliczanych miesięcznie oraz rocznie opłat niezależnych od właściciela w okresie od 11 czerwca 2016 r. do 30 maja 2018 r. (k. 81). Celem wykazania wysokości dochodzonej kwoty strona powodowa przedłożyła do akt kartotekę lokalu zajmowanego przez pozwanego, z której w sposób szczegółowy wynika, jakie opłaty obciążały ów lokali, jakich wpłat dokonywał pozwany oraz w jaki sposób rozliczane były dodatki mieszkaniowe (k. 27-29).

Co przy tym istotne, rozliczenia te korelują z zawartym w aktach wypowiedzeniem wysokości czynszu najmu (k. 20), tworząc spójny obraz powstającej po stronie pozwanego zaległości. W ocenie Sądu Okręgowego nie ma przy tym podstaw by jakkolwiek kwestionować wiarygodność tego rozliczenia, skoro wysokość zaległości wprost wynika z pism kierowanych do strony pozwanej.

W tym kontekście zauważyć należy, iż nie zasługuje na akceptację forsowane przez stronę pozwaną stanowisko, że powódka nie wykazała by pozwany zajmował lokal w S. do 30 maja 2018 r.

Z notatki dołączonej do akt sprawy, a sporządzonej przez J. Z. wynika, iż wymieniony w imieniu pozwanego przekazał Zakładowi (...) w B. klucz do mieszkania w S. właśnie w dniu 30 maja 2018 r. (k. 23). Okoliczność ta ma o tyle istotne znaczenie, że wskutek zachowania pozwanego, do dnia 30 maja 2018 r. powódka nie mogła swobodnie dysponować lokalem, przy czym do pełnej realizacji wyroku eksmisyjnego konieczne jest nie tylko jego opuszczenie oraz opróżnienie, ale także wydanie.

Niezasadny był także zarzut naruszenia art. 18 ust. 1 i 2 zd. 1 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego z dnia 21 czerwca 2001 r.

Powyższa regulacja przewiduje po stronie pozwanego obowiązek uiszczania na rzecz właściciela lokalu co miesięcznego odszkodowania za zajmowanie lokalu bez tytułu prawnego, a skoro tak, ewentualne zaległości w tym zakresie powodują powstanie zobowiązania .

W konsekwencji powyższego Sąd II instancji doszedł do przekonania, że wywiedzione przez powódkę powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości i na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmieniono zaskarżony wyrok w punkcie 2, zasądzając od pozwanego na rzecz powódki dodatkowo ponad kwotę zasądzoną w punkcie 1 zaskarżonego wyroku, kwotę 5.047,15 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 10 czerwca 2020 r. do dnia zapłaty.

W zakresie zmiany punktu 3, dotyczącego wynagrodzenia kuratora, w tej mierze zauważyć należy, iż rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej z dnia 09 marca 2018 r. (Dz.U. z 2018 r. poz. 536), odsyła do rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r. (tj. Dz.U. z 2018 r. poz. 265), które z kolei nie przewiduje podwyższenia zasądzonego wynagrodzenia o stawkę podatku VAT.

Wynagrodzenie kuratora ustala się wobec tego wyłącznie w kwocie nieprzekraczającej 40% stawki minimalnej, określonej w wyżej wymienionym rozporządzeniu, co ostatecznie stanowi kwotę 720 zł i taką też kwotę Sąd zasądził na rzecz r. pr. M. S. tytułem wynagrodzenia za reprezentowanie nieznanego z miejsca pobytu pozwanego P. S., uchylając rozstrzygnięcie zawarte w punkcie 4.

Z racji tego, że powódka ostatecznie wygrała sprawę w całości, stosownie do art. 98 § 1 k.p.c. przysługiwał jej zwrot całości poniesionych kosztów, które wyniosły łącznie 2.900 zł o czym orzeczono zmieniając zaskarżony wyrok w punkcie 5.

Na powyższą kwotę złożyła się opłata od pozwu 500 zł, zaliczka na poczet wynagrodzenia kuratora 600 zł oraz wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 1.800 zł.

Apelację pozwanego Sąd oddalił w całości na podstawie art. 385 k.p.c.

Na podstawie art. 98 § 1, 1 ¹, 3 k.p.c. Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 1.300 zł tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą z ustawowymi odsetkami za opóźnienie za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia o kosztach procesu za II instancję do dnia zapłaty. Na powyższą kwotę złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 900 zł oraz opłata od apelacji w kwocie 400 zł. W ocenie Sądu Okręgowego pozwany nie wykazał by zachodziły przesłanki do odstąpienia od obciążenia go kosztami na rzecz przeciwnika procesowego.

Na podstawie § 1 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej z dnia 09 marca 2018 r. (Dz.U. z 2018 r. poz. 536) w zw. z § 2 pkt 4 i § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r. (tj. Dz.U. z 2018 r. poz. 265) Sąd przyznał kuratorowi dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego P. S. – r. pr. M. S., wynagrodzenie za reprezentowanie pozwanego w postępowaniu odwoławczym w kwocie 360 zł, które nakazał wypłacić ze Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Olsztynie.

Agnieszka Żegarska