Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 lutego 2020 roku

Sąd Rejonowy w Wąbrzeźnie I Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia Ludmiła Dulka - Twarogowska

Protokolant: st. sekr. sąd. Arleta Ratajczak

po rozpoznaniu w dniu 19 lutego 2020 roku w Wąbrzeźnie na rozprawie

sprawy z powództwa: (...) z siedzibą w W.

przeciwko: J. H.

- o zapłatę

1)  zasądza od pozwanego J. H. na rzecz powoda (...) z siedzibą w W. 50.000,00 zł (pięćdziesiąt tysięcy złotych zero groszy) wraz z odsetkami w wysokości ustawowej za opóźnienie od tej kwoty za okres od dnia 19 lutego 2016 roku do dnia zapłaty;

2)  oddala powództwo w pozostałej części;

3)  zasądza od pozwanego J. H. na rzecz powoda (...) z siedzibą w W. 6.117,00 zł (sześć tysięcy sto siedemnaście złotych zero groszy), tytułem zwrotu kosztów procesu;

4)  zasądza od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Wąbrzeźnie na rzecz adw. M. G. prowadzącej Kancelarię Adwokacką przy ul. (...) w W. 2.400,00 zł (dwa tysiące czterysta złotych zero groszy) podwyższoną o stawkę podatku VAT, tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanemu J. H. z urzędu.

Sędzia

Ludmiła Dulka – Twarogowska

ZARZĄDZENIE

1. (...) C;

2.(...)

- (...)

- (...)

SSR Ludmiła Dulka – Twarogowska

W., dnia 19 lutego 2020 r.

Sygn. akt I C 185/19

UZASADNIENIE

W pozwie z 19 lutego 2019 roku (...) z siedzibą w W. domagał się zasądzenia na swoją rzecz od pozwanego J. H. kwoty 50.000,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 02 maja 2011 roku do 31 grudnia 2015 roku i z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 01 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty oraz zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu strona powodowa wskazała, iż roszczenie wynika z art. 110 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych i ma charakter regresowy w stosunku do pozwanego, który spowodował szkodę kierując pojazdem nie posiadającym obowiązkowego ubezpieczenia OC, wobec uprzedniego wypłacenia świadczeń członkom rodziny poszkodowanego, który zmarł (k.3-6). Powód podtrzymał swoje stanowisko w toku procesu (k.116-121, protokół rozprawy z 19.02.2020 r., czas zapisu: od 00:02:24).

W odpowiedzi na pozew pozwany, zastępowany przez pełnomocnika z urzędu, wniósł o oddalenie powództwa w całości, z ostrożności procesowej o rozłożenie na raty zasądzonej należności, ponadto podniósł zarzut przedawnienia roszczenia (k.113-114).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Wąbrzeźnie z (...) roku w sprawie(...) J. H. został uznany winnym i skazany za popełnienie przestępstwa z art. 177a§2 kk w zw. z art. 178§1 kk i art. 11§2 kk, polegającego na tym, że w dniu (...) roku w W. kierując bez uprawnień ciągnikiem rolniczym marki Z., umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa ruchu drogowego przez to, że kierował pojazdem nocą bez włączonych świateł drogowych i znajdując się w stanie nietrzeźwości o zawartości (...) promila alkoholu w wydychanym powietrzu, w wyniku czego potrącił pojazdem pieszego Z. P., a następnie najechał na jego głowę tylnym kołem pojazdu, powodując przez to u pokrzywdzonego rozległy uraz czaszkowo-mózgowy w wyniku, którego nastąpił jego natychmiastowy zgon, po czym oddalił się z miejsca zdarzenia.

W dacie zdarzenia, pojazd którym kierował pozwany nie posiadał ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych (OC).

(...) z siedzibą w W., po przeprowadzeniu postępowania szkodowego, przyznał członkom rodziny Z. P. świadczenia w kwocie po 30.000 zł tytułem zadośćuczynienia i po 30.000 zł tytułem odszkodowania, które następnie pomniejszył o 70% z uwagi na przyczynienie się poszkodowanego do powstania skutków szkody i wypłacił m.in.: M. P. (1) kwotę 18.000 zł tytułem odszkodowania (9.000zł) oraz zadośćuczynienia (9.000zł) po śmierci męża, M. P. (2) kwotę 18.000 zł tytułem odszkodowania (9.000zł) oraz zadośćuczynienia (9.000zł) po śmierci ojca, J. P. kwotę 14.000 zł tytułem zadośćuczynienia (9.000zł) oraz odszkodowania (5.000zł) po śmierci ojca.

Pismem z 23 marca 2011 roku powód wezwał pozwanego do zapłaty w terminie 30 dni kwoty 72.777,00 zł wypłaconej poszkodowanym tytułem odszkodowania.

Pozwany występował do powoda z wnioskami o odroczenie spłaty zadłużenia, o rozłożenie na raty, a w piśmie z 18 grudnia 2013 roku uznał w całości roszczenie.

Okoliczności bezsporne, ponadto dowody:

- wyrok SR w Wąbrzeźnie z 17.02.2010r. (k.14-15);

- pozew w sprawie (...) (k.2-8 akt (...));

- karta przekazania szkody do (...) (k.16-17);

- pismo KPP w W. z 26.02.2009r. (k.43);

- odpis skrócony aktu małżeństwa (k.45);

- odpisy skrócone aktów urodzenia (k.46-48);

- decyzje o przyznaniu świadczeń (k.60-61);

- operat szkodowy (k.62-63);

- wezwanie do zapłaty (k.69-70);

- wnioski powoda i zaświadczenie o przebywaniu w ZK (k.71-72, k.75-79, k.84).

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie, za wyjątkiem części roszczenia odsetkowego.

Stan faktyczny w sprawie został ustalony w oparciu o przeprowadzone dowody z dokumentów dołączonych do akt, które żadna ze stron nie kwestionowała i które nie wzbudziły wątpliwości Sądu.

Podstawę prawną roszczenia powoda stanowił art. 518 § 1 pkt 1 i 4 k.c., określający, iż osoba trzecia, która spłaca wierzyciela, nabywa spłaconą wierzytelność do wysokości dokonanej zapłaty m.in. gdy płaci cudzy dług, za który jest odpowiedzialna osobiście albo pewnymi przedmiotami majątkowymi oraz jeżeli to przewidują przepisy szczególne. Tego rodzaju przepisy szczególne są zawarte w ustawie z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U.2003.124.1152 z późn. zm.) – w brzmieniu obowiązującym w dacie zdarzenia. Zgodnie z art. 4 pkt 1 cytowanej ustawy ubezpieczeniem obowiązkowym jest ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów (OC). Rozwinięcie powyższego obowiązku zawiera art. 23 ust. 1 ustawy, zgodnie z którym posiadacz pojazdu mechanicznego jest obowiązany zawrzeć umowę obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem posiadanego przez niego pojazdu. Z kolei w myśl art. 98 ust. 1 pkt 3 lit. a ustawy do zadań Funduszu należy zaspokajanie roszczeń z tytułu ubezpieczeń obowiązkowych, o których mowa w art. 4 pkt 1 i 2, w granicach określonych na podstawie przepisów rozdziałów 2 i 3, za szkody powstałe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na osobie, w mieniu, w mieniu i na osobie, gdy posiadacz zidentyfikowanego pojazdu mechanicznego, którego ruchem szkodę tę wyrządzono, nie był ubezpieczony obowiązkowym ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Zasadą jest, że Fundusz jest obowiązany zaspokoić roszczenie, o którym mowa w art. 98 ust. 1 i 1a, w terminie 30 dni, licząc od dnia otrzymania akt szkody od zakładu ubezpieczeń lub syndyka upadłości (art. 109 ust. 1 ustawy). Natomiast zgodnie z art. 110 ust. 1 w/w ustawy z chwilą wypłaty przez Fundusz odszkodowania, w przypadkach określonych w art. 98 ust. 1 pkt 3 i ust. 1a, sprawca szkody i osoba, która nie dopełniła obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego, o którym mowa w art. 4 pkt 1 i 2, są obowiązani do zwrotu Funduszowi spełnionego świadczenia i poniesionych kosztów.

Oprócz powyższych przepisów, podstawą odpowiedzialności pozwanego J. H. stanowił przepis art. 415 kc, zgodnie z którym kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia. Do zaistnienia tego rodzaju odpowiedzialności deliktowej koniecznym jest jednoczesne spełnienie wszystkich przesłanek - mianowicie zaistnienie czynu noszącego znamiona winy, wystąpienie szkody oraz związek przyczynowy pomiędzy działaniem sprawcy i szkodą.

Bezspornym w niniejszej sprawie był fakt wyrządzenia szkody na osobie przez J. H., który w dniu (...) roku w W. kierując ciągnikiem rolniczym marki Z. doprowadził do wypadku komunikacyjnego, w wyniku którego śmierć na miejscu poniósł Z. P.. Bez wątpienia był to czyn zawiniony ze strony pozwanego. Podczas zdarzenia bowiem znajdował się w stanie nietrzeźwości, nie posiadał uprawnień do kierowania ciągnikiem, jechał bez włączonych świateł drogowych po zmierzchu, a po potrąceniu Z. P. i następnie najechaniu na jego głowę, oddalił się z miejsca zdarzenia. Wątpliwości nie budzi także istnienie bezpośredniego związku przyczynowego pomiędzy działaniem pozwanego jako sprawcy oraz szkodą na osobie, która wystąpiła. Ciągnik, którym kierował pozwany w dacie zdarzenia nie był objęty umową obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego. Poszkodowane osoby najbliższe zmarłego słusznie zatem zwróciły się do Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego w W. o wypłatę stosownych świadczeń. W oparciu o dołączone decyzje o przyznaniu świadczeń oraz treść pozwu o zapłatę w sprawie (...), Sąd ustalił, iż powód przyznał oraz wypłacił na rzecz najbliższych członków rodziny zmarłego stosowane odszkodowania oraz zadośćuczynienia w wysokości przewyższającej kwotę dochodzoną w niniejszym postępowaniu. Dlatego też strona powodowa zasadnie zwróciła się do pozwanego o zwrot kwot wypłaconych poszkodowanym z powyższego tytułu. Wobec braku dobrowolnego uregulowania należności przez J. H., stronie powodowej przysługiwało zatem uprawnienie do wytoczenia powództwa.

Rozpoznając roszczenie o zwrot wypłaconego świadczenia ubezpieczeniowego Sąd nie jest bezwzględnie związany wysokością faktycznie wypłaconego odszkodowania. Wysokość dochodzonego roszczenia regresowego podlega kontroli sądu. Granicą odpowiedzialności sprawcy szkody jest jej rzeczywista wysokość, która nie może przekraczać faktycznie wypłaconego przez ubezpieczyciela odszkodowania.

W niniejszej sprawie w odniesieniu do wysokości odszkodowań i zadośćuczynień wypłaconych na rzecz najbliższych członków rodziny poszkodowanego, Sąd nie stwierdził możliwości uznania ich za zawyżone, tego rodzaju zarzutu nie sformułowała również strona pozwana.

W tej sytuacji Sąd uznał roszczenie powoda za zasadne w zakresie należności głównej (i nie przedawnione, wobec obowiązywania 20 – letniego okresu przedawnienia wynikającego z art. 442 ¹ § 2 kc) i w pkt 1 wyroku zasądził od pozwanego na jego rzecz kwotę 50.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od tej kwoty od 19 lutego 2016 roku do dnia zapłaty.

Przedawnione okazało się natomiast dochodzone roszczenie odsetkowe - od 02 maja 2011 roku do 19 lutego 2016 roku, skoro pozew został wniesiony dopiero 19 lutego 2019 roku, a okres przedawnienia roszczenia o świadczenia okresowe wynosi 3 lata, dlatego w tym zakresie Sąd oddalił powództwo (pkt 2 wyroku).

Sąd nie znalazł podstaw do zastosowania art. 320 k.p.c. Pozwany nie gwarantuje możliwości wywiązania się z obowiązku wobec strony powodowej w sytuacji rozłożenia zasądzonego świadczenia na raty, ponieważ środki finansowe, które uzyskuje pozwalają jedynie na pokrycie kosztów jego utrzymania (vide: wniosek pozwanego o zwolnienie od ponoszenia kosztów sądowych k.169-171).

O kosztach procesu w pkt 3 wyroku Sąd postanowił w myśl art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z art. 98 § 1 i 3 k.p.c., kierując się zasadami odpowiedzialności finansowej strony przegrywającej za wynik postępowania oraz rozstrzygania o kosztach w orzeczeniu kończącym sprawę w danej instancji. Powód wygrał proces w całości, dlatego pozwany jest zobowiązany do zwrotu na jego rzecz kosztów procesu. Zasądzona z tego tytułu kwota 6.117 zł obejmuje: 2.500 zł opłaty sądowej od pozwu, 3.600 zł wynagrodzenia adwokata w stawce minimalnej, ustalonego w oparciu o § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U.2018.1800 j.t.) oraz 17 zł opłaty skarbowej od czynności złożenia dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa.

Stronę pozwaną reprezentował pełnomocnik z urzędu, który wnioskował o przyznanie kosztów udzielonej i nieopłaconej pomocy prawnej, dlatego za zasadne Sąd uznał w pkt 4 wyroku zasądzenie od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Wąbrzeźnie na jego rzecz wynagrodzenia w stawce minimalnej, tj. 2.400 zł, podwyższonej o stawkę podatku VAT, ustalonego w oparciu o § 8 pkt 5 w zw. z § 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U.2019.18 j.t.).

Sędzia

Ludmiła Dulka–Twarogowska