Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 362/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego w Ostródzie z 8 lipca 2020r. w spr. II K 517/19

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☒ oskarżyciel prywatny - pełnomocnik

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1.

Obrazy przepisów postępowania :

a) art. 167 kpk w zw. z art. 192§1 kpk w zw. z art. 201 kpk,

b) art. 4 kpk w zw. z art. 7 kpk w zw. z art. 410 kpk w zw. z art. 424§1pkt.1 kpk,

c) art. 7 kpk i art. 4 kpk

d) obrazy art. 624§1i2 kpk

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Ad. a,b i c

Sąd I instancji prawidłowo zgromadził materiał dowodowy w sprawie wystarczający do rozpoznania sprawy, w tym przesłuchał pokrzywdzoną oskarżycielkę z udziałem biegłej psycholog (czym wypełnił zalecenie z art. 192§2 kpk) i uzyskał opinię sądowo-psychologiczną. W ocenie sądu odwoławczego opinia biegłej psycholog nie może być uznana za lakoniczną i niepełną, gdyż została sporządzona na 10 stronach, w oparcia o akta sprawy, udział biegłej w przesłuchaniu pokrzywdzonej, z wykorzystaniem obserwacji behawioralnej i wyników testów psychologicznych przeprowadzonych z M. C., a wnioski w niej zawarte zostały prawidłowo umotywowane (nota bene i z zeznań policjanta R. Z. wynika, że pokrzywdzona wykazywała przekonanie o wysokiej pozycji społecznej, a więc orientację wielkościową stwierdzoną przez biegłą). Dlatego opinia ta nie mogła być uznana za wyczerpującą przypadek z art. 201 kpk. Co prawda biegła stwierdziła we wnioskach, że badana ujawnia treści mogące mieć charakter nastawień urojeniowych, z zastrzeżeniem że nie jest w stanie stwierdzić z czego one wynikają (co powinien rozpoznać lekarz psychiatra), ale w zakresie opinii zleconej jej przez sąd wskazała, że opiniowana prezentuje wyraźne trudności w obiektywnym postrzeganiu oraz w przechowywaniu i odtwarzania spostrzeżeń, a w oparciu o przeprowadzone testy stwierdziła możliwość obecności procesu otępiennego, bo zaznaczyła że z 10 prezentowanych schematów badana była w stanie zapamiętać i prawidłowo narysować tylko 3 pierwsze, że ujawnia trudności w orientacji wzrokowo-przestrzennej. A wobec tego próba podważenia wniosków opinii tylko z powodu braku wskazania przez biegłą psycholog przyczyn nastawień urojeniowych ze wskazaniem, że powinien rozpoznać je lekarz psychiatra, nie mogą posłużyć do podważenia mocy dowodowej całej opinii biegłej psycholog. Należy też zauważyć, że oskarżycielkę w postępowaniu pierwszoinstancyjnym reprezentował fachowy pełnomocnik i nie zgłaszał on zastrzeżeń co do treści opinii biegłej psycholog, nie wnioskował o pozyskanie opinii uzupełniającej czy wezwanie biegłej na rozprawę celem zadawania jej pytań. Tym samym obecnie pełnomocnik nie może w apelacji zasadnie zarzucać sądowi I instancji, że sąd ten uniemożliwił pełnomocnikowi i oskarżycielce zadawanie pytań biegłej i możliwość kwestionowania przedmiotowej opinii , skoro oni sami nie wnosili o wezwanie biegłej na rozprawę celem zadawania jej pytań. Nota bene również w postępowaniu odwoławczym pełnomocnik nie złożył wniosku o wezwanie biegłej psycholog i przesłuchanie jej na rozprawie apelacyjnej.

Opinia biegłej w świetle powyższego nie mogła być uznana za niejasną i niepełną, a wobec tego sąd I instancji nie miał też powodów by z urzędu (art. 167 kpk w zw. z art. 201 kpk) wzywać biegłą na rozprawę i by uzyskiwać opinię uzupełniającą. Obowiązek sądu wynikający z art. 167 kpk powstaje bowiem tylko wtedy, gdy dokonanie prawidłowych ustaleń faktycznych uzależnione jest od przeprowadzenia danego dowodu, a sąd I instancji przecież pozyskał opinię psychologiczną, która była jasna i prawidłowo umotywowana, stąd nie wymagała jej ustnego uzupełnienia przez biegłaąna rozprawie. To zaś że wnioski tej opinii nie zyskały aprobaty skarżącego i że kwestionuję on opinię z powodu małego jej fragmentu, to nie może służyć do wykazania obrazy ww przepisów. Nadto opinia biegłej psycholog była tylko jednym z dowodów (ale nie jedynym, jak to sformułował skarżący) podważającym wiarygodność relacji pokrzywdzonej. Wobec tego niezasadne były zarzuty obrazy art. 167 kpk w zw. z art. 201 kpk.

Skarżący zarzucił też obrazę art. 192§1kpk, ale skoro biegła psycholog na potrzeby wydania opinii przeprowadziła z pokrzywdzoną jej badanie i testy, to i ten zarzut jest niezasadny.

Skarżący zarzucił też obrazę art. 410 kpk. Jednak lektura pisemnego uzasadnienia zaskarżonego wyroku w powiązaniu z wymową przeprowadzonych dowodów nie wskazuje na zasadność tego zarzutu. Natomiast to sam skarżący w apelacji powołuje się tylko na wybrane dowody po to by wykazać naruszenie przez sąd I instancji art. 4 kpk w zw. z art. 7 kpk w zw. z art. 410 kpk. Do wysunięcia takiego twierdzenia dalece jednak niewystarczające zaś jest to, że przyjęte przez sąd I instancji założenia dowodowe nie odpowiadają preferencjom skarżącego wyrok. Skarżący, odwołując się tylko do wersji pokrzywdzonej oraz relacji jej syna, nie chce dostrzec tego, że relacje te różnią się choćby między sobą co do tak istotnego szczegółu jak to czy u oskarżycielki prywatnej wystąpił ślad po uderzeniu w postaci granatowych zasinień obu oczu (co zeznał jej syn) czy sinego siniaka pod lewym okiem ( „nie miałam sińców pod oczami tylko jakiś taki wylew, siną strugę pod lewym okiem, która szła od strony nosa do ucha”- jak zeznała oskarżycielka prywatna), co już przecież podważa wiarygodność tych dowodów, tym bardziej, że osoby te różnie też opisywały mechanizm rzekomego pobicia (pokrzywdzona podała, że oskarżony „rąbnął ją” w rękę , szyję i głowę, a syn zeznał że oskarżony miał uderzyć matkę w głowę) i zachowanie pokrzywdzonej po pobiciu (miała się czołgać do domu według relacji syna, a według zeznań pokrzywdzonej miała leżeć nieprzytomna po czym zerwać się i polecieć do domu). Nadto sama pokrzywdzona w toku jednych zeznań zawarła różne sprzeczne informacje dot. pobicia (co też zauważył i zacytował w opinii biegły lekarz-k.73), a biegła psycholog w opinii wskazała na czynniki ograniczające wiarygodność psychologiczną zeznań pokrzywdzonej, co też wpływa na niemożność uznania relacji M. C. za logiczną i odzwierciedlającą faktyczny przebieg zdarzenia. Tym bardziej, że -co autor apelacji pomija – relacje pokrzywdzonej i jej syna nie zostały też potwierdzone ani dokumentacją medyczną (w dokumentacji z k. 8 nie zapisano danych o zasinieniach opisywanych przez pokrzywdzoną i jej syna ani o obrażeniach które mogły być spowodowane mocnym uderzeniem powodującym aż przewrócenie się pokrzywdzonej) ani opinią biegłego lekarza (który zauważył, że zeznania pokrzywdzonej są sprzeczne ze sobą, a z dokumentacji medycznej nie wynikają znaczne obrażenia jej ciała i że mogła ona co najwyżej doznać naruszenia nietykalności cielesnej). Ponadto mimo, że pokrzywdzona i syn wskazywali, że po pobiciu pokrzywdzona przebywała w szpitalu, to biegły lekarz w opinii wyraźnie wskazał, że żadne ze schorzeń ustalonych w czasie pobytu M. C. (1) w szpitalu w C. nie jest pochodzenia urazowego i nie ma związku ze zdarzeniem z 4.09.2019r. A wobec powyższych rozważań i zarzut obrazy art. 7 kpk co do oceny zeznań pokrzywdzonej i jej syna jako niewiarygodnych nie mógł w realiach niniejszej sprawy się ostać.

Skoro bowiem relacje pokrzywdzonej i jej syna były wręcz niespójne, a ich prawdziwość podważała treść obiektywnych dowodów w postaci dokumentacji medycznej i opinii biegłego lekarza (której to opinii biegłego lekarza skarżący nie kwestionował), to zachodziły pełne podstawy do stwierdzenia niewiarygodności ich depozycji. A wobec tego opinia biegłej psycholog nie stanowiła jedynej podstawowy, ale tylko jeszcze jeden dodatkowy argument, dla przyjęcia wniosku o braku prawdziwości relacji pokrzywdzonej. Trzeba też zaznaczyć, że jeżeli pokrzywdzona złożyła niespójne wewnętrznie i niezgodne z rzeczywistością zeznania z powodu procesu otępiennego na tle zaawansowanego wieku, to nie można czynić zarzutów biegłej psycholog i sądowi I instancji, że niedostatecznie to uwzględnił. Bo przecież relacji pokrzywdzonej o pobiciu przez oskarżonego nie potwierdzili, poza oskarżonym nieprzyznajacym się do winy, też inni naoczni świadkowie zdarzenia tj. U. K., D. M. czy ratownicy medyczni M. Z. i M. K.. Przy czym nie można skutecznie podważać prawdziwości relacji U. K. czy D. M. z powodu ich znajomości z oskarżonym, skoro również osoby obce tj. ratownicy medyczni udzielający pomocy żonie oskarżonego nie zauważyli pobicia pokrzywdzonej przez oskarżonego. Trzeba też zaznaczyć, że przywołani przez skarżącego świadkowie I. L. i M.J. co prawda zeznali, że pokrzywdzona informowała o pobiciu przez sąsiada, ale nie widzieli oni – mając z pokrzywdzoną osobisty kontakt- na twarzy pokrzywdzonej żadnych obrażeń –ani zasinienia ani zaczerwienia. Nie bez znaczenia jest i to, że do pokrzywdzonej wezwano karetkę, ale pokrzywdzona- mimo że zeznawała iż oskarżony „rąbnął ją w rękę, szyję i głowę” tak że straciła przytomność- to odmówiła przyjęcia pomocy, nie chciała dać się zabrać do lekarza, a w karcie medycznej czynności ratunkowych z 4.09.2019r.wręcz zapisano „brak obrzęku dolegliwości bólowych”. A gdyby faktycznie pokrzywdzona miała zostać uderzona przez oskarżonego i doznać obrażeń to obrażenia te powinny być widoczne choćby dla wyspecjalizowanych osób tj. ratowników medycznych, a przecież nie były.

Odnośnie zarzutu obrazy art. 4 kpk to należy przypomnieć, że w orzecznictwie konsekwentnie przyjmuje się, że naruszenie tego przepisu nie może w ogóle stanowić samodzielnej podstawy apelacyjnej (zob. np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 września 2012 r., IV KK 211/12, LEX nr 1220924). Podnosząc zarzut naruszenia art. 4 kpk nie jest wystarczające odwołanie się w apelacji jedynie do zasady obiektywizmu, bez podania, jakie przepisy ją konkretyzujące zostały naruszone przez sąd I instancji (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 grudnia 2007 r., V KK 390/07, LEX nr 353329). Przepis ten wyraża bowiem ogólną dyrektywę postępowania karnego, która jest konkretyzowana poprzez treść odpowiednich przepisów kodeksu postępowania karnego, nakazujących lub zakazujących organom prowadzącym postępowanie karne dokonanie określonych czynności w przewidzianych tymi przepisami sytuacjach procesowych (np. art. 40 k.p.k., art. 170 § 2 k.p.k.). Powyższego wymogu analizowana apelacja nie spełnia. Stawiający ten zarzut skarżący wskazuje na błędną w jego mniemaniu ocenę zeznań świadków, w tym zeznań pokrzywdzonej dokonaną z wykorzystaniem tylko opinii biegłej psycholog, zatem zarzut ten stanowi w istocie zdublowanie zarzutów dotyczących oceny dowodów w powiązaniu z naruszeniem art. 410 kpk, do których już ustosunkowano się powyżej.

Odnosząc się do zarzutu obrazy art. 424 § 1 pkt. 1 kpk, należy stwierdzić, że pisemne uzasadnienie zaskarżonego wyroku nie uniemożliwiło przeprowadzenia kontroli odwoławczej ani też stronom zapoznania się z argumentacją sądu i podjęcia z nią polemiki. Ponadto niespełnienie wymogów z art. 424 kpk nie może stanowić samodzielnej podstawy zmiany lub uchylenia wyroku, a braki w zakresie elementów składowych uzasadnienia wyroku tylko wówczas uzasadniają jego uchylenie, gdy prowadzą do wniosku, że sąd pierwszej instancji nieprawidłowo wydał wyrok (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 listopada 2010 r., IV KK 315/10, LEX nr 653737). W niniejszej sprawie takiego wniosku sformułować nie można, co czyni także ten zarzut niezasadnym. Ponadto skoro pisemne uzasadnienie wyroku jest sporządzone po tym jak wyrok zapadł, to nawet stwierdzenie naruszenia art. 424§1kpk (czego jednak skarżący nie wykazał) nie stanowi o wykazaniu względnej przyczyny odwoławczej z art. 438 pkt.2 kpk tj. takiej obrazy przepisu postępowania, która mogła mieć wpływ na treść wyroku. Obecnie, zgodnie z art. 455a kpk nie jest możliwe uchylenie zaskarżonego apelacjami wyroku sądu pierwszej instancji z tego powodu, że jego uzasadnienie nie spełnia wymogów określonych w art. 424 kpk, przy czym należy zaakcentować, że tego rodzaju uchybienia nie stwierdzono w poddanej kontroli sprawie (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 września 2017 r., IV KK 130/17, LEX nr 2382427, Prok.i Pr.-wkł. 2017/12/12).

Dlatego brak w sprawie było podstaw do uwzględnienia zarzutów obrazy przepisów postępowania wskazanych w pkt. a,b i c.

Ad. d

Nie doszło też do obrazy art. 624§1i2 kpk. Co prawda oskarżycielka prywatna jest starszą osobą, ale utrzymuje się z emerytury. Posiada więc stałe źródło dochodu. Skarżący nie wykazał zaś dowodami by jej dochody były bardzo niskie bądź by miała inne osoby na utrzymaniu tj. by jej sytuacja rodzinno-majątkowa wskazywała na to, że uiszczenie kosztów postępowania byłoby dla niej zbyt uciążliwe. Nie można też się zgodzić ze skarżącym by za zwolnieniem oskarżycielki od ponoszenia kosztów przemawiały względy słuszności. Oskarżonego przecież uniewinniono od zarzutu uderzenia ręką w twarz oskarżycielki prywatnej z powodu niewiarygodności jej zeznań a tym samym nie można przyjąć by M. C. wszczętym postępowaniem karnym „dochodziła sprawiedliwości wobec przemocy jakiej doznała”, gdy przemocy tej nie udowodniono i nie wykazano.

Wniosek

o uchylenie wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji

ewentualnie o zmianę orzeczenia przez odstąpienie od obciążania oskarżycielki prywatnej kosztami postępowania-kosztami obrony i obciążenie nimi Skarbu Państwa z uwagi na względy słuszności

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

z przyczyn dla których zarzut obrazy przepisów postępowania uznano za niezasadny

Lp.

Zarzut

2.

błędu w ustaleniach faktycznych

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Stawiany zarzut błędu w ustaleniach faktycznych poprzez błędne przyjęcie iż oskarżony nie uderzył pokrzywdzonej ręką w twarz (w wyniku czego miał spowodować obrzęk lewej części twarzy i upadek powodujący stłuczenie przedramienia lewego) miał być pochodną obrazy art. 7 kpk i art. 4 kpk na tle uwzględnienia zeznań niekorzystnych dla pokrzywdzonej i uznania za niewiarygodne zeznań pokrzywdzonej z uwagi na wniosku opinii psychologicznej dot. stanu oskarżycielki prywatnej, bez należytej i dogłębnej weryfikacji w kontekście całego materiału dowodowego. Jak jednak wykazano w części uzasadnienia odnoszącego się do powodów dla których zarzut obrazy przepisów postępowania uznano za niezasadny, to tym samym nie było podstaw do stwierdzenia zasadności zarzutu błędnych ustaleń faktycznych. Bowiem skarżący w apelacji zupełnie zignorował to, że zeznania oskarżycielki prywatnej były wewnętrznie niespójne (a nawet niespójne z relacjami jej syna) i nie zostały pozytywnie zweryfikowane nie tylko w świetle opinii biegłej psycholog, ale też i zeznań świadków oraz dokumentacji lekarskiej i opinii biegłego lekarza.

Wniosek

o uchylenie wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

przyczyn dla których zarzuty obrazy przepisów postępowania i błędu w ustaleniach faktycznych uznano za niezasadne

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

cały wyrok sądu I instancji

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

z przyczyn dla których zarzuty z apelacji uznano za niezasadne

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Pkt. II

oskarżony na rozprawie odwoławczej był reprezentowany przez obrońcę wyznaczonego z urzędu. Wobec tego należało zasądzić od Skarbu Państwa na rzecz Kancelarii Adwokackiej adw. E. J. 516,60zł brutto za obronę udzieloną oskarżonemu z urzędu przed sądem II instancji (§4ust.1i3, §17ust.2 pkt. 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 3.10.2016r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu)

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

pkt. III

z uwagi na nieuwzględnienie apelacji wniesionej wyłącznie przez pełnomocnika oskarżycielki prywatnej kosztami za postępowanie odwoławcze obciążono oskarżycielkę prywatną (art. 636§1i3 kpk), a jak wskazano w rozważaniach dot. zarzutu obrazy art. 624§1i2 kpk, to nie było podstaw do zwolnienia oskarżycielki od kosztów, w tym również za fazę odwoławczą, skoro ma stały dochód, a uniewinnienie oskarżonego było słuszne.

7.  PODPIS