Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 214/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 21 października 2019 r.
sygn. akt XVIII K 23/19

Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca oskarżonej K. S. (3)

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego (...) Związku Sportowego Aeroklubu (...)

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać fakt.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać fakt.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Wskazać fakt

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu.

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Wskazać fakt

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu.

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzuty

1)

2)

3)

4)

5)

Zarzut obrońcy oskarżonej:

- rażącej niewspółmierności kary wymierzonej oskarżanej, wyrażającą się w wymierzeniu bezwzględnej kary pozbawienia wolności w wysokości 3 lat i 6 miesięcy, bez uwzględnienia okoliczności łagodzących występujących w tej sprawie, która nie może odegrać właściwej roli wychowawczej.

Zarzuty pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego

I.  Orzeczenie przez Sąd wobec oskarżonej kar rażąco niewspółmiernie łagodnych tj.:

⚫

kar po 6 miesięcy pozbawienia wolności za każdy z czynów zarzucanych jej w pkt I, II i IV aktu oskarżenia,

⚫

karę 6 miesięcy pozbawienia wolności za czyn zarzucany jej w pkt II aktu oskarżenia,

⚫

karę 3 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności za czyn zarzucany jej w pkt V aktu oskarżenia,

przez nieuwzględnienie istotnych okoliczności obciążających oskarżoną, takich jak: czas trwania przestępczego działania oskarżonej (od maja 2012 r. do stycznia 2016 r.), zachowanie oskarżonej po doprowadzeniu oskarżyciela posiłkowego do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w łącznej kwocie 1.389.700,39 zł i brak jakichkolwiek działań zmierzających do naprawienia szkody, w tym w szczególności brak naprawienia wyrządzonej szkody oraz przez nienadanie przez Sąd istotnym okolicznościom obciążającym właściwego znaczenia tj.: sposób popełnienia czynu zabronionego na szkodę oskarżyciela posiłkowego, z wykorzystaniem zaufania ze strony oskarżyciela posiłkowego, poprzez regularne, zaplanowane czynności, motywacja oskarżonej, uprzednia karalność oskarżonej, co w konsekwencji spowodowało wymierzenie oskarżonej kar nieuwzględniających wysokiego stopnia społecznej szkodliwości czynu i zawinienia sprawcy;

II.  orzeczenie przez Sąd wobec oskarżonej rażąco łagodnej kary łącznej w wymiarze 3 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności w sytuacji, gdy suma orzeczonych wobec oskarżonej kar pozbawienia wolności, wynosi 5 lat i 6 miesięcy, a nie 4 lata i 6 miesięcy jak błędnie wskazał Sąd, zaś wielość popełnionych przez nią przestępstw i sposób ich popełnienia, a także warunki osobiste oskarżonej świadczą o konieczności wymierzenia kary łącznej w maksymalnej wysokości, bowiem tylko ta kara może osiągnąć wobec oskarżonej cele zapobiegawcze i wychowawcze, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

☐ zasadny

☒częściowo zasadny

☐ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadne

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny lub niezasadny.

Zarzut dotyczący rażącej niewspółmierności kary pozbawienia wolności podniesiony w apelacji obrońcy oskarżonej okazał się w części zasadny, w odniesieniu do kary za czyn z pkt V aktu oskarżenia. Postulat obniżenia wysokości wymierzonej oskarżonej kary pozbawienia wolności zasługuje zatem, co do zasady, na uwzględnienie, aczkolwiek nie do wymiaru wskazanego we wnioskach apelacyjnych.

Na wstępie należy przypomnieć, że niewspółmierność kary zachodzi wtedy gdy suma zastosowanych kar wymierzonych za przestępstwa nie uwzględnia w wystarczającej mierze celów kary określonych w art. 53 § 1 k.k., który statuuje cztery ogólne dyrektywy wymiaru kary – tj. dyrektywy winy oraz stopnia społecznej szkodliwości czynu, jak też dyrektywy prewencji indywidualnej i ogólnej.

Przy tym, Sąd wymierzając karę jest zobligowany do uwzględnienia w pierwszym rzędzie tych okoliczności, które są przedstawione w katalogu zawartym w art. 53 § 2 k.k.

Należy też podkreślić, że zarzut rażącej niewspółmierności kary można podnieść skutecznie tylko wtedy, gdy orzeczona kara nie uwzględnia w należytym stopniu powyższych istotnych okoliczności, zarówno w zakresie dotyczącym popełnienia przestępstw, jak też odnoszącym się do osobowości sprawcy i sposobu jego życia. Nadto, jak słusznie wskazuje się w doktrynie i orzecznictwie, zarzut rażącej niewspółmierności kary nie wymaga wykazania nowych, nieznanych sądowi okoliczności. Może bowiem polegać na wykazaniu, iż okoliczności prawidłowo ustalone mają takie znaczenie i ciężar gatunkowy, których orzeczona kara nie uwzględnia w ogóle lub też uwzględnia je w stopniu niedostatecznym (patrz: wyrok Sądu Najwyższego z 23 października 1974 r., V KRN 78/74).

Przechodząc na grunt przedmiotowej sprawy stwierdzić należy, iż w apelacji obrońcy oskarżonej trafnie wskazano, że orzeczona kara nie uwzględnia w należytych proporcjach ww. dyrektyw oraz okoliczności łagodzących istotnych dla jej rozmiaru, a tym samym, że jest karą rażąco surową. Kara ta (w odniesieniu do ww. czynu z pkt V a/o) przekracza bowiem zarówno stopień zawinienia oskarżonej, który wyznacza górną granicę dolegliwości, związanych z wymierzeniem kary, jak i poziom, który jest wystarczający dla zrealizowania wobec oskarżonej celów wychowawczych i zapobiegawczych. Zauważyć przy tym należy, że o ile Sąd I instancji wyeksponował, w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku okoliczności obciążające oskarżoną - rzutujące w sposób negatywny na ocenę stopnia społecznej szkodliwości ww. czynu (w tym zwłaszcza wysokość szkody i wyrafinowany sposób działania) - o tyle pominął w zupełności wszelkie okoliczności łagodzące, w tym te o których mowa w art. 53 § 2 k.p.k. Okoliczności o charakterze łagodzącym nie miały w związku z tym, jak to wyraźnie wynika z pisemnych motywów wyroku, jakiegokolwiek wpływu na wysokość wymierzonej oskarżonej kary, co doprowadziło do sytuacji, w której granice swobodnego uznania sędziowskiego w tym zakresie zostały rażąco przekroczone, w stopniu nie dającym się zaakceptować.

Rację ma skarżący podnosząc, iż Sąd I instancji, wymierzając karę, pominął takie okoliczności łagodzące jak przyznanie się przez oskarżoną do winy, składanie przez nią bardzo szczegółowych wyjaśnień bez podejmowania prób umniejszania swej roli, wyrażenie skruchy i żalu oraz sytuację rodzinną oskarżonej, która wychowuje dwoje dzieci. Uzupełniająco, odnośnie zachowania w okresie po popełnieniu przestępstwa należy też wskazać, iż oskarżona podjęła starania o naprawienie szkody pokrzywdzonej instytucji (k. 132), jak też od kilku lat uczestniczy w terapii przeznaczonej dla osób uzależnionych od hazardu (k. 134).

W powyższym kontekście nie można pominąć okoliczności związanych z motywacją i cechami osobowości oskarżonej, która, co prawda – jak trafnie ustalono – kierowała się niskimi pobudkami osiągnięcia korzyści majątkowej, to jednak z drugiej strony [jak to wynika ze złożonej w postępowaniu odwoławczym opinii psychologiczno - psychiatrycznej] przypisane oskarżonej przestępcze działania były skutkiem psychicznego uwikłania w patologiczne uzależnienie od hazardu i zakupów (k. 151-152).

Mając na uwadze powyższe rozważania oraz ogólne i szczególne zasady wymiaru kary wskazane w art. 53 § 1 i 2 k.k., Sąd Apelacyjny uznał, iż karą uwzględniającą we właściwych proporcjach wszystkie powyższe elementy, w odniesieniu do czynu przypisanego oskarżonej w pkt III wyroku (pkt V a/o) będzie kara 2 lat pozbawienia wolności. Apelacja obrońcy oskarżonej w pozostałym zakresie, postulującym wymierzenie niższej kary za ww. czyn, jak i za pozostałe czyny przypisane oskarżonej w wyroku, nie zasługuje na akceptację.

Konsekwencją obniżenia wysokości jednej z kar objętych węzłem kary łącznej była konieczność wydania ponownego rozstrzygnięcia co do kary łącznej. Przy kształtowaniu nowej kary łącznej pozbawienia wolności, Sąd Apelacyjny – kierując się regułami wskazanymi w ustawie [art. 85a) k.k.], jak i wypracowanymi w orzecznictwie – uznał, iż ze względu na ścisłe powiązanie opisanych w wyroku przestępstw, należy w tym wypadku zastosować zasadę pełnej absorpcji łączonych kar.

Wobec treści rozstrzygnięć Sądu odwoławczego, który po części uwzględnił zarzut rażącej niewspółmiernej surowości kar wymierzonych oskarżonej, za oczywiście bezzasadne uznać należy zarzuty oskarżyciela posiłkowego, wskazujące, iż kary wymierzone oskarżonej były rażąco niewspółmiernie łagodne.

Na akceptację nie zasługuje żaden z argumentów przytoczonych na poparcie tych zarzutów. W efekcie, nie ma podstaw do uwzględnienia, w jakimkolwiek stopniu, wniosków oskarżyciela o wymierzenie oskarżonej surowszych kar, co do wszystkich czynów, jak też surowszej kary łącznej pozbawienia wolności.

Wbrew stanowisku skarżącego, omówione wyżej okoliczności łagodzące wskazują, iż oskarżona nie jest osobą wyjątkowo niepoprawną i zdemoralizowaną, a zatem cele wychowawcze i zapobiegawcze (o których mowa w art. 53 § 1 k.k. i 85a) k.k.) zostaną z pewnością wobec niej osiągnięte, poprzez orzeczenie kary w łagodniejszym niż dotychczas rozmiarze. Jest oczywistym, że potrzeby w zakresie świadomości prawnej społeczeństwa, które przywołuje się w powyższych przepisach, wymagają – w odniesieniu do przestępstw oszustwa popełnionych na tak znaczną (jak w niniejszej sprawie) skalę – zdecydowanej i stanowczej reakcji ze strony wymiaru sprawiedliwości, jednak reakcja ta powinna mieć racjonalne granice.

Z pewnością zatem na aprobatę nie zasługują, zawarte w apelacji oskarżyciela posiłkowego, wnioski o wymierzenie oskarżonej surowszych kar jednostkowych oraz o wymierzenie kary łącznej opartej o zasadę kumulacji kar jednostkowych.

Wniosek

Wniosek apelacji obrońcy oskarżonej:

- o zmianę zaskarżonego wyroku przez obniżenie kary pozbawienia wolności wymierzonej w ten sposób, że:

za przestępstwa zarzucane w pkt I, II i IV aktu oskarżenia na podstawie art. 270 § 1 k.k. za każdy z nich wymierzyć karę po 3 miesiące pozbawienia wolności,

za czyn z pkt III a/o wymierzyć jej karę 3 miesięcy pozbawienia wolności,

za czyn w pkt IV a/o na podstawie art. 286 § 1 k.k. i inne karę 1 roku pozbawienia wolności, wymierzając karę łączną w wysokości 1 roku pozbawienia wolności.

Wniosek apelacji pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego:

- o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie wobec oskarżonej kar surowszych w odniesieniu do wszystkich czynów.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny lub niezasadny.

Powody uznania wniosków obrońcy za częściowo zasadne, a tym samym wniosków pełnomocnika oskarżyciela za bezzasadne omówiono w pkt 3 Lp. 3.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

Wskazać wszystkie okoliczności, które sąd uwzględnił z urzędu, niezależnie od granic zaskarżenia
i podniesionych zarzutów (art. 439 k.p.k., art. 440 k.p.k.).

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Obniżenie kary za czyn przypisany w pkt III wyroku i orzeczenie nowej kary łącznej pozbawienia wolności

Zwięźle o powodach zmiany.

Powody zmian omówiono w pkt 3 Lp. 3

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia.

4.

Konieczność warunkowego umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i warunkowego umorzenia ze wskazaniem podstawy prawnej warunkowego umorzenia postępowania.

5.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia z wyroku

Lp.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

IV

Zaliczenie okresu rzeczywistego pozbawienia wolności na poczet kary w trybie art. 63 § 1 k.k.

6.  Koszty Procesu

Wskazać oskarżonego.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

V

Zwolniono oskarżoną i oskarżyciela od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze gdyż przemawiają za tym względy słuszności, o których mowa w art. 624 § 1 k.p.k.

7.  PODPIS

Małgorzata Janicz

Ewa Jethon Rafał Kaniok

1.3 Granice zaskarżenia

Wpisać kolejny numer załącznika 1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonej K. S. (4)

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Rozstrzygnięcie co do kary

1.3.1 Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐w całości

☐ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2 Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

1.3 Granice zaskarżenia

Wpisać kolejny numer załącznika 2

Podmiot wnoszący apelację

Pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego (...) Związku Sportowego Aeroklubu (...)

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Rozstrzygnięcie co do kary

1.3.1 Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2 Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana