Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 9 kwietnia 2019 r. Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) w P. wniosła przeciwko P. S. o zapłatę kwoty 61 519,04 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwot:

- 27 702 zł od dnia 16 lutego 2019 r. do dnia zapłaty;

- 33 817,04 zł od dnia 9 lutego 2019 r. do dnia zapłaty

oraz o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

Powódka dochodzi od pozwanego kary umownej w związku z wypowiedzeniem umowy z przyczyn leżących po stronie pozwanego, stanowiącej 150% wartości miesięcznego wynagrodzenia wykonawcy oraz zwrotu kosztu zastępczego wykonania prac, których pozwany odmówił wykonania, wobec nieskutecznego oświadczenia o wypowiedzeniu umowy, co skutecznie uczyniła powódka.

Nakazem zapłaty z dnia 12 kwietnia 2019 r. Sąd orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

Pozwany zaskarżył nakaz zapłaty sprzeciwem, wniósł o oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych. Zakwestionował żądanie pozwu co do zasady i wysokości. Pozwany podniósł, iż wobec zmiany przepisów mających wpływ na zmianę kalkulacji usług, w tym wzrost minimalnego wynagrodzenia za pracę, zgodnie z treścią umowy wartość usługi pozwanego miała ulec zmianie. Mimo wniosku pozwanego w tym przedmiocie, powódka kategorycznie odmówiła podwyższenia wartości usługi, bez podjęcia negocjacji, wobec czego pozwany wypowiedział umowę z ważnych powodów – niewywiązywania się z umowy przez powódkę oraz powstałą w wyniku tego nieopłacalnością dla pozwanego świadczenia usługi w danych warunkach rynkowych.

W toku procesu strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Dnia 21 sierpnia 2017 r. Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) w P. (Zamawiający) zawarła z P. S. (Wykonawcą) prowadzącym działalność gospodarczą pod nazwą T. (...) P. S. umowę nr (...), przedmiotem której była kompleksowa pielęgnacja terenów zieleni osiedlowych administrowanych przez powódkę, zgodnie z obmiarem terenów zaznaczonych na mapach sytuacyjnych stanowiących załącznik do umowy.

Powódka zleciła pozwanemu do wykonania zakres prac wskazany w harmonogramie stanowiącym załącznik nr 2 do umowy. Pozwany zobowiązał się do wykonania przedmiotu umowy, a powódka do odebrania przedmiotu umowy oraz zapłaty wynagrodzenia na zasadach określonych w umowie.

Umowa została zawarta na czas nieokreślony od dnia 1 września 2017 r. (§1).

Strony ustaliły należne pozwanemu wynagrodzenie w kwocie 17 100 zł netto miesięcznie powiększone o należny podatek VAT. Podstawą do wystawienia faktury VAT na rzecz powódki stanowił potwierdzony przez obie strony miesięczny protokół odbioru prac, sporządzony w terminie do 3-do dnia roboczego kolejnego miesiąca. Wynagrodzenie płatne było na podstawie faktury VAT wystawionej przez pozwanego w terminie 7 dni od otrzymania przez powódkę prawidłowo wystawionej faktury VAT, na rachunek bankowy pozwanego (§2).

Z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy, strony w § 5 umowy ustaliły następujące kary umowne:

a) w wysokości 0,5% za każdy dzień zwłoki liczone od kwoty stanowiącej wartość miesięcznego wynagrodzenia brutto, wskazanego w §2 umowy, za niewykonanie przedmiotu umowy w terminie według załącznika nr 2;

b) w wysokości 0,5% za każdy dzień zwłoki w usunięciu nieprawidłowości w realizacji przedmiotu umowy, liczone od kwoty stanowiącej wartość miesięcznego wynagrodzenia brutto, wskazanego w §2 umowy, w przypadku niedotrzymania terminu ustalonego na usuniecie tych nieprawidłowości stwierdzonych w protokole odbioru prac;

c) w wysokości 150% kwoty stanowiącej wartość miesięcznego wynagrodzenia brutto, o którym mowa w §2, w przypadku wypowiedzenia umowy ze skutkiem natychmiastowym przez powódkę lub pozwanego, z przyczyn leżących po stronie pozwanego.

Nadto powódka została zobowiązana do zapłaty kary umownej w wysokości 150% kwoty stanowiącej wartość miesięcznego wynagrodzenia, o którym mowa w §2 ust. 1 umowy, w przypadku wypowiedzenia umowy ze skutkiem natychmiastowym przez powódkę lub pozwanego z przyczyn leżących po stronie powódki (§5 ust. 2 umowy).

W przypadku, gdy szkoda przekraczała wysokość kar umownych stronie poszkodowanej niezależnie od kar umownych, przysługiwało uprawnienie do dochodzenia odszkodowania uzupełniającego na zasadach ogólnych Kodeksu Cywilnego. Powódka mogła potrącić kary z wynagrodzeniem pozwanego (§5 ust. 3 i 4).

Każda ze stron mogła rozwiązać umowę z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia, jednakże nie wcześniej niż z datą 31 grudnia 2018 r. (§ 7 ust. 1).

Powódka mogła wypowiedzieć umowę ze skutkiem natychmiastowym jeżeli:

- zostanie złożono wniosek o ogłoszenie upadłości pozwanego lub pozwany zaprzestanie prowadzenia działalności gospodarczej;

- pozwany bez uzasadnionych przyczyn nie rozpoczął realizacji przedmiotu umowy, pomimo dodatkowego pisemnego wezwania pozwanego do rozpoczęcia prac;

- jeżeli pozwany wykonuje przedmiot umowy niezgodnie z umową, pomimo upływu terminu określnego w pisemnym wezwaniu pozwanego do usunięcia naruszeń (§ 7 ust. 2).

Pozwany mógł wypowiedzieć umowę ze skutkiem natychmiastowym w przypadku, gdy:

- powódka pozostawała w opóźnieniami z zapłata co najmniej 14 dni;

- powódka nie dokonała odbioru prac wykonanych zgodnie z umową, pomimo pisemnego wezwania powódki do przystąpienia do odbioru (§ 7 ust. 3).

W przypadku opóźnienia prac wykonywanych w ramach umowy z przyczyn niezależnych od pozwanego, np. ciągłe opady deszczu, końcowy termin realizacji przedmiotu umowy zostaje ponownie ustalony w drodze obustronnych negocjacji(§ 7 ust. 4).

Oświadczenie o wypowiedzeniu umowy powinno nastąpić w formie pisemnej pod rygorem nieważności, z podaniem przyczyny (§7 ust. 5).

Strony w §9 umowy postanowiły również, iż „w przypadku zmiany przepisów mających wpływ na kalkulację usług (np. wzrost minimalnego wynagrodzenia za pracę, wzrost wskaźnika inflacji) wartość usługi ulegnie zmianie po wzajemnych negocjacjach”.

Przed podpisaniem ostatecznego tekstu umowy, której pierwotna treść wyszła od powódki, strony nanosiły swoje zmiany i konsultowały treść postanowień z udziałem prawników. Pozwany przed zawarciem umowy z powódką skalkulował wartość swojego wynagrodzenia w ten sposób, że wyliczył wartość wszystkich usług zgodnie z rocznym harmonogramem stanowiącym załącznik do umowy, a następnie podzielił je przez 12 miesięcy, co dało wynagrodzenie miesięczne w kwocie 17 100 zł netto, niezależnie od tego jakie prace pozwany miał wykonać. Pozwany przewidywał, że pewne czynniki takie jak spodziewany wzrost minimalnego wynagrodzenia za pracę, wzrost wskaźnika inflacji mogą w przyszłości wpłynąć na wartość jego usług. Z tej przyczyny zabezpieczeniem takiej sytuacji był §9 umowy o zmianie wartości usługi, przy czym wzajemne negocjacje miały obejmować wysokość tej zmiany.

Dowód:

- umowa z dnia 21 sierpnia 2017 r. k. 16-18;

- załącznik nr 2 k. 19-20;

- zeznania świadka B. F. k. 177-179;

- zeznania świadka W. S. k. 179-180;

- zeznania świadka E. S. k. 186-181;

- zeznania świadka P. K. k. 181-182;

- zeznania świadka M. B. k. 190v.-191;

- zeznania świadka K. S. k. 191-192;

- zeznania za powódkę K. K. k. 207-208;

- zeznania za powódkę K. J. k. 208-208v.;

- zeznania pozwanego P. S. k. 269-273;

Pozwany od września 2017 roku przystąpił do wykonania umowy, zgodnie z harmonogramem prac. Za zgodą powódki pozwany dokonywał także zmian w harmonogramie prac, przesuwając je na kolejne miesiące. Pozwany świadczył swoje usługi także w sezonie jesienno – zimowym. Prace pozwanego zostały przez powódkę odebrane, ewentualne zastrzeżenia co do jakości prac zostały przez pozwanego usunięte. Już na jesieni 2017 roku pozwany zauważył problem ze znalezieniem nawet niewykwalifikowanych pracowników, którzy podjęliby się pielęgnacji za dotychczasową stawkę godzinową. Pozwany część prac wykonywał osobiście wraz z żoną K. S.. Począwszy od 1 stycznia 2018 r wzrosło minimalne wynagrodzenie zarówno z tytułu zatrudnienia w oparciu o umowę o pracę, jak i ze stosunku zlecenia. Z początkiem 2018 roku wzrósł także wskaźnik inflacji, przełożyło się to na wzrost kosztów, w tym wzrost ceny paliw, mediów etc. W takich warunkach rynkowych wykonywanie usług przez pozwanego za dotychczasowym wynagrodzeniem przestało być dla niego opłacalne.

Powódka podwyższała swoim wykonawcom wynagrodzenia w związku ze wzrostem wskaźnika inflacji w 2018 roku.

P. K. był drugim wykonawcą podobnych usług kompleksowej pielęgnacji zieleni na innych osiedlach powodowej spółdzielni. Zarówno powód , jak i P. K. począwszy od 2018 roku zwracali się do powódki o wzrost wartości ich wynagrodzenia na podstawie §9 umowy, co spotkało się z odmową powódki.

Dowód:

- protokoły odbiorów k. 98-104;

- zeznania świadka B. F. k. 177-179;

- zeznania świadka W. S. k. 179-180;

- zeznania świadka E. S. k. 186-181;

- zeznania świadka P. K. k. 181-182;

- zeznania świadka K. S. k. 191-192;

- zeznania za powódkę K. K. k. 207-208;

- zeznania za powódkę K. J. k. 208-208v.;

- zeznania pozwanego P. S. k. 269-273;

Pismem z dnia 31 stycznia 2018 r. pozwany powołując się na §9 umowy, w związku ze wzrostem minimalnego wynagrodzenia za pracę od 1 stycznia 2018 r. o 5% w stosunku do 2017 r. oraz ze wzrostem wskaźnika inflacji 2%, zwrócił się do powódki z propozycją podniesienia miesięcznego wynagrodzenia wynikającego z łączącej strony umowy. Pozwany zaproponował podniesienie wynagrodzenia o 7%, tj. o kwotę 1197 zł netto miesięcznie, wobec czego łączna kwota wynagrodzenia spowodowałaby wzrost usługi do kwoty 18 297 zł netto miesięcznie, która pozwoliłaby pokryć pozwanemu wzrost kosztów związanych z usługą.

Dowód:

- pismo z dnia 31 stycznia 2018 r. k. 22;

- zeznania świadka B. F. k. 177-179;

- zeznania świadka P. K. k. 181-182;

- zeznania świadka M. B. k. 190v.-191;

- zeznania świadka K. S. k. 191-192;

- zeznania za powódkę K. K. k. 207-208;

- zeznania za powódkę K. J. k. 208-208v.;

- zeznania pozwanego P. S. k. 269-273;

Zdaniem zarządu powódki pozwany za krótko świadczył usługi, aby móc domagać się wzrostu swojego wynagrodzenia. Pismem z dnia 9 lutego 2018 r. powódka poinformowała pozwanego, iż zarząd powódki odmownie rozpatrzył propozycję pozwanego, podnosząc, iż umowa trwa zbyt krótko, aby wydać opinię i ocenić jakość wszystkich świadczonych przez pozwanego usług, gdyż sezon jesienno-zimowy jest tzw. „sezonem martwym”.

Dowód:

- pismo z dnia 9 lutego 2018 r. k. 23;

- zeznania świadka B. F. k. 177-179;

- zeznania świadka M. B. k. 190v.-191;

- zeznania za powódkę K. K. k. 207-208;

- zeznania za powódkę K. J. k. 208-208v.;

- zeznania pozwanego P. S. k. 269-273.

Pismem z dnia 22 lutego 2018 r. pozwany ponownie powołując się na §9 umowy podniósł, że powódka jest zobligowana do zmiany wynagrodzenia w przypadku wzrostu minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wskaźnika inflacji, zaś stronom umowy przysługuje jedynie uprawnienie do negocjacji w przedmiocie wysokości zwyżki wynagrodzenia.

Dowód:

- pismo z dnia 22 lutego 2018 r. k. 24;

- zeznania świadka M. B. k. 190v.-191;

- zeznania za powódkę K. K. k. 207-208;

- zeznania za powódkę K. J. k. 208-208v.;

- zeznania pozwanego P. S. k. 269-273.

Pismem z dnia 12 marca 2018 r. powódka ponownie odmówiła podwyższenia wynagrodzenia pozwanemu, wskazując, iż §9 umowy nie odsyła do konkretnych wskaźników czy też zasad, na jakich miałoby się odbyć podwyższenie wynagrodzenia i jest to tzw. norma blankietowa.

Dowód:

- pismo z dnia 12 marca 2018 r. k. 25;

- zeznania świadka B. F. k. 177-179;

- zeznania świadka M. B. k. 190v.-191;

- zeznania za powódkę K. K. k. 207-208;

- zeznania za powódkę K. J. k. 208-208v.;

- zeznania pozwanego P. S. k. 269-273.

W dniu 29 marca 2018 r. odbyło się spotkanie pozwanego z zarządem powódki, które miało na celu rozwiązanie sytuacji związanej ze wzrostem kosztów działalności pozwanego przekładających się na waloryzację jego wynagrodzenia. Zarząd powódki odmówił waloryzacji wynagrodzenia pozwanego, nie żądając od niego przedłożenia jakichkolwiek kalkulacji. Zasugerowano, że pozwany zmniejszy zakres dotychczas wykonywanych prac.

Pismem z dnia 6 kwietnia 2018 r. pozwany wezwał powódkę do przygotowania trawników, w związku ze zbliżającym się koszeniem, to jest usunięcie zalegających na nich odpadów.

Pismem z tego samego dnia, pozwany w nawiązaniu do spotkania z dnia 29 marca 2018 r. w przedmiocie zmniejszenia kosztów związanych z obsługa terenów zielonych, które do tej pory były wykonywane, a nie zostały ujęte w harmonogramie prac, zaproponował:

- odstąpienie od pielęgnacji ogródków (miejsc ogrodzonych żywopłotami, płotkami lub innymi elementami architektury ogrodowej oraz w inny sposób zagospodarowanych np. nasadzeniami roślin i krzewów ozdobnych) tzn. koszenia trawy, grabienia liści oraz przycinania znajdujących się w nich drzew i krzewów,

- usuwania darni z chodników i krawężników,

- korekcji (odmładzania) żywopłotów,

wskazując iż są to czynności dodatkowe, nieujęte w harmonogramie prac i pozwany może je wykonywać na podstawie dodatkowego zlecenia i rozliczenia.

Dowód:

- pisma z dnia 6 kwietnia 2018 r. k. 26-27;

- zeznania świadka B. F. k. 177-179;

- zeznania świadka W. S. k. 179-180;

- zeznania świadka K. S. k. 191-192;

- zeznania za powódkę K. K. k. 207-208;

- zeznania za powódkę K. J. k. 208-208v.;

- zeznania pozwanego P. S. k. 269-273.

Pismem z dnia 19 kwietnia 2018 r. pozwany wezwał powódkę do realizacji zapisu §9 umowy poprzez zwaloryzowanie wynagrodzenia umownego o wskaźniki przywołane w ww. postanowieniu umowy. Wskazując, iż brak współdziałania w wykonaniu ww. postanowień jako ważny powód występujący po stronie powódki, spowoduje wypowiedzenie umowy ze wszystkimi konsekwencjami dotyczącymi kar umownych. Wskazał, że spotkanie z dnia 29 marca 2018 r. nie przyniosło spodziewanego efektu. Nadto na skutek spotkania z dnia 29 marca 2018 r. pozwany na prośbę zarządu o ograniczenie zakresu prac w zamian za waloryzację, wskazał kierunki modyfikacji współpracy. Bierna postawa powódki wskazuje na brak woli kontynuowania umowy w kształcie zaproponowanym przez powódkę. Podnoszenie przez powódkę zarzutu braku środków na zrealizowanie zapisów umowy, czyni koniecznym zaprzestanie przez pozwanego świadczenia usług.

Mając powyższe na uwadze, pozwany wezwał powódkę do potwierdzenia waloryzacji wynagrodzenia w terminie 7 dni od daty pisma, ze skutkiem od dnia 1 stycznia 2018 r. pod rygorem zastosowania sankcji jak wyżej.

Dowód:

- pismo z dnia 19 kwietnia 2018 r. k. 28;

- zeznania świadka K. S. k. 191-192;

- zeznania za powódkę K. K. k. 207-208;

- zeznania za powódkę K. J. k. 208-208v.;

- zeznania pozwanego P. S. k. 269-273.

Pismem z dnia 20 kwietnia 2018 r. powódka poinformowała pozwanego, iż zleciła wygrabienie trawników firmom sprzątającym, zwracając się o wcześniejsze poinformowanie powódki o terminie rozpoczęcia koszenia w celu ostatecznego przeglądu trawników.

Dowód:

- pismo z dnia 20 kwietnia 2018 r. k. 29;

- zeznania świadka M. B. k. 190v.-191.

Pismem z dnia 26 kwietnia 2018 r., nadanym 30 kwietnia 2018 roku, powódka podtrzymała argumentację zawartą w piśmie z dnia 12 marca 2018 r., odmawiając waloryzacji wynagrodzenia i wskazując, iż umowa nie przewiduje trybu wezwania powódki do potwierdzania waloryzacji wynagrodzenia. Nadto w przypadku odstąpienia przez pozwanego od wykonywani usług, konieczne stanie się naliczenie przez powódkę kar umownych z §5 umowy i zastosowanie wykonawstwa zastępczego. Powódka podniosła również, iż współpracuje z pozwanym i angażuje się w pomoc przy realizacji zadań z harmonogramu, jak również prac wykonywanych przez pozwanego na odrębne zlecenie.

Dowód:

- pismo z dnia 26 kwietnia 2018 r. k. 30;

- zeznania za powódkę K. K. k. 207-208;

- zeznania za powódkę K. J. k. 208-208v.;

- zeznania pozwanego P. S. k. 269-273.

Dnia 30 kwietnia 2018 r. sporządzono protokół odbioru prac wykonanych przez pozwanego bez zastrzeżeń.

Dowód:

- protokół z dnia 30 kwietnia 2018 r. k. 21;

- zeznania świadka B. F. k. 177-179;

- zeznania świadka K. S. k. 191-192;

- zeznania pozwanego P. S. k. 269-273.

Pismem z dnia 30 kwietnia 2018 r. pozwany oświadczył o wypowiedzeniu umowy z dniem 30 kwietnia 2018 r., wobec braku wykonywania postanowień umowy przez Zamawiającego, a w szczególności zapisu §9. Pozwany podniósł, iż wypowiedzenie jest uzasadnione wystąpieniem ważnego powodu, polegającego na braku możliwości kontynuowania umowy z uwagi na nieprzestrzeganie jej warunków przez powódkę, co godzi w interes pozwanego, uniemożliwiając mu dalsze wykonywanie umowy.

Nadto wobec odbioru prac na mocy protokołu z dnia 30 kwietnia 2018 r. i braku prac w toku, nie zachodzi konieczność sporządzenia odrębnego protokołu w tym zakresie.

Dowód:

- pismo z dnia 30 kwietnia 2018 r. k. 31;

- zeznania świadka W. S. k. 179-180;

- zeznania świadka E. S. k. 186-181;

- zeznania świadka K. S. k. 191-192;

- zeznania za powódkę K. K. k. 207-208;

- zeznania za powódkę K. J. k. 208-208v.;

- zeznania pozwanego P. S. k. 269-273.

Pismem z dnia 7 maja 2018 r. pozwany poinformował powódkę, iż wobec wypowiedzenia umowy, pismo powódki z dnia 19 kwietnia 2018 r. pozostaje bez znaczenia. Nadto pozwany wezwał powódkę do zapłaty kwoty 27 702 zł tytułem kary umownej w terminie 14 dni, wskazując, iż nieuiszczanie przez powódkę wynagrodzenia w wysokości wnikającej z umowy, wobec braku waloryzacji, jest naruszeniem postanowień §9 umowy.

Dowód:

- pismo z dnia 7 maja 2018 r. k. 32;

- zeznania za powódkę K. K. k. 207-208;

- zeznania za powódkę K. J. k. 208-208v.;

- zeznania pozwanego P. S. k. 269-273.

Pismem z dnia 8 maja 2018 r. powódka wezwała pozwanego do dalszego wykonywania umowy, w terminie do dnia 16 maja 2018 r. poprzez usuniecie naruszeń polegających na jej niewykonywaniu. Po bezskutecznym upływie terminu, powódka dokona naliczenia kar umownych.

Dowód:

- pismo z dnia 8 maja 2018 r. k. 33;

- zeznania za powódkę K. K. k. 207-208;

- zeznania za powódkę K. J. k. 208-208v.;

- zeznania pozwanego P. S. k. 269-273.

Pismem z dnia 15 maja 2018 r. powódka zakwestionowała wezwanie do zapłaty kary umownej wyrażone w piśmie pozwanego z dnia 7 maja 2018 r. jako bezpodstawne. Powódka zakwestionowała skuteczność wypowiedzenia przez pozwanego umowy w trybie natychmiastowym, a tym samym brak przesłanek do naliczenia kary umownej.

Dowód:

- pismo z dnia 15 maja 2018 r. k. 34;

- zeznania za powódkę K. K. k. 207-208;

- zeznania za powódkę K. J. k. 208-208v.;

- zeznania pozwanego P. S. k. 269-273.

W związku z zaprzestaniem wykonywania przez pozwanego umowy, powódka skorzystała z wykonania zastępczego, którego koszt wyniósł łączną kwotę 180 576,08 zł brutto, którą powódka pomniejszyła o kwotę wynagrodzenia należnego powodowi w wysokości 146 759,04 zł, wobec czego do zapłaty pozostała kwota 33 817,04 zł.

Dowód:

- zestawienie wykonania zastępczego k. 45;

- faktury VAT i zlecenia wraz z protokołami odbiorów k. 46-85;

- zeznania świadka B. F. k. 177-179;

- zeznania świadka P. K. k. 181-182;

- zeznania świadka K. B. k. 182-183;

- zeznania świadka D. W. k. 183;

- zeznania świadka P. L. k. 189-189v.;

- zeznania świadka J. M. k. 189v.-190;

- zeznania świadka M. K. k. 190-190v.;

- zeznania świadka J. F. k. 206-207;

- zeznania za powódkę K. K. k. 207-208;

- zeznania za powódkę K. J. k. 208-208v.;

Dnia 11 stycznia 2019 r. powódka wystawiła na rzecz pozwanego notę księgową nr (...) na kwotę 33 817,04 zł, tytułem różnicy pomiędzy kosztami zastępczego wykonania czynności a kosztem wykonania prac wynikającym z umowy nr (...), z terminem płatności 14 dni.

Pismem z dnia 11 stycznia 2019 r. powódka wezwała pozwanego do zapłaty noty księgowej nr (...) w kwocie 33 817,04 zł brutto, z tytułu zastępczego wykonania czynności objętych umową nr (...), w terminie 14 dni.

Dowód:

- nota z dnia 11 stycznia 2019 r. k. 36;

- pismo z dnia 11 stycznia 2019 r. k. 35;

- dowód nadania k. 36;

- zeznania świadka B. F. k. 177-179;

Pismem z dnia 28 stycznia 2019 r. powódka oświadczyła o wypowiedzeniu umowy nr (...) ze skutkiem natychmiastowym, wobec wykonania przez pozwanego umowy niezgodnie z jej postanowieniami, a następnie odmowa dalszej realizacji umowy, pomimo upływu dodatkowego terminu określonego w wezwaniu z dnia 8 maja 2018 r.

Powódka obciążyła nadto pozwanego karą umowną w wysokości 150% kwoty stanowiącej wartość miesięcznego wynagrodzenia brutto, tj. kwotą 27 702 zł brutto.

Dowód:

- pismo z dnia 28 stycznia 2019 r. k. 37;

- zeznania za powódkę K. K. k. 207-208;

- zeznania za powódkę K. J. k. 208-208v.

Dnia 30 stycznia 2019 r. powódka obciążyła pozwanego notą księgową nr (...) na kwotę 27 702 zł tytułem kary umownej stanowiącej 150% wynagrodzenia miesięcznego brutto, z terminem płatności wynoszącym 14 dni.

Pismem z dnia 30 stycznia 2019 r. powódka w związku z wypowiedzeniem umowy w trybie natychmiastowym, wezwała pozwanego do zapłaty kwoty 27 702 zł tytułem kary umownej w terminie 14 dni.

Dowód:

- nota z dnia 30 stycznia 2019 r. k. 40;

- pismo z dnia 30 stycznia 2019 r. k. 38;

- dowód nadania k. 39;

- zeznania świadka B. F. k. 177-179.

Pismem z dnia 1 lutego 2019 r. powódka poinformowała pozwanego, iż należność wynikającą z not obciążeniowych może uiścić w kasie powódki lub na wskazany numer rachunku bankowego.

Dowód:

- pismo z dnia 1 lutego 2019 r. k. 41;

- wiadomość e-mail z dnia 1 lutego 2019 r. k. 42;

- zeznania świadka B. F. k. 177-179.

Pismem z dnia 11 lutego 2019 r. pozwany odmówił uznania i zapłaty roszczeń powódki, wskazując, iż do zakończenia współpracy doszło z przyczyn leżących po stronie powódki, z uwagi na niewykonanie postanowień umownych w szczególności §9.

Wobec niespełnienia się przesłanek do obciążenia pozwanego notami obciążeniowymi, wezwanie do zapłaty, pozwany uznaje za bezzasadne.

Dowód:

- pismo z dnia 11 lutego 2019 r. k. 43-44;

- zeznania pozwanego P. S. k. 269-273.

Pismem z dnia 1 kwietnia 2019 r. powódka wezwała pozwanego do zapłaty łącznej kwoty 61 519,04 zł w terminie do dnia 8 kwietnia 2018 r. Okazało się ono bezskuteczne.

Dowód:

- pismo z dnia 1 kwietnia 2019 r. k. 86.

Dokonując ustaleń stanu faktycznego w sprawie Sąd oparł się na treści przedłożonych do akt dowodów z dokumentów, które Sąd ocenił jako wiarygodne i kompletne. Ukazywały one istotne dla sprawy okoliczności w sposób kompleksowy, a tym samym Sąd uznał, że mogą one stanowić podstawę niniejszego rozstrzygnięcia. Strony nie kwestionując ich autentyczności, częściowo wyprowadzały jedynie odmienne wnioski. Jako wiarygodne i prawdziwe sąd ocenił zeznania przesłuchanych w sprawie świadków, podobnie sąd co do zasady uznał zeznania przedstawicieli powódki i pozwanego. Czym innym jest natomiast ocena prawna przytoczonych przez przesłuchane osoby faktów.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Analiza treści umowy w powiązaniu z ustalonym stanem faktycznym doprowadziła sąd do wniosku, że strony niniejszego postępowania łączyła umowa o świadczenie usług. Na jej podstawie pozwany zobowiązał się do świadczenia na rzecz powodowej spółdzielni usług kompleksowej pielęgnacji terenów zielonych na oznaczonych osiedlach spółdzielni. Do umowy tej zastosowanie znajdują, na podstawie odesłania zawartego w art. 750 k.c., przepisy dotyczące umowy zlecenia, tj. art. 734 k.c. i następne. Zgodnie z art. 734 § 1 k.c. przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. Jeżeli ani z umowy, ani z okoliczności nie wynika, że przyjmujący zlecenie zobowiązał się wykonać je bez wynagrodzenia, za wykonanie zlecenia należy się wynagrodzenie. Jeżeli nie ma obowiązującej taryfy, a nie umówiono się o wysokość wynagrodzenia, należy się wynagrodzenie odpowiadające wykonanej pracy (art. 735 k.c.). Przy tym wskazać należy, że umowa o świadczenie usług obejmuje wykonanie czynności faktycznych na rzecz zamawiającego i jest umową starannego działania.

Powódka jako podstawę prawną roszczenia o zapłatę kary umownej w kwocie 27.702 zł stanowiącej 150% wartości wynagrodzenia miesięcznego wskazała na § 5 ust. 1 lit. c umowy. Powołała się na dokonane przez powódkę pismem z dnia 28 stycznia 2019 r. wypowiedzenie pozwanemu umowy ze skutkiem natychmiastowym na podstawie § 7 ust. 2 lit. c umowy. Podstawę prawną żądania pozwu w tym zakresie stanowił oprócz treści umowy łączącej strony również przepis art. 483 § 1 k.c.

Zobowiązanie do zwrotu przez pozwanego kosztów poniesionego przez powódkę wykonawstwa zastępczego powódka wywodziła natomiast z art. 480 § 1 k.c. w zw. z §4 ust. 2 umowy stron jak również z treści art. 471 k.c.

Przeciwstawiając się żądaniu pozwu, pozwany powołał się na skutecznie dokonane przez siebie wypowiedzenie umowy powódce z ważnych powodów, co nastąpiło w trybie natychmiastowym pismem z dniem 30 kwietnia 2018 roku. Z uwagi na uprzednie wypowiedzenie umowy przez pozwanego w sprzeciwie pozwany zakwestionował oba roszczenia dochodzone pozwem. Pozwany upatrywał prawo do wypowiedzenia umowy w treści art. 746 § 2 k.c., stosowanym z mocy art. 750 k.c. Art. 746 § 2 k.c. stanowi, że przyjmujący zlecenie może je wypowiedzieć w każdym czasie. Jednakże gdy zlecenie jest odpłatne, a wypowiedzenie nastąpiło bez ważnego powodu, przyjmujący zlecenie jest odpowiedzialny za szkodę. Stosownie do § 3 nie można zrzec się z góry uprawnienia do wypowiedzenia zlecenia z ważnych powodów.

W ocenie sądu pozwany wykazał w niniejszym postępowaniu okoliczności, które dawałyby mu prawo do wypowiedzenia z ważnych powodów. Z kolei powódka nie sprostała ciężarowi wykazania, że powołane przez pozwanego okoliczności uzasadniające wypowiedzenie nie istnieją. W doktrynie i orzecznictwie wskazuje się bowiem konsekwentnie, że przesłankami odpowiedzialności na podstawie art. 746 k.c. jest wypowiedzenie nieusprawiedliwione ważnym powodem, szkoda i związek przyczynowy. Ciężar dowodu tych przesłanek obciąża wykonawcę, nie znajdzie tu zastosowania domniemanie z art. 471 k.c. (tak też Kodeks cywilny. Komentarz. Tom IV. Część szczególna, red. M. Fras, M. Habdas, WKP 2018). Ważne powody to zdarzenia wywierające wpływ na należyte wykonanie usług. Ich katalog jest otwarty, a ocena ważnych powodów winna być dokonywania przy uwzględnieniu charakteru umowy, jej przedmiotu, obowiązków stron, stopnia ich naruszenia. Skutkiem ważnego wypowiedzenia z ważnych powodów jest wygaśnięcie zobowiązania, wówczas nie może być mowy o zaistnieniu podstaw odpowiedzialności odszkodowawczej.

Pozwany ważne powody utożsamiał z niewywiązaniem się przez powódkę z obowiązku waloryzacji wynagrodzenia pozwanemu wynikającego z § 9 umowy, mimo wniosku pozwanego w tym przedmiocie. Zgodnie z nim „w przypadku zmiany przepisów mających wpływ na kalkulację usług (np. wzrost minimalnego wynagrodzenia za pracę, wzrost wskaźnika inflacji) wartość usługi ulegnie zmianie po wzajemnych negocjacjach”. Nie ulega wątpliwości, że tekst umowy przed jej zawarciem był konsultowany z prawnikami stron. Zgodnie z techniką redakcji umów, podobnie jak w przypadku zasad prawidłowej legislacji aktów normatywnych, zwrot „ulegnie zmianie” oznacza dla każdego prawnika powinność (obowiązek) zmiany, a nie jedynie możliwość (dowolność) w tym zakresie. Pierwotna wersja tekstu umowy wyszła od powódki, w tym sporny § 9 umowy, który znajduje się również w analogicznej umowie powódki z drugim wykonawcą innej części osiedli powódki. Potwierdził to bowiem nie tylko pozwany, ale również świadek P. K., który zresztą w roku 2018 podwyższenia wynagrodzenia od powódki nie uzyskał, mimo kilkukrotnych próśb w tym przedmiocie. Wprawdzie zgodnie z ustalonym stanem faktycznym przewidziany umową mechanizm waloryzacji wynagrodzenia pozwanego gwarantował mu opłacalność wykonywanych usług w związku ze spodziewanym wzrostem wartości płacy minimalnej, czy wskaźnika inflacji w roku następnym. To nie jest jednak tak, jak zeznał przedstawiciel powódki K. J., że to pozwany był inicjatorem wprowadzenia powyższego postanowienia. Z treści zeznań świadków strony powodowej wynika nadto, że pozostali wykonawcy świadczący usługi na rzecz powodowej spółdzielni mieli zagwarantowaną waloryzację wynagrodzeń, m.in. w związku ze wzrostem inflacji. I powódka respektowała te postanowienia, obowiązkowo waloryzując z początkiem kolejnego roku kalendarzowego ich wynagrodzenia. Natomiast na kanwie niniejszej umowy negocjacjom podlegać miała wysokość tej waloryzacji, a nie to, czy w ogóle taka waloryzacja ma nastąpić. Jedynie przykładowo w nawiasie wskazano na takie czynniki jak wzrost minimalnego wynagrodzenia za pracę, wzrost wskaźnika inflacji. Okoliczność, że w styczniu 2018 roku nastąpił wzrost wymienionych czynników względem roku ubiegłego, wynikający między innymi z nowelizacji przepisów o wynagrodzeniu minimalnym nie tylko ze stosunku pracy, ale również zlecenia, jest okolicznością powszechnie znaną i nie wymagającą dowodu. Wiedzę na temat powyższego miały strony procesu, jak również przesłuchani w sprawie świadkowie, w tym świadek P. K.. Potwierdził on, że utrzymywanie wynagrodzenia na dotychczasowym, niezmiennym poziomie spowodowałoby nieopłacalność świadczonych przez niego usług w zakresie pielęgnacji zieleni na innej części osiedla.

Niezależnie od wskazanej wcześniej reguły rozkładu ciężaru dowodu, której konsekwencje dotyczą sfery ustaleń faktycznych, ryzyko niedającej się usunąć niejasności lub braku precyzji postanowień umowy powinno obciążać stronę, która postanowienia te zredagowała ( in dubio contra proferentem). Jest to pogląd powszechnie przyjmowany w orzecznictwie i doktrynie. Przytoczona reguła ma charakter ogólny i znajduje oparcie w zasadach wykładni umowy z art. 65 § 1 i 2 k.c. Wyrażenie „wartość usługi ulegnie zmianie po wzajemnych negocjacjach” jest odmiennie interpretowane przez strony, tym samym nie została sformułowana w umowie w sposób jasny, jednoznaczny, Powódka podpierając się opinią zawodowego prawnika, wprost stwierdziła, że norma ta ma charakter blankietowy, bez bliższego wyjaśnienia, co w ten sposób ma na myśli, w szczególności jaka jej zdaniem powinna być interpretacja spornego postanowienia umowy. To powodowa spółdzielnia zredagowała pierwotną treść umowy , w tym sporny § 9 umowy. Dla pozwanego – co wynika z jego zeznań , jasne było , że powódka jest obowiązana zwaloryzować jego wynagrodzenie, co miało jednak nastąpić po wzajemnych negocjacjach, których powódka odmówiła, jako przyczynę wskazując na zbyt krótki okres obowiązywania umowy i tzw. martwy sezon wykonywania prac w okresie jesienno - zimowym. Interpretacja przyjęta przez pozwanego znajduje natomiast uzasadnienie w przytoczonych wyżej regułach prawidłowej legislacji aktów normatywnych – techniki redakcji umów. Zwłaszcza że tekst umowy był konsultowany z prawnikami stron, a tym samym pozwany mógł spodziewać się takiej, a nie innej interpretacji § 9 umowy. Dlatego reguła contra proferentem znajdzie zastosowanie w opisanym przypadku i należy przyjąć wykładnię § 9 umowy w sposób najkorzystniejszy dla pozwanego. To jest, że powódka obowiązana była zwaloryzować wartość jego wynagrodzenia w związku ze wzrostem minimalnego wynagrodzenia za pracę, czy wskaźnika inflacji z początkiem 2018 roku, a negocjacjom wzajemnym podlegała jedynie wysokość tej waloryzacji, gdyż jedynie przykładowo strony wskazały, jakie wskaźniki mogą ulec wzrostowi w związku ze zmianą przepisów. Powódka w ogóle odmówiła prowadzenia negocjacji z pozwanym w tym przedmiocie, nie odniosła się również do propozycji zmniejszenia zakresu wykonywania usługi. Pozwany wykazał w procesie również, że świadczenie usługi do końca roku 2018 na dotychczasowym poziomie wynagrodzenia stałoby się dla niego nieopłacalne.

Reasumując, pozwany skutecznie wypowiedział umowę powódce z dniem 30 kwietnia 2018 roku, gdyż wykazał ważny powód, uzasadniający wypowiedzenie powódce w trybie natychmiastowym (art. 746 § 2 k.c.).

W konsekwencji powódka nie wykazała zasadności obciążania pozwanego karą umowną w związku z własnym wypowiedzeniem dokonanym pozwanemu pismem z dnia 28 stycznia 2019 roku. Skoro umowa stron nie obowiązywała w związku ze skutecznym wypowiedzeniem jej przez pozwanego 9 miesięcy wcześniej.

Mając na uwadze powyższe, Sąd doszedł do przekonania, że powódka nie wykazała przesłanek także odpowiedzialności odszkodowawczej z art. 471 k.c., gdyż w niniejszym procesie pozwany wykazał zaistnienie ważnych przyczyn do wypowiedzenia umowy na podstawie art. 746 § 2 k.c., którego to uprawnienia nie można się zrzec, czy modyfikować / ograniczać na niekorzyść pozwanego treścią umowy (art. 746 § 3 k.c.). Skoro zatem istniały ważne przyczyny do rozwiązania umowy bez zachowania terminu wypowiedzenia, pozwany nie był także zobowiązany do zwrotu kosztów wykonawstwa zastępczego stosownie do §4 ust. 2 umowy, tudzież na podstawie art. 471 k.c.

Z tych względów powództwo podlegało oddaleniu, o czym orzeczono w punkcie I wyroku.

W punkcie II wyroku rozstrzygnięto o kosztach procesu na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. Pozwany wygrał proces w całości. Na koszty pozwanego złożyło się: wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 5400 zł (ustalone na podstawie § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych, Dz. U. z 2018, poz. 265), kwota 17 zł tytułem zwrotu opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Koszty poniesione przez pozwanego wyniosły łącznie 5417 zł, więc taką też kwotę Sąd zasądził od powódki na rzecz pozwanego.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

4.  (...)