Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 16 kwietnia 2020 r. Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego omówił G. S. prawa do świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji. Organ rentowy wskazał, że Lekarz Rzeczoznawca Kasy , orzeczeniem z dnia 16.01.2020r. nie stwierdził stopnia naruszenia sprawności organizmu wnioskodawczyni, powodującego niezdolność do samodzielnej egzystencji. Po złożeniu sprzeciwu przez wnioskodawczynię,

Komisja Lekarska KRUS, orzeczeniem z dnia 19.04.2020 r., nie uznała ubezpieczonej za niezdolną do samodzielnej egzystencji. Wobec powyższego, ubezpieczona nie spełnia jednej z przesłanek przyznania prawa do spornego świadczenia.

(decyzja w aktach KRUS)

Od powyższej decyzji, G. S. , za pośrednictwem pełnomocnika córka M. W., odwołała się w dniu 20 maja 2020 r. do Sądu Okręgowego w Łodzi, wnosząc o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie prawa do świadczenia uzupełniającego. Wnioskodawczyni podkreśliła, że od wielu lat cierpi na schorzenie natury kardiologicznej, neurologicznej, internistycznej, które powodują, u niej, niezdolność do samodzielnej egzystencji. Ubezpieczona podkreśliła, że wymaga pomocy i opieki innych osób w życiu codziennym.

(odwołanie k. 3-7)

W odpowiedzi na odwołanie, organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, wywodząc, jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

(odpowiedź na odwołanie k. 10 – 10 verte)

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił, co następuje:

G. S. urodziła się w dniu (...) Posiada orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności na stałe .

(okoliczności bezsporne)

Ubezpieczona od dnia 1.08.1997 r. pobiera emerytur e rolniczą, przyznaną decyzją Prezesa KRUS z dnia 28.07.1997r.

(decyzja k. 21, akt KRUS)

W dniu 5.11. 2019 r. G. S. złożyła , w KRUS, wniosek o przyznanie prawa do świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji.

(wniosek k. 47-50 II plik akt KRUS)

W toku postępowania w (...), wnioskodawczyni została zbadana przez Lekarza Rzeczoznawcę KRUS, który rozpoznał u badanej przewlekłe zapalenie wątroby (wirusowe C i autoimmunologiczne), jako choroby współistniejące – rozpoznał: nadciśnienie tętnicze, przebyty zawał mózgu, wypadanie pęcherza moczowego i, orzeczeniem z dnia 16.01.2016r., uznał wnioskodawczynię za osobę zdolną do samodzielnej egzystencji.

(opinia k. 53, i orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS w dokumentacji medycznej nienumerowanym II pliku akt ZUS) .

Od powyższego orzeczenia wnioskodawczyni złożyła sprzeciw do Komisji Lekarskiej KRUS.

(sprzeciw – dokumentacja medyczna w aktach KRUS)

Komisja Lekarska KRUS w dniu 7.04.2020 r. zbadała wnioskodawczynię, rozpoznając u niej przewlekłe zapalenie wątroby , bez cech niewydolności narządu, nadciśnienie tętnicze, napadowe migotanie przedsionków, przebyty udar mózgu w 2016r. Komisja nie stwierdziła niezdolności wnioskodawczyni do samodzielnej egzystencji.

(opinia i orzeczenie Komisji Lekarskiej KRUS , w dokumentacji medycznej w aktach KRUS oraz w nienumerowanym II pliku akt ZUS )

W oparciu o powyższe, decyzją z dnia 16 kwietnia 2020 r. Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego omówił G. S. prawa do świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji. (decyzja w nienumerowanym II pliku akt ZUS)

Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe, dopuszczając dowód z opinii biegłych sądowych , powołanych, z uwagi na udokumentowane schorzenia wnioskodawczyni : kardiologa, hepatologa i neurologa.

Wnioskodawczyni cierpi na nadciśnienie tętnicze, leczone ambulatoryjnie od 2016r. , stan po przebytym udarze mózgu, wirusowe zapalenie wątroby . Stopień naruszenia sprawności organizmu w stopniu powodującym konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych nie powoduje niezdolności do samodzielnej egzystencji .

/opinia biegłego kardiologa k. 15-18/

Wnioskodawczyni , przebyła w 2016r. udar niedokrwienny mózgu z niedowładem prawostronnym . Jest w stanie samodzielnie spożywać posiłki , utrzymać higienę osobistą ( śladowy niedowład prawostronny ma charakter tylko odruchowy) . Biegła podkreśliła , że w gabinecie lekarskim , towarzyszący w trakcie badania, syn pomagał jej rozebrać się i ubrać. Wnioskodawczyni poruszała się ( z krzesła na leżankę) samodzielnie. Poza gabinetem – za pomocą chodzika.

Stopień naruszenia sprawności organizmu w stopniu powodującym konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych nie powoduje niezdolności do samodzielnej egzystencji .

(opinia biegłego neurologa k. 28 – 30,)

Nadto wnioskodawczyni cierpi na przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby typu C / autoimmunologiczne zapalenie wątroby w stadium niewydolności C. A, kamicę pęcherzyka żółciowego, gastropatię, nadciśnienie tętnicze (...), stan pom udarze mózgu 2016r., odruchowy niedowład prawostronny, napadowe migotanie przedsionków, naczyniopochodne uszkodzenie mózgu, nietrzymanie moczu, starość . U wnioskodawczyni brak jakichkolwiek objawów dekompensacji funkcji metabolicznej wątroby, powikłań ani zaburzeń trawienia/wchłaniania/pasażu pokarmu w związku z chorobami wątroby, pęcherzyka żółciowego , przewodu pokarmowego , jak też niepożądanych objawów prowadzonej farmakoterapii z powodu tych chorób. Wnioskodawczyni jest wydolna krążeniowo i oddechowo , sprawna mentalnie, bez upośledzenia funkcji narządów zmysłów , szczególnie wzroku, dobrą funkcją metaboliczną wątroby i zadowalającą funkcją układu ruchu. Piętnastodniowy pobyt w szpitalu ( Wojewódzki Szpital (...)) nie wiązał się z istna dekompensacją funkcji wątroby, ocena wg skali C. – A ( najlepsza dla wnioskodawczyni) na konieczności modyfikacji terapii. Wnioskodawczyni może wykonywać czynności z zakresu samoobsługi ( gdyby tak nie było, znalazłoby to odzwierciedlenia w karcie informacyjnej ze szpitala. Ocena niepełnosprawności wnioskodawczyni, wg skali B. , uzyskane 80 punktów ( na 100 możliwych) , co jednoznacznie przeczy niezdolności do samodzielnej egzystencji ( poniżej 60 punktów)

/opinia biegłego z zakresu chorób wewnętrznych i gastroenterologii k. 57, ocena wg skali B. k. 58, karta informacyjna z Wojewódzkiego Szpitala (...) - nienumerowana karta w aktach medycznych ZUS, potwierdzająca pobyt wnioskodawczyni w Szpitalu w okresie od 19.06.2000 do 30.06.2000r. /

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o całokształt materiału dowodowego zebranego w sprawie w szczególności o załączone do akt sprawy akta rentowe ubezpieczonej, jej dokumentację medyczną oraz wydane w sprawie opinie biegłych: internisty- gastroenterologa, neurologa oraz kardiologa , a zatem biegłych, których specjalizacje odpowiadają rodzajowi schorzeń, występujących u wnioskodawczyni.

Wskazani biegli zapoznali się z przedłożoną dokumentacją lekarską z przebiegu chorób i leczenia wnioskodawczyni i na podstawie tej dokumentacji oraz badania bezpośredniego wydali opinie.

Opinie biegłych są jasne, wnikliwe, spójne, logiczne i obiektywne, w sposób przejrzysty i wyczerpujący opisują stan zdrowia wnioskodawczyni oraz sporządzone zostały ,zgodnie z wymaganiami fachowości i niezbędną wiedzą w zakresie stanowiącym ich przedmiot, będąc tym samym wiarygodnym źródłem dowodowym. Powołani w sprawie biegli lekarze, orzekli jednogłośnie, że wnioskodawczyni jest zdolna do samodzielnej egzystencji.

Mając na względzie kompleksowość, wnikliwość, wszechstronność, ocen stopnia naruszenia sprawności organizmu wnioskodawczyni, pod kątem – niezdolności do samodzielnej egzystencji, znakomite merytoryczne uzasadnienie opinii, Sąd Okręgowy uznał, w pełni, wartość dowodową tych opinii i podzielił jako przekonywujące, wnioski, wypływające z ich treści. Opinie są w pełni wyczerpujące , sporządzone zgodnie z wymaganiami fachowości i niezbędną wiedzą w zakresie stanowiącym ich przedmiot .

Wskazać należy, iż, w zakresie oceny stopnia naruszenia sprawności organizmu wnioskodawczyni, w aspekcie jej zdolności do samodzielnej egzystencji, miarodajna jest ocena biegłych sądowych. O spełnieniu przesłanek do przyznania świadczenia uzupełniającego, nie decyduje sam fakt występowania schorzenia, jego przebiegu, ale obiektywna ocena, w jakim zakresie – istniejące schorzenie, wpływa na utratę zdolności do samodzielnej egzystencji. W postępowaniu sądowym, ocena tych przesłanek wymaga wiadomości specjalnych, co czyni koniecznym przeprowadzanie dowodu z opinii biegłych sądowych lekarzy specjalistów. Dopuszczając tego rodzaju dowód, sąd nie może poczynić ustaleń sprzecznych z opinią biegłego, jeśli jest ona prawidłowa i, jeżeli odmienne ustalenia, nie mają oparcia w pozostałym materiale dowodowym. Zgodnie z ukształtowanym orzecznictwem, dowód z opinii biegłego, z uwagi na składnik, w postaci wiadomości specjalnych, jest dowodem tego rodzaju, iż nie może być zastąpiony inną czynnością dowodową, np. przesłuchaniem świadka. Jeżeli więc zgodnie z art. 278 § 1 kpc sąd może dojść do wiadomości specjalnych wyłącznie poprzez skorzystanie z pomocy biegłego, to sąd dopuszcza się naruszenia art. 232 zdanie drugie kpc., skoro z urzędu nie przeprowadza dowodu z opinii biegłego, natomiast dowód ten jest niezbędny dla miarodajnej oceny zasadności wniesionego odwołania ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 listopada 1999 roku I CKN 221/98 Wokanda 2000/3/7).

Mając powyższe na uwadze, Sąd nie uwzględnił wniosku o dopuszczenie dowodu z zeznań świadków , gdyż ocena osób bliskich , zawsze nacechowana jest emocjonalizmem, subiektywizmem, litością , wzruszeniem , zatem , aby uzyskać – obiektywną - ocenę stopnia naruszenia sprawności organizmu wnioskodawczyni, Sąd oparł się na – obiektywnych - opiniach biegłych sądowych .

Uwagi , sformułowane przez pełnomocnika wnioskodawczyni, pod adresem – wniosków orzeczniczych , zawartych w opiniach biegłych sądowych, Sąd wnikliwie przeanalizował , ale nawet te uwagi : że wnioskodawczyni, ponieważ ma ponad 80 lat, potrzebuje pomocy ( ale – nie opieki ) przy robieniu zakupów , wizytach u lekarza, myciu, ubieraniu się, pełnieniem ról społecznych, potwierdzają – wnioski orzecznicze biegłych sadowych : stopień naruszenia sprawności organizmu w stopniu powodującym konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych, nie powoduje niezdolności do samodzielnej egzystencji .

Sąd nie ma wątpliwości, ze wnioskodawczyni – potrzebuje pomocy ( ale nie – opieki) – i dobrze, że pomoc otrzymuje od bliskich ( osób trzecich) . Z tego tytułu - pobiera z Budżetu Skarbu Państwa - dodatek pielęgnacyjny, przyznawany wszystkim , którzy ukończyli 75 rok życia – ex lege .

/pismo pełnomocnika wnioskodawczyni k. 84/

Sąd , analizując pismo pełnomocnika wnioskodawczyni , oparł się na ocenie sprawności wnioskodawczyni, zawartej w opinii biegłego z zakresu chorób wewnętrznych i gastroenterologii, wg skali B. , uzyskane 80 punktów ( na 100 możliwych) , a niezdolność do samodzielnej egzystencji to ocena poniżej 60 punktów.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

W świetle, zebranego w sprawie materiału dowodowego i poczynionych na jego podstawie ustaleń faktycznych, odwołanie wnioskodawczyni nie jest zasadne i podlega oddaleniu.

Zgodnie z art. 1 ust. 3 ustawy z dnia 31 lipca 2019 r. o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji (Dz. U z 2019 r., poz. 1622) świadczenie uzupełniające przysługuje osobom zamieszkującym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli są:

1) obywatelami Rzeczypospolitej Polskiej lub

2) posiadającymi prawo pobytu lub prawo stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obywatelami państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej, lub

3) cudzoziemcami legalnie przebywającymi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

W myśl art. 2 cytowanego aktu prawnego:

1. Świadczenie uzupełniające przysługuje osobom, które ukończyły 18 lat i których niezdolność do samodzielnej egzystencji została stwierdzona orzeczeniem o całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji albo orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji, albo orzeczeniem o całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym i niezdolności do samodzielnej egzystencji, albo orzeczeniem o całkowitej niezdolności do służby i niezdolności do samodzielnej egzystencji, zwanym dalej „osobami uprawnionymi”.

2.Świadczenie uzupełniające przysługuje osobom uprawnionym, które nie posiadają prawa do świadczeń pieniężnych finansowanych ze środków publicznych albo suma tych świadczeń o charakterze innym niż jednorazowe, wraz z kwotą wypłacaną przez zagraniczne instytucje właściwe do spraw emerytalno-rentowych, z wyłączeniem renty rodzinnej przyznanej w okolicznościach, o których mowa w art. 68 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2020 r. poz. 53 i 252), zasiłku pielęgnacyjnego oraz innych dodatków i świadczeń wypłacanych wraz z tymi świadczeniami na podstawie odrębnych przepisów przed dokonaniem odliczeń, potrąceń i zmniejszeń, nie przekracza kwoty 1700 zł miesięcznie.

W myśl zaś art. 4 ust. 3 przytoczonej ustawy świadczenie uzupełniające nie przysługuje osobie uprawnionej, która jest tymczasowo aresztowana lub odbywa karę pozbawienia wolności, z wyjątkiem osoby uprawnionej, która odbywa karę pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego.

Przedmiotem sporu, w niniejszej sprawie, była okoliczność, czy, istniejące u wnioskodawczyni, naruszenie sprawności organizmu powoduje konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby, w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych.

W przypadku stwierdzenia naruszenia sprawności organizmu, w stopniu powodującym konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby, w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych orzeka się niezdolność do samodzielnej egzystencji - art. 13 ust. 5 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz. U. z 2020 r., poz. 53 z późn. zm.) stosowany na podstawie art. 7 ustawy o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji.

Niezdolność do pracy, jak i niezdolność do samodzielnej egzystencji, orzeka się na okres nie dłuższy niż 5 lat, natomiast jeżeli według wiedzy medycznej nie ma rokowań odzyskania zdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji przed upływem 5. lat, niezdolność do pracy lub niezdolność do samodzielnej egzystencji orzeka się na okres dłuższy niż lat 5 (art. 13 ust. 2 i 3, cytowanej powyżej, ustawy).

W myśl ogólnych zasad postępowania cywilnego, na wnioskodawczyni, reprezentowanej przez pełnomocnika - córkę, spoczywał ciężar udowodnienia faktów uzasadniających jej roszczenie, a na stronie pozwanej obowiązek udowodnienia okoliczności, uzasadniających jej wniosek o oddalenie odwołania. Pewne odstępstwa od wskazanych reguł ciężaru dowodu, zawierają przepisy kodeksu postępowania cywilnego, które określają fakty (okoliczności faktyczne) nie wymagające udowodnienia w przepisach art. 227 k.p.c., 228 k.p.c., 229 k.p.c., 230 k.p.c., 231 k.p.c., 234 k.p.c.

Także z treści art. 232 k.p.c. wynika, że strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Powyższego nie zmienia możliwość, prowadzenia przez Sąd, postępowania dowodowego z urzędu.

Przekładając powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy, Sąd uznał, iż ustalenia, dokonane w toku postępowania sądowego, nie uzasadniają zmiany zaskarżonej decyzji. Przeprowadzone postępowanie wykazało, bowiem, że wnioskodawczyni jest osobą zdolną do samodzielnej egzystencji. Wynika to w sposób jednoznaczny z jednogłośnych opinii biegłych lekarzy o specjalizacjach lekarskich, odpowiadających charakterowi schorzeń występujących u wnioskodawczyni , potwierdzając tym samym zasadność orzeczenia Komisji Lekarskiej ZUS i, w konsekwencji, prawidłowość zaskarżonej decyzji organu rentowego.

Stosownie do opinii biegłych lekarzy: internisty- gastroenterologa, neurologa i kardiologa, uznać należy, że stopień naruszenia sprawności organizmu spowodowany, stwierdzonymi u wnioskodawczyni, schorzeniami nie powoduje konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby, w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych.

Z dokonanych ustaleń wynika, ze wnioskodawczyni cierpi na nadciśnienie tętnicze, leczone ambulatoryjnie od 2016r. , stan po przebytym udarze mózgu, wirusowe zapalenie wątroby . Stopień naruszenia sprawności organizmu w stopniu powodującym konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych nie powoduje niezdolności do samodzielnej egzystencji .

Wnioskodawczyni , przebyła w 2016r. udar niedokrwienny mózgu z niedowładem prawostronnym . Jest w stanie samodzielnie spożywać posiłki , utrzymać higienę osobistą ( śladowy niedowład prawostronny ma charakter tylko odruchowy) . Biegła podkreśliła , że w gabinecie lekarskim , towarzyszący w trakcie badania, syn pomagał jej rozebrać się i ubrać. Wnioskodawczyni poruszała się ( z krzesła na leżankę) samodzielnie. Poza gabinetem – za pomocą chodzika

Stopień naruszenia sprawności organizmu w stopniu powodującym konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych nie powoduje niezdolności wnioskodawczyni do samodzielnej egzystencji .

Nadto wnioskodawczyni cierpi na przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby typu C / autoimmunologiczne zapalenie wątroby w stadium niewydolności C. A, kamicę pęcherzyka żółciowego, gastropatię, nadciśnienie tętnicze (...), stan pom udarze mózgu 2016r., odruchowy niedowład prawostronny, napadowe migotanie przedsionków, naczyniopochodne uszkodzenie mózgu, nietrzymanie moczu, starość . U wnioskodawczyni brak jakichkolwiek objawów dekompensacji funkcji metabolicznej wątroby, powikłań ani zaburzeń trawienia/wchłaniania/pasażu pokarmu w związku z chorobami wątroby, pęcherzyka żółciowego , przewodu pokarmowego , jak też niepożądanych objawów prowadzonej farmakoterapii z powodu tych chorób. Wnioskodawczyni jest wydolna krążeniowo i oddechowo , sprawna mentalnie, bez upośledzenia funkcji narządów zmysłów , szczególnie wzroku, dobrą funkcją metaboliczną wątroby i zadowalającą funkcją układu ruchu. Piętnastodniowy pobyt w szpitalu ( Wojewódzki Szpital (...)) nie wiązał się z istna dekompensacją funkcji wątroby, ocena wg skali C. – A ( najlepsza dla wnioskodawczyni) na konieczności modyfikacji terapii. Wnioskodawczyni może wykonywać czynności z zakresu samoobsługi ( gdyby tak nie było, znalazłoby to odzwierciedlenia w karcie informacyjnej ze szpitala. Ocena niepełnosprawności wnioskodawczyni, wg skali B. , uzyskane 80 punktów ( na 100 możliwych) , co jednoznacznie przeczy niezdolności do samodzielnej egzystencji ( poniżej 60 punktów)

Stopień naruszenia sprawności organizmu, w stopniu powodującym konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych nie powoduje niezdolności wnioskodawczyni, do samodzielnej egzystencji .

Stosownie, zatem, do przywołanych opinii przedmiotowych biegłych sądowych, uznać należy, iż ubezpieczona nie wymaga stałej lub długotrwałej opieki osób trzecich, w związku z powyższym nie jest niezdolna do samodzielnej egzystencji i brak jest podstaw do przyznanie prawa do świadczenia uzupełniającego.

W związku z powyższymi okolicznościami, Sąd Okręgowy w Łodzi, stosownie do treści art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., oddalił odwołanie wnioskodawczyni , od zaskarżonej decyzji Prezesa KRUS .

Zarządzenie: odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi wnioskodawczyni.