Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 września 2018r.

Sąd Rejonowy w Kętrzynie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 września 2018 r. w K.

sprawy z powództwa W. A., Z. A.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

zadośćuczynienie z tytułu uszkodzenia ciała lub uszczerbku na zdrowiu zasądzone na podstawie art.445k.c.

I.  zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powodów:

- W. A. kwotę 10.000,00 zł (dziesięć tysięcy złotych) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie za okres od dnia 17.06.2016r. do dnia zapłaty,

- Z. A. kwotę 10.000,00 zł (dziesięć tysięcy złotych) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie za okres od dnia 17.06.2016r. do dnia zapłaty;

II.  oddala powództwa w pozostałym zakresie;

III.  zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powodów:

- W. A. kwotę 1.313,15 zł (jeden tysiąc trzysta trzynaście złotych i piętnaście groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu,

- Z. A. kwotę 1.313,15 zł (jeden tysiąc trzysta trzynaście złotych i piętnaście groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 1156/17

UZASADNIENIE

Powodowie Z. A. i W. A. wnieśli o zasądzenie od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwot po 20.000,00 zł, tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę w związku ze śmiercią najbliższego członka rodziny tj. wnuka R. A. (1). Domagali się również przyznania ustawowych odsetek od dnia 17.06.2016 r., do dnia zapłaty i kosztów procesu.

W uzasadnieniu wskazali, iż w dniu 24.10.2011 r., doszło do wypadku komunikacyjnego, w wyniku którego zginął wnuk powodów – R. A. (1). Sprawca wypadku – E. B., był ubezpieczony w zakresie odpowiedzialności cywilnej w zakładzie pozwanego.

Zmarły R. A. (1) miał w chwili wypadku 18 lat. Był kawalerem, mieszkał wspólnie z matką i rodzeństwem w tej samej miejscowości, co dziadkowie. Często ich odwiedzał i pomagał w gospodarstwie domowym. Stanowili wspierającą się rodzinę, spędzali ze sobą uroczystości rodzinne i święta. Łączyły ich silne relacje uczuciowe i rodzinne. Powodowie wystąpili do pozwanego o zadośćuczynienie za śmierć wnuka, jednak pismem z dnia 16.06.2016 r., otrzymali odpowiedź odmowną. Dochodzone pozwem kwoty uwzględniają przyczynienie się poszkodowanego do szkody. Jak wynika bowiem z akt sprawy karnej, R. A. (1) poruszał się prawą stroną jezdni i nie ustąpił pierwszeństwa nadjeżdżającemu pojazdowi sprawcy wypadku.

Pozwany, (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wniósł o oddalenie powództwa. Przyznał, że co do zasady był odpowiedzialny za naprawienie szkód powstałych na skutek zgonu R. A. (1) w wypadku komunikacyjnym z dnia 24.10.2011 r., z racji objęcia kierującego pojazdem E. B. – ochroną ubezpieczeniową w ramach obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych. Z tego tytułu pozwany wypłacił osobom bliskim zmarłemu, a w szczególności matce i rodzeństwu odpowiednie świadczenia. Pozwany odmówił jednak przyznania świadczeń powodom, uznając że brak jest ku temu podstaw. Zmarły był bowiem jednym z kilkorga wnucząt powodów. Powodowie nie pozostawali z nim w jakimś szczególnym związku zależności i jego śmierć nie spowodowała istotnych zmian w sposobie funkcjonowania powodów. Pozwany wskazał również na szczególne okoliczności wypadku, tj. rażące naruszenie przez R. A. (1) przepisów prawa o ruchu drogowym, a tym samym znaczne przyczynienie się do wypadku. Tuż przed zdarzeniem poruszał się bowiem po zmroku, pieszo, w terenie niezabudowanym, prawą stroną drogi nie obserwując przy tym nadjeżdżających z tyłu pojazdów i jednocześnie korzystając z telefonu komórkowego z zestawem głośnomówiącym. W efekcie doszło do potrącenia R. A. (1) przez pojazd, którego kierowca nie zauważył pieszego w ciemnościach i nie zdołał podjąć żadnych manewrów obronnych w celu uniknięcia kolizji.

Wskazując na powyższe, pozwany wnosił o przyjęcie 60 % przyczynienia się R. A. (1) do powstałego zdarzenia.

Poza tym, zdaniem pozwanego, powodowie nie wykazali, że rozmiar ich cierpień uzasadnia wypłatę za strony pozwanego jakiejkolwiek kwoty zadośćuczynienia.

Zdaniem strony pozwanej, nieuzasadnione jest również żądanie przez powodów odsetek ustawowych od dnia 17.06.2016 r., ponieważ wyrok zasądzający zadośćuczynienie ma charakter konstytutywny.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 24.10.2011 r., na drodze publicznej pomiędzy miejscowościami P. – P., gmina R., doszło do wypadku komunikacyjnego. Kierujący samochodem V. (...) E. B. nie obserwował dostatecznie drogi przed pojazdem, czym doprowadził do potrącenia pieszego R. A. (2), idącego w tym samym kierunku, prawą strona jezdni, w wyniku czego wymieniony doznał rozległych obrażeń ciała, w następstwie których zmarł w dniu 01.11.2011 r.

W dniu wypadku (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. zapewniał ochronę ubezpieczeniową od odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu marki V. (...), w związku z czym ponosi odpowiedzialność cywilną za skutki zaistniałego zdarzenia (nie kwestionowane).

Powodowie Z. A. i W. A. wysłali do (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. wezwania do zapłaty zadośćuczynienia w kwotach po 20.000,00 zł. Pismem z dnia 16.06.2016 r., otrzymali odpowiedź odmowną (wezwanie k. 11-15, odpowiedź k. 16 - 17).

Powodów łączyła ze zmarłym dość silna więź emocjonalna. R. A. (1) miał w chwili wypadku 18 lat. Był kawalerem, mieszkał wspólnie z matką i rodzeństwem w tej samej miejscowości, co dziadkowie. Regularnie i często ich odwiedzał, wspierał i pomagał w gospodarstwie domowym. Przygotowywał opał na zimę i wspomagał w prowadzeniu ogródka działkowego. Stanowili wspierającą się rodzinę, spędzali ze sobą uroczystości rodzinne i święta. Łączyły ich relacje uczuciowe i rodzinne.

Jak wynika z opinii biegłej psycholog K. C., intensywność cierpienia powodów spowodowanego przez śmierć wnuka R. A. (1) na dzień dzisiejszy jest minimalna. Bezpośrednio po jego śmierci przeżywali żałobę i emocje negatywne z nią związane, wynikające z utraty spokrewnionego członka rodziny. W przypadku W. A. było to, jak powód sam określa, około 2-3 lat. W przypadku Z. A., z racji deficytów poznawczych, niemożliwym jest określić zarówno intensywności cierpienia, jak i więzi z wnukiem. Na dzień dzisiejszy obydwoje są pogodzeni z nieodwracalnością śmierci wnuka i patrzą na niego przez pryzmat relacji z innymi wnukami. Według biegłej, nie można jednoznacznie określić jakości i wyjątkowości więzi powodów ze zmarłym wnukiem, opierała się ona jednak na międzypokoleniowej bliskości, spędzaniu wspólnego czasu, pomocy, co określa, że była ona naturalna, osobista i oparta na emocjach łączących dziadków z wnukiem.

Powodowie nie wspominali, aby po zdarzeniu korzystali z pomocy psychologicznej lub psychiatrycznej.

Powyższe sąd ustalił na podstawie zeznań świadków: Ż. T. k. 46v, A. A. k. 46v-47, zeznań powodów: Z. A. k. 80v, W. A. k. 80v, opinii sądowo –psychologicznej k. 56-59.

Sąd zważył, co następuje:

Zgromadzony w niniejszej sprawie materiał dowodowy w postaci dokumentów, w ocenie Sądu, nie budzi wątpliwości, albowiem strony nie kwestionowały ich treści wyprowadzając na ich podstawie odmienne, korzystne dla siebie wnioski.

Sąd dał wiarę zeznaniom powodów albowiem są jasne, logiczne, przekonujące, zgodne z zasadami doświadczenia życiowego, znajdują ponadto potwierdzenie w dokumentach zgromadzonych w sprawie, których nie kwestionowała żadna ze stron. Pozostają również w całkowitej korelacji z zeznaniami przesłuchanych w sprawie świadków.

Odnosząc się do podstawy prawnej żądania powodów, należy stwierdzić, że zgodnie z brzmieniem art. 446 § 4 kc, sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę pieniężną, tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.

Przede wszystkim trzeba się zgodzić z utrwalonym w orzecznictwie Sądu Najwyższego poglądem, że śmierć osoby najbliższej powoduje naruszenie dobra osobistego osoby związanej emocjonalnie ze zmarłym. Nie każdą więź rodzinną niejako automatycznie należy zaliczyć do katalogu dóbr osobistych, lecz jedynie taką, której zerwanie powoduje ból, cierpienie, rodzi poczucie krzywdy. Osoba dochodząca roszczenia na podstawie art. 448 k.c. powinna zatem wykazać istnienie tego rodzaju więzi, stanowiącej jej dobro osobiste podlegające ochronie. W ocenie Sądu powodowie wykazali istnienie z wnukiem silnej więzi rodzinnej. Regularnie i często byli odwiedzani przez wnuka, który zaangażował się w pomoc w ich gospodarstwie domowym. Przygotowywał opał na zimę i wspomagał w prowadzeniu ogródka działkowego. Stanowili wspierającą się rodzinę, spędzali ze sobą uroczystości rodzinne i święta. Według biegłej psycholog, jakkolwiek nie można jednoznacznie określić jakości i wyjątkowości więzi powodów ze zmarłym wnukiem, opierała się ona jednak na międzypokoleniowej bliskości, spędzaniu wspólnego czasu, pomocy, co określa, że była ona naturalna, osobista i oparta na emocjach łączących dziadków z wnukiem. W ocenie Sądu, brak kategoryczności opinii biegłej w ocenie siły i jakości więzów powodów z wnukiem w żaden sposób nie podważa ich istnienia lub wagi. Przeciwnie, to właśnie pozostały materiał dowodowy w postaci zeznań świadków i korespondujących z nimi zeznań powodów, w połączeniu z wnioskami opinii biegłej pozwala sądowi na ustalenie pełnego obrazu relacji rodzinnych powodów z wnukiem.

Rodzina A. stanowiła wspólną całość, jej członkowie wzajemnie się wspierali, odwiedzali, utrzymywali ścisłe i ciepłe relacje.

Źródłem krzywdy powodów jest zatem czyn niedozwolony, którego następstwem jest śmierć najbliższego członka rodziny. Krzywdą wyrządzoną zmarłemu jest utrata życia, dla osób mu bliskich zaś jest to naruszenie dobra osobistego poprzez zerwanie więzi emocjonalnej, szczególnie bliskiej w relacjach rodzinnych.

Osoba dochodząca zadośćuczynienia pieniężnego za spowodowanie śmierci osoby najbliższej nie jest poszkodowana jedynie pośrednio. Nie może być kwestionowane, że ten sam czyn niedozwolony może wyrządzać krzywdę różnym osobom.

Z tego względu, w ramach ustalania rozmiaru szkody Sąd uwzględnił w niniejszej sprawie takie czynniki niewymierne jak utrata oczekiwanego wparcia na przyszłość (nie tylko materialnego), cierpienie związane z utratą osoby bliskiej, zerwanie szczególnych relacji pomiędzy dziadkami i wnukiem. Pogorszenie warunków życiowych powodów wyrażające się w braku wsparcia ze strony wnuka w ciężkich pracach domowych, poczucia krzywdy z powodu utraty wnuka (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 listopada 2010, IV CSK 170/10, niepubl.).

W ocenie Sądu, kwoty po 10.000,00 zł przyznane powodom Z. A. i W. A. są odpowiednie, biorąc pod uwagę rozmiar cierpień psychicznych doznanych przez powodów oraz negatywne następstwa tychże przeżyć w życiu osobistym powodów oraz w kontekście możliwości uzyskania wieloletniego wsparcia zarówno materialnego jak i duchowego, poprzez zapewnienie poczucia pomocy ze strony wnuka.

W ocenie Sądu, całokształt przywołanych wyżej okoliczności sprawy, w szczególności ustalenia biegłych w postępowaniu karnym w sprawie II K 138/13 tut. Sądu, przemawiały za przyjęciem 50 % przyczynienia się R. A. (1) do zaistniałego wypadku, a w konsekwencji uzasadniały zmiarkowanie żądania wysuwanego przez powodów do wysokości przyznanej w wyroku. R. A. (1) dopuścił się bowiem rażącego naruszenia przepisów prawa o ruchu drogowym, a tym samym znaczne przyczynił się do wypadku. Tuż przed zdarzeniem poruszał się bowiem po zmroku, pieszo, w terenie niezabudowanym, prawą stroną drogi nie obserwując przy tym nadjeżdżających z tyłu pojazdów i jednocześnie korzystając z telefonu komórkowego z zestawem głośnomówiącym. W efekcie doszło do potrącenia R. A. (1) przez pojazd, którego kierowca nie zauważył pieszego w ciemnościach i nie zdołał podjąć żadnych manewrów obronnych w celu uniknięcia kolizji. Uwzględnienie roszczenia powodów w pełnej wysokości stawiałoby ich w nieuzasadnionej okolicznościami sprawy, uprzywilejowanej pozycji. Stanowiłoby wyraz nieuprawnionej nagrody za niezwykle nieodpowiedzialne zachowanie ich wnuka na drodze. Stąd, dyskwalifikacja powództwa w części ponad przyznaną kwotę.

Mając na uwadze powyższe rozważania, na podstawie art. 446 § 4 kc orzeczono, jak w pkt. I i II wyroku.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 kpc i art. 100 kpc, mając na uwadze wynik procesu wobec poszczególnych powodów.

Wyrok zasądzający zadośćuczynienie nie ma charakteru orzeczenia kształtującego treść stosunku prawnego, czy orzeczenia waloryzującego wysokość należnego powodowi świadczenia. Jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, to dłużnik powinien spełnić świadczenie niezwłocznie po wezwaniu (art. 455 k.c.). W wypadku opóźnienia dłużnika wierzyciel jest uprawniony do odsetek od nieterminowo spełnionego świadczenia pieniężnego i roszczenie o zadośćuczynienie nie podlega w tym zakresie odrębnym regułom. Jeżeli zatem strona pozwana została wezwana do zapłaty zadośćuczynienia za naruszenie przez sprawcę wypadku dobra osobistego w postaci więzi rodzinnej, a decyzją z dnia 16.06.2016 r., w całości odmówiła spełnienia świadczenia z tego tytułu, to przez nieuzasadnioną odmowę świadczenia pozwany popadł w opóźnienie uzasadniające, zgodnie z art. 481 § 1 k.c., żądanie odsetek. Tak więc żądanie odsetek w niniejszej sprawie jest usprawiedliwione najwcześniej od dnia 17.06.2016 r., i dlatego ustawowe odsetki za opóźnienie zostały zasądzone zgodnie z żądaniem pozwu.