Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 kwietnia 2014 roku.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim w IV Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący SSO Sławomir Gosławski

Sędziowie SO Tadeusz Węglarek

SO Tomasz Ignaczak (spr.)

Protokolant Dagmara Szczepanik

przy udziale Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Piotrkowie Trybunalskim del. do Prokuratury Okręgowej w Piotrkowie Trybunalskim - Tomasza Retyka

po rozpoznaniu w dniu 15 kwietnia 2014 roku

sprawy D. O.

oskarżonego z art. 278 § 1 kk

z powodu apelacji wniesionej przez prokuratora

od wyroku Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim

z dnia 13 stycznia 2014 roku sygn. akt II K 769/13

na podstawie art.437§1 kpk, art.438 pkt 4 kpk, art.624§1 kpk, art.17 ust.1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych (tekst jednolity: Dz. U. Nr 49 poz. 223 z 1983 roku z późniejszymi zmianami)

1)  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

-

w miejsce orzeczonej kary ograniczenia wolności na podstawie art.278§1 kk wymierza oskarżonemu D. O. karę 2 (dwóch) lat pozbawienia wolności,

-

na podstawie art.69§1 i 2 kk, art.70§1 pkt 1 kk warunkowo zawiesza wykonanie orzeczonej wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności na okres próby lat 5 (pięciu),

-

na podstawie art.73§1 kk oddaje oskarżonego w okresie próby pod dozór kuratora,

2)  w pozostałym zakresie utrzymuje zaskarżony wyrok w mocy;

3)  zwalnia oskarżonego od opłaty za obie instancje i od wydatków poniesionych w postępowaniu odwoławczym.

Sygn. akt: IV Ka 149/14

UZASADNIENIE

D. O. został oskarżony o to, że:

w okresie czasu od 1 marca 2013 roku do 20 marca 2013 roku w T. przy ul. (...) z budynku gospodarczego zabrał w celu przywłaszczenia dwa silniki do krajzegi oraz wiertarkę elektryczną marki (...), a także z wnętrza domu mieszkalnego zabrał w celu przywłaszczenia pieniądze w kwocie 30 euro, a także biżuterię w postaci złotego łańcuszka, złotego pierścionka oraz dwóch złotych przywieszek, tj. mienie o łącznej wartości szacunkowej 3000 zł. na szkodę A. W..

Sąd Rejonowy w Tomaszowie Mazowieckim wyrokiem z dnia 13 stycznia 2014 roku w sprawie II K 769/13:

1.  uznał oskarżonego za winnego dokonania zarzuconego mu czynu wyczerpującego dyspozycję art. 278 § 1 kk i za to na podstawie art. 278 § 1 kk w zw. z art. 58 § 3 kk i art. 34 § 2 kk oraz art. 35 § 1 kk wymierzył mu karę 10 miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywanie nieodpłatnej dozorowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 30 godzin miesięcznie;

2.  na podstawie art. 46 § 1 kk orzekł o obowiązku naprawienia szkody poprzez zapłatę przez oskarżonego na rzecz pokrzywdzonej kwoty 3000 zł.;

3.  zwolnił oskarżonego od kosztów sądowych.

Powyższy wyrok został zaskarżony na niekorzyść oskarżonego przez prokuratora.

Prokurator zarzucił wyrokowi:

-

wymierzenie rażąco niewspółmiernej kary poprzez jej nadmierną łagodność wyrażająca się orzeczeniem wobec oskarżonego kary ograniczenia wolności;

-

obrazę przepisów prawa materialnego, tj. art. 34 § 2 kk., poprzez powołanie dyspozycji tego przepisu w podstawie prawnej wymiaru kary.

W konkluzji prokurator wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie wobec oskarżonego kary 2 lat pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby lat 5 i oddanie oskarżonego pod dozór kuratora, a w pozostałej części o utrzymanie wyroku w mocy.

Na rozprawie apelacyjnej prokurator podtrzymał swoją apelację i wnioski w niej zawarte.

Oskarżony na rozprawie apelacyjnej wnosił o nieuwzględnienie apelacji i utrzymanie wyroku w mocy.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja prokuratora okazała się zasadna i spowodowała zmianę zaskarżonego wyroku.

Na wstępie należy podnieść, iż Sąd pierwszej instancji prawidłowo ustalił sprawstwo oskarżonego, które zresztą w skardze apelacyjnej nie jest kwestionowane, nie musi być więc przedmiotem szczegółowych rozważań Sądu Okręgowego. Ponadto do przypisanego oskarżonemu czynu Sąd meriti zastosował właściwą kwalifikację prawną.

Apelacja w istocie zarzuca wyrokowi w zaskarżonej części niesłuszne zastosowanie art. 58 § 3 kk, który pozwolił Sądowi pierwszej instancji na orzeczenie kary łagodniejszego rodzaju, nie oddającej stopnia ujemnej zawartości tego czynu. Ponieważ zastosowanie instytucji przewidzianej w art. 58 § 3 kk ma charakter fakultatywny słusznie zarzut apelacyjny został oparty na podstawie odwoławczej z art. 438 pkt 4 kpk.

Zarzut rażącej niewspółmierności kary jako zarzut z kategorii ocen można zasadnie podnosić, gdy kara ( zastosowana reakcja karna ), jakkolwiek mieści się w granicach ustawowego zagrożenia, nie uwzględnia w sposób właściwy zarówno okoliczności popełnienia przestępstwa, jak i osobowości sprawcy – innymi słowy, gdy w społecznym odczuciu jest karą niesprawiedliwą.

Zmiana wysokości orzeczonej kary ( reakcji karnej ) może w wyniku postępowania odwoławczego nastąpić jedynie wówczas, gdy kara ta jawiła się jako „rażąco niewspółmierna". Owa niewspółmierność w ustawie została poprzedzona określeniem „rażąca", co wyraźnie zaostrza kryterium zmiany wyroku z powodu czwartej podstawy odwoławczej. Określenie „rażąca" należy bowiem odczytywać dosłownie i jednoznacznie jako cechę kary, która istotnie przez swą niewspółmierność razi (oślepia).

Rażąca niewspółmierność kary zachodzić może tylko wówczas, gdy na podstawie ujawnionych okoliczności mających zasadniczy wpływ na jego wymiar można by przyjąć, że zachodziłaby wyraźna różnica pomiędzy karą, jaką należałoby wymierzyć w instancji odwoławczej, a karą wymierzoną w pierwszej instancji.

Taka sytuacja ma miejsce w przedmiotowej sprawie. W tym kontekście należy uwzględnić, iż:

-

oskarżony był uprzednio trzykrotnie karany za przestępstwa przeciwko mieniu ( w tym dwukrotnie za kradzież). W długiej perspektywie czasu okazał więc powtarzającą się tendencję, iż ma skłonność do rażącego naruszania porządku prawnego. Wcześniejsze reakcje karne nie odniosły wobec niego pożądanych efektów w postaci utrwalenia jego postawy w kierunku przestrzegania porządku prawnego. Dane te wskazują, iż oskarżony nie wyciągnął wystarczających wniosków z uprzednich skazań;

-

okoliczności popełnienia przypisanego mu czynu wskazują na znaczny stopień jego społecznej szkodliwości ( przemawia za tym okradzenie osób u których mieszkał i działanie z niskich pobudek, albowiem uzyskane z kradzieży pieniądze przeznaczył na hazard );

-

oskarżony jest kawalerem i osobą bezrobotną ( utrzymuje się z renty chorobowej). Nie przytoczył on przy tym dodatkowych argumentów odnośnie danych osobopoznawczych, które uzasadniałyby łagodniejsze - niż wynikające z granic określonych w sankcji – ukształtowanie jego odpowiedzialności za przedmiotowy czyn.

Dlatego orzeczenie przez Sąd Rejonowy w zaskarżonym wyroku wobec oskarżonego za przestępstwo z art. 278 § 1 kk kary ograniczenia wolności ( sankcja z art. 278 § 1 kk przewiduje tylko karę pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat ) należy uznać za rażąco łagodną reakcję karną, w sprawie bowiem przeważają zdecydowanie okoliczności obciążające, które jednoznacznie przemawiają za surowszym ukształtowaniem kary.

Uwzględniając powyższe rozważania Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że na podstawie art. 278 § 1 kk w miejsce kary ograniczenia wolności wymierzył oskarżonemu karę 2 lat pozbawienia wolności uznając, iż ustalone przez Sąd merytoryczny okoliczności obciążające mają takie znaczenia gatunkowe, których orzeczona kara ograniczenia wolności nie odzwierciedlała dostatecznie.

Jednocześnie Sąd Okręgowy na podstawie art. 69 § 1 i 2 kk, art. 70 § 1 pkt 1 kk wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił oskarżonemu na okres próby 5 lat. Zaznaczyć w tym miejscu należy, że Sąd Okręgowy ograniczony był zarzutami i wnioskami zawartymi w apelacji prokuratora skierowanej na niekorzyść. Tymczasem prokurator nie żądał w apelacji wymierzenia oskarżonemu kary bezwzględnego pozbawienia wolności. Dlatego Sąd Okręgowy nie mógł zmienić wyroku poprzez orzeczenie bezwzględnej kary pozbawiania wolności – mógłby co najwyżej uchylić wyrok w trybie art. 440 kpk i zalecić rozważenie wymierzenia takiej kary przy ponownym rozpoznawaniu sprawy. Jednak Sąd Okręgowy doszedł do wniosku, że orzeczenie kary w takim kształcie, jak wnosił w apelacji prokurator, nie będzie rażąco niesprawiedliwe w rozumieniu art. 440 kpk ( choć jest to kara zaskakująco łagodna – ale nie na tyle, aby uznać ją za rażąco niesprawiedliwą). Dlatego Sąd odwoławczy nie zdecydował się na uchylanie zaskarżonego wyroku w trybie art. 440 kpk, tylko na jego zmianę zgodnie z żądaniem prokuratora ( czyli na orzeczenie kary z zastosowaniem dobrodziejstwa warunkowego zawieszenia jej wykonania ).

Zastosowanie art. 69 kk uzależnione jest od wymiaru kary nie przekraczającej dwóch lat i od przekonania Sądu, iż jest to wystarczające dla osiągnięcia wobec sprawcy celów kary, a w szczególności zapobieżenia powrotowi do przestępstwa. Oskarżony przyznał się do winy, okazywał skruchę, jak wynika z materiału dowodowego rozpoczął leczenie od uzależnienia od hazardu i narkotyków ( k. 24v), co daje jednak ostatecznie podstawę do postawienia wobec niego pozytywnej prognozy kryminalistycznej i szansę na osiągnięcie celów kary bez wykonania jej obecnie. Jednakże dotychczasowa niepoprawność oskarżonego wymagała orzeczenia najdłuższego okresu próby, dlatego Sąd odwoławczy orzekł pięcioletni okres tej próby, aby oddziaływać na niego w dłuższym przedziale czasu.

Dotychczasowa postawa oskarżonego wymagała także oddania go na podstawie art. 73 § 1 kk pod dozór kuratora, ażeby oddziaływać na postawy skazanego intensywniej, w sposób kontrolowany, co pozwoli na wdrożenie go do przestrzegania porządku prawnego i zweryfikowanie trafności postawionej prognozy.

Sąd odwoławczy nie zgadza się – przynajmniej w analizowanym przypadku - ze stwierdzeniem zawartym w uzasadnieniu Sądu Rejonowego, że kara ograniczenia wolności będzie dla oskarżonego bardziej dolegliwa niż kara pozbawienia wolności ( nawet z warunkowym zawieszeniem jej wykonania). W tym przypadku nie tyle realność kary, a jej wysokość i postać ma decydujące znaczenie, zwłaszcza dla realizacji funkcji wychowawczych i zapobiegawczych wobec sprawcy. Oskarżony musi zdawać sobie sprawę, iż za każde kolejne przestępstwo grozi mu adekwatna reakcja karna, a w realiach jego dotychczasowej karalności nie może liczyć na pobłażliwość.

Wobec dokonania powyższych zmian w zaskarżonym wyroku zarzut obrazy przepisów prawa materialnego, tj. art. 34 § 2 kk., poprzez powołanie dyspozycji tego przepisu w podstawie prawnej wymiaru kary, zdezaktualizował się, nie będzie więc omawiany.

W pozostałym zakresie wyrok jako słuszny, sprawiedliwy, odpowiadający prawu karnemu materialnemu i nie naruszający prawa karnego procesowego należało utrzymać w mocy.

Sąd Okręgowy zwolnił oskarżonego od wydatków za postępowanie odwoławcze i od opłaty za drugą instancję kierując się jego trudną sytuacją finansową.

Z powyższych względów orzeczono jak w wyroku.