Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 czerwca 2020 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 19 czerwca 2020 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania (...) Sp. z o.o. w E.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o zatwierdzenie taryfy dla ciepła

na skutek odwołania (...) Sp. z o.o. w E. od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z 31 grudnia 2018 r. Nr(...)

1.  oddala odwołanie;

2.  zasądza od (...) Sp. z o.o. w E. na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 720 zł (siedemset dwadzieścia złotych) z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sędzia SO Andrzej Turliński

Sygn. akt XVII AmE 106/19

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 31 grudnia 2018 r. Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (Prezes URE, pozwany) działając na podstawie art. 47 ust. 2 w związku z ar.t 23 ust. 2 pkt 2 i 3, art. 30 ust. 1 i art. 47 ust. 2f ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (PE) – Dz.U. Z 2018 R. POZ. 755 z późn. zm. odmówił zatwierdzenia taryfy dla ciepła przedłożonej przez (...) Sp. z o.o. w E. (powód).

W ocenie pozwanego Prezesa Urzędu powód nie dostosował się do wymogu określonego w art. 47 ust. 2f PE obliczenia planowanych przychodów ze sprzedaży ciepła, przyjmowanych do kalkulacji cen i stawek opłat w taryfie dla jednostek kogeneracyjnych przy zastosowaniu wskaźnika referencyjnego ustalonego przez Prezesa URE zgodnie z metodologią określoną w przepisach odpowiedniego „rozporządzenia taryfowego” – to jest rozporządzenia Ministra Energii z dnia 22 września 2017 r. w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń z tytułu zaopatrzenia w ciepło (Dz.U. z 2017 r. poz. 1988). Pozwany zauważył, że przywołane rozporządzenie daje przedsiębiorcy energetycznemu możliwość wyboru między kalkulacją cen dla jednostek kogeneracji przy zastosowaniu wskaźnika referencyjnego to jest metodą uproszczoną - § 13 rozporządzenia albo metodą kosztową przy zastosowaniu kosztów uzasadnionych - § 14 rozporządzenia. W tej sytuacji pozwany uznał, że zachodzi rozbieżność między regulacją ustawową zawartą e art. 47 ust 2f PE, a unormowaniami §13 i 14 rozporządzenia taryfowego. Stwierdzoną rozbieżność pozwany uznał stosując zasadę, według której przepis ustawowy jako przepis wyższej rangi wyłącza możliwość stosowania przepisu niższej rangi jakim jest przepis rozporządzenia. Na gruncie przedmiotowej sprawy o zatwierdzenie taryfy przepis art. 47 ust. 2f PE statuujący zasadę budowania taryfy dla ciepła dla jednostek kogeneracyjnych wyłącznie metodą uproszczoną wyłącza możliwość kształtowania takiej taryfy w oparciu o metodę kosztową określoną w § 13 rozporządzenia taryfowego.

Ponieważ w trakcie postępowania administracyjnego powód odmówił ukształtowania cen i stawek opłat z taryfy z użyciem metody uproszczonej pozostając przy cenach i stawkach ustalonych metodą kosztową Prezes URE odmówił zatwierdzenia taryfy.

Od wydanej w sprawie decyzji odwołał się powód żądając jej uchylenia albo zmiany w całości i zatwierdzenia taryfy zgodnie z jego wnioskiem z dnia 7 listopada 2017 r.

Zarzucił Prezesowi URE, że wydając zaskarżoną decyzję:

1.  naruszył przepis art. 47 ust. 2f PE przez jego błędną wykładnię i w konsekwencji niewłaściwe zastosowanie w związku z ar.t 46 ust. 5 i 6 PE przez ich niezastosowanie i przyjęcie, że przepis art. 47 ust. 2f PE stanowi samodzielną i wyłączną podstawę dla kalkulacji cen i stawek opłat w taryfie dla ciepła dla jednostek kogeneracji,

2.  naruszył przepis art. 47 ust. 2 PE w związku z art. 23 ust. 2 pkt 2 i 3 w związku z art. 47 ust. 2f PE przez ich błędną wykładnię i w konsekwencji niewłaściwe zastosowanie w wyniku przyjęcia, że art. 47 ust. 2f PE jest jednym z przepisów w oparciu o który zgodnie z art. 47 ust. 2 PE w zw. z art. 23 ust. 2 pkt 2 i 3 PE, Prezes URE zatwierdza lub odmawia zatwierdzenia taryfy podczas, gdy z treści zarówno z przepisu art. 47 ust. 2 PE, jak i z przepisu art. 23 ust, 2 pkt 2 i 3 PE wynika, iż zatwierdzenie lub odmowa zatwierdzenia taryfy następuje w przypadku stwierdzenia jej niezgodności z zasadami i przepisami, o których mowa w art. 44 – 46 PE.

W ocenie odwołującego się w świetle przedstawionych zarzutów przedłożona do zatwierdzenia taryfa dla ciepła mogła być oparta na kalkulacji cen i stawek metodą kosztową co umożliwia przepis § 13 rozporządzenia taryfowego.

W treści odwołania znajdują się ponadto wnioski o dopuszczenie dowodów z treści dwóch artykułów P. B. Naczelnika Wydziału w URE pt: „Uproszczony sposób kalkulacji ciepła wytwarzanego w jednostkach kogeneracji” opublikowanego w Biuletynie URE (...) z 2 listopada 2010 r. oraz „Zmiany regulacji rynku ciepła dokonane przez ustawę o odnawialnych źródłach energii” opublikowanego w 2015 r. na stronie internetowej na okoliczność możliwości kształtowania przez wytwórców ciepła w źródłach posiadających jednostkę kogeneracji planowanego przychodu ze sprzedaży ciepła przy użyciu metody uproszczonej przewidzianej w § 13 rozporządzenia taryfowego bądź metodą kosztową o której mowa w § 14 tego rozporządzenia.

Na tę samą okoliczność świadczyć też ma artykuł ze strony internetowej URE pt. „(...)”.

Ponadto powód wniósł o przeprowadzenie dowodu z opinii Prezesa URE wydanej w trakcie procesu legislacyjnego na temat rozporządzenia taryfowego, o którym mowa w art. 46 ust. 5 PE na okoliczność, że pozwany nigdy nie interpretował art. 47 ust. 2f PE tak jak uczynił to w zaskarżonej decyzji.

Niezależnie od tego powód wniósł o dopuszczenie dowodu z szeregu akt postępowań o zatwierdzenie taryf innych przedsiębiorców wytwarzających ciepło w kogeneracji zakończonych zatwierdzeniem taryf w oparciu o metodę kosztową przewidzianą w § 14 rozporządzenia taryfowego.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany wniósł o oddalenie tego środka zaskarżenia pozostając przy ocenie prawnej przedmiotowej taryfy jaką przeprowadził w wydanej decyzji.

Sąd Okręgowy w Warszawie ustalił w sprawie następujący stan faktyczny.

Bezsporne jest, że powód złożył Prezesowi URE do zatwierdzenia taryfę dla ciepła w dwóch eksploatowanych jednostkach kogeneracyjnych w E. i K., w której ceny i stawki opłat oparł na metodzie kosztowej określonej w § 14 rozporządzenia taryfowego. Mimo wezwań pozwanego o zmianę kalkulacji cen i wyliczenie ich metodą uproszczoną przewidzianą w § 13 tego rozporządzenia powód wyraził ostateczne stanowisko, że przedłożona taryfa jest skalkulowana prawidłowo. W związku z tym Prezes URE wydał w dniu 31 grudnia 2018 r. decyzję, w której odmówił powodowi zatwierdzenia taryfy.

Rozpoznając sprawę Sąd uznał, że występuje w niej spór stron co do prawa dotyczącego skalkulowania cen i stawek opłat taryfowych w oparciu o przepis § 14 rozporządzenia taryfowego.

Do rozstrzygnięcia tego sporu nie są potrzebne dowody zgłoszone przez powoda. Ich przeprowadzenie w żaden sposób nie zmieniłoby ustalonego w sprawie stanu faktycznego. Poglądy co do prawa wyrażone w literaturze przedmiotu – przywołanych w odwołaniu artykułach – nie są w żadnym wypadku wiążące dla Sądu, który przy orzekaniu odwołuje się do własnych ocen. Podobnie przy rozpoznaniu konkretnej sprawy Sąd nie jest związany idącymi w innym kierunku rozstrzygnięciami Sądów i organów ochrony prawa wydanymi w podobnych sprawach. Nie ma więc obowiązku porównywania stanów faktycznych innych spraw ze sprawą poddaną jego osądowi ani też prowadzenia polemiki z wywodami zawartymi w ich uzasadnieniach.

Z tych powodów oddalone zostały wnioski dowodowe powoda omówione we wcześniejszej części uzasadnienia wyroku.

Rozpoznając sprawę Sąd zważył, że odwołanie nie jest uzasadnione, a zaskarżona nim decyzja jest prawidłowa z przyczyn podanych w jej treści.

Na podstawie art. 47 ust. 2 PE Prezes URE zatwierdza taryfę bądź odmawia jej zatwierdzenia w przypadku stwierdzenia niezgodności taryfy z zasadami i przepisami, o których mowa w art. 44 0 46 PE. W myśl unormowania art. 45 ust. 1 PE taryfy dla ciepła należy kalkulować w sposób zapewniający między innymi:

1)  pokrycie kosztów uzasadnionych działalności gospodarczej przedsiębiorstw energetycznych w zakresie między innymi wytwarzania, przesyłania i dystrybucji oraz obrotu ciepłem wraz z uzasadnionym zwrotem kapitału zaangażowanego w tę działalność,

2)  ochronę interesów odbiorców przed nieuzasadnionym poziomem cen i stawek opłat.

Ponadto w zakresie kształtowania taryf dla ciepła wytworzonego w jednostkach kogeneracji obowiązuje dodatkowa zasada określona w art. 47 ust. 2f PE obligująca przedsiębiorców do ustalania przy kalkulacji cen i stawek opłat w tego rodzaju taryfach planowanych przychodów obliczanych przy zastosowaniu wskaźnika referencyjnego ustalanego przez Prezesa URE zgodnie z metodologią określoną w przepisach wydanych na podstawie art. 45 ust. 5 i 6 PE i średnich cen sprzedaży ciepła, o których mowa w art. 23 ust. 2 pkt 8 lit. c PE. Przepis art. 46 ust. 5 PE zawiera delegację dla ministra właściwego do spraw energii do określenia w drodze rozporządzenia szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf dla ciepła oraz rozliczeń z tytułu zaopatrzenia w ciepło. Na tej podstawie prawnej Minister Energii wydał w dniu 22 września 2017 r. rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf dla ciepła oraz rozliczeń z tytułu zaopatrzenia w ciepło (Dz.U. z 2017 r., poz. 1988) powoływane już wcześniej jako „rozporządzenie taryfowe”. Z lektury tego rozporządzenia wynika możliwość ukształtowania taryfy dla ciepła wytworzonego w kogeneracji w oparciu o koszty uzasadnione przedsiębiorcy energetycznego (§ 14 rozporządzenia) - metodą kosztową albo przy zastosowaniu uproszczonego sposobu kształtowania taryfy tj. z uwzględnieniem wskaźnika referencyjnego (§ 13 rozporządzenia) – metodą uproszczoną.

Z brzmienia przytoczonych przepisów wynika jednoznacznie, że w wydanym rozporządzeniu taryfowym Minister Energii nie uwzględnił zasady wyrażonej w art. 47 ust. 2f PE dając przedsiębiorcy wybór kształtowania taryfy dla ciepła wytwarzanego w kogeneracji w oparciu o metodę kosztową lub uproszczoną.

Powstałą niezgodność między unormowaniem z art. 47 ust. 2f PE i § 14 rozporządzenia taryfowego należy usunąć w sposób zastosowany przez pozwanego w zaskarżonej decyzji, tj. z uwzględnieniem zasady hierarchicznej budowy systemy źródeł prawa wprowadzonej w art. 87 Konstytucji w związku z jej art. 92. Według pierwszego z przywołanych przepisów źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia, a także akty prawa miejscowego na obszarze działania organów, które je ustanowiły. Nie ulega wątpliwości, że w hierarchii źródeł prawa rozporządzenia znajdują się niżej od ustaw i pozostają w stosunku do ustaw w relacji podrzędności. Jak bowiem stanowi art. 92 Konstytucji RP rozporządzenia są wydawane na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania. Upoważnienie powinno określać organ właściwy do wydania rozporządzenia i zakres spraw przekazanych do uregulowania oraz wytyczne dotyczące treści aktu.

W związku z tym niedopuszczalna jest w świetle prawidłowej legislacji sytuacja niezgodności (sprzeczności) w uregulowaniu tej samej materii w ustawie i uszczegółowiającym ją rozporządzeniu.

Zgodnie z zasadą hierarchii źródeł prawa usunięcie stwierdzonej niezgodności polega na przyjęciu, że przepis ustawy, w konkretnym przypadku art. 47 ust. 2f PE, wyłącza stosowanie niezgodnego z nim przepisu rozporządzenia, w konkretnym przypadku § 14 rozporządzenia taryfowego. W wyniku takiej wykładni do kalkulacji cen i stawek opłat taryfowych dla jednostek kogeneracji będzie miał zastosowanie § 13 tego rozporządzenia, który treściowo jest zgodny z zasadą wyrażoną w art. 47 ust. 2f PE.

W konsekwencji Prezes URE postąpił prawidłowo odmawiając powodowi zatwierdzenia taryfy opracowanej na podstawie § 14 rozporządzenia taryfowego, a której powód mimo wezwana Prezesa Urzędu nie zgodził się dostosować do wymogów § 13 rozporządzenia. Słusznie przy tym wskazał, że każde naruszenie bezwzględnie obowiązującego przepisu prawa w przedkładanej taryfie stanowi samoistną podstawę do odmowy jej zatwierdzenia.

Z przeprowadzonych rozważań wynika, że odmawiając zatwierdzenia taryfy powoda Prezes URE wbrew zarzutom odwołania nie naruszył art. 47 ust. 2f PE ani też art. 47 ust. 2 PE. Nie miało też miejsca w zaskarżonej decyzji pominięcie jej oparcia na przepisach art. 44 – 46 PE jako, że przepis § 13 rozporządzenia odzwierciedlając zasadę art. 47 ust. 2f PE jednocześnie prawidłowo realizuje delegację określoną w art. 45 ust. 5 i 6 PE.

W tym stanie rzeczy Sąd działając na podstawie art. 479 ⁵³ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie, gdyż nie znalazł żadnej podstawy do jego uwzględnienia.

O kosztach procesu orzeczono stosownie od jego wyniku w oparciu o art. 98 § 1 i 3 k.p.c., art. 99 k.p.c. oraz § 14 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn. Dz.U. z 2018 r., poz. 265).

Sędzia SO Andrzej Turliński