Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 29 grudnia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie IV Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 29 grudnia 2014 r. w Warszawie na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku M. B.

z udziałem komisarzy wyborczych i przewodniczących komisji wyborczych

o wydanie orzeczenia w trybie art. 394 kodeksu wyborczego

Oddalić protest wyborczy

UZASADNIENIE

Wyborca M. B. wniósł protest wyborczy przeciwko ważności wyborów do rad miast na prawach powiatu, rad powiatów, sejmików województw oraz rad dzielnic (...) W., zarzucając:

1)  Naruszanie przez Państwową Komisję Wyborczą przepisów kodeksu wyborczego dotyczących wyników głosowania, to jest art. 40 § 1 Kodeksu wyborczego stanowiącego iż „głosowanie odbywa się przy pomocy urzędowych kart do głosowania” i art. 438 Kodeksu wyborczego stanowiącego iż na karcie do głosowania w okręgu wyborczym umieszcza się listy kandydatów zarejestrowane w danym okręgu według nadanych im numerów, wymieniając nazwiska i imiona kandydatów każdej z list w kolejności ich umieszczenia na liście, wraz ze skrótami nazw komitetów wyborczych.” poprzez ustalenie w § 2 ust. 5 uchwały Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 11 sierpnia 2014 r. w sprawie wzorów kart do głosowania oraz nakładek na karty do głosowania sporządzonych w alfabecie Braille'a, w wyborach do rad gmin, rad powiatów, sejmików województw i rad dzielnic (...) W. oraz w wyborach wójtów, burmistrzów i prezydentów miast M.P.2014.734 (z późniejszymi zmianami), że „Na jednej karcie umieszcza się tylko jedną listę kandydatów na radnych.” (art. 82 § 1 pkt 2 Kodeksu wyborczego)

2)  Popełnienie przez Państwową Komisję Wyborczą przestępstwa przeciwko wyborom określonego w art. 250 k.k. polegającego na wywieraniu przez Państwową Komisję Wyborczą wpływu na sposób głosowania osoby uprawnionej przez nadużycie stosunku zależności, poprzez ustalenie w uchwale Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ustalenia wzorów informacji o sposobie głosowania i warunkach ważności głosu w wyborach do rad gmin, rad powiatów, sejmików województw i rad dzielnic (...) W. oraz w wyborach wójtów, burmistrzów i prezydentów miast M.P.2014.896, wzorów informacji o sposobie głosowania. W szczególności informacji zawartych w załączniku nr 2 (INFORMACJA O SPOSOBIE GŁOSOWANIA ORAZ WARUNKACH WAŻNOŚCI GŁOSU W WYBORACH DO RAD MIAST NA PRAWACH POWIATU), załączniku nr 3 (INFORMACJA O SPOSOBIE GŁOSOWANIA ORAZ WARUNKACH WAŻNOŚCI GŁOSU W WYBORACH DO RAD DZIELNIC (...) W.), załączniku nr 4 INFORMACJA O SPOSOBIE GŁOSOWANIA ORAZ WARUNKACH WAŻNOŚCI GŁOSU W WYBORACH DO RAD POWIATÓW oraz załączniku nr 5 (INFORMACJA O SPOSOBIE GŁOSOWANIA ORAZ WARUNKACH WAŻNOŚCI GŁOSU W WYBORACH DO SEJMIKÓW WOJEWÓDZTW), w ocenie składającego protest, jednoznacznie sugerujących, że na każdej karcie broszury należy postawić znak „X”. W przypadkach gdy w okręgu wyborczym została zarejestrowana więcej niż jedna lista kandydatów i głosowanie odbyło się przy pomocy broszur złożonych z kart, zastosowanie się przez uprawnionego do opisanych wyżej instrukcji Państwowej komisji Wyborczej skutkowało oddanie głosu nieważnego, wbrew woli głosującego. (art. 82 § 1 pkt 1 Kodeksu wyborczego)

Na potwierdzenie pierwszego zarzutu M. B. przedstawiła zestawienie wyników głodowania w wyborach do rad (...) W. w okręgach nr od 1 do 9, dwóch komitetów wyborczych KW (...) i KW (...). W ocenie M. B. KW (...) uzyskał lepsze o 2-3 % wyniki w wyborach do rad (...) W. w tych okręgach w których lista tego Komitetu umieszczona była na pierwszej stronie broszury. Według Pana B. można domniemywać, że w okręgach, w których wyborcy są mniej zorientowani w prawie wyborczym, wpływ umieszczenia listy wyborczej na pierwszej stronie broszury miał wpływ na wynik głosowania.

Na potwierdzenie drugiego zarzutu M. B. przedstawiła własne twierdzenie, że treść informacji zawartych w uchwale Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 6 października 2014 r. miała znaczny wpływ na wynik wyborów, zwiększając istotnie liczbę głosów nieważnych. Na dowód potwierdzający to stanowisko Pan B. przedstawia zestawienie ilości głosów nieważnych w latach 2006, 2010 i 2014.

Sąd Okręgowy w Warszawie uznał protest wyborczy Pana M. B. za niezasadny z następujących powodów.

Odnośnie Zarzutu 1

W ocenie Sądu Okręgowego w Warszawie określenie w § 2 ust. 5 uchwały Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 11 sierpnia 2014 r. unormowanie, że „Na jednej karcie umieszcza się tylko jedną listę kandydatów na radnych.”, nie narusza art. 40 i 438 Kodeksu wyborczego.

Zastosowanie przez PKW technicznego rozwiązanie polegającego na tym, że w tych okręgach w których zgłoszono więcej niż jedną listę kandydatów na karcie do głosowanie nie umieszcza się wszystkich list, lecz każdą listę umieszcza się na oddzielnej karcie tworząc w ten sposób broszurę nie powoduje tego, że głosowanie odbywało się przy pomocy nie urzędowych kart do głosowania (art. 40 Kodeksu wyborczego). Broszura była urzędową kartą do głosowania.

Ustalenie, przez PKW, w omawianej uchwale, że głosowania odbędzie się przy pomocy karty do głosowania w postaci broszury, nie narusza też art. 438 Kodeksu wyborczego. Wprawdzie przepis ten stanowi, że na karcie do głosowania w okręgu wyborczym umieszcza się listy kandydatów, to nie znaczy, że listy kandydatów muszą być umieszczona na jednej płaszczyźnie, na jednej karcie o bardzo dużych rozmiarach. W ocenie Sądu, jeżeli liczba zgłoszonych list jest znaczna, listy te mogą być umieszczone na karcie do głosowania w postaci broszury, w ten sposób, że karta do głosowania złożona będzie z kilku połączonych ze sobą kart zawierających poszczególne listy kandydatów.

W omawianej sprawie najistotniejsze jest jednak to, że w proteście nie przedstawiono dostatecznych dowodów na to, że przeprowadzenie głosowania przy pomocy karty do głosowania w formie broszury miało jakikolwiek wpływ na wynik wyborów do rad miast na prawach powiatu, rad powiatów, sejmików województw oraz rad dzielnic (...) W..

Po pierwsze z porównanie wyników wyborów tylko dwóch komitetów wyborczych i to jedynie w wyborach do rady (...) W. nie można wyciągać wniosków o wpływie głosowania za pomocą broszury do wszystkich rad miast na prawach powiatu, rad powiatów, sejmików województw w całej Polsce.

Po drugie z wybiórczego przedstawienia, przez składającego protest, wyników Komitetów Wyborczych (...) i (...) w wyborach do rady (...) W. wcale nie wynika, że umieszczenie na pierwszej stronie karty w postaci broszury powodowało zwiększenie liczby oddanych głosów na daną listę. Są to tylko niczym nie poparte twierdzenia Pana B.. Nie można bowiem porównywać średniego wyniku głosowania na daną listę w całym kraju do wyników głosowania na daną listę w poszczególnych okręgach, gdzie dany komitet wyborczy może mieć większe lub mniejsze poparcie. Z liczby oddanych głosów i procentu głosów ważnych na KW (...) w zaprezentowanej w proteście tabeli wcale nie wynika, że w tych okręgach w których lista (...) umieszczona była na pierwszej karcie broszury komitet ten uzyskał znacznie więcej głosów. W okręgu nr 4 i okręgu nr 6 komitet ten uzyskał identyczny procent głosów ważnych, mimo, że jak twierdzi Pan B. w okręgu 4 lista (...) nie była umieszczona na pierwszej karcie broszury a w okręgu nr 6 na pierwszej karcie.

Odnośnie Zarzutu 2

Po pierwsze w polskim systemie prawnym obowiązuje zasada domniemania niewinności (art. 5 k.p.k.). W stosunku do członków Państwowej Komisji Wyborczej nie zapadł prawomocny wyrok. Co więcej nie toczy się w stosunku do członków PKW ani śledztwo, ani nawet czynności sprawdzające. W żadnym zatem razie nie można twierdzić, że członkowie PKW dopuścili się przestępstwa przeciwko wyborom.

Po drugie w ocenie Sądu Okręgowego w Warszawie Wydziału Cywilnego działanie członków PKW polegające na umieszczeniu w uchwale Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 6 października 2014 r. kwestionowanych pouczeń, nie wyczerpuje znamion przestępstwa określonego w art. 250 k.k. Pomiędzy bowiem PKW a wyborcami nie występuje określony w art. 250 k.k. stosunek zależności. PKW w czasie wyborów miała autorytet, cieszyła się zaufaniem społecznym. Nie miała jednak żadnej możliwości wpływania na wyborcę, który był od PKW całkowicie niezależny. Członkowie PKW nie mogli zatem nadużyć stosunku zależności, bo między nimi a wyborcami żadnego stosunku zależności nie było.

Ponadto zawarte w omawianej uchwale, w załącznikach 2 - 5, pouczenia o treści głosować można tylko na jedną listę kandydatów , stawiając na karcie do głosowania znak "x" (dwie linie przecinające się w obrębie kratki) w kratce z lewej strony obok nazwiska jednego z kandydatów z tej listy, przez co wskazuje się jego pierwszeństwo do uzyskania mandatu, nie wywierało, w ocenie Sądu Okręgowego w Warszawie, wpływu na sposób głosowania. Jeżeli bowiem dana karta do głosowania uformowana została w postaci broszury, która składała się ze złączonych ze sobą kart zawierających po jednej liście na karcie, to logicznym było, że na karcie w postaci broszury należy postawić tylko jeden znak „X”. Pouczenie wyraźnie bowiem głosiło, że głosować można tylko na jedną listę kandydatów. Przy uważnym zatem zapoznaniu się z treścią tego pouczenia nie można było uznać, że należy postawić znak „X” przy nazwisku kandydata, na każdej liście kandydatów znajdującej się na karcie w postaci broszury.

Za mylące może być uznane jedynie to, że w § 2 ust. 5 uchwały Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 11 sierpnia 2014 r zawarto sformułowanie „Na jednej karcie umieszcza się tylko jedną listę kandydatów na radnych.” Zamiast użytego w tym unormowaniu wyrazu „karcie”, powinien był być użyty wyraz „stronie”. Łatwiejsze bowiem w społecznym odbiorze jest określenie, że karta do głosowania w postaci broszury składa się ze złączonych ze sobą stron, a nie kart.

Jeżeli jednak wyborca otrzymywał cztery karty do głosowania, każda w innym kolorze, to po zapoznaniu się z pouczeniem i przy logicznym rozumowaniu nie mógł uznać, że na karcie do głosowania w postaci broszury należy postawić znak „X” obok nazwiska jednego z kandydatów, na każdej liście. Pouczenie bowiem głosi, że głosować można tylko na jedną listę kandydatów.

Po trzecie, nawet jeżeli by przyjąć, że dla jakaś części wyborców, pouczenia PKW nie były w pełni zrozumiałe, to składający protest, nie przedstawia dostatecznych dowodów na to, że mogło to mieć wpływ na wynik wyborów. Samo bowiem zestawienie ilości głosów nieważnych w latach 2006, 2010 i 2014, nie może być przesądzające. Nie jest bowiem wiadome jaka była przyczyna nieważności oddanych głosów. Nie jest też wiadome jakie były proporcje przyczyn nieważności głosów. Nie wiadomo ile było głosów nieważnych z powodu postawienia więcej niż jednego znaku „X” na danej karcie do głosowania. Nie wiadomo też ile było głosów nieważnych z powodu nie postawienia żadnego znaku „X” na danej karcie do głosowania. Nie ma zatem możliwości aby stwierdzić, że niewłaściwe odczytanie pouczeń PKW przez wyborcę miało wpływ na wyniki wyborów.

Z tych powodów orzeczono jak wyżej.