Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 grudnia 2019 roku

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie Wydział II Cywilny

w następującym składzie:

Przewodnicząca: SSO Hanna Wawrzyniak

Protokolant: Wiktoria Szewczak

po rozpoznaniu w dniu 17 grudnia roku w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W.

przeciwko J. M.

o zapłatę

I.  powództwo oddala;

II.  zasądza od powoda (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. na rzecz pozwanego J. M. kwotę 7200 zł. ( siedem tysięcy dwieście złotych ), tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt II C 848/17

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 20 października 2016 r. powód (...) S.A. z siedzibą w W. domagał się zasądzenia od pozwanego J. M. kwoty 165 205,06 zł, na którą to kwotę składały się: 150 000,35 zł tytułem kapitału kredytu wraz z odsetkami ustawowymi od 5 lipca 2016 r. do dnia zapłaty, 7 677,62 zł tytułem odsetek umownych wraz z odsetkami ustawowymi od 5 lipca 2016 r. do dnia zapłaty, 3 720,09 zł tytułem odsetek umownych karnych wraz z odsetkami ustawowymi od 5 lipca 2016 r. do dnia zapłaty, 3 807,00 zł tytułem kosztów, opłat i prowizji wraz z odsetkami ustawowymi od 5 lipca 2016 r. do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że strony zawarły umowę kredytu, natomiast z uwagi na niewywiązywanie się przez pozwanego z przyjętego na siebie zobowiązania powód wypowiedział pozwanemu umowę oraz wystawił wyciąg z ksiąg bankowych (pozew– k. 3-6).

W dniu 23 lutego 2017 r. Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, w którym uwzględnił dochodzone powództwo w całości oraz zasądził kwotę 7 486,66 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. (nakaz – k. 7)

Pozwany wniósł sprzeciw od nakazu zapłaty, wskazując, że zaskarża go w całości i zaprzecza twierdzeniom powoda. Jednocześnie podał, że powód nie przedstawił żadnego wyliczenia dochodzonej kwoty, a ponadto roszczenie jest przedawnione. (sprzeciw – k. 7v)

Do czasu zamknięcia rozprawy strony podtrzymały swoje stanowiska w sprawie.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 17 listopada 2008 r. między (...) BANK S.A. z siedzibą w W. a J. M. została zawarta umowa odnawialnego kredytu konsumpcyjnego dla posiadaczy (...) o nr (...). Zgodnie z § 1 umowy kwota udzielonego kredytu wynosiła 10 000 zł. Umowa została zawarta na 12 miesięcy, a termin spłaty kredytu wynosił 12 miesięcy, licząc od dnia postawienia kredytu do dyspozycji kredytobiorcy. W myśl § 2 umowa ulegała automatycznemu przedłużeniu o kolejne 12 miesięcy, przy zachowaniu dotychczasowej kwoty kredytu, pod warunkiem należytego wypełniania przez kredytobiorcę obowiązków z niej wynikających . § 3 umowy wskazywał, że Bank stawia kredyt do dyspozycji 18 listopada 2008 r. Kredyt był oprocentowany według zmiennej stopy procentowej, która w dniu zawarcia umowy wynosiła 11,49% w stosunku rocznym. W myśl § 11.1 umowy w wypadku nie spłacenia w umówionym terminie kredytu wraz z należnymi (...) odsetkami, prowizjami, opłatami lub innymi należnościami (...) wezwie Kredytobiorcę do niezwłocznego wpłacenia wymagalnych należności. Od kwoty kapitału niespłaconego w terminie, od dnia następującego po terminie, (...) będzie naliczał odsetki według zmiennej stopy procentowej wynikającej z Tabeli Stóp Procentowych (...), obowiązującej w dniu popadnięcia w opóźnienie. Oprocentowanie dla należności przeterminowanych na dzień zawarcia umowy wynosiło 25%. W myśl zaś § 11.4 niespłacenie wymagalnych należności we wskazanym terminie, upoważniało Bank do: 1) podjęcia wszelkich działań zmierzających do odzyskiwania wymagalnych należności, a w szczególności do ich zaspokajania z kolejnych wpływów na rachunek (...), oraz odmowy dokonywania wypłat z rachunku (...) również za pomocą kart bankowych; bądź 2) obniżenia przyznanej kwoty kredytu; bądź 3) wypowiedzenia umowy, w całości lub w części, na zasadach określonych w § 12 Umowy. Strony określiły, że okres wypowiedzenia umowy wynosi 30 dni i liczony jest od dnia doręczenia wypowiedzenia kredytobiorcy, przy czym za datę doręczenia wypowiedzenia uważa się również datę powtórnego awizowania przesyłki poleconej, wysłanej pod ostatni znany (...) adres kredytobiorcy.

(dowód: umowa kredytu – k. 26-30)

W dniu 21 stycznia 2009 r. zawarto aneks do umowy, w którym podwyższono kwotę kredytu do łącznej kwoty 15 000 zł. Umowa była jeszcze kilkukrotnie aneksowana, ostateczna kwota udzielonego kredytu wynosiła 150 000 zł.

(dowód: aneksy – k. 31-33, 38-56)

(...) S.A. pismem datowanym na dzień 18 grudnia 2018 r. pt. „ostateczne wezwanie do zapłaty” wezwał J. M. do zapłaty zaległości w terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszego wezwania pod rygorem wypowiedzenia umowy. Jednocześnie wskazano, że w przypadku braku spłaty w zakreślonym terminie, pismo niniejsze należy traktować jako wypowiedzenie umowy przez Bank. Okres wypowiedzenia wynosi 60 dni i liczony jest od następnego dnia po upływie siedmiodniowego terminu. Pismo zostało odebrane 4 stycznia 2016 r.

(dowód: ostateczne wezwanie do zapłaty wraz z z.p.o. – k. 57, 34-35)

W dniu 4 lipca 2016 r. (...) S.A. z siedzibą w W. wystawił wyciąg z ksiąg bankowych nr (...), w którym stwierdził, że Bankowi wobec J. M. przysługuje wierzytelność, która na dzień 4 lipca 2016 r. wynosi 165 205,06 zł i obejmuje następujące kwoty: 150 000,35 zł tytułem kapitału; 7 677,62 zł tytułem odsetek umownych naliczonych od kapitału za okres od 18 września 2015 r. do 29 marca 2016 r. według stopy procentowej w wysokości 9,63% w skali roku; 3 720,09 zł tytułem odsetek umownych karnych naliczanych za okres od 29 marca 2016 r. do 4 lipca 2016 r. od zadłużenia przeterminowanego według stopy procentowej w wysokości 9,63% w skali roku oraz 3 807 zł tytułem kosztów, opłat i prowizji.

(dowód: wyciąg z ksiąg bankowych – k. 25)

Pismem z dnia 22 lipca 2016 r. (...) S.A. wezwał J. M. do zapłaty kwoty 165 205,06 zł ze wskazaniem, że brak spłaty zadłużenia w powyższym terminie spowoduje skierowanie sprawy na drogę postępowania sądowego, w celu uzyskania tytułu wykonawczego, a po jego uzyskaniu przeciwko wyżej wymienionemu zostanie wszczęte postępowanie egzekucyjne.

(dowód: wezwanie do zapłaty wraz z z.p.o. – k. 58, 36-37)

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie przywołanych dowodów z dokumentów. Były to tak dokumenty urzędowe, jak i prywatne. Odnośnie dokumentów prywatnych, Sąd nadał im walor wynikający z art. 245 k.c., odnośnie zaś dokumentów urzędowych obdarzył je wiarygodnością, jako że ich treść i autentyczność nie budziła wątpliwości Sądu.

Sąd nie uczynił natomiast podstawą swych ustaleń faktycznych elektronicznego zestawienia operacji (k. 60-199), albowiem są to dokumenty o charakterze prywatnym, a jednocześnie strona przeciwna zakwestionowała sam stan wymagalności oraz wysokość dochodzonej kwoty, co nie pozwala powyższych dokumentów potraktować jako dowodów na okoliczność wymagalności całej pozostałej do spłaty kwoty kredytu, jak i wysokości dochodzonej kwoty. Z powyższych dokumentów zresztą nie wynika, jaka faktycznie jest wymagalna kwota tytułem udzielonego kredytu, a przede wszystkim, czy w ogóle jest wymagalna.

Sąd oddalił wniosek dowodowy pełnomocnika pozwanego co do powołania biegłego, bowiem byłby to dowód bezprzedmiotowy i bezcelowy z uwagi na to, że dotyczył ustalenia wysokości ewentualnego zadłużenia, natomiast dotychczasowe postępowanie dowodowe uwidoczniło fakt bezskutecznego wypowiedzenia. Tym samym powyższy dowód zmierzałby wyłącznie do przedłużania toczącego się postępowania i mnożenia kosztów procesu. Podobnie Sąd pominął dowód z przesłuchania stron z ograniczeniem do pozwanego, gdyż J. M. był już kilkukrotnie bezskutecznie wzywany. Ostatnie natomiast wezwanie było pod rygorem pominięcia dowodu z przesłuchania stron.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Strona powodowa dochodziła w niniejszej sprawie roszczenia z umowy kredytu. Zgodnie z dyspozycją art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kredytu środki pieniężne z przeznaczaniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z nich na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Zgodnie z dyspozycją ust. 2 pkt 10 przywoływanego przepisu umowa kredytu powinna określać m.in. warunki rozwiązania umowy. W myśl art. 75 ust. 1 i 2 ustawy – Prawo bankowe w przypadku niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu albo w przypadku utraty przez kredytobiorcę zdolności kredytowej bank może obniżyć kwotę przyznanego kredytu albo wypowiedzieć umowę kredytu, o ile ustawa z dnia 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne nie stanowi inaczej. Termin wypowiedzenia, o którym mowa w ust. 1, o ile strony nie określą w umowie dłuższego terminu, wynosi 30 dni, a w razie zagrożenia upadłością kredytobiorcy – 7 dni.

Powód wskazał, że na dochodzoną należność składają się następujące kwoty: 150 000,35 zł tytułem kapitału kredytu wraz z odsetkami ustawowymi od 5 lipca 2016 r. do dnia zapłaty, 7 677,62 zł tytułem odsetek umownych wraz z odsetkami ustawowymi od 5 lipca 2016 r. do dnia zapłaty, 3 720,09 zł tytułem odsetek umownych karnych wraz z odsetkami ustawowymi od 5 lipca 2016 r. do dnia zapłaty, 3 807,00 zł tytułem kosztów, opłat i prowizji wraz z odsetkami ustawowymi od 5 lipca 2016 r. do dnia zapłaty.

Zgodnie z dyspozycją art. 6 k.c. na stronie powodowej spoczywał obowiązek wykazania, że umowa została skutecznie wypowiedziana i zaszły przesłanki do postawienia w stan natychmiastowej wymagalności kwoty udzielonego kredytu. W ocenie Sądu powód nie udowodnił, że na dzień wniesienia powództwa zaszły przesłanki do wypowiedzenia umowy i postawienia kwoty udzielonego kredytu w stan natychmiastowej wymagalności oraz że sama umowa kredytu została skutecznie wypowiedzenia w świetle umowy łączącej strony procesu.

Po pierwsze, w aktach sprawy brak dowodów, że kredytobiorca zalegał z płatnością w sposób uprawniający Bank do wypowiedzenia umowy. Za tego typu dowód nie może być uznany wyciąg z ksiąg bankowych oraz elektroniczne zestawienia płatności, bowiem stanowią one tylko dokumenty prywatne i same w sobie nie mogą świadczyć ani o wymagalności kredytu, ani o kwocie, która pozostaje do zapłaty tyłem zawartej umowy, tym bardziej że pozwany kwestionuje tego typu okoliczności. W aktach sprawy brak jest także oświadczenia o wypowiedzeniu umowy kredytu pozwanemu. Biorąc pod uwagę sposób skonstruowania wskazanego pisma z dnia 18 grudnia 2015 r. oraz treść zawartej między stronami umowy, zdaniem Sądu nie można uznać, by stanowiło ono skuteczne wypowiedzenie umowy kredytu. Zgodnie z § 11.1 umowy w wypadku nie spłacenia w umówionym terminie kredytu wraz z należnymi (...) odsetkami, prowizjami, opłatami lub innymi należnościami (...) wezwie kredytobiorcę do niezwłocznego wpłacenia wymagalnych należności. W myśl zaś § 11.4 niespłacenie wymagalnych należności we wskazanym terminie, upoważnia Bank do: 1) podjęcia wszelkich działań zmierzających do odzyskiwania wymagalnych należności, a w szczególności do ich zaspokajania z kolejnych wpływów na rachunek (...), oraz odmowy dokonywania wypłat z rachunku (...) również za pomocą kart bankowych; bądź 2) obniżenia przyznanej kwoty kredytu; bądź 3) wypowiedzenia umowy, w całości lub w części, na zasadach określonych w § 12 Umowy. W piśmie z dnia 4 lipca 2016 r., działając w imieniu (...) S.A., pełnomocnik wezwał pozwanego jedynie do spłaty zaległości wynikającej z umowy kredytu w terminie do dnia 2 sierpnia 2016 r. i poinformował go, że w przypadku braku spłaty zaległości w tym terminie, nastąpi skierowanie sprawy na drogę postępowania sądowego, w celu uzyskania tytułu wykonawczego, a następnie po jego uzyskaniu, zostanie wszczęte postpowanie egzekucyjne. Z kolei w piśmie z dnia 18 grudnia 2015 r. zatytułowanym „ostateczne wezwanie do zapłaty” powód wezwał do spłaty zaległości w terminie 7 dni. W przypadku braku spłaty w powyższym terminie, wskazał, że pismo niniejsze należy traktować jako wypowiedzenie umowy przez Bank. W ocenie Sądu pisma tego nie można potraktować jednocześnie jako i ostatecznego wezwania do zapłaty, jak i jednocześnie wypowiedzenia, bowiem w myśl przywołanych postanowień umowy najpierw Bank winien wezwać pozwanego do zapłaty i wyznaczyć termin, a dopiero po jego upływie zdecydować z których uprawnień korzysta i oddzielnym pismem dokonać wypowiedzenia umowy. Wypowiedzenie umowy jest uprawnieniem prawnokształtującym. Umowa zawarta między stronami nie przewiduje zaś wypowiedzenia z zastrzeżeniem warunku, połączonego z jednoczesnym ostatecznym wezwaniem do zapłaty, czy też traktowaniem zamiennie pisma wzywającego do spłaty zadłużenia jako wypowiedzenia i odwrotnie w zależności od skuteczności pisma. Ciężar udowodnienia okoliczności mających wpływ na skuteczność wypowiedzenia umowy, czy to w chwili złożenia oświadczenia, czy w chwili doręczenia odpisu pozwu w niniejszej sprawie, spoczywał na stronie powodowej. Powód powinien zatem wykazać, że pozwany zalegał z zapłatą uprawniającą do wypowiedzenia kredytu. Z dokumentów dołączonych do pozwu nie można jednak ustalić, czy do takiej zaległości rzeczywiście doszło. Powód dołączył jedynie pisma informujące o wysokości zaległości ogólnej oraz wyciąg z ksiąg bankowych, które jak wyżej potraktował Sąd, są wyłącznie dokumentami prywatnymi.

W świetle powyższego należało uznać, że powód nie złożył pozwanemu skutecznego oświadczenia o wypowiedzeniu umowy kredytu, w związku z czym nie nastąpił skutek w postaci wymagalności kredytu.

Z uwagi na niewykazanie skutecznego wypowiedzenia umowy kredytu Sąd nie dokonywał merytorycznej oceny zarzutu przedawnienia, gdyż było to bezcelowe i przedwczesne.

Jedynie na marginesie należy podnieść, o czym wyżej Sąd wskazywał, że powód nie wykazał wysokości dochodzonych pozwem kwot, tak zarówno kapitału, odsetek, jak i prowizji oraz opłat dodatkowych.

Z uwagi na powyższe, Sąd orzekł jak w sentencji.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c., mając na uwadze zasadę odpowiedzialności za wynik procesu. Skoro pozwany przegrał sprawę w całości, w całości jest zobowiązany zwrócić stronie przeciwnej koszty procesu. Na koszty te złożyło się wynagrodzenie dla pełnomocnika z urzędu w wysokości 7 200zł (§ 2 pkt 6 rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia w sprawie opłat za czynności radców prawnych w brzmieniu obowiązującym na dzień wniesienia pozwu).