Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 02 października 2019 roku

Sąd Okręgowy w Zielonej Górze VI Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie następującym:

Przewodniczący: SędziaSO Elżbieta Ozga-Świetlik

Sędziowie: Sędzia SO Monika Zych-Anastasow

Sędzia SO Arkadiusz Opala

Protokolant: Wioleta Andrzejewska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 02 października 2019 roku w Z.

sprawy z wniosku R. S. (1)

przy udziale P. S., W. S., W. S. (1), A. S.

o dział spadku po J. S. (1), W. S. (2)

na skutek apelacji uczestnika postępowania W. S. (1)

od postanowienia Sądu Rejonowego w Świebodzinie

z dnia 26 kwietnia 2019 roku sygn. akt I Ns 332/17

p o s t a n a w i a:

oddalić apelację;

Sędzia SO M. Z.-A. Sędzia SO E. O.-Świetlik Sędzia SO A. O.

Sygn. akt VI Ca 569/19

UZASADNIENIE

Wnioskodawca R. S. (1) złożył wniosek o dokonanie działu spadku po swoich teściach: J. S. (1) i W. S. (2).

W uzasadnieniu podał ,że w skład spadku wchodzą nieruchomości – lokal mieszkalny położony w (...)/7 – dla którego prowadzona jest księga wieczysta (...).wartości 160.000 zł, działka oraz udział w budynku garażowo gospodarczym – wartości 20.000 zł – łącznej wartość 180.000 zł .

Uczestnik postępowania W. S. (1) nie kwestionował składników majątku spadkowego, jak i sposobu proponowanego przez wnioskodawcę podziału lecz zakwestionował wartość składników majątku spadkowego. Wniósł też o przyznanie mu majątku spadkowego bez obowiązku spłat na rzecz uczestników, gdyż to on zamieszkiwał ze spadkodawcami, prowadził z nimi wspólne gospodarstwo domowe. To on też był inicjatorem zakupu majątku spadkowego i pieniądze na te zakupy pochodziły od niego. Podał, że poniósł nakłady na mieszkanie, adaptację budynku gospodarczego na garaż, uiszczał podatki. Podał, że w skład spadku wchodzą jeszcze inne działki.

Uczestniczka postępowania P. S. nie kwestionowała składu majątku spadkowego jak i jego wartości i proponowanego podziału. Wnosząc o przyznanie składników majątku spadkowego uczestnikowi postępowania W. S. (1) nie domagała się spłaty jej udziału.

Uczestniczki postępowania: W. S. (3) i A. S. nie kwestionowały składu majątku spadkowego jak i sposobu działu. Wniosły o przyznanie majątku spadkowego uczestnikowi postępowania W. S. (1) - z obowiązkiem spłat na ich rzecz ich udziałów. W toku postępowania uczestnik postępowania wskazał, że w skład spadku po J. S. (1) i W. S. (2) wchodzi:

− lokal mieszkalny położony w (...)/7 o powierzchni 60,2 m2 dla którego prowadzona jest księga wieczysta (...) o wartości 120.000 zł.

− udział w budynku gospodarczo garażowym (...) w nieruchomości dla którego prowadzona jest księga wieczysta (...)− wartości- 5000 zł

− nieruchomości – działki o nr. 458/14 i 458/15 dla których prowadzona jest księga wieczysta

(...)− wartości 2000 zł

− udział 2/119 w nieruchomości – działce nr (...) położonej w K., dla którego prowadzona jest księga wieczysta (...) wartości 800 zł (95-96 akt).

Uczestnik postępowania W. S. (1) podał, że lokal mieszkalny położony w (...)/7 był zakupiony za kwotę 3829,80 zł płatną w 10 ratach rocznych poczynając od 1995 r. przy wartości lokalu na dzień nabycia 7365 zł. .

Uczestnik dokonał wymiany okien w całym mieszkaniu w 2007r. za kwotę 4000 zł .W 2012 r. położył nową instalację elektryczną za kwotę 2070 zł ,pomalował ściany, szpachlował sufity za kwotę 5500 zł ,założył płytki gipsowe i panele w kuchni – 990 zł, baterie w kuchni i łazience – 320 zł, dokonał opłat podatku od nieruchomości – 240 zł, ostatnio 280 zł rocznie. Na budynku gospodarczo -garażowym poniósł nakłady w wysokości 3569,07 zł. Cena zakupu działek -to 837 zł .

Sąd Rejonowy w Świebodzinie ustalił następujący stan faktyczny:

J. S. (1) zmarł 10 maja 2002 r. i spadek po nim nabyli: żona W. S. (2) oraz dzieci J. S. (2) i W. S. (1) po jednej/3 części każdy z nich. Spadek po zmarłej w dniu 19 września 2015 r. W. S. (2) nabyły dzieci: J. S. (2) i W. S. (4) po 1/2 części każdy. Natomiast spadek po J. S. (2) zmarłej 7 lutego 2016 r. nabyli: maż R. S. (1) oraz dzieci A. S., P. S., W. S. (3) każda po 1/4 część. W skład spadku po zmarłych: J. S. (1) i W. S. (2) wchodzą:

- nieruchomość – lokal mieszkalny położony w (...)/7, dla którego prowadzona jest księga wieczysta (...) wartości – 120.000 zł. Lokal ten został zakupiony przez spadkodawców w dniu 29 grudnia 1995 r. za kwotę (...).80 zł (przy wartości rynkowej 7.365.00 zł )płatną w 11 ratach, I rata 389.90 zł, pozostałe 10 po 344.00 zł.

− udział wynoszący 6/192 w działce o numerze. 1/32 położonej w K. zabudowanej budynkiem gospodarczo garażowym, dla której prowadzona jest księga wieczysta (...) wartości 5.000 zł. Spadkodawcy nabyli go umowa w dniu 29.12.1995r. za kwotę 519,07 zł ( wartość rynkowa 998,21 zł ) płatność 11 rat – I rata 59,07 zł , pozostałe 10 rat to kwoty 46 zł.

- nieruchomości gruntowe stanowiące działki oznaczone nr (...) położone w K. , dla których prowadzona jest księga wieczysta (...), wartości 2.000 zł. - - udział wynoszący 2/119 w działce o nr (...) położonej w K. , dla której prowadzona jest księga wieczysta (...) , wartości 800 zł.

- zakup dokonany przez W. S. (2) umową z dnia 5.12.2013 za cenę 837 zł.

Spadkodawcy posiadali własne źródła utrzymania , zarobki , a następnie renty i emeryturę. W pewnym okresie także prowadzili działalność gospodarczą – zakład dziewiarski do 1993 roku , a spadkodawczyni zajmowała się także ogrodnictwem. Nie mieli problemów finansowych. Uczestnik postępowania W. S. (1) zamieszkiwał ze swoimi rodzicami spadkodawcami , okresowo pracował za granicą po 2- 6 miesięcy w Niemczech, lub 1.5 roku we Francji. W okresie gdy spadkodawcy dokonywali zakupu lokalu mieszkalnego i budynku gospodarczo – garażowego nie posiadał stałej pracy . (...) spadkodawcy zakupili korzystając z ulg , z bonifikatami , w cenach niższych niż ceny rynkowe.

Uczestnik postepowania prowadzi zakład budowlany i zarabia miesięcznie ok. 3.000 zł , Wnioskodawca zatrudniony jest jako ogrodnik i zarabia miesięcznie 2.000 – 2.500 zł.. Uczestniczka postępowania W. szukała zarabia miesięcznie 1.500 – 2.000 zł.

Uczestnik postępowania w przedmiotowym lokalu mieszkalnym oraz garażu dokonał remontu i modernizacji za łączną kwotę 16.190 zł .

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy w Świebodzinie postanowieniem z dnia 26.04.2019r.

w punkcie I ustalił :

- że w skład spadku po J. S. (1) i W. S. (2) wchodzą następujące składniki:

a)  lokal mieszkalny stanowiący odrębną nieruchomość, położony w (...)/7, wraz z udziałem w częściach wspólnych wynoszącym (...), dla którego to lokalu Sąd Rejonowy w Świebodzinie VII Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych z siedzibą w S. prowadzi księgę wieczystą (...), wartości 120.000 zł;

b)  udział wynoszący 6/192 w działce nr (...) położonej w K., zabudowanej budynkiem gospodarczo-garażowym, dla której Sąd Rejonowy w Świebodzinie VII Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych z siedzibą w S. prowadzi księgę wieczystą (...), wartości 5.000 zł;

c)  nieruchomości gruntowe stanowiące działki oznaczone numerami (...), położone w K., dla których Sąd Rejonowy w Świebodzinie VII Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych z siedzibą w S. prowadzi księgę wieczystą (...), wartości 2.000 zł;

d)  udział wynoszący 2/119 w nieruchomości gruntowej położonej w K., stanowiącej działkę (...), dla której Sąd Rejonowy w Świebodzinie VII Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych z siedzibą w S. prowadzi księgę wieczystą (...), wartości 800 zł;

w punkcie II ustalił:

- że udziały w majątku spadkowym wynoszą:

- uczestnika postępowania W. S. (1) 1/2,

- wnioskodawcy R. S. (1) 1/8,

- uczestniczki postępowania A. S. 1/8,

- uczestniczki postępowania P. S. 1/8,

- uczestniczki postępowania W. S. 1/8;

w punkcie III

- dokonał działu spadku po J. S. (1) i W. S. (2) w ten sposób, że opisane w pkt I składniki przyznał na wyłączną własność uczestnika postępowania W. S. (1), bez obowiązku spłaty na rzecz uczestniczki postępowania P. S.;

w punkcie IV

- ustalił, iż uczestnik postępowania W. S. (1) poniósł na przedmiotowe nieruchomości nakłady w kwocie 16.190 zł;

w punkcie V

-zasądził od uczestnika postępowania W. S. (1) na rzecz:

- R. S. (1) kwotę 13.951,25 zł (trzynaście tysięcy dziewięćset pięćdziesiąt jeden zł 25/100),

- A. S. kwotę 13.951,25 zł (trzynaście tysięcy dziewięćset pięćdziesiąt jeden zł 25/100),

- W. S. kwotę 13.951,25 zł (trzynaście tysięcy dziewięćset pięćdziesiąt jeden zł 25/100),

tytułem spłaty ich udziałów, w terminie 2 miesięcy od uprawomocnienia się orzeczenia, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku zwłoki;

w puncie VI

- ustalił, że koszty postępowania ponosi każda ze stron zgodnie ze swoim udziałem w sprawie.

W pisemnym uzasadnieniu wydanego postanowienia Sąd Rejonowy w Świebodzinie wskazał przepisy prawa materialnego i procesowego będące jego podstawą.

Podał, że zarówno skład spadku jak i wartości składników majątku spadkowego zostały przez strony bezspornie ustalone.

Także nakładów poczynionych przez uczestnika W. S. (1) na majątek spadkowy w kwocie 16.190 zł żadna ze stron nie kwestionowała, tak więc Sąd Rejonowy przyjął je do rozliczenia (pkt. IV wydanego orzeczenia).

Jednakże Sąd Rejonowy nie znalazł podstaw do przyjęcia koncepcji uczestnika postępowania i jego pełnomocnika jakoby uczestnik postepowania poniósł koszty zakupu wszystkich nieruchomości i tym samym skoro nieruchomości zostały zakupione , jak twierdzi , za jego pieniądze to tym samym nie jest on zobowiązany do spłaty udziałów należnych wnioskodawcy jak i uczestniczkom postępowania. Po pierwsze pełnomocnik uczestnika postepowania nie sprecyzował żądania w zakresie podstaw takiego stanowiska poza twierdzeniem , że to uczestnik uiszczał ceny , gdy jednocześnie wskazuje kwoty cen nieruchomości jakie zostały uiszczone . Jak i wartości . Wskazać należy, że przede wszystkim co umknęło pełnomocnikowi ( choć nie zupełnie ) , że nieruchomości zostały zakupione ze zniżkami i to znacznymi ,a nie w ich cenach rynkowych ( co jednoznacznie wynika z aktów zakupu k- 40 – 43 ) . Już choćby to budzi wątpliwości co do przyjęcia koncepcji zaprezentowanej przez pełnomocnika uczestnika postępowania , tym bardziej , iż poza ogólnikowymi stwierdzeniami ,że poniósł taki nakład, że to należy zaliczyć jako nakład, brak jest jakichkolwiek w tej materii rozważań uzasadniających takie stanowisko , wykazujące podstawy takiego stanowiska zarówno co do podstawy jak i wysokości .

Po drugie zdaniem Sądu brak jest do przyjęcia koncepcji , iż spadkodawcy nie zakupili z własnych środków przedmiotowych nieruchomości i jak twierdził uczestnik nie posiadali takowych. Z aktów zakupu wynika bezspornie , iż dokonali zakupu do majątku wspólnego , po drugie trudno przyjąć za wiarygodne twierdzenia, iż małżonkowie S. nie posiadali środków na zakup , gdy tymczasem jak wskazano ceny nieruchomości były ustalone przy przyjęciu znacznych zniżek i do tego jeszcze należność ta była rozłożona na minimum 10 rat. Tak więc nie stanowiło to wyjątkowych wydatków , niemożliwych nawet dla osób z niewygórowanymi dochodami . Spadkodawcy posiadali swoje dochody z rent i emerytur , wcześniej z pracy, prowadzili także zakład dziewiarski , jak i później także dochody z ogrodnictwa. Mieli stale , pewne dochody. Natomiast uczestnik postępowania często nie miał stałych dochodów, głównie utrzymywał się w tym okresie z prac dorywczych , co prawda okresowo za granicą , ale nie zmienia to faktu , iż w pierwszej kolejności przeznaczał na własne utrzymanie , także nawet jeżeli to dokładał się budżetu to tym bardziej rodzice mieli możliwości dokonania zakupu z własnych środków.

Zresztą świadek K. C. wyraźnie zeznała, iż spadkodawcy nie mieli problemów finansowych, nie narzekali na swoją sytuacje finansowa a, mieli pieniądze i wykupu mieszkania dokonali za własne pieniądze zakup działek nie stanowił obciążenia z uwagi na ceny. Zeznaniom tego świadka należało dać wiarę albowiem korelują z dokumentami aktami notarialnymi , ponadto świadek ten jest osobą obcą , w żaden sposób nie zainteresowaną sposobem rozstrzygnięcia. Natomiast zeznania świadka R. S. (2) nie wniosły nic istotnego , świadek nie posiadał dokładnych rzetelnych informacji jak przyznała miała je tylko od uczestnika postepowania oraz podała też , że jest w konflikcie z wnioskodawcą. Także zeznania świadka J. K. (1) nie wniosły nic istotnego , świadek nie posiadł praktycznie żadnych konkretnych informacji i danych. Także zeznania świadków S. C. (1) jak i W. D. były ogólnikowe, , nie podawali żadnych miarodajnych informacji. Wskazać należy , iż jeżeli rzeczywiście to uczestnik postępowania mail uiścić ceny nabycia dziwi fakt , iż przez tak długi okres czasu tego nie sformalizowano.

Dlatego też wobec przyznania uczestnikowi postepowania przedmiotowych nieruchomości na rzecz wnioskodawcy i uczestników postepowania z wyjątkiem P. S. zasądzono spłaty zgodnie z pkt.V postanowienia.

Zważywszy , iż majątek spadkowy to ogólna wartość 127.800 zł. Udziały wnioskodawcy i uczestniczek postepowania W. S. i A. S. wynoszą po 1/8 tak więc winny otrzymać spłatę w kwocie 15.975 zł. Wartość bezspornych nakładów to kwota 16.190 zł , która winna być rozliczona stosownie do posiadanych udziałów czyli 16.190 : 1/8 = 2.023, 75 zł. Wobec powyższego 15.975 zł – 2.023 zł = 13.951, 25 zł i takie kwoty zasądzono na rzecz wnioskodawcy i uczestniczek postępowania w terminie 2 miesiący od uprawomocnienia się orzeczenia, mając na uwadze umożliwienie uczestnikowi postępowania realną możliwość dokonania spłaty zasądzonych kwot.( art. 212 § 3 kc.)

O kosztach postępowania Sąd I instancji orzekł zgodnie z art. 520§1 k.p.c zgodnie z którym każdy uczestnik postępowania ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. Wobec tego w pkt VI postanowienia ustalono, iż koszty postępowania ponosi każda ze stron zgodnie ze swoim udziałem.

Z powyższym rozstrzygnięciem Sądu Rejonowego w Świebodzinie nie zgodził się uczestnik postępowania W. S. (1) wnosząc w terminie apelację, w której zaskarżył postanowienie Sądu Rejonowego w Świebodzinie z dnia 26 kwietnia 2019 r. w sprawie 1 Ns 332/17 w części to jest co do pkt. III,IV i V.

Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego materiału dowodowego przez:

- ustalenie, że uczestnik postepowania W. S. (1) nie poniósł nakładów majątku osobistego na majątek spadkowy w postaci uiszczenia przez uczestnika ceny nabycia nieruchomości gruntowych, udziału wynoszącego 2/119 w nieruchomości gruntowej, co spowodowało przyjęcie wysokości nakładów w sposób zaniżony i sprzeczny z zebranymi w sprawie dowodami i zasadami doświadczenia życiowego, skoro uczestnik zapłacił cenę nabycia nieruchomości, wykonał remonty nieruchomości traktując je jako własne,

- ustalenie ,że koszty zakupu nieruchomości zostały pokryte przez rodziców uczestnika i jego siostry, podczas gdy koszty te zostały pokryte ze środków uczestnika, co wynika z zeznań świadków J. K. (2), R. S. (2), S. C. (2), W. D.,

ustalenie, że świadek R. S. (2) miała informacje tylko od uczestnika postępowania, podczas gdy z zeznań świadka wynika, że takie informacje miała także od jego matki,

- ustalenie, że uczestnik W. S. (1) poniósł nakłady z majątku osobistego na spadkowe nieruchomości jedynie w kwocie 16.190 zł ,podczas gdy majątek spadkowy (nieruchomości) powstał wyłączenie z nakładów uczestnika pochodzących z jego majątku osobistego,

- ustalenie, że sytuacja majątkowa rodziców uczestnika (spadkodawców) byłam dobra i umożliwiająca zakup nieruchomości, podczas gdy źródłem utrzymania rodziców uczestnika byłam jednie renta, zakup nieruchomości był dokonany kiedy rodzice już nie pracowali ani nie prowadzili żadnej działalności, rodzice pożyczali drobne kwoty,

- inne uchybienia procesowe ,które mogły wpłynąć na wynik sprawy, a w szczególności naruszenie art.233§1 i § 2 kpc przez nie wszechstronne rozważenie zebranego materiału, dowolną selektywną ocenę zeznań świadków J. K. (2), R. S. (2), S. C. (2), W. D. z pominięciem treści zeznań potwierdzających zakup nieruchomości był dokonany za pieniądze uczestnika ,nie uwzględnienie tego, że wiedza świadków pochodziła nie tylko –jak błędnie przyjął Sąd-od uczestnika, ale także od matki uczestnika W. S. (2), nie uwzględnienie zeznań uczestnika W. S. (1), nie uwzględnienie zeznań uczestniczki postepowania P. S. z których wynika, że J. S. (2) chciała zrzec się udziału w spadku, ale pod wpływem wnioskodawcy i z uwagi na chorobę nie zdążyła tego dokonać, nie uwzględnienie wszystkich nakładów uczestnika,art.328§ 2 kpc przez ogólnikowe uzasadnienie postanowienia, nie uzasadnienie, dlaczego Sąd uznał, że wskazani wyżej świadkowie „nie podali żadnych miarodajnych informacji”, pomimo, że z zeznań wynika, że pieniądze na zakup nieruchomości pochodziły od uczestnika, a wiedzę o tym świadkowie mieli z rozmów z matką uczestnika W. S. (2).

Z ostrożności zarzucił, także naruszenie art. 212 § 3 kc przez zobowiązanie uczestnika do dokonania spłat w terminie 2 miesięcy od uprawomocnienia się orzeczenia, a który to termin z uwagi na sytuację majątkową uczestnika, który osiąga dochody w granicach 3.000 zł miesięcznie, nie ma oszczędności, jest zbyt krótki i spowodowałby konieczność zbycia nieruchomości w celu zaspokojenia wnioskodawcy i uczestniczek.

Wskazując na powyższe podstawy wnosił o zmianę zaskarżonego postanowienia przez ustalenie, że uczestnik postępowania W. S. (1) poniósł na spadkowe nieruchomości nakłady w kwocie stanowiącej równowartość nieruchomości, to jest 127.800 zł i przyznanie uczestnikowi W. S. (1) na wyłączną własność opisanych w pkt. I postanowienia składników bez obowiązkowy spłat na rzecz wnioskodawcy R. S. (1) i uczestniczek A. S. i W. S. (3). Ewentualnie o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu pozostawiając temu sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postepowania apelacyjnego.

W uzasadnieniu apelacji podał, że zaskarżone postanowienie nie uwzględnia całego zebranego w sprawie materiału dowodowego, a dokonana przez sąd ocena zeznań świadków jest fragmentaryczna i nie uwzględnia pełnej treści zeznań co legło u podstaw ustaleń faktycznych nie znajdujących odzwierciedlenia w zeznaniach świadków. Sąd uznał, że zeznania świadków J. K. (2), R. S. (2), S. C. (2), W. D. nie wniosły nic istotnego do sprawy , zeznania były ogólnikowe i świadkowie nie podawali żadnych miarodajnych informacji. Sąd uznał, że świadek R. S. (2) miała informacje tylko od uczestnika postępowania, tymczasem z zeznań świadka złożonych na rozprawie w dniu 10 maja 2018 r. wynika, że wiedza o tym pochodziło także pod matki uczestnika, z którą świadek rozmawiała i od siostry uczestnika J. S. (2). Świadek zeznała, że „ z tego co wiem to W. dał pieniądze na wykup, bo on nie mógł na siebie, mogli tylko jego rodzice. To rozmowa jakoś wyszło, że pieniądze otrzymali od syna. Wiem, że za całość płacił. Wiem od niego, od jego matki. Dowiedziałam się parę ładnych lat temu, bo rozmawiałam z W.. Ja utrzymywałam kontakt z bratową i ona też mówiła, że to W. zakupił to mieszkanie. Z tego co wiem, to bratowa się zrzekła udziału, bo nie chciała mieć udziału w tym mieszkaniu, bo nie chciała robić problemu bratu.

Świadek J. K. (2) zeznał, że rodzice uczestnika pożyczali pieniądze od jego żony, co przeczy ustaleniom Sądu o dobrej sytuacji majątkowej spadkodawców. Świadek ten zeznał,” że S., jak przychodziła do mojej żony, to powiedziała że syn wyjechał za granicę ,żeby zarobić pieniądze na wykup chałupy. Wiem że pracował we Francji ,Niemczech” W. S. (1) mieszkał z rodzicami. Po to pojechał za granicę ,żeby zapłacić za wykup chałupy i raty na chałupę. Świadek S. C. (2) zeznał ,że „ z tego co mi mówił uczestnik postępowania to z tych pieniędzy wykupił mieszkanie. Dał pieniądze na wykup mieszkania, z tym, że formalnie to mieszkanie wykupił ojciec jego ,czy rodzice, bo oni mieli zniżki ,a poza tym mieszkanie było na nich. ”Na pewno to mieszkanie wykupił W. inicjatywa była taka mi się wydaje była jego rodziców, a on na to przystał, bo był młody ,chciał mieć własny kawałek podłogi. I tak mi się wydaje, że dlatego kupił to mieszkanie. Świadek W. D. słuchana po odebraniu przyrzeczenia zeznała, że ostatni raz z W. S. (2) widziała się w tym roku jak zmarła „ona mówiła ,że mieszkanie będzie dla W. i że raty za mieszkanie są na nią, ale W. za to płacił. Nie rozmawiałyśmy na ten temat dlaczego nie przypisała tego mieszkania , natomiast ten ostatni raz gdy się widziałyśmy to mówiła ,że chciałaby, że to było załatwione .Jak żyła jeszcze mamy W., to była wymieniana kuchnia, była remontowana .Położone były płytki podłoga, meble. Były wymieniane wszędzie okna. Z tego co zmarła opowiadała, to mówiła, że W. na to łożył. Słuchana w charakterze strony uczestniczka P. S., zeznała że nie ma wiedzy skąd pochodzą pieniądze na zakup nieruchomości, ale z jej zeznań wynika że J. S. (2) chciała przepisać mieszkanie na uczestnika, miała pojechać do notariusza ale pod wpływem wnioskodawcy męża J. S. (2) ) i z uwagi na zły stan zdrowia nie doszło do tej czynności .Siostrę uczestnika nie chciała od niego pieniędzy. Zeznania uczestniczki pośrednio potwierdzają stanowisko uczestnika W. S. (1) ,że z uwagi na zakupienie nieruchomości za jego pieniądze siostra nie domagała się spłaty z jego strony.

Oceniając zebrany w sprawie materiał dowodowy Sąd pominął zeznania uczestnika postępowania W. S. (1) z których wynika ,że do wykupu mieszkania doszło z jego inicjatywy ”Do zakupu tych wszystkich nieruchomości doszło z mojej inicjatywy. Było mówione, że jak wykupię to mieszkanie, to ono będzie moje i A. też przy tym była. Ja przeprowadziłem wszystkie remonty i sfinansowałem. W kwestii przepisu żeby mieszkanie było przepisane na mnie to byłem raz. Siostra by ze mną pojechała ale się R. nie zgodził. Siostra nie kwestionowała tego, że było kupione za moje pieniądze. Nie kwestionowała, że mam mieć ja mieszkanie .Tak jak powiedziałem tylko raz była rozmowa z siostrą na ten temat. Wiedziała ,że ma być na mnie przepisane. Tak wyszło, że rodzice na mnie nie przepisali .Nie naciskałem na rodziców przyjdzie czas odpowiedni to przepiszą.

Dokonując ustaleń i oceniając materiał dowodowy Sąd nie uwzględnił tego ,że zachowanie uczestnika, który na swój koszt- jeszcze za życia rodziców -dokonał remontów mieszkania, adaptacji garażu wskazuje na to, że mieszkanie uczestnik traktował jak własne ,co potwierdza konsekwentne stanowisko uczestnika w tym przedmiocie .

Sąd ustalił, że spadkodawcy mieli swoje dochody z rent i emerytur, wcześniej z pracy prowadzili także zakład dziewiarski, jaki później także dochody z ogrodnictwa. Mieli stałe pewne dochody. Sytuacja ta ,co Sąd pominął ,dotyczyła okresu kilku lat sprzed zakupu nieruchomości, a do zakupu doszło kiedy spadkodawcy utrzymywali się jedynie z rent i emerytur. Świadek J. K. (2) zeznał ,że spadkodawcy niejednokrotnie pożyczali pieniądze od jego żony co przeczy ustaleniom o dobrej kondycji finansowej spadkodawców. Uczestnik postępowania W. S. (1) od 1992 r. jeździł 9 lat do pracy do Niemiec przez półtora roku pracował we Francji, pracował także w ogrodnictwie, nie miał swojej rodziny mieszkał z rodzicami. Mieszkanie traktował jak swoje o czym świadczą przeprowadzone przez niego i za jego środki jeszcze za życia rodziców remonty. Kiedy pojawiła się możliwość kupienia mieszkania uczestnik zaproponował rodzicom by nabyli mieszkanie z uwagi na preferencyjne ceny jak wynika z zeznań uczestnika i świadków. Środki finansowe na zakup nieruchomości pochodziły od uczestnika. Oczywistym jest że formalnie zakupów mogli dokonać jedynie rodzice uczestnika i dzięki temu możliwe było nabycie mieszkania na preferencyjnych warunkach Sąd podważa wiarygodność zeznań uczestnika postępowania twierdząc ,że jeżeli rzeczywiście to uczestnik postępowania miał uiścić cenę nabycia dziwi fakt iż przez tak długi okres czasu tego nie sformalizowano .Fakt, że rodzice nie dokonali darowizny na rzecz uczestnika ani nie sporządzili testamentu nie może dyskwalifikować stanowiska uczestnika. Uczestnik zeznał ,że rodzice nie napisali żadnych oświadczeń że ja dawałem pieniądze. Oni nie zrobili na mnie testamentu bo tak zwlekaliśmy. Jednak z zeznań świadków wynika, że mieszkanie zgodnie z wolą rodziców miało być uczestnika co potwierdza pośrednio, że zostało nabyte za jego środki .Potwierdza to także to ,że siostra uczestnika chciała się zrzec mieszkania na jego rzecz. Sąd zwrócił w uzasadnieniu uwagę na to że z uwagi na nabycie nieruchomości ze zniżkami stanowisko uczestnika odnośnie tego ,że z uwagi na zakup nieruchomości przez uczestnika nie jest on zobowiązany do jakiejkolwiek spłaty na rzecz wnioskodawcy i uczestniczek budzi wątpliwości co do przyjęcia koncepcji uczestnika. Jednak sąd nie rozwinął dalej tego wątku .Uczestnik zaprezentował stanowisko polegający na tym, że skoro zakupu nieruchomości dokonano za jego środki finansowe ,to nakłady uczestnika są równe wartości nieruchomości. Żaden z uczestników postępowania nie kwestionował tego stanowiska negując jedynie sam fakt poniesienia przez uczestnika nakładów w postaci pokrycia przez niego ceny nabycia nieruchomości ani nie wskazał że z uwagi na zakup nieruchomości z bonifikatą możliwe jest ewentualne inne rozliczenie nakładów uczestnika w postaci ceny zakupu. Mieszkanie dzięki bonifikatom przysługującym rodzicom jako dotychczasowym najemcom zostało kupione za 52% jego wartości (wartość mieszkania wynosiła w chwili nabycia 7365 zł zostało kupione za (...) .80 zł ). Przenosząc te proporcje na przyjętą wartość spadku równowartość ceny nabycia wynosi 66.456 zł a różnica między wartością nieruchomości a zwaloryzowanymi nakładami w postaci ceny nabycia wynosi 61.344 zł 1/8 z tej kwoty wynosi 7668 zł po odjęciu kwoty 2023 zł tytułem nakładów na remonty, ulepszenia nieruchomości daje to kwotę 5645 zł ,która to kwota ewentualnie mogłaby być zasądzona na rzecz domagających się spłaty wnioskodawcy i uczestników Gdyby jednak nie nakłady uczestnika ,nie doszłoby do nabycia nieruchomości, a tym samym nie powstałby majątek spadkowy i pozostałaby jedynie kwestia ustalenia wstąpienia uczestnika w stosunek najmu po rodzicach .

Sąd Okręgowy w Zielonej Górze po rozpoznaniu apelacji złożonej przez uczestnika W. S. (1) zważył co następuje:

Apelacja uczestnika postępowania W. S. (1) nie jest zasadna i jako taka nie zasługuje na uwzględnienie. Apelacja nie zarzuca nieważności postępowania, nie stwierdzono też tego uchybienia z urzędu, tak więc dalszy zakres kognicji Sądu Odwoławczego wyznacza zakres zaskarżenia i treść zarzutów zawartych w apelacji .

Wbrew zarzutom apelacji sąd 1 instancji dokonał obszernych, prawidłowych ustaleń faktycznych, z których wywiódł właściwe wnioski prawne, które to Sąd Okręgowy w pełni podziela i przyjmuje za własne .

Apelujący kwestionuje w wywiedzionej apelacji jedynie wartość nakładów dokonanych przez niego na majątek spadkowy i wnosi o przyznanie wszystkich składników majątku spadkowego na jego rzecz bez obowiązku spłat na rzecz pozostałych stron .Jednak należy zauważyć ,że przeprowadzone postępowanie dowodowe nie wykazało, aby uczestnik poniósł na majątek spadkowy nakłady wyższe niż te które wskazał sam uczestnik W. S. (1) w piśmie z dnia 25 10.2018r.(k.122-123 akt) i których żadna ze stron postępowania nie zakwestionowała, a sąd I instancji uwzględnił je przy rozliczeniu.

Należy zauważyć także ,iż żadna ze stron postępowania nie kwestionowała też wartości składników majątku spadkowego, którą to podał uczestnik postępowania W. S. (1). Należy pamiętać, że zgodnie z treścią art. 6 k.c. to na W. S. (5) ciążył obowiązek wykazania faktów, z których wywodził on skutki prawne, a temu obowiązkowi uczestnik w przedmiotowej sprawie nie sprostał.

Słusznie sąd 1 instancji uznał ,że słuchani w przedmiotowej sprawie świadkowie nie pozwolili na przyjęcie koncepcji uczestnika postępowania W. S. (1), jakoby to on poniósł koszty zakupu wszystkich nieruchomości i tym samym nie jest on zobowiązany do spłaty pozostałych spadkobierców. Nawet sam uczestnik postępowania nie potrafił wskazać właściwie za co ile płacił. Słuchani w przedmiotowej sprawie świadkowie (S. C. (2) ,W. D. ) nie byli osobiście świadkami żadnych transakcji. Ich wiedza pochodziła z zasłyszanych wiadomości i była bardzo ogólnikowa .Na pewno na tej podstawie nie można wyprowadzić wniosków, że uczestnik postępowania W. S. (1) finansował nieruchomości wchodzące w skład spadku po rodzicach. Ponieważ W. S. (1) mieszkał i mieszka nadal w mieszkaniu-najpierw z rodzicami, a potem po rodzicach (spadkodawcach) ,Sąd 1 instancji przyznał właśnie jemu cały majątek spadkowy- i nikt tego nie kwestionował. Nie mniej jednak brak jest podstaw faktycznych i prawnych do przyjęcia ,że tylko W. S. (1) finansował nieruchomości wchodzące w skład spadku.

Jak słusznie przyjął Sąd 1 instancji -spadkodawcy (rodzice uczestnika) do końca byli sprawni ,pracowali, mieli potem swoje emerytury. Zapewne uczestnik mieszkając z rodzicami pomagał (w tym także finansowo), ale też korzystał z majątku rodziców i ich wsparcia.

Poza tym Sąd odliczył nakłady dokonane i wskazane przez uczestnika od majątku spadkowego .Żadna ze stron ich nie kwestionowała. Natomiast inne nakłady nie zostały przez uczestnika W. S. (1) udowodnione.. Zresztą nawet w apelacji nie zostały one precyzyjnie wskazane. Uczestnik jedynie ogólnikowo wskazuje ,że poniósł na spadkowe nieruchomości nakłady w kwocie stanowiącej równowartość nieruchomości spadkowej tj. 127.800 zł. Ale kiedy, z jakich źródeł, w jakich okolicznościach, w jakich kwotach te ewentualne nakłady były dokonane- już nie wykazano.

Również nie zasługuje na podzielenie zarzut naruszenia art. 212 § 3 k.c. poprzez zobowiązanie uczestnika do dokonania spłat w terminie 2 miesięcy od uprawomocnienia się orzeczenia. Należy pamiętać ,że spłata stanowi równowartość udziału sched w spadku tych spadkobierców, którzy przy dziale nie otrzymują żadnych przedmiotów. W przedmiotowej sprawie wszystkie składniki majątku spadkowego otrzymał uczestnik postępowania W. S. (1), dlatego też został on zobowiązany do spłat na rzecz pozostałych spadkobierców- zgodnie z ich udziałem w spadku.

Należy zauważyć ,że postanowienie Sądu Rejonowego w Świebodzinie w przedmiocie działu zostały wydane w kwietniu 2019 r. Od tego czasu do uprawomocnienia się postanowienia w Sądzie Okręgowym upłynęło prawie pół roku .Był to wystarczający czas, aby uczestnik mógł przygotować środki na realizację swoich zobowiązań wobec pozostałych spadkodawców.

Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę ,treść wyżej cytowanych przepisów, a także treść artykułu 385 k.p.c. związku z art. 13 § 2 k.p.c. Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wydanego postanowienia.

Sędzia SO Monika Zych-Anastasow Sędzia SO Elżbieta Ozga-Świetlik Sędzia SO Arkadiusz Opala

-