Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 sierpnia 2020 roku

Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie, II Wydział Cywilny, w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Mariusz Metera

Protokolant: Wiktoria Szewczak

po rozpoznaniu w dniu 19 sierpnia 2020 roku na rozprawie

sprawy z powództwa Skarbu Państwa – Prezydenta (...) W.

przeciwko (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka (...) z siedzibą w W.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanej (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka (...) z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Prezydenta m.st W. kwotę 1.165.826,34 zł (milion sto sześćdziesiąt pięć tysięcy osiemset dwadzieścia sześć złotych trzydzieści cztery grosze) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 kwietnia 2016 roku do dnia zapłaty;

II.  zasądza od pozwanej (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka (...) z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej kwotę 18.900 zł (osiemnaście tysięcy dziewięćset złotych) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

III.  przyznać kuratorowi ustanowionemu dla strony pozwanej – adwokatowi M. Z. wynagrodzenie w kwocie 4.428 zł (cztery tysiące czterysta dwadzieścia osiem złotych), w tym należny podatek od towarów i usług, które to wynagrodzenie wypłacić tymczasowo ze Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie;

IV.  nakazuje pobrać od pozwanej (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka (...) z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie kwotę 62.720 zł (sześćdziesiąt dwa tysiące siedemset dwadzieścia złotych) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Sygn. akt II C 1344/19

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 19 sierpnia 2020 roku

Skarb Państwa – Prezydent (...) W. wniósł o zasądzenie od (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka (...) z siedzibą w W. kwoty 1.165.826,34 złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 kwietnia 2016 roku do dnia zapłaty, tytułem opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste nieruchomości przy ul. (...) w W. (pozew z załącznikami k. 3-56).

W uzasadnieniu powództwa wniesiono, iż poprzednik prawny pozwanej nabył użytkowanie wieczyste w/w nieruchomości z mocy prawa z dniem 5 grudnia 1990 roku (k. 34). Na podstawie umowy zawartej w dniu 1 czerwca 2011 roku spółka (...).(...) (...) Sp. z o.o. S.K.A. z siedzibą w W. wniosła do spółki (...).(...) (...) Sp. z o.o. S.K.A. (...) S.K.A. z siedzibą w W. swoje przedsiębiorstwo w postaci zakładu (...), na który składało się w szczególności prawo użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej położonej w W. przy ul. (...), stanowiące zabudowaną działkę gruntu nr (...) z obrębu (...) o obszarze 5,4427 ha oraz prawo własności usytuowanych na tej działce budynków i budowli. W związku ze zmianą wartości gruntu, Prezydent (...) W. wypowiedział użytkownikowi wieczystemu dotychczasową opłatę roczną z tytułu użytkowania wieczystego oraz ustalił i zaoferował nową opłatę roczną, ustalając stawkę procentową na poziomie 3% wartości nieruchomości.

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej zwrotu kosztów procesu, ponadto wniosła ewentualne żądanie potrącenia z wierzytelnością powoda opłaty z tytułu użytkowania wieczystego wierzytelności pozwanej wobec powoda z tytułu obligatoryjnego obniżenia opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego w związku z udzieleniem 50% bonifikaty związanej z wpisem nieruchomości do rejestru zabytków (sprzeciw od nakazu zapłaty k. 77-96).

W uzasadnieniu strona pozwana podnosiła, że nie miała świadomości prowadzonego przed Samorządowym Kolegium Odwoławczym w W. postępowania w przedmiocie ustalenia nowej wysokości opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste nieruchomości. Pozwana stwierdziła, iż nie posiadała wiedzy na temat opłaty rocznej, bowiem nie została zawiadomiona zarówno o wypowiedzeniu opłaty rocznej w dniu 5 listopada 2010 roku przez Prezydenta miasta st. W., a także o toczącym się przed SKO w W. postępowaniu. Wskazała, że nieruchomość ma inna powierzchnię niż podana.

Strona powodowa podtrzymała w całości żądanie pozwu (replika na sprzeciw k. 105), zaprzeczając jednocześnie temu by nieruchomość przy ul. (...) w W. miała inną powierzchnię niż uwidoczniona w rejestrze gruntów i księdze wieczystej oraz by była wpisana do rejestru zabytków. Dodatkowo podkreślono, iż SKO w W. postanowieniem z dnia 16 stycznia 2013 roku odmówiło wznowienia w/w postepowania aktualizacyjnego oddalając wniosek pozwanych. Powód dodał, iż obecnie nie toczy się żadne postępowanie o ustalenie, zatem twierdzenie pozwanego jest bezpodstawne. Powód Skarb Państwa stwierdził, iż nie posiada informacji dot. zawarcia z użytkownikiem wieczystym umowy notarialnej o zmianie przeznaczenia przedmiotowej nieruchomości gruntowej, czy trwałej zmiany sposobu korzystania z nieruchomości.

Postanowieniem z dnia 5 października 2018 roku (k. 254) ustanowiono kuratora procesowego dla strony pozwanej w osobie adwokata M. Z.. Kurator podtrzymał dotychczasowe stanowisko strony pozwanej w sprawie, tak jak i pełnomocnik strony pozwanej, ustanowiony jeszcze w okresie, w którym u strony pozwanej nie występowały braki w składzie organu uprawnionego do reprezentacji.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Skarb Państwa jest właścicielem nieruchomości położonej w W. przy ul. (...), oznaczonej jako działka nr (...) z obrębu (...) o łącznej powierzchni 54.427 m ².

Dowód: odpis zupełny księgi wieczystej nr (...) - k. 8-33

W dniu 5 grudnia 1990 roku Przedsiębiorstwo (...) w W. nabyło użytkowanie wieczyste gruntu zabudowanego, stanowiącego własność Skarbu Państwa przy ul (...) o pow. 54.427 m ².

Dowód: decyzja nr (...) – k. 34

Prawo użytkowania wieczystego opisanej powyżej nieruchomości w 2016 roku przysługiwało pozwanej (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka (...) z siedzibą w W.. Pozwana spółka nabyła prawo użytkowania wieczystego wskazanej nieruchomości wraz z prawem własności posadowionych na niej budynków na podstawie umowy z dnia 1 czerwca 2011 roku przenoszącej przedsiębiorstwo spółki (...).(...) (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowo-akcyjna z siedzibą w W.. Pozwana została wpisana w księdze wieczystej w dniu 8 listopada 2011 roku, ze skutkiem od dnia złożenia wniosku o wpis, tj. od dnia 3 czerwca 2011 roku.

Dowód; akt notarialny repertorium A nr (...) k. 35-45v.

Od dnia 1 stycznia 2002 roku wysokość opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste gruntu stanowiącego działkę ewidencyjną nr (...) przy ul. (...) w W. wynosiła 285.000 zł. Dnia 5 listopada 2010 roku Prezydent (...) W. wypowiedział poprzedniemu użytkownikowi wieczystemu nieruchomości przy ul. (...) (...) (...) (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W., ze skutkiem na dzień 31 grudnia 2010 roku dotychczasową wysokość opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości i ustalił z dniem 1 stycznia 2011 roku nową wysokość opłaty rocznej na kwotę 1.165.826,34 złotych z informacją, że opłatę należy uiścić do dnia 31 marca każdego roku.

Dowód: pismo Prezydenta (...) W. k. 49-50.

Poprzedni użytkownik wieczysty (...) (...) (...) sp. z o.o. w W. wystąpił z wnioskiem o ustalenie, że w/w podwyższenie opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego jest nieuzasadnione. Orzeczeniem z dnia 16 maja 2013 roku, sygnatura (...) Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. oddaliło ten wniosek.

Dowód: orzeczenie SKO w W. k. 52-53.

Postanowieniem z dnia 14 kwietnia 2014 roku, sygnatura sprawy (...) Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. utrzymało w mocy zaskarżone przez (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka (...) z siedzibą w W. postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. z dnia 16 stycznia 2014 roku, na mocy którego odmówiono wznowienia postępowania zakończonego orzeczeniem Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. z dnia 16 maja 2013 roku, sygnatura (...).

Dowód: postanowienia SKO w W. k. 51-51v,

Postanowieniem z dnia 16 stycznia 2014 roku, sygn.. akt (...) odmówiono wznowienia postępowania.

Dowód: postanowienie SKO w W. z 16 stycznia 2013 r. – k. 115-117.

Pozwana spółka nie uiściła opłaty rocznej za 2016 rok za użytkowanie wieczyste nieruchomości przy ul. (...) w W. (okoliczności niesporne).

W dniu 1 września 2016 roku powód wystosował do pozwanej wezwanie do zapłaty. Wezwanie zostało odebrane w dniu 26 września 2016 roku.

Dowód: wezwanie do zapłaty wraz z potwierdzeniem odbioru - k. 54-55

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dokumentację dołączoną do niniejszej sprawy przez strony postępowania, która nie budziła wątpliwości co do jej wiarygodności.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo w całości zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 238 k.c. użytkownik wieczysty jest obowiązany uiszczać na rzecz właściciela nieruchomości opłatę roczną przez cały czas trwania swego prawa, przy czym termin jej uiszczania i sposób ustalania jej wysokości został szczegółowo unormowany w przepisach ustawy z dnia 21 grudnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami. Art. 71 ust. 4 powołanej ustawy stanowi, iż opłatę tą uiszcza się z góry za cały rok, do 31 marca każdego roku.

W sprawie niniejszej został złożony pozew o zapłatę kwoty 1.165.826,34 złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie. W uzasadnieniu powództwa podniesiono, iż Prezydent (...) W. w dniu 5 listopada 2010 roku wypowiedział użytkownikowi wieczystemu dotychczasową opłatę roczną z tytułu użytkowania wieczystego oraz ustalił i zaoferował nową opłatę roczną przy stawce procentowej na poziomie 3% wartości nieruchomości. Na kwotę 1.165.826,34 zł złożyła się wartość gruntu, tj. 38.860.878,00 zł x 3 % co dało w/w kwotę do zapłaty.

Zagadnieniem spornym była wysokość opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste nieruchomości. Zasadnicze znaczenie przy ocenie zasadności żądania mają przepisy art. 78 ust.4 w zw. z art. 79 ust. 5 ustawy o gospodarce nieruchomościami, normujące skutki prawne aktualizacji opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste. W razie złożenia przez użytkownika wieczystego wniosku o ustalenie iż aktualizacja opłaty jest nieuzasadniona, użytkownik ma obowiązek uiszczania opłaty rocznej w dotychczasowej wysokości, a ustalona na skutek prawomocnego orzeczenia kolegium nowa wysokość opłaty rocznej obowiązuje począwszy od dnia 1 stycznia roku następującego po roku, w którym wypowiedziano wysokość dotychczasowej opłaty. Od 1 stycznia 2002 roku opłata roczna za nieruchomość przy ul. (...) w W. wynosiła 285.000 zł, w 2010 roku została wypowiedziana i od 1 stycznia 2011 roku została podwyższona do kwoty 1.165.826,34zł, przy czym wniosek o ustalenie braku zasadności owego podwyższenia został oddalony ostatecznym orzeczeniem Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. wydanym 16 maja 2013 roku. Zastosowanie cytowanych regulacji do realiów rozpatrywanej sprawy oznacza, iż dopiero po uprawomocnieniu się wymienionego orzeczenia SKO zaktualizował się obowiązek uiszczenia opłaty rocznej za 2011 roku w nowej wysokości, a do tego momentu istniał obowiązek zapłaty tej opłaty w dotychczasowej wysokości.

Wobec przedłożenia do akt sprawy odpisu ostatecznego orzeczenia Samorządowego Kolegium Odwoławczego w przedmiocie ustalenia bezzasadności podwyżki opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste, bezzasadne były zastrzeżenia strony pozwanej co do rzekomych nieprawidłowości w przedmiocie ustalenia wysokości owej opłaty. Sąd zauważa, iż w sprawie o zapłatę nowej, podwyższonej, opłaty nie jest uprawniony do badania skuteczności wypowiedzenia zmieniającego wysokość opłaty, będąc związany prawomocnym orzeczeniem kolegium w przedmiocie aktualizacji opłaty rocznej (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 czerwca 2010 roku w sprawie IV CSK 43/10), a tym bardziej do badania niesprecyzowanych zarzutów strony pozwanej jakoby rzeczywista powierzchnia nieruchomości stanowiącej działkę nr (...) przy ul. (...) w W. była mniejsza niż powierzchnia uwidoczniona w księdze wieczystej. Okoliczności te podlegać mogły badaniu w innym trybie – w postępowaniu administracyjnym. Wymaga przy tym zauważenia, iż przy zawieraniu umowy przeniesienia przedsiębiorstwa wraz z prawem użytkowania wieczystego nieruchomości, pozwana spółka nie miała wątpliwości co do metrażu owej nieruchomości, oświadczając przed notariuszem iż wynosi ona 5,4427 ha. Podkreślić należy, iż wniosek o wznowienie postępowania przed Samorządowym Kolegium Odwoławczym w przedmiocie zasadności podwyższenia opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste został oddalony. Pozwana nie wykazała także w żaden sposób, by omawiana nieruchomość została wpisana do rejestru zabytków, zaniechawszy przedłożenia stosownych dokumentów, a co za tym idzie – nie wykazała zasadności zgłaszanych przez siebie twierdzeń o zawyżeniu wysokości opłaty rocznej polegającym na zaniechaniu stosowania obligatoryjnej bonifikaty. Brak jest zatem podstaw do dokonywania jakichkolwiek potrąceń. Strona pozwana nie wykazała, by przysługiwała jej jakakolwiek wierzytelność wobec powoda. Zwrócić należy uwagę, że jeśli strona pozwana miała wątpliwości co do wysokości opłaty rocznej, miała możliwość wystąpienia z własnym wnioskiem o dokonanie aktualizacji wysokości opłaty, czego jednak nie uczyniła.

Na rozprawie dnia 19 sierpnia 2020 roku (k. 353) Sąd pominął dowody z zeznań świadków P. C. i P. N., z opinii biegłych z zakresu geodezji, rachunkowości i rzeczoznawcy, oraz dokumentów o jakich mowa w pkt 6 i 8 sprzeciwu albowiem dowody te miały wykazać okoliczności nieistotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Udowodnienie okoliczności nie było możliwe przy pomocy w/w dowodów, gdyż fakt wydania stosownej decyzji administracyjnej powinien zostać wykazany poprzez przedłożenie odpisu tej decyzji, a pozostałe okoliczności na jakie osoby te miałyby być przesłuchiwane, w szczególności zapewnienia udzielane pozwanej przez poprzedniego użytkownika wieczystego, nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Na uwzględnienie nie zasługiwał także zgłaszany przez pozwaną spółkę zarzut potrącenia, tak z wyżej już omówionych przyczyn polegających na zaniechaniu udowodnienia powinności stosowania bonifikaty z tytułu wpisania nieruchomości do rejestru zabytków, jak i ze względu na zaniechanie sprecyzowania kwoty zgłaszanej do potrącenia.

Mając na uwadze powyższe, zasądzono od pozwanego na rzecz powoda całą należność główną dochodzoną pozwem.

Sąd zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia 1 kwietnia 2016 roku zgodnie z dyspozycją art. 481 § 1 i 2 k.c.

W pkt II wyroku Sąd orzekł o kosztach zastępstwa procesowego zgodnie z art. 32 § 3 ustawy o Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 15 grudnia 2016 r., który stanowi, że koszty zastępstwa zasądzone lub przyznane Skarbowi Państwa w sprawie, w której zastępstwo Skarbu Państwa wykonuje Prokuratoria Generalna, przysługują Skarbowi Państwa - Prokuratorii Generalnej, a ponadto zgodnie z art. 32 § 5 wydatki i koszty postępowania w sprawie, w której Prokuratoria Generalna wykonuje zastępstwo osoby zastępowanej ponosi ta osoba. W związku z powyższym zasądzono kwotę zastępstwa procesowego w wysokości odpowiadającej wynagrodzeniu radcy prawnego lub adwokata zgodnie z regułą wyrażoną w art. 98 § 1 i 3 k.p.c., zasądzając od pozwanej spółki, jako strony przegrywającej proces, na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej RP poniesione koszty zastępstwa procesowego. Zgodnie z art. 99 k.p.c. stronom reprezentowanym przez Prokuratorię Generalną RP zwraca się koszty w wysokości należnej według przepisów o wynagrodzeniu adwokata. Stawka wynagrodzenia ustalona została w oparciu o § 2 pkt 7 rozporządzenia ministra sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie. W I instancji wynagrodzenie minimalne adwokata przy wartości przedmiotu sporo od 200.000 zł do 2.000.000 zł wynosi 10.800 zł. Koszty postępowania apelacyjnego zostały ustalone zgodnie z § 10 pkt 2 na kwotę 8100 zł. Koszty zastępstwa procesowego w I i II instancji wyniosły łącznie 18.900 zł.

W punkcie III przyznano wynagrodzenie kuratorowi ustanowionemu dla strony pozwanej. Zgodnie § 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 9 marca 2018 r. w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej w sprawach rozpoczętych przed wejściem życie rozporządzenia stosuje się przepisy dotychczasowe. Postępowanie zostało wszczęte przed dniem 9 marca 2018 roku, a więc należało zastosować przepisy rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 13 listopada 2013 roku. Zgodnie z § 1.1. rozporządzenia w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej wysokość wynagrodzenia kuratora ustanowionego dla strony w sprawie cywilnej, nie może przekraczać stawek minimalnych przewidzianych przepisami określającymi opłaty za czynności adwokackie, a w przypadku gdy kuratorem jest radca prawny, przepisami określającymi opłaty za czynności radców prawnych. W § 2 pkt 7 stawki minimalne wynoszą 10 800 zł przy przedmiocie sporu od 200.000 zł do 2.000.000 zł. W ocenie Sądu, biorąc pod uwagę nakład pracy wykonany przez kuratora opłatę ustalono na 1/3 kwoty 10.800 zł, tj. 3600 zł + 23% VAT. Dało to kwotę 4.428 zł.

Strona powodowa z mocy art. 94 u.k.s.c. zwolniona była od opłaty sądowej od pozwu, tak więc ową opłatę Sąd nakazał pobrać od pozwanej spółki, jako strony przegrywającej sprawę, stosownie do art. 113 ust. 1 u.k.s.c. w zw. z art. 98 § 1 k.p.c. Opłata ustalona została jako 5 % od dochodzonej kwoty 1.165.826 złotych i wyniosła 58.292 złote, zgodnie z dyspozycją art. 13 ust. 2 w zw. z art. 21 u.k.s.c. Do kwoty tej dodano kwotę 4.428 zł przyznaną kuratorowi ustanowionemu dla strony pozwanej. Dlatego też w pkt IV, w oparciu o art. 113 ust. zasądzono o pobraniu od pozwanej (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki (...) z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego Warszawa- Praga w Warszawie kwotę 62.700 zł.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności orzeczono jak w sentencji.

ZARZĄDZENIE

(...)

(...)

(...)

(...)