Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 listopada 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach

Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 29 listopada 2016 r. w Katowicach

sprawy z odwołania A. O. (A. O.)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy

na skutek apelacji ubezpieczonego A. O.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w Bielsku-Białej

z dnia 20 marca 2012r. sygn. akt VI U 1966/09

oddala apelację.

/-/SSA M.Żurecki /-/SSA G.Pietrzyk-Cyrbus /-/SSA E.Kocurek-Grabowska

Sędzia Przewodniczący Sędzia

Sygn. akt III AUa 492/16

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 20 marca 2012r. Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Bielsku-Białej oddalił odwołanie A. O. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B. z dnia 19 czerwca 2009r., odmawiającej mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku
z wypadkiem przy pracy.

Wyrokiem z dnia 6 lutego 2013r. Sąd Apelacyjny w Katowicach oddalił apelację ubezpieczonego, akceptując ustalenia poczynione w sprawie przez Sąd
I instancji, zgodnie z którymi odwołujący się pobiera rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy z ogólnego stanu zdrowia. W dniu 15 kwietnia 2009r. ubezpieczony złożył wniosek o przyznanie mu prawa do renty z tytułu niezdolności
do pracy w związku z wypadkiem przy pracy. Do chwili przyznania świadczeń rentowych z ogólnego stanu zdrowia odwołujący się pracował jako murarz
w (...) S.A. w pełnym wymiarze czasu pracy. W dniu
3 sierpnia 2004r., w trakcie świadczenia pracy, został uderzony łyżką koparki w prawy bok, w związku z czym, przebywał na zwolnieniu lekarskim od 4 do 10 sierpnia 2004r. W wyniku wypadku doszło do złamania główki kości promieniowej lewej
oraz złamania żeber VIII i IX po stronie lewej, w związku z czym, stwierdzono
5% uszczerbek na zdrowiu, za który przyznano ubezpieczonemu jednorazowe odszkodowanie. Biegli sądowi wskazali, że dolegliwości ze strony barku prawego
są przyczyną częściowej niezdolności ubezpieczonego do pracy, ale pozostają
bez związku z wypadkiem przy pracy.

Sąd II instancji za trafne uznał również stanowisko Sądu Okręgowego,
co do braku związania przy rozstrzyganiu niniejszej sprawy prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Bielsku-Białej w sprawie V U 259/09, wskazując, że związanie Sądu prawomocnym orzeczeniem wydanym w innej sprawie, w myśl art. 365
§ 1 k.p.c., występuje przy tożsamości przedmiotowej i podmiotowej obu spraw. Tymczasem w niniejszej sprawie oraz w sprawie, która toczyła się przed Sądem Rejonowym w Bielsku-Białej, nie zachodzi tożsamość przedmiotowa.

W wyniku rozpoznania skargi kasacyjnej ubezpieczonego, wyrok Sądu Apelacyjnego został uchylony, a sprawa przekazana Sądowi Apelacyjnemu
w Katowicach do ponownego rozpoznania.

W motywach tego wyroku Sąd Najwyższy stwierdził, że pomiędzy stronami niniejszego procesu (który dotyczy prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy
w związku z wypadkiem przy pracy) został już rozstrzygnięty spór, w którym wydano prawomocny wyrok. Przedmiotem wcześniejszego postępowania między tymi samymi stronami była ocena, czy odwołującemu się przysługuje jednorazowe odszkodowanie
z tytułu uszczerbku na zdrowiu spowodowanego dysfunkcją prawego stawu barkowego. Sprawa ta została ostatecznie rozstrzygnięta przez Sąd Rejonowy
w Bielsku-Białej prawomocnym wyrokiem z dnia 6 października 2011r., V U 259/09, którym zasądzono na rzecz ubezpieczonego jednorazowe odszkodowanie za 10% uszczerbku na zdrowiu, będącego wynikiem upośledzenia funkcji prawej kończyny górnej spowodowanego urazem prawego barku z uszkodzeniem pierścienia rotatorów, do którego doszło na skutek wypadku przy pracy, albowiem takie świadczenie przysługuje tylko ubezpieczonemu, który wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, zgodnie z treścią art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 30 października 2002r. o ubezpieczeniu społecznym
z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Prawomocność zapadłego w tej sprawie orzeczenia ma ten skutek w obecnym postępowaniu, że obowiązkiem sądów jest respektowanie tych okoliczności faktycznych ustalonych w sposób stanowczy
we wcześniejszej sprawie, które określały istotę sporu i uzasadniały uwzględnienie zgłoszonego w niej roszczenia. Inaczej rzecz ujmując, w rozpoznawanej sprawie należało ocenić, jakie były istotne ustalenia i oceny prawne, które spowodowały uwzględnienie odwołania ubezpieczonego w poprzedniej sprawie między stronami, przyjąć związanie nimi w rozpoznawanej sprawie i dokonać ich kwalifikacji z punktu widzenia prawa odwołującego się do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku
z wypadkiem przy pracy. Trafne jest zatem stanowisko skarżącego, że w toku niniejszego postępowania nie podlegała już badaniu kwestia dotycząca istnienia związku przyczynowego pomiędzy wypadkiem przy pracy, a stanem chorobowym prawego barku wnioskodawcy, albowiem została ona rozstrzygnięta prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Bielsku-Białej, w sprawie V U 259/09.

Konkludując, Sąd Najwyższy uznał, że jeżeli nie zostanie stwierdzone,
że o częściowej niezdolności ubezpieczonego do pracy decydują jakieś inne schorzenia, niż upośledzenie funkcji prawej kończyny górnej, spowodowane
stanem chorobowym prawego barku z uszkodzeniem pierścienia rotatorów,
to niedopuszczalne w świetle art. 365 § 1 k.p.c. jest wykluczenie związku
tej niezdolności z wypadkiem przy pracy, co ma bezpośrednie znaczenie dla prawa
do dochodzonego w niniejszej sprawie świadczenia. Wypadkowa renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje bowiem temu ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy wskutek wypadku przy pracy.

Przy kolejnym rozpoznaniu sprawy Sąd Apelacyjny w Katowicach wyrokiem
z dnia 25 września 2014r. ponownie oddalił apelację ubezpieczonego.

Mając na względzie przedstawiony powyżej wiążący pogląd Sądu Najwyższego, co do zakresu związania Sądu w niniejszej sprawie rozstrzygnięciem zapadłym w sprawie V U 259/09, a także okoliczność, że dla przyznania ubezpieczonemu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku
z wypadkiem przy pracy, konieczne jest wykazanie, że o niezdolności ubezpieczonego do pracy decyduje schorzenie pozostające w związku przyczynowym z doznanym przez ubezpieczonego wypadkiem przy pracy, Sąd Apelacyjny uzupełnił postępowanie dowodowe i zasięgnął opinii biegłego z zakresu ortopedii na okoliczność ustalenia, czy o częściowej niezdolności do pracy ubezpieczonego decyduje inne schorzenie,
niż upośledzenie prawej kończyny górnej, spowodowane stanem chorobowym prawego barku z uszkodzeniem pierścienia rotatorów, czy też o tej niezdolności decyduje wyłącznie w/w schorzenie.

Na podstawie opinii biegłej E. M., Sąd Apelacyjny ustalił,
że o częściowej niezdolności do pracy ubezpieczonego decyduje stan anatomiczno-czynnościowy kręgosłupa lędźwiowego, zaburzenia wydolności chodu spowodowane zmianami zwyrodnieniowymi stawu kolanowego lewego z ograniczeniem ruchu zgięcia i wyprostu oraz niewielkie ograniczenie ruchomości czynnej barku prawego, szczególnie w zakresie elewacji, przy czym, będące efektem schorzenia samoistnego, tj. okołostawowego zapalenia stawu barkowego prawego (PHS), powstałego na skutek narażenia na przeciążenia lub pracy w pozycji wymuszonej.

Sąd Apelacyjny stwierdził, że zebrany w sprawie materiał dowodowy
nie pozwolił na dokonanie ustalenia związku aktualnego stanu zdrowia ubezpieczonego z wypadkiem przy pracy z sierpnia 2004r.

Co prawda, niezdolnością do pracy w przypadku ubezpieczonego, skutkuje obecnie także schorzenie występujące w obrębie prawego barku, ale chodzi
o konsekwencje schorzenia samoistnego w postaci okołostawowego zapalenia stawu barkowego, a nie o konsekwencje doznanego urazu barku prawego.

Rozpoznając kolejną kasację ubezpieczonego, Sąd Najwyższy wyrokiem z dnia 10 lutego 2016r. uchylił wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach, przekazując mu sprawę do ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.

Sąd Najwyższy w motywach swojego rozstrzygnięcia ponownie podkreślił,
iż związek z wypadkiem przy pracy stanu chorobowego, polegającego
na upośledzeniu funkcji prawego barku, został już przesądzony prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Bielsku-Białej z dnia 6 października 2011r.

Rozpoznając sprawę ponownie, Sąd Apelacyjny ustalił i zważył,
co następuje.

Fakt zaistnienia wypadku ubezpieczonego przy pracy w dniu 3 sierpnia 2004r. został ustalony prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Bielsku-Białej z dnia
6 października 2011r. Skutkiem tego wypadku było upośledzenie funkcji prawej kończyny górnej, spowodowane urazem prawego barku z uszkodzeniem pierścienia rotatorów.

Przedmiotem kontrolowanej sprawy jest rozstrzygnięcie, czy istnieją podstawy do przyznania ubezpieczonemu prawa do renty z tytułu tego wypadku.

Podstawę prawną roszczenia ubezpieczonego stanowi przepis art. 6 ust. 1
pkt 6 ustawy z dnia 30 października 2002r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (tekst jednolity: Dz. U. z 2009r., nr 167, poz. 1322 ze zm.), natomiast zgodnie z art. 17 ust. 1 cyt. ustawy - przy ustalaniu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, do ustalenia wysokości tych świadczeń
oraz ich wypłaty stosuje się odpowiednio przepisy ustawy o emeryturach i rentach
z FUS, a zatem ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2016r., poz. 887). Zgodnie zatem z treścią art. 12 ust. 1 tej ustawy, niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie
lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu.

W celu rozstrzygnięcia tak sformułowanej istoty sporu, Sąd Apelacyjny dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu ortopedii-traumatologii
na okoliczność, czy u ubezpieczonego zachodzi niezdolność do pracy spowodowana upośledzeniem funkcji prawego barku, której istotną przyczyną jest następstwo wypadku przy pracy z dnia 3 sierpnia 2004r., czy też niezdolność ta spowodowana jest schorzeniem samoistnym, a w szczególności, czy bez wynikającego z tego wypadku uszczerbku na zdrowiu niezdolność do pracy nie wystąpiłaby; biegły w opinii został zobowiązany do wskazania charakteru tej niezdolności i czasu jej trwania.

Biegły sądowy z zakresu ortopedii-traumatologii dr n. med. K. W. w opinii z dnia 10 sierpnia 2016r., po przeprowadzeniu wywiadu medycznego
z ubezpieczonym, po dokonaniu badania fizykalnego i obrazowego oraz po analizie dokumentacji medycznej, dokonał u niego następującego rozpoznania:

1.  złamanie głowy kości promieniowej lewej wygojone bez następstw czynnościowych;

2.  stłuczenie barku prawego wygojone bez następstw czynnościowych;

3.  zespół ciasnoty podbarkowej z uszkodzeniem stożka rotatorów leczony operacyjnie, wygojony z dobrym wynikiem czynnościowym;

4.  zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa lędźwiowego i szyjnego z okresowym zespołem bólowym korzeniowym;

5.  zachowania agrawacyjne; nawarstwienie czynnościowe.

Biegły sądowy zwrócił uwagę, iż dokonane przez niego rozpoznanie
oraz wnioski wypływające z oceny w zakresie stanu zdrowia ubezpieczonego
są tożsame ze stanowiskiem wszystkich biegłych sądowych, wypowiadających się
od początku w sprawie. Wskazał nadto, iż w karcie leczenia ambulatoryjnego z okresu powypadkowego, jak również w długim okresie po nim, brak jest informacji
o dolegliwościach bólowych barku prawego lub dysfunkcji czynnościowej z nim związanej, podczas, gdy występowanie tych dolegliwości jest warunkiem ich powiązania z bezpośrednim urazem tej okolicy ciała. Zmiany morfologiczne stożka rotatorów mają u ubezpieczonego charakter zwyrodnieniowy, a ich powstaniu sprzyja praca fizyczna, wymagająca unoszenia kończyn górnych. Biegły sądowy stanowczo uwypuklił okoliczność, iż prezentowana przez ubezpieczonego w badaniu dysfunkcja kończyny górnej prawej nie zawiera klinicznych cech typowych dla schorzeń samoistnych lub pourazowych obręczy barkowej. Biegły nie znalazł uzasadnienia
dla prezentowania znacznego osłabienia mięśni zginaczy stawu łokciowego
i możliwości wykonania ruchu czynnego stawu ramiennego, zaś napinanie mięśni
przy próbie badania biernego odwodzenia i zginania kończyny w stawie ramiennym prawym, świadczy o oporze celowym.

W opisanej sytuacji, biegły podważył w ogóle niezdolność ubezpieczonego
do pracy z ogólnego stanu zdrowia - wobec znaczącej agrawacji objawów.

Sąd Apelacyjny nie podzielił zarzutów pełnomocnika ubezpieczonego do opinii biegłego z zakresu ortopedii dr K. W., wyrażonych w piśmie procesowym z dnia 23 listopada 2016r.

Jak to wskazano wyżej, okoliczność wystąpienia urazu w wyniku wypadku
przy pracy została prawomocnie ustalona, a biegły - wbrew zarzutom apelującego -
nie podważał istnienia tego faktu. Naruszenie sprawności organizmu, spowodowane wypadkiem, musi jednak wywołać takie następstwa, które będą skutkowały utratą zdolności do pracy co najmniej w znacznym stopniu. Tymczasem, zarówno analiza dokumentacji medycznej, jak i badanie własne biegłego, nie potwierdziły istnienia pourazowego charakteru zespołu bólowego barku prawego, co było warunkiem
do stwierdzenia niezdolności do pracy w związku z wypadkiem; stanowisko
to wzmacnia okoliczność, iż okres leczenia ubezpieczonego po zaistnieniu wypadku wynosił 6 tygodni, po czym powrócił on do dotychczas wykonywanej pracy.

Wniosek wypływający z opinii biegłego jest jednoznaczny i sprowadza się
do stwierdzenia, iż stan prawej kończyny górnej, po prawidłowo przebiegającym leczeniu powypadkowym, nie pozostawił następstw powodujących znaczne ograniczenie do pracy zgodnej w kwalifikacjami i wykonywanej w charakterze murarza-tynkarza. Co więcej, zmiany morfologiczne stożka rotatorów mają
u badanego charakter zwyrodnieniowy, a ich powstaniu sprzyjał rodzaj wykonywanej przez ubezpieczonego pracy murarza-tynkarza.

Biegła sądowa z zakresu ortopedii - E. M. - częściowej niezdolności do pracy ubezpieczonego upatrywała głównie w stanie anatomiczno-czynnościowym kręgosłupa lędźwiowego, zaburzeniach wydolności chodu, spowodowanych zmianami zwyrodnieniowymi stawu kolanowego lewego z ograniczeniem ruchu zgięcia
i wyprostu, natomiast ograniczeniu ruchomości czynnej barku prawego nadawała niewielkie znaczenie, przy czym, będące i tak efektem schorzenia samoistnego,
tj. okołostawowego zapalenia stawu barkowego prawego (PHS), powstałego na skutek narażenia na przeciążenia lub pracy w pozycji wymuszonej.

W tym zakresie jej stanowisko jest zbieżne z wnioskami wypływającymi
z opinii biegłego sądowego dr K. W. i nie potwierdza tezy prezentowanej przez pełnomocnika ubezpieczonego w powołanym wyżej piśmie procesowym. Pełnomocnik nie przedstawił w nim jakichkolwiek zarzutów merytorycznych do opinii, które podważałyby jej wiarygodność.

Biegły dr K. W. zakwestionował w ogóle fakt istnienia częściowej niezdolności do pracy ubezpieczonego z ogólnego stanu zdrowia, mającej wyłącznie związek z upośledzeniem funkcji ruchowej kończyny górnej prawej, należy jednak wskazać, iż w swojej opinii ograniczał się wyłącznie - zgodnie z tezą dowodową -
do oceny tylko tego narządu.

Wypada wreszcie zwrócić uwagę, iż jedynym skutkiem wypadku przy pracy
w obrębie barku prawego było jego stłuczenie, które zostało wygojone i nie pozostawiło następstw czynnościowych, natomiast zespół ciasnoty podbarkowej
z uszkodzeniem stożka rotatorów, był wyłącznie wynikiem schorzenia samoistnego; stłuczenie barku nie miało wpływu na powstanie tego zespołu, bo tak należy tłumaczyć twierdzenie o braku następstw czynnościowych po stłuczeniu barku.

Konkluzja wypływająca z analizy materiału dowodowego w sprawie sprowadza się do wniosku, iż stan kończyny górnej prawej ubezpieczonego po wypadku
nie znajduje jakiegokolwiek przełożenia na obecny stan jego zdrowia i w żaden sposób nie wpływa na ocenę tego stanu. Nie pozwala tym samym na stwierdzenie zaistnienia przesłanki wymaganej do uzyskania prawa do renty w oparciu o przepisy ustawy
z dnia 30 października 2002r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków
przy pracy i chorób zawodowych w związku z przepisami ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

W tym stanie rzeczy, za zasadne uznać należało stanowisko Sądu I instancji,
co do braku istnienia podstaw do przyznania ubezpieczonemu prawa do renty
w związku z wypadkiem przy pracy.

Z przytoczonych względów, Sąd Apelacyjny na mocy art. 385 k.p.c. oddalił apelację, jako bezzasadną.

/-/SSA M.Żurecki /-/SSA G.Pietrzyk-Cyrbus /-/SSA E.Kocurek-Grabowska

Sędzia Przewodniczący Sędzia

JR