Pełny tekst orzeczenia

1.Sygn. akt II Ka 286/21

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 września 2021r.

Sąd Okręgowy w Krośnie II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SO Arkadiusz Trojanowski

Protokolant: Aleksandra Migacz

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 28 września 2021 roku

sprawy K. L., s. C. i Z. zd. G., ur. (...) w S.

oskarżonego o przestępstwo z art. 212 § 2 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Sanoku z dnia 29 stycznia 2021r. sygn. akt II K 455/18

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

-

w pkt II orzeka od oskarżonego K. L. nawiązkę na rzecz Polskiego Czerwonego Krzyża,

-

uchyla pkt III wyroku,

II.  w pozostałej części utrzymuje zaskarżony wyrok w mocy,

III.  zasądza od oskarżonego K. L. na rzecz Skarbu Państwa koszty procesu za postępowanie odwoławcze w kwocie 320zł /trzysta dwadzieścia złotych/, w tym opłatę za drugą instancję w kwocie 300zł /trzysta złotych/,

IV.  zasądza od oskarżonego na rzecz oskarżyciela prywatnego D. B. kwotę 840zł /osiemset czterdzieści złotych/ tytułem zwrotu kosztów zastępstwa adwokackiego w postępowaniu odwoławczym.

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II Ka 286/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego w Sanoku z dnia 29 stycznia 2021 r. sygn akt II K 455/18

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

uchylenie

zmiana

1.Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

1.STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Zarzut rażącej niewspółmierności kary i nawiązki orzeczonej wobec oskarżonego K. L. poprzez wymierzenie mu kary grzywny w wymiarze 100 stawek dziennych, ustalając stawkę dzienną za równą kwocie 30 zł, tj. w kwocie 3.000,00 zł oraz orzeczenie od oskarżonego nawiązki w kwocie 3.000,00 zł bez jednoczesnego ustalenia ewentualnych rozmiarów i ujemnych następstw przestępstwa oraz bez ustalenia właściwości i warunków osobistych oskarżonego.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut apelacji jest niezasadny.

Kształtując wymiar orzeczonej kary oraz środka karnego Sąd uwzględnił zarówno okoliczności łagodzące w sprawie w postaci pozostawania przez oskarżonego w zatrudnieniu zarobkowym, jak i okoliczności obciążające w postaci braku skruchy i nie przeproszenia pokrzywdzonego oraz jego postawę zmierzającą do uchylenia się od odpowiedzialności karnej za popełnione przestępstwo. Niezasadnie jednak Sąd uwzględnił, jako okoliczność łagodzącą, dotychczasową niekaralność oskarżonego, w sytuacji gdy ustaleniu temu przeczy treść karty karnej oskarżonego (k. 141-142 z akt sprawy), wg której K. L. dwukrotnie karany był za przestępstwa popełnione w Wielkiej Brytanii: w roku 2012 za groźby karalne, a w 2013 za prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości. Pomimo zatem oczywistości, iż w stosunku do oskarżonego zachodzi okoliczność obciążająca w postaci jego karalności, Sąd Odwoławczy nie może skorygować orzeczonego wymiaru kary grzywny, albowiem związany jest zakazem reformationis in peius z art. 434 § 1 k.p.k.

Poczynione przez Sąd Orzekający ustalenia dotyczące warunków osobistych, rodzinnych, stosunków majątkowych i możliwości zarobkowych, wbrew stanowisku obrońcy, są w pełni wystarczające dla wymierzenia oskarżonemu sprawiedliwej kary grzywny oraz środka karnego w postaci nawiązki, zaś apelacja nie przedstawia żadnych okoliczności, które pozwoliłyby uznać, iż zarówno kara grzywny w wymiarze 100 stawek dziennych w wysokości jednej stawki w kwocie 30,00 zł oraz nawiązka w wysokości 3.000,00 zł, dotknięte są wadą rażącej surowości. Bezspornym bowiem jest, iż oskarżony jest osobą młodą i zdrową, brak jest podstaw do uznania, iż z przyczyn obiektywnych nie jest on w stanie podjąć zatrudnienia lub jego możliwości zarobkowe są ograniczone. Ze zgromadzonych w sprawie dowodów wynika, iż K. L. pracował na platformie wiertniczej (k. 41 z akt sprawy), zaś obrońca oskarżonego nie podnosi żadnej argumentacji i nie wykazuje, by sytuacja dochodowa oraz możliwości zarobkowe oskarżonego w chwili orzekania uległy pogorszeniu.

Wymiar 100 stawek kary grzywny, nie przekraczającej stopnia winy i społecznej szkodliwości czynu, orzeczony został w dolnych granicach ustawowego zagrożenia, określonych w art. 33 § 1 k.k., podobnie jak przyjęta wysokość jednej stawki grzywny na poziomie 30 zł. Także nawiązka w wysokości 3.000,00 zł orzeczona została w dolnej jej granicy, skoro zgodnie z art. 48 k.k. nawiązkę orzeka się w wysokości do 100.000,00 zł, chyba że ustawa stanowi inaczej. Orzeczona zatem kara grzywny, uwzględniająca wskazane wyżej okoliczności, jest karą – wbrew zarzutowi obrońcy oskarżonego – w pełni adekwatna do stopnia winy oskarżonego, stopnia społecznej szkodliwości jego czynu, jak również spełnia warunki prewencji generalnej i indywidulanej. Kara ta spełnia zatem wymogi dyspozycji z art. 53 k.k., a tym bardziej nie jest kara rażąco niewspółmiernie surową. Karę tą uzupełnia orzeczona wobec oskarżonego nawiązka w wysokości 3.000,00 zł.

Podzielając wypracowane w doktrynie i orzecznictwie poglądy należy stwierdzić, że rażąca niewspółmierność wymierzonej kary zachodzi, gdy nie uwzględnia ona należycie stopnia społecznej szkodliwości czynu oraz nie realizuje w wystarczającej mierze celów kary w zakresie społecznego oddziaływania z jednoczesnym uwzględnieniem celów zapobiegawczych i wychowawczych, jakie ma osiągnąć w stosunku do skazanego (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 lipca 1974r. sygn. akt V KRN 60/74).

W niniejszej sprawie sytuacja taka nie zachodzi, zatem brak jest podstaw do podzielenia zarzutu rażącej surowości orzeczonej kary oraz środka karnego.

3.2.

Zarzut obrazy przepisów prawa materialnego w postaci art. 212 § 3 k.k. poprzez orzeczenie od oskarżonego nawiązki na rzecz (...) Towarzystwa (...) nad Zwierzętami w S., podczas gdy ww. przepis pozwala na orzeczenie nawiązki wyłącznie na rzecz pokrzywdzonego, Polskiego Czerwonego Krzyża albo inny cel społeczny wskazany przez pokrzywdzonego.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut jest w pełni uzasadniony.

Umknęło bowiem uwadze Sądu Orzekającego, iż przepis art. 212 § 3 k.k. ogranicza możliwość orzeczenia nawiązki, w razie skazania za przestępstwo zniesławienia, tylko na rzecz pokrzywdzonego, Polskiego Czerwonego Krzyża, albo na inny cel społeczny wskazany przez pokrzywdzonego. Orzeczenie przez Sąd Orzekający nawiązki na rzecz (...) Towarzystwa (...) w S. narusza dyspozycję ww. przepisu, albowiem pokrzywdzony nie wskazał (...) Towarzystwa (...) w S., jako podmiotu, na rzecz którego Sąd miałby orzec nawiązkę.

3.3.

Zarzut obrazy przepisów prawa materialnego w postaci art. 34 § 3 k.k. w zw. z art. 72 § 1 pkt 2 k.k. i niesłuszne orzeczenie wobec oskarżonego obowiązku przeproszenia pokrzywdzonego w sytuacji, gdy oskarżony skazany został wyłącznie na karę grzywny.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut w pełni uzasadniony.

Oskarżony K. L. skazany został na karę grzywny, a nadto, na podstawie art. 34 § 3 k.k. w zw. z art. 72 § 1 k.k. Sąd nałożył na niego obowiązek przeproszenia pokrzywdzonego. Słusznie jednak zauważa obrońca oskarżonego, iż obowiązek ten sąd może orzec, ale tylko wówczas, gdy jednocześnie orzeka karę ograniczenia wolności, co wynika właśnie z treści powołanego przez Sąd przepisu art. 34 § 3 k.k. Taką możliwość daje także przepis art. 72 § 1 pkt 2 k.k. w razie warunkowego zawieszenia wykonania kary. W przypadku natomiast orzeczenia wobec oskarżonego kary grzywny, tak jak w niniejszej sprawie, brak jest podstawy prawnej do nałożenia na oskarżonego obowiązku przeproszenia pokrzywdzonego.

Wniosek

Obrońca oskarżonego wniósł o:

1) zmianę zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie wobec oskarżonego kary łagodniejszej oraz nawiązki w niższej, aniżeli orzeczona wysokość na rzecz Polskiego Czerwonego Krzyża;

2) uchylenie pkt III części dyspozytywnej zaskarżonego wyroku, na podstawie którego orzeczono wobec oskarżonego obowiązek przeproszenia pokrzywdzonego, przy jednoczesnym zasądzeniu od oskarżyciela prywatnego na rzecz oskarżonego kosztów obrony z wyboru za instancję odwoławczą wg norm przepisanych.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek o zmianę wyroku poprzez orzeczenie kary łagodniejszej oraz nawiązki w niższej kwocie nie jest uzasadniony, w sytuacji gdy ani orzeczona kara grzywny w wymiarze 100 stawek przy wysokości jednej stawki w kwocie 30,00 zł oraz nawiązka w kwocie 3.000,00 zł, nie są dotknięte zarzutem rażącej surowości. Brak jest zatem podstaw do korekty orzeczonej kary i nawiązki, tym bardziej do ich obniżenia.

Uwzględniony został natomiast wniosek o orzeczenie nawiązki na rzecz Polskiego Czerwonego Krzyża, jako cel wskazany w przepisach ustawy.

1.OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

1.ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zaskarżony wyrok utrzymany został w mocy, z wyjątkiem orzeczenia w przedmiocie nawiązki na rzecz (...) Towarzystwa (...) w S. (pkt II wyroku) oraz obowiązku przeproszenia pokrzywdzonego przez oskarżonego (pkt III).

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Wyrok ten, zarówno w zakresie sprawstwa oskarżonego, które zostało w sposób wystarczający wykazane, a nie było kwestionowane przez obrońcę oskarżonego, jak i w zakresie orzeczonej kary grzywny i nawiązki, jest w pełni prawidłowe. W tym też zakresie wyrok ten należało uznać za słuszny i trafny. Ocena dowodów została dokonana przez Sąd pierwszej instancji zgodnie z zasadami wiedzy logiki i doświadczenia życiowego. Sąd uwzględnił całokształt okoliczności, a uzasadnienie logicznie przekonuje do zajętego stanowiska oraz do poszczególnych rozstrzygnięć dotyczących rodzaju i wysokości kary oraz nawiązki.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Sąd Odwoławczy zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

- w pkt II orzekł od oskarżonego K. L. nawiązkę na rzecz Polskiego Czerwonego Krzyża;

- uchylił pkt III wyroku.

Zwięźle o powodach zmiany

Zmiana wyroku w części dotyczącej orzeczenia nawiązki była konieczna z uwagi na zapis art. 212 § 3 k.k., zgodnie z którym w razie skazania na przestępstwo zniesławienia sąd może orzec nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego, Polskiego Czerwonego Krzyża albo na inny cel społeczny wskazany przez pokrzywdzonego. Tymczasem, Sąd Orzekający zasądził nawiązkę na rzecz (...) Towarzystwa (...) w S., w sytuacji gdy pokrzywdzony nie wskazał tego podmiotu. Orzeczenie w tym zakresie należało zatem skorygować i zasądzić od oskarżonego nawiązkę na rzecz Polskiego Czerwonego Krzyża.

Zmiany wymagało także orzeczenie w zakresie nałożonego na oskarżonego obowiązku przeproszenia pokrzywdzonego. W sytuacji bowiem skazania na karę grzywny, brak jest podstawy prawnej do orzeczenia, obok tej kary, obowiązku przeproszenia pokrzywdzonego. Wobec powyższego należało orzeczenie w tym zakresie uchylić.

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

1.Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III

Na podstawie art. 636 § 3 k.p.k. oraz art. 8 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (t. jedn. Dz. U. z 1983 r. Nr 49, poz. 223 z późn. zm.) Sąd Odwoławczy zasądził od oskarżonego K. L. na rzecz Skarbu Państwa koszty procesu za postępowanie odwoławcze w kwocie 320 zł, w tym opłatę za drugą instancję w kwocie 300 zł.

IV

Na podstawie § 11 ust. 2 pkt 4 w zw. z ust. 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. poz. 1800 z późn. zm.) Sąd odwoławczy zasądził od oskarżonego na rzecz oskarżyciela prywatnego D. B. kwotę 840 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa adwokackiego w postępowaniu odwoławczym.

1.PODPIS

0.1.1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Całość wyroku

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana