Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 lutego 2021 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa w Łodzi VIII Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: Asesor sądowy Justyna Stelmach

Protokolant: st. sekr. sąd. Izabella Bors

po rozpoznaniu w dniu 12 lutego 2021 roku w Łodzi

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w Ł.

przeciwko A. P.

o zapłatę kwoty 20.000 zł

oddala powództwo.

Sygn. akt VIII C 731/20

UZASADNIENIE

W dniu 23 czerwca 2020 roku powód (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w Ł. wytoczył przeciwko pozwanemu A. P. powództwo o zapłatę kwoty 20.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, a także wniósł o zasądzenie zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu pełnomocnik podniósł, że pozwany w dniu 4 grudnia 1997 roku kierując w stanie nietrzeźwości samochodem marki F. (...) umyślnie spowodował wypadek samochodowy, w wyniku którego śmierć poniósł pasażer pojazdu marki Ł. K. (1), a pozostali uczestnicy zdarzenia zostali poszkodowani. W dacie wypadku pozwanego łączyła z powodem umowa ubezpieczenia OC, z tytułu której na rzecz poszkodowanych została wypłacona łącznie kwota 280.000 zł (nr szkody (...) oraz (...)). W niniejszej sprawie powód dochodzi częściowego roszczenia w wysokości 20.000 zł, wymagalnego od dnia 3 listopada 2018 roku, tj. dzień po dacie dokonania wypłaty środków na rzecz uprawnionego. W dalszej kolejności pełnomocnik wyjaśnił, iż podstawę prawną żądania stanowi przepis art. 43 pkt 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych (…).

(pozew k. 3-4v.)

W dniu 28 lipca 2020 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa w Łodzi wydał w przedmiotowej sprawie nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, którym zasądził od pozwanego na rzecz powoda dochodzoną wierzytelność wraz z kosztami procesu.

Powyższy nakaz zaskarżył sprzeciwem pozwany, podnosząc zarzut przedawnienia roszczenia oraz wskazując, iż z pozyskanych przez niego informacji wynika, że ubezpieczyciel miał umorzyć i zakończyć postępowanie względem niego.

(nakaz zapłaty k. 36, sprzeciw k. 46-47)

W odpowiedzi na sprzeciw powód podtrzymał pozew w całości. Powołując się na poglądy judykatury wyjaśnił, iż roszczenie zwrotne przewidziane w art. 43 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych (…) jest nowym, samoistnym roszczeniem, powstającym w mocy szczególnego przepisu ustawy, nie zaś roszczeniem opartym o umowę ubezpieczenia. Roszczenie to powstaje z chwilą wypłaty świadczenia przez zakład ubezpieczeń i podlega przedawnieniu na zasadach ogólnych.

(pismo procesowe k. 54-55)

Na rozprawie w dniu 12 lutego 2021 roku pełnomocnik powoda nie stawił się. Pozwany wnosząc jak w sprzeciwie podniósł, że na dokumencie zatytułowanym „potwierdzenie” (k. 6 akt sprawy) nie ma żadnego stempla, ani podpisu. Dodał, że był ubezpieczony w Towarzystwie o nazwie F., a nie w U.. Ponadto wskazał, że nie był informowany o decyzjach o wypłacie odszkodowania.

(protokół rozprawy k. 63-65)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wyrokiem z dnia 26 stycznia 1999 roku Sąd Rejonowy w Łodzi uznał oskarżonego A. P. za winnego tego, że 4 grudnia 1997 roku około godziny 17:45 na ulicy (...) w K. R. umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym w ten sposób, że kierując w stanie nietrzeźwości (1.4 promila alkoholu we krwi) samochodem osobowym marki F. (...) o nr rej. (...) o różnym typie opon na tylnej osi, przekraczając dopuszczalną prędkość podjął się manewru wyprzedzania na odcinku, na którym obowiązywał zakaz wykonywania tego manewru, w następstwie czego wpadł w poślizg doprowadzając do zderzenia z jadącym z przeciwnego kierunku ruchu samochodu marki Ł. nr rej. (...) kierowanym przez P. K. oraz do zderzenia z wyprzedzanym samochodem marki O. (...) nr rej. (...) kierowanym przez W. F., czym nieumyślnie spowodował wypadek, którego następstwem była śmierć pasażera samochodu marki Ł. K. (1), ciężki uszczerbek na zdrowiu u M. K., która doznała ciężkiej choroby długotrwałej oraz naruszenia czynności narządów ciała trwających dłużej niż 7 dni u pasażerów Ł. K. (2), D. K. i P. K. oraz u pasażerów samochodu kierowanego przez oskarżonego – J. T. i J. G., tj. czynu wypełniającego dyspozycję art. 177 § 2 k.k. w zw. z art. 177 § 1 k.k. w zw. z art. 178 k.k., za który to czyn wymierzył oskarżonemu karę 6 lat pozbawienia wolności.

(odpis wyroku k. 10-11, okoliczności bezsporne)

Na mocy ugód z dnia 18 maja 2016 roku, powód zobowiązał się do wypłaty na rzecz: K. K. (1) kwoty 20.000 zł, K. K. (2) kwoty 50.000 zł, K. K. (3) kwoty 50.000 zł, w związku ze szkodą z dnia 4 grudnia 1997 roku zarejestrowaną pod nr (...).

W pismach z dnia 18 maja 2016 roku, 22 czerwca 2016 roku, 28 czerwca 2016 roku, 11 lipca 2016 roku, powód poinformował o przyznaniu odszkodowania z tytułu zgonu J. K. w łącznej kwocie 105.000 zł, w ramach likwidacji szkody nr (...).

W piśmie z dnia 7 lutego 2017 roku powód poinformował o przyznaniu odszkodowania na rzecz N. K. w wysokości 5.000 zł.

Decyzją z dnia 2 listopada 2018 roku powód poinformował o przyznaniu świadczenia w wysokości 49.605,63 zł w związku z realizacją wyroku Sądu Rejonowego w Jastrzębiu-Zdroju z dnia 12 września 2018 roku w sprawie o sygn. akt I C 1713/16. Wskazana kwota miała zostać wypłacona na rzecz poszkodowanej N. K. na rachunek bankowy nr 73 1050 (…) 9100.

(decyzja k. 15, k. 16, k. 17, k. 18, k. 19, k. 20, k. 24, ugoda k. 21, k. 22, k. 23, okoliczności bezsporne)

Powód sporządził potwierdzenie seria LO nr (...), w treści którego jako ubezpieczającego i ubezpieczonego wskazał A. P.. W potwierdzeniu oznaczono ponadto okres ubezpieczenia od dnia 26 kwietnia 1997 roku do dnia 25 kwietnia 1998 roku, składkę za ubezpieczenie – 541,50 zł oraz że dotyczy ono ubezpieczenia OC samochodu osobowego strefa I. W potwierdzeniu nie wskazano nr polisy, którego dotyczy, nie zostało ono podpisane przez ubezpieczającego ani przez przedstawiciela ubezpieczyciela. Brak jest również danych osoby, która potwierdzenie to sporządziła, a także daty jego sporządzenia.

(potwierdzenie k. 6, okoliczności bezsporne)

W piśmie z dnia 20 maja 2019 roku powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 280.000 zł z tytułu szkody z dnia 4 grudnia 1997 roku, likwidowanej pod nr (...).

(wezwanie do zapłaty k. 12-13)

Do dnia wyrokowania pozwany nie uiścił należności dochodzonej przedmiotowym powództwem.

(okoliczność bezsporna)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił bądź jako bezsporny, bądź w oparciu o dowody z powołanych dokumentów, których prawdziwości ani rzetelności sporządzenia nie kwestionowała żadna ze stron procesu.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie rozważań przypomnienia wymaga, że w myśl przepisu art. 6 k.c., ciężar udowodnienia twierdzenia faktycznego spoczywa na tej stronie, która z tego twierdzenia wywodzi skutki prawne. Reguła ta znajduje również swój procesowy odpowiednik w treści art. 232 k.p.c., w świetle którego to strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Oznacza to, że obecnie Sąd nie jest odpowiedzialny za wynik postępowania dowodowego, a ryzyko nieudowodnienia podstawy faktycznej żądania ponosi powód. Podkreślenia w tym miejscu wymaga, że powód, jako strona inicjująca proces, jest obowiązany do udowodnienia wszystkich twierdzeń pozwu, w oparciu o które sformułował swe roszczenie. Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, zadaniem sądu nie jest zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie, ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (por. wyrok SN z dnia 17 grudnia 1996 roku, I CKU 45/96, OSNC 1997/ 6-7/76). Podkreślić jednak należy, że dowodzenie własnych twierdzeń nie jest obowiązkiem strony ani materialnoprawnym, ani procesowym, a tylko spoczywającym na niej ciężarem procesowym i w konsekwencji sąd nie może nakazać, czy zobowiązać do przeprowadzenia dowodu i tylko od woli strony zależy, jakie dowody sąd będzie prowadził. Jeżeli strona uważa, że do udowodnienia jej twierdzeń wystarczy określony dowód i dlatego nie przytacza innych dowodów, to jej błąd nie jest usprawiedliwiony, sama ponosi winę niezgłoszenia dalszych dowodów i nie może zarzucać nieuzasadnionego uniemożliwienia wykazania jej praw. To zatem powód powinien wykazać, iż jest uprawniony żądać od pozwanego roszczenia regresowego.

Za podstawę dochodzonego żądania powód przyjął art. 43 pkt 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych (…), zwanej dalej „ustawą”, zgodnie z którym, zakładowi ubezpieczeń oraz Ubezpieczeniowemu Funduszowi Gwarancyjnemu, w przypadkach określonych w art. 98 ust. 2 pkt 1, przysługuje prawo dochodzenia od kierującego pojazdem mechanicznym zwrotu wypłaconego z tytułu ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych odszkodowania, jeżeli kierujący wyrządził szkodę umyślnie, w stanie po użyciu alkoholu lub w stanie nietrzeźwości albo po użyciu środków odurzających, substancji psychotropowych lub środków zastępczych w rozumieniu przepisów o przeciwdziałaniu narkomanii. Przypomnienia wymaga również, że zgodnie z treścią przepisu art. 805 § 1 k.c., przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę.

W realiach niniejszej sprawy obowiązkiem powoda było wykazanie, że w dacie zdarzenia z dnia 4 grudnia 1997 roku, którego zaistnienie oraz skutki były niesporne między stronami, łączyła go z pozwanym umowa ubezpieczenia OC oraz że z tytułu tej umowy, w związku z zaistniałym zdarzeniem szkodowym, wypłacił na rzecz uprawnionego świadczenie pieniężne, będące podstawą roszczenia regresowego. W ocenie Sądu powinności, o której mowa, powód nie zdołał sprostać. Nie powielając ustaleń faktycznych przypomnienia wymaga, że na dowód zawarcia przez pozwanego umowy ubezpieczenia strona powodowa przedłożyła wyłącznie dokument zatytułowany „potwierdzenie” (k. 6), który nie został opatrzony datą, brak jest pod nim również podpisów stron umowy ubezpieczenia, czy też choćby pieczątki towarzystwa ubezpieczeń. Treść rzeczonego dokumentu nie pozwala także na ustalenie, jakiego konkretnego pojazdu oraz jakiej polisy dotyczy. Omawiany dokument wymienia wyłącznie okres ubezpieczenia, sama ta okoliczność jest jednak niewystarczająca do przyjęcia, że umowa ubezpieczenia dotyczyła samochodu marki F. (...) biorącego udziału w zdarzeniu z dnia 4 grudnia 1997 roku. Zdaniem Sądu przedmiotowy dokument nie może stanowić dowodu na istnienie stosunku umownego łączącego pozwanego z zakładem ubezpieczeń, w szczególności wobec stanowiska pozwanego, kwestionującego zasadność żądania powoda. Dokument ten może być potraktowany, co najwyżej jako dokument prywatny, którego formalna moc dowodowa, jak stanowi art. 245 k.p.c., ogranicza się do domniemania, że autor dokumentu złożył oświadczenie nim objęte. Nawet jednak i ten walor wydaje się wątpliwy skoro w istocie nie wiadomo, kto sporządził potwierdzenie zawarcia umowy ubezpieczenia. Jednocześnie przypomnienia wymaga, że treść oświadczenia zawartego w dokumencie prywatnym nie jest objęta domniemaniem zgodności z prawdą zawartych w nim twierdzeń. Zatem dokument prywatny nie jest dowodem rzeczywistego stanu rzeczy (por. wyrok SN z dnia 25 września 1985 roku, IV PR 200/85, OSNC 1986, nr 5, poz. 84). W ocenie Sądu nie można przy tym tracić z pola widzenia faktu, iż w dacie zdarzenia pozwany nie mógł zawrzeć umowy z U. T..U. S.A. ponieważ podmiot ten jeszcze nie istniał. Sam pozwany zeznał, że umowę zawierał z ubezpieczycielem o nazwie F.. W takim stanie rzeczy powód dla wykazania istnienia stosunku ubezpieczenia powinien przedłożyć pierwotną polisę, a przynajmniej potwierdzenie zawarcia umowy ubezpieczenia, które wprost by się odwoływało do tej polisy, a także załączyć dokumenty świadczące o tym, iż jest on następcą prawnym pierwotnego ubezpieczyciela.

Niezależnie od powyższych rozważań wskazać należy, że powód nie udowodnił również, że decyzje o wypłacie poszczególnych odszkodowań, w tym decyzja z dnia 2 listopada 2018 roku, dotyczyły szkody realizowanej z ubezpieczenia OC sprawcy zdarzenia – pozwanego. W decyzjach o wypłacie odszkodowania powód wymienia numery szkody, poszkodowanych, numery roszczeń, numer polisy, podaje również datę szkody, niemniej jednak same te informacje są niewystarczające do ustalenia, jaki charakter miała polisa. Zdaniem Sądu w świetle zaoferowanego materiału dowodowego nie można kategorycznie wykluczyć, że powód przyznał świadczenie na podstawie umów dobrowolnego ubezpieczenia majątkowego zawartych z osobami poszkodowanymi w wypadku drogowym. Brak jest bowiem jakiegokolwiek łącznika który wiązałby poszczególne decyzje nie tylko z umową ubezpieczenia zawartą przez pozwanego, ale nawet z potwierdzeniem z k. 6.

Wreszcie nie może ujść uwadze, że powód nie wykazał, iż spełnił roszczenie z tytułu którego dochodzi regresu. W decyzji z dnia 2 listopada 2018 roku (k. 24) powód oświadczył, że kwotę odszkodowania (49.605,83 zł) wypłaci na rachunek bankowy o nr 73 1050 (…) 9100, a skoro tak, to jego powinnością były udowodnienie, że przelew taki został wykonany. Sama decyzja informuje bowiem wyłącznie o przyznaniu świadczenia, nie zaś o dokonaniu jego wypłaty, która to czynność została oznaczona jako zdarzenie przyszłe. Przypomnienia wymaga, że dopiero wypłata odszkodowania, nie zaś decyzja o przyznaniu tegoż, konstytuuje po stronie zakładu ubezpieczeń uprawnienie do wystąpienia przeciwko sprawcy zdarzenia z roszczeniem regresowym.

Mając powyższe na uwadze Sąd uznał, że powód w ogóle nie wykazał zasadności swojego roszczenia, zaoferowany materiał dowodowy jest bowiem niewystarczający do potwierdzenia przytoczonych w uzasadnieniu pozwu oraz odpowiedzi na sprzeciw twierdzeń. Wobec stanowiska strony przeciwnej twierdzenia te należało zatem uznać za gołosłowne. W niniejszej sprawie nie ulega zaś wątpliwości, że powołanie dowodów na wykazanie zasadności roszczenia obciążało powoda już w pozwie, a najpóźniej w odpowiedzi na sprzeciw. Powód powinien był w pozwie nie tylko jasno wykazać czego się domaga, ale też powołać dowody na wykazanie zasadności swojego żądania. Poza sporem bowiem pozostaje, że zawsze zachodzi obiektywna potrzeba powołania w pozwie dowodów na wykazanie zasadności swoich roszczeń w zakresie żądanej ochrony prawnej. W przedmiotowej sprawie powód nie udowodnił zasadności swojego roszczenia, w tym sensie, że nie powołał wszystkich niezbędnych dowodów do wykazania swoich roszczeń w żadnym ze złożonych pism procesowych. Konstatacji tej nie zmienia okoliczność, iż Kodeks postępowania cywilnego daje stronom możliwość przedstawienia nowych dowodów w postępowaniu odwoławczym (art. 381 k.p.c.). Możliwość ta jest bowiem obostrzona określonymi warunkami - potrzeba powołania się na dany dowód musi się ujawnić już po zakończeniu postępowania przed Sądem pierwszej instancji - przy czym strona nie może skutecznie żądać ponowienia lub uzupełnienia dowodu w postępowaniu apelacyjnym li tylko dlatego, że spodziewała się korzystnej dla siebie oceny określonego dowodu przez Sąd pierwszej instancji (por. wyrok SN z dnia 10 lipca 2003 roku, I CKN 503/01, LEX nr 121700; wyrok SN z dnia 24 marca 1999 roku, I PKN 640/98, OSNP 2000/10/389).

Mając powyższej na uwadze Sąd orzekł, jak w sentencji.