Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 września 2021 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 14 września 2021 r. w Toruniu

sprawy z powództwa (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Z.

przeciwko Bankowi (...) Spółka Akcyjna w W.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego Banku (...) Spółka Akcyjna w W. na rzecz powoda (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

w Z. 6061,34 zł (sześć tysięcy sześćdziesiąt jeden złotych trzydzieści cztery grosze) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi:

a.  od kwoty 590,13 zł (pięćset dziewięćdziesiąt złotych trzynaście groszy) od dnia 1 kwietnia 2018 roku do dnia zapłaty;

b.  od kwoty 1972,03 zł (tysiąc dziewięćset siedemdziesiąt dwa złote trzy grosze) od dnia 1 kwietnia 2018 roku do dnia zapłaty;

c.  od kwoty 3499,18 zł (trzy tysiące czterysta dziewięćdziesiąt dziewięć złotych osiemnaście groszy) od dnia 1 kwietnia 2018 roku do dnia zapłaty;

II.  w pozostałej części powództwo oddala;

III.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda 2217 zł (dwa tysiące dwieście siedemnaście złotych) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt: I C 531/21 upr

UZASADNIENIE

Powód (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Z. wniósł o zasądzenie od Banku (...) Spółka Akcyjna w W. kwoty 590,13 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2018 r., 1972,03 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2018 r., 3499,18 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 10 stycznia 2018 r. oraz o zasądzenie kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu wskazał, że pomiędzy poprzednikiem prawnym powoda,
a Bankiem (...) Spółka Akcyjna w W. zostały zawarte trzy umowy pożyczki. W umowie nr (...) z dnia 30 października 2013 r. kwota kredytu została ustalona na 30000 zł, a spłata zobowiązania została rozłożona na okres 84 miesięcy. Opłata przygotowawcza wynosiła 600 zł. Pożyczka została spłacona 11 grudnia 2013 r. w 42 dniu obowiązywania umowy. Wobec powyższego, zdaniem powoda, koszty kredytu powinny zostać rozliczone proporcjonalnie do czasu trwania umowy. Kredyt został spłacony na 2510 dni przed terminem. Bank winien zatem zwrócić z tytułu opłaty przygotowawczej 590,13 zł. W umowie nr (...) z dnia 1 kwietnia 2014 r. kwota kredytu została ustalona na 43000 zł, a spłata zobowiązania została rozłożona na okres 84 miesięcy. Opłata przygotowawcza wynosiła 2150 zł. Pożyczka została spłacona 29 października 2014r. w 211 dniu obowiązywania umowy. Kredyt został spłacony na 2338 dni przed terminem. Bank winien zatem zwrócić z tytułu opłaty przygotowawczej 1.972,03 zł.

W umowie nr (...) z dnia 25 października 2016 r. kwota kredytu została ustalona na 30000 zł, a spłata zobowiązania została rozłożona na okres 84 miesięcy. Prowizja wynosiła 4200 zł. Pożyczka została spłacona 26 grudnia 2017 r. w 427 dniu obowiązywania umowy. Wobec powyższego, zdaniem powoda, koszty kredytu powinny zostać rozliczone proporcjonalnie do czasu trwania umowy. Kredyt został spłacony na 2559 dni przed terminem. Bank winien zatem zwrócić z tytułu prowizji 3499,18 zł. Powód wskazał, że jego uprawnienie do dochodzenia należności z tytułu przedterminowych spłat zobowiązań wynika z przelewu wierzytelności, którą nabył od pierwotnego wierzyciela A. M. umową z 25 stycznia 2021 r.

Pozwany w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Podniósł zarzut przedawnienia roszczeń dotyczących zasądzenia odsetek od wskazywanych przez powoda dat początkowych do 3 lat sprzed wytoczenia powództwa. Wskazał, m. in., że żądania powoda są bezpodstawne, gdyż pozwany błędnie zakwalifikował opłatę przygotowawczą, prowizję jako koszt, który podlega zwrotowi w związku z wcześniejszą spłatą kredytu. Klient wiedział, że prowizja nie podlegała zwrotowi, zaakceptował warunki umowy. Stanowisko powoda nie znajduje uzasadnienia w literalnym brzmieniu art. 49 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim. Zakwestionował sposób wyliczenia przez powoda kwot podlegającej zwrotowi. Pozwany podniósł, iż umowa cesji jest nieważna, gdyż miała na celu obejście ustawy o kredycie konsumenckim i sprzeczna jest z zasadami współżycia społecznego.

W toku procesu strony podtrzymały swoje stanowiska.

Sąd Rejonowy ustalił, co następuje:

A. M. zawarł 30 października 2013 r . z Bankiem (...) Spółka Akcyjna w W. umowę pożyczki gotówkowej (...). Pożyczka wyniosła 30.000 zł. pożyczkobiorca zobowiązał się do zapłaty opłaty przygotowawczej w kwocie 600 zł. Pożyczkobiorca zobowiązał się do spłaty kredytu w 84 miesięcznych ratach. Kredyt został spłacony w całości w dniu 11 grudnia 2013 r. tj. w 42 dniu obowiązywania umowy.

Okoliczności bezsporne, a ponadto dowód:

- umowa kredytu gotówkowego k. 10-11

- pismo z dnia 31 grudnia 2020 r. k 16

A. M. zawarł 1 kwietnia 2014 r. z Bankiem (...) Spółka Akcyjna w W. umowę pożyczki gotówkowej nr (...) . Pożyczka wyniosła 43.000 zł. pożyczkobiorca zobowiązał się do zapłaty opłaty przygotowawczej w kwocie 2150 zł. Pożyczkobiorca zobowiązał się do spłaty kredytu w 84 miesięcznych ratach. Kredyt został spłacony w całości w dniu 29 października (...). w 211 dniu obowiązywania umowy (w dacie spłaty 7 raty zobowiązania).

Okoliczności bezsporne, a ponadto dowód:

- umowa kredytu gotówkowego k. 12-13

- pismo z dnia 31 grudnia 2020 r. k 16

A. M. zawarł 25 października 2016 r z Bankiem (...) Spółka Akcyjna w W. umowę pożyczki gotówkowej nr (...) . Pożyczka wyniosła 30.000 zł. pożyczkobiorca zobowiązał się do zapłaty prowizji w kwocie 4.200 zł. Pożyczkobiorca zobowiązał się do spłaty kredytu w 84 miesięcznych ratach. Kredyt został spłacony w całości w dniu 26 grudnia 2017 r. tj. w 427 dniu obowiązywania umowy (dacie spłaty 13 raty zobowiązania).

Okoliczności bezsporne, a ponadto dowód:

- umowa kredytu gotówkowego k. 14-15

- pismo z dnia 31 grudnia 2020 r. k 16

A. M. na mocy umowy przelewu wierzytelności z dnia 25.01.2001 r. zbył na rzecz powoda wierzytelność, przysługującą jej wobec Banku (...) Spółka Akcyjna w W., w związku, z wcześniejszą spłatą powyższych umów pożyczek .

dowód:

- umowa przelewu wierzytelności wraz z zawiadomieniem o cesji - k. 171;

- zawiadomienia o cesji k. 17-22

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Stan faktyczny w niniejszej sprawie sąd ustalił w oparciu o dowody z dokumentów znajdujące się w aktach sprawy, stanowiące dowody bez wydawania odrębnego postanowienia (art. 243 ² kpc). Wiarygodność i treść dokumentów nie była kwestionowana przez strony, a sąd nie znalazł podstaw do kwestionowania ich mocy dowodowej z urzędu.

Stan faktyczny w niniejszej sprawie był zasadniczo bezsporny, powód nie kwestionował bowiem faktu zawarcia umów pożyczek kredytu konsumenckiego z A. M. jak i faktu ich wcześniejszej spłaty.

W ocenie sądu umowa przelewu wierzytelności z 25 stycznia 2021 r. była ważna i w pełni skuteczna. Umowa zawierała wszystkie postanowienia przedmiotowo istotne. Z treści umowy jednoznacznie wynikało, jakie wierzytelności były przedmiotem przelewu. Zgodnie z zasadą swobody umów, strony mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, nie wyłączając również ceny. Cena nabycia wierzytelności była indywidualnie uzgodniona z pierwotnym wierzycielem i brak była przesłanek do jej kwestionowania. Okoliczność, że spór dotyczył przedsiębiorcy – nabywcy wierzytelności przysługującej konsumentowi, nie stał na przeszkodzie stosowania reżimu ustawy o kredycie konsumenckim, ani dyrektywy (...), bowiem zakres zastosowania w/w przepisów nie zależy od tożsamości stron procesu, lecz statusu stron umowy o kredyt konsumencki (w rozumieniu art. 3 ust. 2 ustawy o kredycie konsumenckim), na co wskazał (...) w uzasadnieniu wyroku sprawie C‑383/18.

Nie sposób również przyjąć, że dochodzenie przez nabywcę wierzytelności przedmiotowego roszczenia, stanowi przejaw nadużycia prawa podmiotowego i zasad współżycia społecznego. Skoro pozwany bank nie dokonał pełnego rozliczenia z konsumentem pożyczki w terminie 14 dni od dnia dokonania wcześniejszej spłaty , zgodnie z postanowieniem art. 49 u.k.k. i art. 52 u.k.k., to konsument uprawniony był do sprzedaży swojej wierzytelności wobec banku, rezygnując z konieczności prowadzenia postępowania reklamacyjnego i dochodzenia swoich racji przed sądem. Ekwiwalentność tych świadczeń nie ulega wątpliwości i stanowi element autonomii woli. Sama perspektywa prowadzenia przez konsumenta procesu sądowego z bankiem, mogłaby zniechęcać go do egzekwowania prawa wynikającego z treści art. 49 u.k.k.

Nie ulega wątpliwości, iż sporny stosunek prawny podlegał reżimowi ustawy o kredycie konsumenckim (art. 3 ust. 2 ustawy o kredycie konsumenckim, t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1083, dalej jako u.k.k.). Oceniając zasadność żądania pozwu, należało zważyć, że zgodnie z art. 49 ust. 1 u.k.k. w przypadku spłaty całości kredytu przed terminem określonym w umowie, całkowity koszt kredytu ulega obniżeniu, o te koszty, które dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy, chociażby konsument poniósł je przed tą spłatą. Przepis ten stanowi implementację treści art. 16 ust. 1 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki (Dz.Urz.UE.L Nr 133, str. 66, dalej „Dyrektywa 2008/48/WE”), zgodnie z którym konsument ma prawo w każdym czasie spłacić w całości lub w części swoje zobowiązania wynikające z umowy o kredyt i w takich przypadkach jest on uprawniony do uzyskania obniżki całkowitego kosztu kredytu, na którą składają się odsetki i koszty przypadające na pozostały okres obowiązywania umowy.

Zgodnie z art. 5 pkt 6 u.k.k. na całkowity koszt kredytu składają się wszelkie koszty, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt, w szczególności: odsetki, opłaty, prowizje, podatki i marże, jeżeli są znane kredytodawcy oraz koszty usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń - z wyjątkiem kosztów opłat notarialnych ponoszonych przez konsumenta.

Przepisy ustawy krajowej, implementującej postanowienia dyrektywy, winny być wykładane przez organy stosujące prawo zgodnie z treścią i celem dyrektywy (tzw. prounijna wykładnia prawa krajowego).

Zdaniem pozwanego jednorazowa opłata przygotowawcza/ prowizja nie podlega obniżeniu, gdyż nie mieści się w dyspozycji art. 49 ust. 1 u.k.k.

W ocenie Sądu stanowisko pozwanego nie jest słuszne, albowiem brzmienie art. 49 ust. 1 u.k.k., interpretowane zgodnie z celem i funkcją ww. dyrektywy, przewiduje, że w razie wcześniejszej spłaty kredytu obniżeniu ulega całkowity koszt kredytu, zdefiniowany w art. 5 pkt 6 ustawy tj. również opłata przygotowawcza. Obniżenie ma charakter proporcjonalny tj. o okres, o który skrócono czas obowiązywania umowy. Tylko tego rodzaju wykładnia przepisu art. 49 u.k.k. gwarantuje efektywne obowiązywanie przepisów unijnych (por.: J. G., Wykładnia przepisów prawa cywilnego materialnego i procesowego, (...) 2020; Sołtys A., wykładnia prounijna, źródło: (...)

Sąd orzekający w sprawie niniejszej całkowicie podziela zapatrywania prawne przedstawione przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej jako: (...)) w uzasadnieniu wyroku w sprawie C 383/18 (źródło: curia.europa.eu (...) oraz Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały z dnia 12.12.2019 r. w sprawie o sygn. III CZP 45/19 (Lex nr 2751805), które z uwagi na publikację w ogólnodostępnych publikatorach nie ma potrzeby całkowicie przytaczać.

Przypomnieć jedynie wypada, że (...) w wyroku z dnia 11.09.2019 r. w sprawie C 383/18, na skutek pytania prejudycjalnego zadanego przez Sąd Rejonowy Lublin Wschód w Lublinie z siedzibą w Ś. (Polska), w analogicznej sprawie, stwierdził, że art.16 ust. 1 ww. Dyrektywy należy interpretować w ten sposób, że prawo konsumenta do obniżki całkowitego kosztu kredytu w przypadku wcześniejszej spłaty kredytu obejmuje wszystkie koszty, które zostały nałożone na konsumenta. Trybunał podkreślił, że definicja całkowitego kosztu kredytu nie zawiera żadnego ograniczenia dotyczącego okresu obowiązywania danej umowy. Według (...) ograniczenie możliwości obniżenia całkowitego kosztu kredytu jedynie do kosztów wyraźnie związanych z okresem obowiązywania umowy, pociągałoby za sobą ryzyko, że konsument zostanie obciążony wyższymi jednorazowymi płatnościami w chwili zawarcia umowy o kredyt, ponieważ kredytodawca mógłby próbować ograniczyć do minimum koszty zależne od okresu obowiązywania umowy.

Podobną interpretację w/w przepisów zaprezentował Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały sprawie III CZP 45/19.

Obszerna argumentacja pozwanego miała charakter polemiki i nie mogła zostać uwzględniona.

Wbrew stanowisku pozwanego, powód prawidłowo określił wysokość roszczenia. Zastosowana metoda jest zbieżna z stanowiskiem Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w sprawie Interpretacji art. 49 ustawy o kredycie konsumenckim, wyrażone w kontekście wyroku (...) . Podkreślono tam, że metodą obliczania kwoty obniżenia kosztów kredytu zapewniającą odpowiednio wysoki poziom ochrony konsumentów, jest metoda liniowa polegająca na proporcjonalnym obniżeniu całkowitego kosztu kredytu o te koszty, które dotyczą okresu, o który skrócono okres kredytowania. Sąd orzekający w sprawie niniejszej podziela powyższe zapatrywania. Powód przedstawił stosowne wyliczenia, które w zakresie matematycznej poprawności obliczeń, nie były kwestionowane. Powód wskazał, iż umowa z dnia 30 października 2013 r. miała trwać 2.552 dni, trwała natomiast 42 dni. Dokonano obliczenia kosztu 1 dnia opłaty przygotowawczej 600 zł : 2.552 Całkowita kwota kosztów pożyczki podlegająca zwrotowi: 2510 dni (niewykorzystany czas trwania umowy) x 600zł : 2552 dni = 590,13 zł . Analogicznie, w przypadku pozostałych dwóch umów. Umowa z 1 kwietnia 2014 r. miała trwać 2.594 dni, trwała natomiast 211 dni. Dokonano obliczenia kosztu 1 dnia opłaty przygotowawczej 2.150 zł : (...). Całkowita kwota kosztów pożyczki podlegająca zwrotowi: 2338 dni (niewykorzystany czas trwania umowy) x 2150 zł : 2549 dni = 1972,03 zł. Umowa z 25 października 2016 r. miała trwać 2.559 dni, trwała natomiast 427 dni. Dokonano obliczenia kosztu 1 dnia prowizji 4200 zł : (...). Całkowita kwota kosztów pożyczki podlegająca zwrotowi: 2132 dni (niewykorzystany czas trwania umowy) x 4200 zł : 2559 dni = 3499,18 zł.

Uznając roszczenie powoda za zasadne, uwzględniając mechanizm proporcjonalnej redukcji opłaty przygotowawczej i prowizji oraz fakt cesji wierzytelności przysługującej konsumentowi na powoda, Sąd po zastosowaniu art. 49 ust. 1 u.k.k. uwzględnił powództwo w zakresie obowiązku zapłaty 590,13 zł, 1972,03 zł oraz 3.499,18 zł tj. łącznie co do kwoty 6061,34 zł .

O odsetkach za opóźnienie Sąd orzekł zgodnie z art. 481 § 1 i 2 kc. Zarzut przedawnienia roszczenia odsetkowego był zasadny. Powód mógł domagać się odsetek jedynie za okres 3 lat od dnia wytoczenia powództwa tj. podjęcia czynności przedsięwziętej bezpośrednio w celu dochodzenia roszczenia. Powód złożył pozew w dniu 1 kwietnia 2021 r. O. ustawowe za opóźnienie należało zatem przyznać od dnia 1 kwietnia 2018 r. Żądania dalej idące podlegały oddaleniu , o czym orzeczono w pkt II wyroku .

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 §1, 1 ¹ i 2 k.p.c. i art. 99 k.p.c., uznając powoda za wygrywającego proces w całości i zasądzając na jego rzecz kwotę 2217 zł (w tym kwotę 400 zł tytułem opłaty od pozwu, 1800 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego oraz 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa).