Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 25 października 2019 roku

Powód (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. w pozwie skierowanym przeciwko pozwanym M. U. i J. U. domagał się zapłaty przez pozwanych solidarnie kwoty 33 462,86 zł tytułem należności z umowy kredytu konsumenckiego z dnia 23 listopada 2017 roku z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz zasądzenia kosztów postępowania.

W uzasadnieniu powód wskazał, iż jest instytucją pożyczkową w rozumieniu ustawy o kredycie konsumenckim i na podstawie umowy zawartej w formie elektronicznej w dniu 23 listopada 2017 roku udzielił M. U. pożyczki w kwocie 25 000 zł. Do długu tego przystąpił na mocy umowy z tej samej daty J. U. (umowa w formie dokumentowej) - na tej podstawie jest on solidarnie odpowiedzialny za spłatę całości zadłużenia razem z pożyczkobiorcą. Przed zawarciem umowy powód upewnił się w drodze telefonicznej weryfikacji, czy pożyczkobiorca i gwarant rozumieją zasady swej odpowiedzialności. W trakcie trwania umowy pozwani zaprzestali spłaty, mimo wezwań nie uiścili zaległości w związku z czym umowa została wypowiedziana bez zachowania terminu wypowiedzenia – oświadczenie o wypowiedzeniu zostało doręczone obojgu pozwanym w dniu 3 października 2018 roku. Na dochodzoną należność składają się: kwota 25 000 zł tytułem kapitału, 6 000 zł tytułem prowizji i 11 000 zł tytułem opłaty administracyjnej, pomniejszone o dokonane wpłaty w wysokości 8 537,14 zł.

Wobec stwierdzenia braku podstaw do wydania nakazu zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym postanowieniem z dnia 28 lutego 2019 roku sprawa została przekazana do tut. Sądu (k. 5).

W dniu 16 kwietnia 2019 roku tut. Sąd Rejonowy wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym w sprawie I Nc 1004/19, zgodnie z żądaniem pozwu (k. 21).

W dniu 28 maja 2019 roku (data nadania) pozwani, reprezentowani przez profesjonalnego pełnomocnika wnieśli sprzeciw od nakazu zapłaty, domagając się oddalenia powództwa w całości. Pozwani podnieśli szereg zarzutów, m.in. braku legitymacji czynnej powódki i biernej pozwanych, nieistnienia roszczenia, przedwczesności powództwa, nieudowodnienia roszczenia co do zasady i co do wysokości, brak skutecznego zawarcia umowy oraz brak wykazania zasadności poniesienia kosztów poza odsetkowych (k. 27-30).

W uzasadnieniu zakwestionowali moc dowodową wszystkich kserokopii złożonych wraz z pozwem, nieuwierzytelnionych za zgodność z oryginałem, zaprzeczyli, aby zawarli umowę on-line, wskazując, iż wniosek został złożony w takiej formie lecz umowa została zawarta telefonicznie, a wobec nie potwierdzenia jej na trwałym nośniku nie jest skuteczna. Nadto wskazał, iż z pozwanymi nie zostały uzgodnione kwoty prowizji, opłaty administracyjnej, wysokość odsetek kapitałowych, odsetek za opóźnienie, nie ma dowodu z nagrania rozmowy telefonicznej – zostały one narzucone pozwanym i są wygórowane. Zapisy w tym zakresie powinny zostać uznane za nieważne, jako zmierzające do obejścia przepisów o lichwie, stanowią klauzule abuzywne. Zakwestionował nadto, aby pozwani byli wzywani do zapłaty, a także aby doręczono im wypowiedzenie umowy.

Strony podtrzymały swoje stanowiska w toku postępowania.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 23 listopada 2017 roku M. U. zawarła z (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. umowę kredytu konsumenckiego na kwotę 25 000 zł. Umowa została zawarta na okres 48 miesięcy, raty miały być spłacane do 12-ego dnia każdego miesiąca w kwotach po 1 028,57 zł. Całkowita kwota do zapłaty, tj. kwota pożyczki wypłaconej pozwanej oraz koszty tej pożyczki została określona jako 49 370,98 zł, w tym 25 000 zł kapitał, 6 000 zł prowizja oraz 11 000 zł opłaty administracyjnej. Rzeczywista roczna stopa oprocentowania wynosiła 46,1 %, odsetki od kwoty pożyczki ustalone zostały jako odsetki maksymalne 10 % w skali roku.

Wskazana umowa została zawarta po złożeniu przez M. U. wniosku w formie elektronicznej (aplikacji dostępnej na stronie internetowej powoda), jak też na podstawie udzielonego przez pozwaną pełnomocnictwa do podpisania umowy w jej imieniu.

W tym samym dniu za pośrednictwem strony internetowej powoda została zawarta również umowa o przystąpienie do długu, na mocy której J. U. przystąpił do długu pozwanej jako gwarant i stał się solidarnie odpowiedzialny za spłatę całości zadłużenia na tych samych zasadach i w tych samych terminach co pozwana. Zawarcie obu umów poprzedzała telefoniczna weryfikacja w formie rozmowy najpierw z pożyczkobiorcą – M. U., a następnie z gwarantem, w czasie której przedstawiciel powoda poinformował szczegółowo o zasadach odpowiedzialności każdego z nich, nadto o warunkach umowy i o kosztach pożyczki. W czasie tej rozmowy pozwani udzielili także informacji o swoich danych, na prośbę przedstawiciela powoda (m.in. o numerze rachunku bankowego i karty płatniczej, adresie e-mail, wysokości miesięcznych dochodów i wydatków).

Następnie zawarcie i warunki umowy pożyczki i umowy przystąpienia do długu zostały potwierdzone w formie elektronicznej – e-mail z dnia 28 listopada 2017 roku został przesłany pozwanej M. U. wraz z Formularzem informacyjnym, w którym była wskazana kwota pożyczki, kwota kosztów, całkowita kwota do zapłaty, wysokość oprocentowania, pozostałe warunki umowy, w tym prawo do odstąpienia od umowy w terminie 14 dni. Pozwany jako gwarant został poinformowany o warunkach umowy e-mailem z tej samej daty z załącznikiem zatytułowanym „Ważne informacje”.

Kwota pożyczki – 25 000 zł została wypłacona na rachunek bankowy pozwanych w dniu 23 listopada 2017 roku (tytuł przelewu: „Twoja pożyczka z R.”).

Dowód: /dokumenty na płycie CD (koperta - k. 11), w tym: umowa kredytu konsumenckiego, umowa przystąpienia do długu, harmonogram spłaty pożyczki, potwierdzenie wypłaty, dwa nagrania rozmów telefonicznych, formularz informacyjny z pismem potwierdzającym zawarcie umowy z dnia 28.11.2017 r./.

Pozwani dokonali spłaty kilku kolejnych rat pożyczki, w łącznej kwocie 8 537,14 zł, po czym zaprzestali regulowania zadłużenia. Wobec tego powód wypowiedział wskazaną umowę bez zachowania terminu wypowiedzenia pismami z dnia 13 września 2018 roku, doręczonymi pozwanym w dniu 3 października 2018 roku. Jednocześnie powód wezwał pozwanych do zapłaty zadłużenia w wysokości 40 739 zł w terminie 7 dni od daty doręczenia wezwania.

Dowód : /dokumenty na płycie CD k. 11, w tym: wypowiedzenie umowy, potwierdzenia nadania i doręczenia wypowiedzenia umowy/.

Powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił na podstawie wskazanych dowodów. Dokumenty załączone do akt sprawy stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo stwierdzone i tego, że osoby, które je podpisały złożyły zawarte w nich oświadczenia. Korzystają one z domniemania autentyczności i prawdziwości, dokumenty te wskazują w szczególności na treść stosunku umownego, którego stronami byli powód i pozwani. Pozwani kwestionowali formę dokumentów złożonych w nie poświadczonych kopiach, jednak należy podkreślić, iż dokumenty istotne dla rozstrzygnięcia zostały załączone przez powoda na płycie CD i podlegają one ocenie na równi z innymi dowodami.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

W ocenie Sądu, powództwo okazało się zasadne.

Podstawą prawną rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie stanowi przepis art. 720 k.c., który stanowi, że przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

W niniejszej sprawie niewątpliwym było, że powoda i pozwaną M. U. łączyła umowa kredytu z dnia 23 listopada 2017 roku, którego pozwana nie spłaciła w całości. Potwierdza to dokument umowy, jak również załączniki do umowy, które wskazują na okoliczność, iż pozwana zgodnie z Warunkami umowy pożyczki złożyła aplikację na stronie internetowej powoda i udzieliła mu pełnomocnictwa do podpisania umowy również w jej imieniu (pkt 5 umowy), a także na wysokość udzielonej pożyczki, warunki jej spłaty. Zapisy umowy w powiązaniu z załącznikami w postaci Formularza informacyjnego, haromonogramu spłaty określają nadto łączną wysokość kosztów udzielenia pożyczki, w tym wysokość odsetek prowizji i opłaty administracyjnej, jak też system spłaty zadłużenia. Podnoszone przez stronę pozwaną zarzuty co do nieskuteczności umowy, braku potwierdzenia jej zawarcia - a w konsekwencji braku legitymacji procesowej stron, nie mogą się ostać w świetle przedstawionych przez powoda dokumentów, a także treści nagrań rozmów telefonicznych. Z nagrań tych jednoznacznie wynika, iż pozwana w pełni świadomie zdecydowała się na takie warunki umowy, wyraziła na nie zgodę, podała wszystkie wymagane przez przedstawiciela powoda dane weryfikacyjne, m.in. dotyczące rachunku bankowego, karty bankowej, adresu e-mail, na który została następnie przesłana dokumentacja umowy, była poinformowana o kosztach pożyczki, łącznej kwocie do zapłaty. Udostępnienie środków z tego tytułu zostało natomiast wykazane potwierdzeniem przelewu kwoty 25 000 zł na rachunek pozwanych.

Nie ulega również wątpliwości – w świetle przedstawionych dowodów, iż pozwany J. U. przystąpił do umowy z dnia 23 listopada 2017 roku jako gwarant, akceptując wszystkie warunki tej umowy. Był przy tym informowany o zasadach swojej odpowiedzialności w trakcie rozmowy telefonicznej z przedstawicielem powoda, a co istotne – sam skontaktował się z nim celem potwierdzenia przystąpienia do długu (jak wynika z nagrań wcześniejszy kontakt z pozwanym okazał się niemożliwy z uwagi na pomyłkę w numerze telefonu, w związku z czym pozwany osobiście zadzwonił do powoda następnego dnia). Zarówno z treści nagrania, jak i dokumentów na płycie CD wynika jasno, iż J. U. przystępuje do długu jako współdłużnik M. U., zatem jest odpowiedzialny za spłatę pożyczki na takich samych warunkach jak pozwana, tj. tej samej kwoty pożyczki w ustalonych terminach. Mając to na uwadze sąd uznał, iż fakt zawarcia umowy o przystąpienie do długu przez pozwanego oraz treść tej umowy także nie budzą wątpliwości.

Jak przy tym wynika z materiału dowodowego – wbrew twierdzeniom strony pozwanej - rozmowy telefoniczne nie stanowiły zawarcia umowy „w formie telefonicznej”, ale służyły jedynie weryfikacji, czy pozwani znają i akceptują warunki umowy, jaka ma być zawarta. Do zawarcia umowy pożyczki, a także następnie – umowy o przystąpienie do długu, doszło w następstwie pozytywnej weryfikacji, a treść umów potwierdzają dokumenty znajdujące się na płycie CD.

Pozwani podważali nadto wysokość żądanej pozwem kwoty, w zakresie kosztów poza odsetkowych pożyczki. Należy wskazać, iż w przedmiotowej sprawie znajdą zastosowanie przepisy ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim, bowiem zgodnie z przepisem art. 3 ust. 1 wyżej wskazanej ustawy przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255.550 zł albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi. Wedle przepisu ustępu 2 punktu 1 wyżej wskazanego artykułu za umowę o kredyt konsumencki uważa się również umowę pożyczki.

Z treści art. 7a cyt. ustawy wynika obowiązek kredytodawcy do przedstawienia kredytobiorcy w sposób „widoczny, czytelny i słyszalny” m.in. danych dotyczących kosztu kredytu konsumenckiego. Z twierdzeń pozwanych zawartych w pismach procesowych wynika, iż nie zostali oni poinformowani przez pożyczkodawcę w szczególności o poza odsetkowych kosztach kredytu, nie była z nimi uzgadniana kwota prowizji, odsetek czy opłaty administracyjnej. Analiza nagrania rozmów zawartych na płycie CD dołączonej do akt sprawy prowadzi jednak do wniosku, iż informacje udzielone zarówno pozwanej jako pożyczkobiorcy, jak i pozwanemu – gwarantowi, na temat warunków umowy są wystarczająco jasne i pełne. Przedstawiciel powoda przekazał zarówno informację o kwocie pożyczki, okresie na jaki miała być zawarta umowa, wysokości rat miesięcznych i terminie ich płatności, jak i wskazał całkowitą kwotę do zapłaty obejmującą koszty poza odsetkowe. Co prawda w rozmowie tej nie została wymieniona dokładnie kwota prowizji i opłaty administracyjnej, jednak należy mieć na uwadze, iż pozwana zawarła umowę w formie internetowej, składając aplikację, a następnie postępując według poleceń pojawiających się na stronie powoda. W ramach tych czynności pozwana złożyła m.in. oświadczenia o zapoznaniu się z warunkami umowy, Formularzem informacyjnym, udzieliła pełnomocnictwa do podpisania umowy w jej imieniu i na jej rachunek. Analogicznych potwierdzeń dokonał pozwany jako gwarant. Dokumenty wymienione powyżej, tj. Warunki umowy pożyczki i Formularz informacyjny były zatem pozwanym udostępnione, mieli możliwość zapoznania się z ich treścią, a wynika z nich m.in. wysokość oprocentowania oraz kosztów poza odsetkowych pożyczki. Zostały one tam wskazane w sposób klarowny – w szczególności w zakresie prowizji i opłaty administracyjnej. Pozwani podpisując umowę pożyczki i przystąpienia do długu potwierdzali jednocześnie fakt zapoznania się z jej treścią oraz treścią tych załączników i ich akceptację.

Odnosząc się z kolei do argumentacji pozwanych odnośnie zawyżonych kosztów pożyczki należy stwierdzić, iż faktycznie suma tych kosztów dorównywała niemal kwocie kapitału postawionego do dyspozycji pozwanej. Równocześnie jednak wyliczone w ten sposób wynagrodzenie prowizyjne, opłata administracyjna i odsetki kapitałowe nie przekraczały łącznie w całym okresie kredytowania maksymalnych kosztów poza odsetkowych, obliczonych według art. 36a cyt. wyżej ustawy o kredycie konsumenckim obowiązującej w dacie zawarcia umowy pożyczki. Przepis ten wprowadzony z dniem 11 marca 2016 roku ustawą z dnia 5 sierpnia 2015 roku (Dz.U. z 2015 roku, poz. 1357) o zmianie ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym oraz niektórych innych ustaw przewiduje granicę wysokości wszelkich kosztów, które mogą być dochodzone w ramach udzielonego kredytu i przedstawia sposób ich wyliczenia. Zastosowany algorytm pozwala na przyjęcie, że koszty ustalone jako poza odsetkowe koszty kredytu w umowie stron mieszczą się w tym zakresie, biorąc pod uwagę kwotę faktycznie udzielonej pożyczki (25 000 zł) oraz okres, na jaki pożyczka ta została udzielona (48 miesiące). Jednocześnie nie ulega wątpliwości, iż powód jako instytucja pożyczkowa ma prawo pobierać opłaty za udzielenie, obsługę pożyczki i sam fakt korzystania przez pozwaną w ramach zawartej umowy z kapitału, co znajduje wyraz w ustalanych prowizjach i opłacie administracyjnej. Pozwani zdecydowali się na zawarcie umowy z instytucją para-bankową, gdzie ryzyko niewypłacalności pożyczkobiorców jest wyższe niż w przypadku banków (z uwagi na brak ostrych wymogów co do zdolności kredytowej, jakie istnieją w bankach), a co się z tym wiąże koszty udzielenia tego rodzaju pożyczek są znacznie wyższe. Pozwani kilkukrotnie wskazywali, iż akceptują takie, jasno sprecyzowane m.in. co do wysokości kosztów, warunki umowy, zatem nie można ich uznać za narzucone im odgórnie.

Końcowo należy wskazać, iż nie bez znaczenia dla oceny sytuacji jest okoliczność znana Sądowi z urzędu, iż obecny pozew nie jest pierwszym skierowanym przeciwko pozwanym o zapłatę z tytułu umowy pożyczkowej, a umowa z dnia 23 listopada 2017 roku nie była pierwszą taką umową zawartą przez pozwanych. Wobec tego twierdzenia, iż są oni niedoświadczeni i nie rozróżniają złożenia wniosku od podpisania umowy , jak też nie mieli świadomości warunków tej umowy, nie zasługują na wiarę.

Co do samego wzywania pozwanych do zapłaty oraz będącego konsekwencją braku spłaty wypowiedzenia, dokumenty zgromadzone w aktach sprawy dowodzą, iż pozwani byli wzywani do spłaty zadłużenia w formie SMS, a następnie zostało im wysłane oświadczenie o wypowiedzeniu umowy. Zgodnie z treścią art. 61 k.c. oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwil, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Przesyłki z pismem wypowiadającym umowę zostały zwrócone w dniu 3 października 2018 roku, po dwukrotnym awizowaniu, należy zatem uznać, iż w tym dniu pozwani mieli możliwość zapoznać się z treścią oświadczenia (adres na który zostały wysłane jest aktualnym adresem pozwanych).

Mając powyższe na uwadze sąd uznał powództwo za zasadne i zasądził od pozwanych solidarnie na rzecz powoda kwotę żądaną pozwem z odsetkami ustawowymi od dnia złożenia pozwu do dnia zapłaty (pkt I orzeczenia).

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. mając na uwadze wynik procesu. Powód poniósł koszty w wysokości 5 291 zł, w tym opłata od pozwu 1 674 zł i wynagrodzenie pełnomocnika 3 617 zł ustalone na podstawie § 2 ust. 5 Rozp. Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r. (poz. 1804) zmienionego przez § 1 Rozp. Ministra Sprawiedliwości z dnia 3.10.2016 roku (poz. 1667). Pozwani winni zatem zwrócić powodowi te koszty.

Mając powyższe na uwadze orzeczono, jak w sentencji.

Sygn. akt I C 572/19

ZARZĄDZENIE

1.  odnotować uzasadnienie, termin do sporządzenia uzasadnienia liczony od daty uzupełnienia braków formalnych wniosku o sporządzenie uzasadnienia tj. od 11 grudnia 2019r.,

2.  odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi pozwanych;

3.  kal. 14 dni,

4.  projekt uzasadnienia sporządzony przez P. A.. M. G., zaakceptowany.

N., dnia 16 grudnia 2019 roku